Vatikan’ı BM’den Atma Çabaları

MERKEZİ Roma’da bulunan Inter Press Service (IPS) haber ajansının bildirdiğine göre, “70’ten fazla sivil toplum örgütünün (NGO) oluşturduğu uluslararası koalisyon Vatikan’ı Birleşmiş Milletlerden atmak için küresel bir kampanya başlattı.” Vatikan halen BM örgütü içinde, üye olmayan bir devlet ya da daimi gözlemci konumundadır. 1964’ten beri bu statüdedir.

Dünya çapında sayıları geçen yılın nisan ayı sonunda 100’e yükselen bu sivil toplum örgütleri grubu neden Vatikan’ın BM’deki konumuna karşı çıkıyor? Çünkü bu örgütlerin savına göre, Vatikan siyasi bir devlet değil, dinsel bir otoritedir. Özgür Seçimci Katolikler’in başkanı Frances Kissling IPS’ye, koalisyonun Vatikan’ın görüşlerini dile getirme hakkına karşı çıkmadığını, fakat “tartışılan konunun, bir devlet olmayan bu kurumun hükümetler nezdinde bir konum işgal etme hakkı” olduğunu söyledi.

Centre for Reproductive Law and Policy’nin (Üremeyle İlgili Yasa ve Politikalar Merkezi) Uluslararası Programlar yöneticisi Anika Rahman da bu görüşe katılıyor. IPS onun şu sözlerini alıntılıyor: “Eğer BM, Papalık Makamına, dinsel otoritesi nedeniyle, daimi gözlemcilik ayrıcalığına sahip bir devlet muamelesi yaparsa, diğer dinlerin aynı istemde bulunması için bir emsal oluşturur.” Sonra şunları ekliyor: “Birleşmiş Milletlerin herhangi bir dini desteklemediğine kesinlik kazandırmak üzere, Roma Katolik Kilisesi gibi dinsel kurumların, üye olmayan bir devlet olarak bu foruma katılmasına izin verilmemelidir.”

Ya Vatikan’ın bir devlet olduğu, dolayısıyla da kendisine mevcut statünün yerinde olarak verildiği savı için ne denebilir? Bayan Kissling bir görüşme sırasında buna şu yanıtı verdi: “Bu çift anlamlı bir ifadedir. Bize göre aslında bu, 15. yüzyıla ait bir devlet tanımıdır; Papalık Makamı gerçekte dinin yönetici kurumudur.” O, “Vatikan” ve “Papalık Makamı” terimlerinin her ikisinin de “Roma Katolik Kilisesi” ile eşanlamlı olduğunu sözlerine ekledi.

Sivil toplum örgütlerinin Vatikan’ın BM’deki konumuna içerlemesinin başlıca nedeni, Vatikan’ın nüfusla ilgili konulardaki görüşleridir. Örneğin, Vatikan, BM’nin 1994’te Kahire’de düzenlediği Uluslararası Nüfus ve Kalkınma Konferansı ve 1995’te (Pekin’de) düzenlediği Kadın Konferansı gibi konferansları aile planlamasına şiddetle karşı çıkan görüşlerini dile getirmek üzere kullandı. IPS’nin belirttiğine göre, “BM, kararlarının büyük kısmını oy çokluğuyla aldığından, Vatikan’ınki gibi ayrılıkçı sesler, nüfus, doğum kontrolü, kadın hakları ve üreme sağlığı konularındaki görüşmeleri rayından çıkarıyor.”

Bayan Kissling’e göre, “Vatikan için uygun olan, sivil toplum örgütü rolüdür; Müslümanları, Hinduları, Budacıları, Bahaileri ve öteki dinsel teşkilatları temsil eden diğer sivil toplum örgütlerininkiyle aynıdır.” Koalisyon, Kofi Annan’dan ve sonuç olarak BM Genel Kurulundan, dünyanın en büyük siyasal kurulunda Vatikan’ın işgal ettiği yeri resmi olarak gözden geçirmesini istiyor.

[Sayfa 31’deki resimler]

Vatikan görevlisi BM’de konuşuyor

[Tanıtım Notları]

UN/DPI Fotoğraf-Sophie Paris

UN photo 143-936/J. Isaac