Kutsal Yazılar Hakkında Aydınlatıcı Bilgiler

Konu 7​—Kutsal Kitabın Çağdaş Tarihi

Kitabı Mukaddes şirketlerinin tarihi; Watch Tower Society’nin basım ve yayım faaliyeti; “Yeni Dünya Çevirisi.”

1. (a) Tanrı’dan gelen mesajların amacı neydi? Bunlardan bazıları neden kayda geçirilmedi? (b) Yehova birçok peygambere hangi özel emri verdi? Bunun “son günlerde” yaşayan bizler için yararı nedir?

GÜNÜMÜZDE Kutsal Kitap olarak bilinen ve 66 kitaptan oluşan Kutsal Yazılar ‘Yehova’nın sözünü’ içerir (İşa. 66:5). Yehova yüzyıllar boyunca bu “sözü” yeryüzünde yaşayan kullarına ve peygamberlerine doğrudan aktardı. Tanrı’dan gelen bu mesajlar hem o dönemde bir amaca hizmet etmiş hem de gelecekteki olaylar hakkında net bir anlayış sağlamıştır. Yehova peygamberleri aracılığıyla ilettiği her sözü Kutsal Kitaba kaydettirmedi. Örneğin İlya ve Elişa’ya kendi nesilleriyle ilgili bildirdiği bazı sözler Kutsal Kitaba kaydedilmemiştir. Öte yandan Musa, İşaya, Yeremya, Habakkuk ve başka peygamberler, kendilerine açıklanmış olan ‘Yehova’nın sözünü’ yazmak üzere özel emir aldılar (Çık. 17:14; İşa. 30:8; Yer. 30:2; Hab. 2:2; Vah. 1:11). Böylece, diğer Kutsal Yazılarla birlikte “kutsal peygamberlerin önceden söyledikleri” de korunmuş oldu. Bunun amacı, özellikle bu “son günlerde” Yehova’nın kullarının zihinlerini harekete geçirmek ve onlara rehberlik sağlamaktı (2. Pet. 3:1-3).

2. Kutsal Kitabın kopyalanması ve tercüme edilmesi konusunda, tarihin özellikle hangi dönemlerinde önemli gelişmeler oldu?

² İbranice Kutsal Yazıların kopyalanması Ezra’nın zamanından itibaren büyük ölçüde arttı. İlk Hıristiyanlar da milattan sonra birinci yüzyıldan başlayarak Kutsal Kitabı tekrar tekrar kopyaladılar. Onlar o zamanki dünyanın her yerinde Yehova’nın Mesih’le ilgili amacı hakkında şahitlik ederken bu kopyaları kullandı. 15. yüzyıldan sonra, hareketli harf kalıplarıyla basım yaygınlaşınca Kutsal Kitabın kopyalarının çoğaltılıp dağıtılması da hız kazandı. Kutsal Kitabın tercümesi ve basımı 16 ve 17. yüzyıllarda çoğunlukla özel gruplar tarafından yapıldı. Daha 1800’lerin başındayken, Kutsal Kitap tümüyle ya da kısmen 71 dilde basılmıştı.

KİTABI MUKADDES ŞİRKETLERİ

3. Kutsal Kitabın dağıtımı 19. yüzyılın başından itibaren neden hız kazandı?

³ Yeni kurulan Kitabı Mukaddes şirketleri yürütülen bu muazzam işte rol almaya başlayınca, 19 ve 20. yüzyıllarda Kutsal Kitabın dağıtımı daha da büyük bir hız kazandı. Bu şirketlerin en eskilerinden biri, 1804’te Londra’da kurulan İngiliz ve Ecnebi Kitabı Mukaddes Şirketiydi. Bu Kitabı Mukaddes Şirketinin kurulması başka birçok benzer şirketin kurulmasına öncülük etti.a

4. (a) Hangi istatistikler Yehova’nın yaşam veren sözlerinin tüm dünyaya yayıldığını kanıtlıyor? (b) Sayfa 322’deki çizelgede farklı Kutsal Kitap çevirileri hakkında hangi yararlı bilgiler bulunur? Bazı örnekler verin.

⁴ Bu kadar çok Kitabı Mukaddes Şirketinin faaliyette olması, Kutsal Kitabın dağıtımını artırdı. 1900 yılında, Kutsal Kitap tümüyle ya da kısmen 567 dile ve 1928’de 856 dile çevrilmişti. 1938’de bu sayı bini geçti. Günümüzde ise Kutsal Kitap 2.500’den fazla dilde mevcuttur. Yehova’nın yaşam veren ferahlatıcı sözleri gerçekten tüm dünyaya yayılmıştır! Böylece tüm milletlerden insanlar şu çağrıya karşılık verme fırsatı buluyor: “Yehova’yı yüceltin tüm milletler. Tüm halklar O’nu yüceltsin” (Rom. 15:11). Sayfa 322’deki “Başlıca Yedi Dilde Yapılmış Bazı Kutsal Kitap Çevirileri” başlıklı çizelgede Kutsal Kitap çevirilerinin çağımızda ne ölçüde yaygınlaştığı hakkında daha fazla bilgi bulabilirsiniz.

5. Hangi iş Kutsal Kitabın dağıtılmasından daha önemlidir? Yehova’nın Şahitleri hangi şeyden sevinç duyuyor?

⁵ Elbette, dünyadaki birçok insana Kutsal Kitabın ulaşmasını sağlamak övgüye değer bir iştir. Ancak, insanların Kutsal Kitap hakkında anlayış kazanmasına yardım etmek çok daha önemlidir. Yahudilerin ve ilk Hıristiyanların günlerinde, yani yazılı Kutsal Kitap metinlerinin oldukça az olduğu dönemlerde bu sözlerin “anlamını” kavrayıp aktarmak çok önemliydi ve hâlâ da önemlidir (Neh. 8:8; Mat. 13:23). Bununla birlikte, Tanrı’nın Sözünü öğretmek için dünya çapında yapılan bu faaliyet Kutsal Kitabın geniş çapta dağıtılmasıyla hız kazanmıştır. İyi haberi tüm dünyada duyuran Yehova’nın Şahitleri, günümüzde milyonlarca adet basılan Kutsal Kitabın birçok dilde elde edilebilir olmasından sevinç duyuyor.

YEHOVA’NIN ŞAHİTLERİ KUTSAL KİTABI YAYIMLIYOR

6. Geçmişte olduğu gibi günümüzde de hangi faaliyet Yehova’nın Şahitlerini tanıtan bir özelliktir?

⁶ Yehova’nın Şahitleri Kutsal Kitabın yayımlanmasıyla da ilgilenirler. Ezra’nın zamanında da böyleydi. İsa’nın birinci yüzyıldaki öğrencileri Kutsal Kitabın elyazması kopyalarını o kadar geniş çapta dağıttılar ki, bugün elimize ulaşan eski eserlerin hiçbirinin sayısı onlarınki kadar çok değildir. Benzer şekilde, Yehova’nın Şahitlerinin günümüzde Kutsal Kitabın basımıyla ilgili sürdürdüğü faaliyet de onların tanıtıcı bir özelliğidir.

7. Yehova’nın Şahitleri hangi derneği kurdu? Hangi yılda? O zamanlar hizmetin hangi alanında çalışmaya başladılar?

⁷ Yehova’nın Şahitleri Kutsal Kitabın basım işini yürütmek amacıyla 1884 yılında, bugün Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania olarak bilinen derneği kurdular. Şahitler evden eve hizmetinin ilk adımlarının atıldığı o günlerde, Kitabı Mukaddes şirketlerinden satın aldıkları Kutsal Kitapları dağıtıyorlardı. Temel Kutsal Kitap çevirisi olarak 1611’de basılan King James Version’ı kullanıyorlardı. Türkiye’de de Yehova’nın Şahitleri 2008 yılına kadar Kitabı Mukaddes Şirketinin bastığı çeviriyi kullandılar.

8. (a) Watch Tower Bible and Tract Society hangi önemli işi üstlendi? (b) Teşkilat birçok Kutsal Kitap çevirisinden nasıl yararlandı? Bunu hangi amaçla yaptı?

⁸ Watch Tower Bible and Tract Society, Kutsal Kitabın dağıtımının yanı sıra kitap, broşür ve diğer yayınların basımına da başladı. Bunun amacı Tanrı’nın Sözüyle ilgili doğru bir eğitim verilebilmesi için gerekli malzemeyi sağlamaktı. Gerçekten de Kutsal Kitapla ilgili eğitim hâlâ, doğruluğu sevenlerin sahte dinin geleneklerinden ve insan felsefelerinden kurtulmasına yardım ediyor. Onlar Tanrı’nın sözcüleri olarak hizmet etmiş İsa ve diğer sadık kişiler aracılığıyla aktarılan hakikat sayesinde özgürlüğe kavuşuyor (Yuhn. 8:31, 32). The Watchtower dergisinin 1879’da yayımlanmaya başlamasından itibaren Watch Tower Society çıkardığı yayınlarda ayet alıntıları ve göndermeleri için birçok farklı Kutsal Kitap çevirisinden yararlandı. Dolayısıyla, Yehova’nın teşkilatı tüm bu çevirilerin değerinin farkındaydı. Dinsel öğretiler konusundaki karışıklığın üstesinden gelmek ve Tanrı’nın Sözündeki mesajı açıklamak üzere onlardan en iyi şekilde yararlandı.

9. Yehova’nın teşkilatı Kutsal Kitabın basımına nasıl başladı?

⁹ Rotherham ve Holman Kutsal Kitapları. 1890’da Yehova’nın Şahitleri Watch Tower Society aracılığıyla Kutsal Kitabı basmaya ve dağıtmaya başladılar. Bu arada İngiliz Kutsal Kitap çevirmeni Joseph B. Rotherham’ın New Testament çevirisinin ikinci baskısını Amerika Birleşik Devletleri’nde yayımlamak üzere basım hakkını satın almışlardı. Bu baskının başlık sayfasında, Teşkilatın merkez bürosunun o zamanlar bulunduğu yeri belirten “Watch Tower Bible and Tract Society, Allegheny, Pennsylvania” ifadesi bulunuyordu. 1901’de Holman Linear Bible’ın özel bir baskısı için gerekli hazırlıklar yapıldı. Bu baskının sayfa kenarlarında, Teşkilatın 1895 ila 1901 tarihlerinde çıkmış yayınlarından açıklayıcı notlar bulunuyordu. Ana metin ise İbranice ve Yunanca Kutsal Yazıların King James Version ve Revised Version’dan oluşuyordu. 1903 yılında bu baskının 5.000 kopyası dağıtıldı.

10. Watch Tower Society 1902 yılında Yunanca Kutsal Yazıların hangi çevirisinin telif hakkını aldı?

¹⁰ The Emphatic Diaglott. Watch Tower Society 1902 yılında The Emphatic Diaglott’un telif hakkını alarak bu çevirinin tek yayımcısı ve dağıtımcısı oldu. Yunanca Kutsal Yazıların bu baskısı Geneva, Illinois’de yaşayan (ABD) İngiliz asıllı Kutsal Kitap çevirmeni Benjamin Wilson tarafından hazırlandı. Çeviri 1864’te tamamlandı. İki sütun halinde hazırlanan kitabın sol sütununda, J. J. Griesbach’ın Yunanca metni ve kelimesi kelimesine yapılmış İngilizce çevirisi, sağ sütununda ise özel vurgu işaretleriyle birlikte kendi çevirisi yer alıyordu.

11. Teşkilat “Mukaddes Kitap Tetkikçileri Baskısı”nı ne zaman çıkardı? Bu baskı neler içeriyordu?

¹¹ Mukaddes Kitap Tetkikçileri Baskısı. Watch Tower Society 1907 yılında, “Bible Students Edition”ı (Mukaddes Kitap Tetkikçileri Baskısı) çıkardı. Bu kitapta King James Version’ın güzel ve okunaklı bir baskısı, yararlı kenar notları ve Yehova’nın Şahitleri tarafından tasarlanmış özel bir ek bölüm vardı. “Veriyalı Mukaddes Kitap Öğretmenlerinin Elkitabı” adındaki bu ek bölüm, daha sonra 550 sayfayı aşan ayrı bir kitap olarak basıldı. Bu kitap, birçok ayet hakkında kısa yorumlar, The Watchtower dergisinden ve Teşkilatın diğer yayınlarından alıntılar içeriyordu. Buna ek olarak öğreti niteliğindeki konuların başkalarına anlatımını kolaylaştıracak bir özetle birlikte bazı temel ayetler yer alıyordu. Bu kitabın farklı bir sayfa düzeni vardı. Ayrıca içinde bir konu dizini, zor metinlerin açıklamaları, Kutsal Kitaba dahil olmayan kısımların bir listesi, bir ayet dizini, karşılaştırmalı kronoloji tablosu ve 12 harita bulunuyordu. Titizlikle hazırlanmış bu muhteşem eser, iyi haberi duyurma işinde Yehova’nın Şahitlerine uzun yıllar yardım etti.

WATCH TOWER SOCIETY KUTSAL KİTABI BASIYOR

12. Teşkilat Kutsal Kitabın basımına ne zaman başladı?

¹² Watch Tower Society, Kutsal Kitabın basımını yapmak için 30 yıl boyunca başka şirketlerle çalıştı. Fakat The Emphatic Diaglott, Aralık 1926’da Teşkilatın Brooklyn’deki (New York) matbaasında ilk basılan Kutsal Kitap çevirisi oldu. Yunanca Kutsal Yazıların bu baskısı, bir gün Kutsal Kitabın tümünün de Teşkilatın matbaalarında basılabileceğiyle ilgili umutları artırdı.

13. (a) Teşkilatın kendi matbaalarında tüm olarak basılan ilk Kutsal Kitap hangisiydi? Bu kitap ne zaman çıktı?(b) Kitabın içinde hangi yardımcı kaynaklar vardı?

¹³ King James Version. II. Dünya Savaşı sırasında Teşkilat, Kutsal Kitabı başka şirketlere bağlı olmadan basması gerektiğini daha iyi anladı. Tüm dünyada yaşanan karışıklıklar doruktayken, King James Version’ın tümünün baskı kalıpları satın alındı. 18 Eylül 1942’de Yehova’nın Şahitlerinin Yeni Dünya Teokratik Kongresi’nin yapıldığı Cleveland’da (Ohio) Teşkilatın başkanı “‘Ruhun Kılıcını’ Sunmak” temalı bir konuşma yaptı. Bu konuşmanın doruk noktasında, Watch Tower Society’nin Brooklyn’deki matbaasında tüm olarak ilk kez basılan Kutsal Kitabı gösterdi. Bu kitabın ek bölümünde özel adlar ve anlamlarından oluşan bir liste, özel olarak hazırlanmış “Kutsal Kitap Sözcük ve İfade Dizini” ve başka yardımcı kaynaklar bulunuyordu. Her sayfanın üst kısmına daha uygun bir sıralı başlık eklendi. Örneğin, Hâkimler 11. bölümde “Yeftah’ın aceleyle yaptığı adak” olarak geçen başlık “Yeftah’ın içten adağı” olarak değiştirildi. Yuhanna 1. bölümde de “Tanrı’nın Sözünün insan öncesi varlığı ve insan olarak doğması” başlığı yer aldı.

14. Teşkilat tarafından 1944’te Kutsal Kitabın hangi gelişmiş çevirisi basıldı? Bu kitabın özellikleri nedir?

¹⁴ American Standard Version. Başka önemli bir Kutsal Kitap çevirisi de 1901’de çıkmış olan American Standard Version’dı. Bu çevirinin en güzel özelliklerinden biri, Tanrı’nın ismi “Yehova”nın İbranice Kutsal Yazılarda yaklaşık 7.000 kez geçmesiydi. Yapılan uzun görüşmeler sonucunda, 1944 yılında Watch Tower Society bu kitabın baskı kalıplarını kendi matbaalarında kullanma hakkını satın aldı. 10 Ağustos 1944’te, Yehova’nın Şahitleri aynı anda 17 yerde bölge ibadeti düzenledi. Buffalo’da (New York) düzenlenen ibadet programına bu yerlerden özel telefon bağlantısı yapıldı. Teşkilatın başkanı büyük bir dinleyici kitlesine American Standard Version’ın Watch Tower baskısının çıktığını ilan etti. Ek bölümünde “Kutsal Kitap Sözcük, İsim ve İfade Dizini” başlıklı çok yararlı ve genişletilmiş bir dizin vardı. 1958’de aynı Kutsal Kitabın cep boyu baskısı çıktı.

15. Teşkilat 1972’de hangi çeviriyi yayımladı?

¹⁵ The Bible in Living English. 1972’de Watch Tower Society, Steven T. Byington tarafından hazırlanan The Bible in Living English çevirisini yayımladı. Bu çeviride birçok yerde “Yehova” ismi geçer.

16. Yehova’nın Şahitleri hangi iki yönlü faaliyeti sürdürüyor?

¹⁶ Yehova’nın Şahitleri bugün Tanrı’nın Krallığının iyi haberini tüm dünyada 235’den fazla ülke ve bölgede duyuruyor. Bunun yanı sıra, Tanrı ilhamı Kutsal Kitabın basımını ve yayımını da geniş çapta sürdürüyorlar.

KUTSAL KİTAP YENİ DÜNYA ÇEVİRİSİ

17. (a) Birçok Kutsal Kitap çevirisinden hangi amaçla yararlanıldı? Ancak, bu çevirilerin kusurları neydi? (b) 1946’dan itibaren, Teşkilatın başkanı hangi ihtiyacın farkındaydı?

¹⁷ Yehova’nın Şahitleri Tanrı’nın Sözündeki hakikati araştırmak amacıyla kullandıkları birçok Kutsal Kitap çevirisinin değerinin farkındadır. Bununla birlikte, tüm bu çeviriler, hatta en yenileri bile bazı hatalar içerir. İnsan felsefelerinin ve belli inançların etkisi altında kalınarak yapılan bu çevirilerde bazı tutarsızlıklar ve anlamı tam karşılamayan ifadeler vardır. Dolayısıyla bu çeviriler Yehova Tanrı’nın, Sözüne kaydettirdiği kutsal hakikatleri tam olarak yansıtamamıştır. Watch Tower Bible and Tract Society’nin başkanı, özellikle 1946’dan itibaren, Kutsal Yazıların orijinal dillerine sadık bir çevirinin yapılması gerektiğini düşünüyordu. Asıl metinler, yazıldıkları dönemde yaşayan sıradan insanlar tarafından kolaylıkla anlaşılabiliyordu. Benzer şekilde bu çeviri de çağımızdaki okuyucular tarafından anlaşılır olmalıydı.

18. Teşkilat, nasıl Yeni Dünya Çevirisi’nin yayımcısı oldu?

¹⁸ Teşkilatın başkanı 3 Eylül 1949’da Brooklyn’deki merkez büroda, Yunanca Kutsal Yazıların çağdaş bir tercümesinin tamamlandığını İdari Kurula ilan etti. Bu ilanın yapıldığı toplantıda, Kutsal Kitap Yeni Dünya Çevirisi Kurulunun hazırladığı bir belge okundu ve Kutsal Kitap çevirisinin telif, denetleme ve yayımlama hakkı Teşkilata devredildi. Çeviri kurulu böylece sahte inançların etkilerinden uzak şekilde, dünya çapında yürütülen Kutsal Kitap eğitim işini desteklediğini göstermiş oldu. Toplantıda çevirinin kalitesini görmek amacıyla basıma hazır metnin bazı kısımları da okundu. İdari Kurul bu çeviriyi oybirliğiyle kabul etti ve hemen basılması için gerekli düzenlemeler yapıldı. 29 Eylül 1949’da dizgiye başlandı ve 1950’nin yazında ciltlenmiş şekilde on binlerce Kutsal Kitap basıldı.

19. (a) Yeni Dünya Çevirisi kısımlar halinde nasıl çıktı? (b) Bu kısımları hazırlamak üzere nasıl çaba harcandı?

¹⁹ Yeni Dünya Çevirisi’nin Kısımlar Halinde Basılması. 2 Ağustos 1950, Çarşamba, Yankee Stadyumunda (New York) yapılan uluslararası bölge ibadetinin dördüncü gününde, Yeni Dünya Çevirisi’nin Yunanca Kutsal Metinler kısmı çıktı. Orada hazır bulunan 82.075 Şahit bu haberi büyük bir sevinçle karşıladı. Çeviri Kurulu, bu coşkulu karşılık ve takdir sözlerinden aldığı teşvikle büyük bir işe, İbranice Kutsal Yazıların tercümesine başladı. Kutsal Yazıların bu kısmı 1953 ile 1960 yılları arasında arka arkaya beş cilt halinde çıktı. Böylece Kutsal Kitabın tümü çağdaş İngilizcede altı cilt halinde çıkmış oldu. Her ciltte Kutsal Kitabı incelemeye yardımcı malzemeler de bulunuyordu. Kutsal Kitap bugün de Tanrı’nın Sözünü incelemek isteyenler için çok değerli bir bilgi kaynağıdır. Tanrı ilhamı Kutsal Yazıların orijinal metinlerinde bulunan güçlü mesajın Yeni Dünya Çevirisi’nde açık ve doğru şekilde ifade edilebilmesi için her tür güvenilir kaynaktan yararlanıldı.

20. Yeni Dünya Çevirisi’nin ilk baskısının (a) dipnotlarında, (b) ayet göndermelerinde, (c) önsöz ve ek kısımlarında hangi yardımcı malzemeler bulunuyordu?

²⁰ Yeni Dünya Çevirisi’nin altı kısımdan oluşan ilk baskısının özelliklerinden biri, çeviriler hakkında açıklamalar içeren dipnotlara yer vermesiydi. Bu dipnotlarda çevirinin doğruluğuna dair sağlam kanıtlar sunuldu. Bu çevirinin bir diğer yararlı özelliği içerdiği zincirleme gönderme sistemiydi. Çeşitli öğretilerle bağlantılı kelimelerden oluşan bu zincirler, okuyucuyu Kutsal Kitaptaki ilgili metinlere yönlendiriyordu. Sayfa kenarlarında çok sayıda ayet göndermesi yer alıyordu. Bu göndermeler okuyucuyu (a) benzer kelimelere, (b) paralel düşünce ve olaylara, (c) biyografik bilgilere, (d) coğrafi bilgilere, (e) peygamberlik sözlerinin gerçekleştiği kayıtlara ve (f) Kutsal Kitabın diğer kısımlarından yapılan doğrudan alıntılara yönlendiriyordu. Her bir ciltte önsöz, eski elyazmalarından örnekler, yardımcı ek kısımlar ve dizinler, ayrıca Kutsal Kitap’ta geçen ülke ve yerlerin haritaları vardı. Yeni Dünya Çevirisi’nin ilk baskısı kişisel inceleme yapmak ve doğruluğu seven kişilerle Kutsal Kitabı incelemek için altın madeni gibi değerli bir bilgi kaynağı oldu. Daha sonra, 30 Haziran 1963’te Yehova’nın Şahitlerinin Milwaukee’de (Wisconsin, ABD) düzenlenen “Sonsuz İyi Haber” temalı bölge ibadetinde, Yeni Dünya Çevirisi’nin tek ciltlik özel bir baskısı çıktı ve bundan 150.000 adet basıldı.

21. (a) Yeni Dünya Çevirisi’nin gözden geçirilmiş baskısı ne zaman ve nerede çıktı? (b) Bu baskının bazı özellikleri nelerdi?

²¹ Tek Ciltlik Gözden Geçirilmiş Baskı. Yehova’nın Şahitleri 1961 yılının yazında Amerika Birleşik Devletleri’nde ve Avrupa’da bir dizi büyük ibadet düzenledi. Bu ibadetlerde Kutsal Kitap – Yeni Dünya Çevirisi’nin gözden geçirilmiş yeni bir baskısı tek cilt olarak çıktı. İbadetlere katılan yüz binlerce kişi bu baskıyı büyük bir sevinçle kabul etti. Yeşil ciltli 1.472 sayfalık bu baskıda muhteşem bir sözcük dizini, Kutsal Kitap konularıyla ilgili bir ek ve haritalar yer alıyordu.

22, 23. Sonradan hangi baskılar çıktı? Bu baskıların bazı özellikleri nelerdir?

²² Sonraki Baskılar. 1969 yılında Yunanca Kutsal Yazıların The Kingdom Interlinear çevirisi çıktı. 1985 yılında ise bu çevirinin ikinci baskısı yapıldı. Bu çeviri Westcott ile Hort’un hazırladığı Yunanca metnin kelimesi kelimesine yapılmış İngilizce çevirisini ve 1984 tarihli Yeni Dünya Çevirisi’nin çağdaş İngilizce çevirisini içeriyordu. Böylece Kutsal Kitabı ciddiyetle araştıran kişilere asıl Yunanca metinlerin harfi harfine ne dediğini görme fırsatı sunulmuş oldu.

²³ Yeni Dünya Çevirisi’nin gözden geçirilmiş ikinci baskısı 1970’te, dipnotların da yer aldığı gözden geçirilmiş üçüncü baskısı 1971’de yapıldı. 1984 yılında yapılan “Krallık Genişliyor” temalı bölge ibadetlerinde Yeni Dünya Çevirisi’nin gözden geçirilmiş göndermeli bir İngilizce baskısı çıktı. İlk olarak 1950 ile 1960 yılları arasında çıkan baskıda yer alan ayet göndermeleri, yeniden gözden geçirilip güncellenerek bu baskıda da kullanıldı. Kutsal Kitabı araştırmak isteyenler için hazırlanan bu baskı 125.000 ayet göndermesi, 11.000’den fazla dipnot, geniş bir sözcük dizini, haritalar ve 43 ek kısım içeriyordu. 1984 baskısının aynı yıl içinde, gözden geçirilmiş normal boyutta bir baskısı hazırlandı. Bu baskıda da ayet göndermeleri vardı fakat dipnotlar yoktu.

24. (a) Yeni Dünya Çevirisi’nde hangi pratik özellik bulunur? (b) Sıralı başlıkların kullanımına bir örnek verin.

²⁴ Bazı Pratik Özellikleri. Okuyucunun istediği bir ayeti kısa sürede bulmasını sağlamak için, Kutsal Kitabın hem normal hem de göndermeli baskısının her sayfasının üst kısmında dikkatle hazırlanmış sıralı başlıklar bulunur. Bu sıralı başlıklar hem o sayfada bulunan malzemeyi tanımlar, hem de müjdecilerin kendilerine yöneltilebilecek sorulara cevap verirken istedikleri ayetin yerini kolayca bulmalarını sağlar. Örneğin, bir müjdeci İsa’nın Matta kitabındaki dar kapı benzetmesinin geçtiği ayeti bulmak istiyor. Müjdeci, Kutsal Kitabın 1237. sayfasını açtığında “Dar kapı” başlığını görecektir. Bu ifadenin sıralı başlığın sonunda yer alması, ilgili ayetin sağ sütunun sonlarında olduğuna işaret eder. Böylece müjdeci Matta 7:13 ayetini kolaylıkla bulabilir. Aradıkları ayetin yerini aşağı yukarı bilen müjdeciler için sayfa üstünde bulunan bu sıralı başlıklar büyük bir yardımdır.

25. Yeni Dünya Çevirisi’nde, aranan sözcük ve ayetlerin bulunmasını sağlayan hangi ek kısım vardır? Bu kısımdan nasıl yararlanabiliriz?

²⁵ Kutsal Kitabın hem normal hem de göndermeli baskısının arkasında “Kutsal Yazılar Sözcük Dizini” başlıklı bir kısım bulunur. Göndermeleriyle birlikte binlerce sözcüğe yer veren bu dizin, Yeni Dünya Çevirisi’nde kullanılan çok sayıda yeni ve betimleyici sözcüğün bulunmasını sağlar. Kitabı Mukaddes çevirisine alışmış olanlar için eski sözcüklerin çağdaş karşılıkları dizinde belirtilmiştir. Örneğin, Kitabı Mukaddes’te geçen “basiretli” sözcüğünü düşünelim. Yeni Dünya Çevirisi’nde bu sözcük yerine “sağgörülü” sözcüğü kullanıldı ve “basiretli” girişinde “sağgörülü” sözcüğüne gönderme yapıldı. Bu dizin “can” ya da “fidye” öğretisi gibi önemli konularda istenilen ayeti bulmaya yardımcı olur. Bu sayede doğrudan Kutsal Kitap ayetleri kullanılarak konu üzerinde detaylı bir inceleme yapılabilir. İyi haberi duyururken bu önemli konulardan herhangi biri hakkında bir soruyla karşılaşan bir müjdeci, hemen dizindeki kısa ayet alıntılarını kullanabilir. Ayrıca, Kutsal Kitapta geçen bazı coğrafi yerlerin ya da tanınmış kişilerin isimleriyle ilgili belli başlı ayetlere yer verilmiştir. Bu çeviri aracılığıyla Kutsal Kitabı inceleyen kişilere paha biçilmez bir yardım sağlanmıştır.

26. Yeni Dünya Çevirisi’nin ek kısmının kullanımıyla ilgili bir örnek verin.

²⁶ Yeni Dünya Çevirisi’nde akademik açıklamaların yer aldığı bir ek kısım da bulunur. Bu kısım, temel Kutsal Kitap öğretilerini ve bunlarla bağlantılı konuları açıklamaya yardımcı olmak amacıyla düzenlenmiştir. Örneğin, “can” konusunun ele alındığı kısımda sekiz ara başlık bulunmaktadır; bu başlıklarda “can” (İbranice, nefeş) sözcüğünün çeşitli şekillerde kullanıldığı ayetler belirtilmiştir. Ek kısımda şemalar ve haritalar da bulunur. Yeni Dünya Çevirisi’nin İngilizce yayımlanmış olan göndermeli baskısında ise daha ayrıntılı bir ek kısım ve metinle ilgili önemli bilgilerin basit şekilde anlatıldığı dipnotlar yer alır. İçinde tüm bu özellikleri barındıran Yeni Dünya Çevirisi, okuyucusuna doğru bilgiyi kolay bir şekilde sunması açısından göze çarpar bir çeviridir.

27. Yeni Dünya Çevirisi eski çevirilerin sadece gözden geçirilmiş bir hali midir? Neden?

²⁷ Yeni Bir Çeviri. Yeni Dünya Çevirisi Kutsal Kitabın yazıldığı orijinal dillerden, yani İbranice, Aramca ve Yunancadan yapılan yeni bir çeviridir. Bu herhangi bir İngilizce çevirinin ne gözden geçirilmiş halidir ne de üslup ve kelime açısından bir kopyasıdır. İbranice-Aramca Kutsal Metinler için Rudolf Kittel’in hazırladığı, titizlikle arıtılmış ve geniş çapta kabul görmüş olan Biblia Hebraica’nın 7, 8 ve 9. baskılarından (1951-1955) yararlanılmıştır. Yeni Dünya Çevirisi’nin göndermeli baskısının dipnotlarındaki bilgilerin güncellenmesinde Biblia Hebraica Stuttgartensia olarak bilinen İbranice metnin 1977’de çıkan yeni bir baskısı kullanılmıştır. Yunanca Kutsal Metinlerin büyük kısmı ise Westcott ile Hort tarafından hazırlanan 1881 tarihli Yunanca ana metinden çevrilmiştir. Ancak Kutsal Kitap Yeni Dünya Çevirisi Kurulu, Nestle’ın Yunanca metni (1948) de dahil diğer Yunanca metinlere de başvurmuştur. Bu mükemmel ana metinler Konu 5 ve 6’da ayrıntılı şekilde ele alınmıştır. Kurulun yaptığı bu etkili ve doğru çeviri, Tanrı’nın Sözünün daha net ve daha canlı hale gelmesini ve daha anlaşılır olmasını mümkün kıldı.

28. Bir eleştirmenin bu çeviri hakkındaki görüşü nedir?

²⁸ Bir eleştirmen bu çeviri hakkında şunları söyledi: “İbranice Kutsal Yazıların İbraniceden İngilizceye doğrudan yapılan çevirisi çok azdır. Bu nedenle [İbranice Kutsal Yazıların] Yeni Dünya Çevirisi’nin Başlangıç’tan Rut kitabına kadarki ilk kısmının çıkmış olması bize büyük bir sevinç veriyor. . . . . Bu çevirinin baştan sona okunabilir olması için özel bir çaba gösterildiği açıkça ortadadır. Hiç kimse bu kitabın canlı ve özgün bir anlatıma sahip olmadığını iddia edemez. Yeni Dünya Çevirisi’nin terminolojisi de kesinlikle önceki çevirilere dayanmaz.”b

29. Bir İbrani dili bilgini Yeni Dünya Çevirisi hakkındaki görüşünü nasıl dile getirdi?

²⁹ İbrani dili Profesörü Dr. Benjamin Kedar, Watch Tower Society’nin bir temsilcisiyle yaptığı söyleşide Yeni Dünya Çevirisi hakkındaki görüşünü şu sözlerle dile getirdi: “İbranice Kutsal Kitap ve çevirileriyle bağlantılı olarak yaptığım dilbilimsel araştırmalarda genellikle Yeni Dünya Çevirisi’nin İngilizce tercümesinden yararlanıyorum. Onu her kullandığımda metnin olabildiğince doğru anlaşılması için ne kadar büyük bir çaba harcandığını görüyorum. Bu çeviride asıl metindeki sözcüklerin hedef dile aktarılırken İbranicenin kendine özgü yapısından gereksiz yere uzaklaşılmadığı görülüyor. Bu da çevirinin orijinal dile hâkim olduğunu kanıtlıyor. . . . . Kelimelerle ifade edilen her şey birden fazla şekilde tercüme edilebilir. Başka sözlerle, herhangi bir ifadenin birden fazla doğru çevirisi olabilir. Dolayısıyla, herhangi bir durumda dille ilgili uygulanan çözüm tartışmaya açıktır. Fakat, Yeni Dünya Çevirisi’nde asıl metinde bulunmayan bir düşüncenin metne kasten dahil edildiğini görmedim.”

30. Yeni Dünya Çevirisi ne ölçüde aslına sadık bir çeviridir? Böyle bir çevirinin faydaları nelerdir?

³⁰ Aslına Sadık Bir Çeviri. Çeviride sadakatin diğer bir göstergesi metindeki ifadelere bağlı kalınmasıdır. Bu, çağdaş dildeki anlatımın izin verdiği ölçüde, İbranice ve Yunanca metinle hedef dildeki çeviri arasında neredeyse kelimesi kelimesine bir tutarlılık olmasını gerektirir. Metni hedef dile aktaran çevirmenin, dilin izin verdiği ölçüde bu tutarlılığı yansıtması beklenir. Dahası, aslına sadık bir çeviri İbranice ya da Yunancadaki kelime düzenine dikkat etmeyi de gerektirir; bu şekilde orijinal yazılardaki vurgu da doğru şekilde yansıtılabilir. Böylece orijinal yazılardaki üslup, renkli anlatım ve uyum hedef dile doğru şekilde aktarılabilir.

31. Hangi durumlarda kelimelere bağlı bir çeviri yapmaktan kaçınılır?

³¹ İbranice ya da Yunancadaki bazı zor ifadeleri hedef dile anlaşılır şekilde aktarabilmek için bazen kelimelere bağlı bir çeviri yapmaktan kaçınılabilir. Yeni Dünya Çevirisi’nin göndermeli baskısında, anlam çevirisi yapılan ayetlerin çoğunda sözcük anlamı dipnotlarda belirtilir.

32. (a) Kelimelere bağlı bir çeviri yapmaktan tamamen kaçınmanın olası sonuçları nedir? (b) Örnek veriniz.

³² Birçok Kutsal Kitap çevirmeni dilin güzelliğini ve yapısını bozduğu gerekçesiyle kelimelere bağlı bir çeviri yapmaktan tamamen kaçınmıştır. Onlar böyle bir çevirinin cansız, anlaşılmaz ve kısıtlayıcı olduğunu ileri sürdü. Fakat, böyle bir çeviriyi tercih etmedikleri için ayetleri açıklayıcı ifadelerle ya da yorum katarak çevirme yoluna gittiler. Dolayısıyla hakikat bilgisini birçok ayette doğru şekilde aktaramadılar ve Tanrı’nın düşüncelerini içeren sözlerin etkisi azaldı. Örneğin, Amerika’daki büyük bir üniversiteden emekli olmuş bir öğretim görevlisi Yehova’nın Şahitlerini Kutsal Kitabın güzelliğini ve akıcılığını bozmakla suçladı. Onun kastettiği Kutsal Kitap, uzun yıllar boyunca İngilizcenin standart kitabı kabul edilen King James Version’dı. O şöyle dedi: ‘23. Mezmuru ne hale getirdiğinize bir bakın! “Ye/​​ho/​​va/​​ ço/​​ba/​​nım/​​dır” demekle ayetin tüm ahengini ve güzelliğini berbat etmişsiniz. Burada yedi değil, altı hece olmalı. Buna inanamıyorum! Uyum diye bir şey kalmamış. Sözlerdeki ritim kaybolmuş. King James Version burada altı hece kullanarak çok doğru bir çeviri yapmış: “Tan/​​rı /ço/​​ba/​​nım/​​dır.”’ Kutsal Kitap yazarı Davut’un bu ayeti hangi sözlerle kaleme aldığının daha önemli olduğu belirtilerek profesörün bu eleştirisine cevap verildi. Davut “Tanrı” mı dedi yoksa Tanrı’nın özel ismini mi kullandı? Profesör burada, Davut’un Tanrı’nın ismini kullandığını kabul etti, ancak metnin güzelliğini ve ahengini korumak adına “Tanrı” ifadesinin kullanılması gerektiğini söyledi. Yehova’yı yücelten bu mezmurdan O’nun yüce ismini çıkarmak için ne geçersiz bir mazeret!

33. Hangi şey için Tanrı’ya minnettarız? Neyi ümit ediyoruz?

³³ Birçok Kutsal Kitap tercümesinde dilin güzelliğini koruma bahanesiyle böyle binlerce çeviri hatası yapılmıştır. Yeni Dünya Çevirisi aracılığıyla bize anlaşılır ve doğru bir Kutsal Kitap metni sağladığı için Tanrımıza minnettarız! Ümit ederiz ki, bu çeviriyi okuyan herkes Yehova’nın kutsal ismini yüceltir!

[Dipnotlar]

[Sayfa 322’deki çizelge]

BAŞLICA YEDİ DİLDE YAPILMIŞ BAZI KUTSAL KİTAP ÇEVİRİLERİ

İNGİLİZCE

İSPANYOLCA

Moderna 1893 M Jehová Scrivener

Nácar-Colunga* 1944 M Yavé Yunanca

PORTEKİZCE

Figueiredo* 1778-1790 Vulgata Senhor Vulgata

Matos Soares* 1927-1930 Vulgata Senhor Vulgata

Jerusalém* 1976, 1981 M Iahweh Yunanca

ALMANCA

Luther* 1522, 1534 M HErr Erasmus

Zürcher 1531 M Herr, Jahwe Yunanca

Menge 1926 M HErr Yunanca

FRANSIZCA

Darby 1859, 1885 M Eternel Yunanca

Crampon* 1894-1904 M Jéhovah Merk

Osty* 1973 M Yahvé Yunanca

Français courant 1982 M (BHS) Seigneur Nestle, UBS

HOLLANDACA

Leidse Vertaling 1899-1912 M Jahwe Nestle

NBG-vertaling 1939-1951 M HERE Nestle

İTALYANCA

Diodati 1607, 1641 M Signore Yunanca

Riveduta (Luzzi) 1925 M Eterno Yunanca

CEI* 1971 M Signore Yunanca

* Yıldız işareti çevirinin apokrif metinler içerdiğini gösterir, fakat bu metinler tüm baskılarda bulunmayabilir.

“M” Masoretik metni simgeler. Özel bir baskının kastedilmediği durumlarda tek başına kullanılır.

“BHK” Kittel’in Biblia Hebraica’sını simgeler.

“UBS” United Bible Societies’in (Birleşik Kitabı Mukaddes Şirketleri) çevirisi, The Greek New Testament’ı simgeler.

“BHS” Biblia Hebraica Stuttgartensia’yı simgeler.

“Yunanca” özel bir baskıyı değil, Yunanca metinden yapılan çevirileri belirtir.