Konuşma Planı Hazırlamak

BİRÇOK insan, bir konuşma görevi aldığında, büyük bir emek harcayarak, konuşmanın girişinden başlayıp kapanışına dek her şeyi kelimesi kelimesine yazar. Konuşma bitene dek belki sayısız müsvedde hazırlanır. Ve bu iş saatlerce sürebilir.

Siz de konuşmalarınızı böyle mi hazırlıyorsunuz? Daha kolay bir yol öğrenmek ister miydiniz? Bir konuşma planı hazırlamayı öğrenirseniz, artık her şeyi kelime kelime yazmanıza gerek kalmaz. Bu, konuşmayı sunma alıştırmaları yapmak üzere size daha çok zaman bırakır. Böylece hem siz sunuşunuzu daha kolay yaparsınız, hem de dinleyicileriniz onu daha büyük ilgiyle izler ve daha fazla etkilenirler.

Tabii, cemaate sunulan umumi konuşmalar için zaten temel bir plan sağlanıyor. Fakat diğer konuşmaların çoğu için durum böyle değildir. Size yalnızca bir konu ya da bir tema verilebilir. Ya da belirli bir basılı malzemeyi ele almanız istenebilir. Bazen, yalnızca birkaç talimat almış olabilirsiniz. Bu tür görevlerin tümünde planınızı kendiniz hazırlamalısınız.

Kısa bir konuşma planının nasıl düzenleneceği konusunda 41. sayfadaki örnek size bir fikir verecektir. Ana noktaların her birinin sol kenardan başladığına ve büyük harflerle yazıldığına dikkat edin. Her ana noktanın altında onu destekleyen düşünceler sıralanmıştır. Bu düşüncelerin altında da onları geliştirmek için kullanılacak ek noktalar belirtilmiş ve bu ek noktalar sol kenardan birkaç harflik bir boşluk bırakılarak biraz içerden yazılmıştır. Bu planı dikkatle inceleyin. İki ana noktanın temayla doğrudan bağlantılı olduğuna dikkat edin. Ayrıca, ikincil noktaların yalnızca ilginç düşünceler olmadığını da fark edin. Aslında her biri, üstündeki ana noktayı desteklemektedir.

Hazırladığınız plan bu örneğe tam olarak benzemeyebilir. Fakat yukarıdaki ilkeleri kavramanız, malzemenizi düzenlemenize ve makul bir sürede iyi bir konuşma hazırlamanıza yardım edecektir. Bunu nasıl yapacaksınız?

Analiz Edin, Seçin ve Düzenleyin

Bir temanız olmalı. Tema tek bir sözcükle anlatılacak kadar genel bir konu değildir. Aktarmak istediğiniz başlıca düşüncedir ve konuyu hangi açıdan ele almayı planladığınızı gösterir. Size bir tema verilmişse ana sözcüklerin her birini dikkatle analiz edin. Eğer verilen temayı basılı bir malzemeye dayalı olarak geliştirecekseniz, temayı aklınızda tutarak malzemeyi inceleyin. Yalnızca konu verilmişse, temayı seçmek size düşer. Ancak, önce biraz araştırma yapmayı yararlı bulabilirsiniz. Araştırma yaparken açık fikirli olursanız çok kere özgün ve yeni şeyler bulabilirsiniz.

Bu adımları atarken kendinize şunu sorun: ‘Bu malzeme dinleyicilerim açısından neden önem taşıyor? Hedefim nedir?’ Hedefiniz yalnızca malzemeyi ele almak ya da renkli bir konuşma yapmak değil, dinleyicileriniz açısından yararlı bir şey başarmak olmalı. Hedefiniz şekillendiğinde onu yazın ve hazırlık yaparken kendinize devamlı hatırlatın.

Hedefinizi belirleyip onunla uyumlu bir tema seçtikten (ya da size verilen temanın bu hedefe nasıl uyduğunu analiz ettikten) sonra, araştırmanızı bu yönde sürdürebilirsiniz. Dinleyicileriniz açısından özellikle değer taşıyan malzemeler arayın. Genellemelerle yetinmeyin; bilgilendirici ve gerçekten yararlı noktalar araştırın. Yaptığınız araştırmanın ölçüsü konusunda gerçekçi olun. Çoğu durumda kullanabileceğinizden çok malzemeye kısa sürede erişebilirsiniz; bu yüzden seçici olmanız gerekir.

Temanızı geliştirmek ve hedefinize ulaşmak için ele almanız gereken ana noktaları belirleyin. Bu, konuşmanızın iskeleti, temel planınız olacak. Kaç tane ana nokta olmalı? Kısa bir konuşma için iki tane yeterli olabilir; bir saatlik bir konuşma için bile genellikle beş ana nokta yeterlidir. Ana noktalar ne kadar az olursa, dinleyicilerinizin onları hatırlama olasılığı o kadar büyük olur.

Artık temanız ve ana noktalarınız zihninizde olduğuna göre, araştırma sonucu elde ettiğiniz malzemeyi düzenleyebilirsiniz. Hangi şeylerin ana noktalarınızla doğrudan bağlantılı olduğuna karar verin. Sunuşunuza canlılık katacak ayrıntılar seçin. Ana noktaları destekleyen ayetler seçerken bu ayetler üzerinde anlamlı şekilde akıl yürütmenize yardım edecek düşünceleri kaydedin. Her maddeyi ait olduğu ana noktanın altına koyun. Ana noktalarınıza uymayan bilgileri, çok ilginç bile olsalar, atın ya da başka bir zaman kullanmak üzere dosyalayın. Yalnızca en uygun malzemeyi kullanın. Konuşmanızı çok kapsamlı tutmaya çalışırsanız, fazla hızlı konuşmak zorunda kalır, konunun derinine inemezsiniz. Böyle yapmaktansa, dinleyiciler açısından gerçekten değer taşıyan birkaç noktayı onlara iyi bir şekilde aktarmayı tercih etmelisiniz. Vaktinizi aşmayın.

Eğer daha önce yapmadıysanız şimdi malzemenizi mantıksal bir sıraya göre düzenleyin. İncil yazarı Luka böyle yaptı. Konusuyla bağlantılı olan gerçeklerle ilgili pek çok bilgi topladıktan sonra bunları mantıksal bir ‘sıraya’ koydu. (Luka 1:3) Malzemeyi düzenlerken hedefinize ulaşmak için en etkili yolu kullanın; belki kronolojik sırayla ya da konulara göre, belki de neden ve sonuç ya da sorun ve çözüm şeklinde düzenleyebilirsiniz. Beklenmeyen bir şekilde bir düşünceden diğerine atlamalar olmamalı. Dinleyicilerinizi bir düşünceden diğerine rahatlıkla götürebilmelisiniz, kolayca bağlantı kurulamayacak boşluklar bırakmamalısınız. Sunulan kanıtlar dinleyicileri mantıksal sonuçlara vardırmalı. Malzemeyi düzenlerken, sunuşun dinleyicilerinizin kulağına nasıl geleceğini düşünün. Düşünce akışını rahatlıkla izleyebilecekler mi? Duydukları üzerine, zihninizdeki hedefle uyumlu şekilde harekete geçecekler mi?

Sonra dinleyicilerinize, ele alacağınız bilgilerin onlar için değerli olduğunu gösteren ve ilgi uyandıran bir giriş hazırlayın. İlk birkaç cümleyi yazmanız yararlı olabilir. Ve sonunda, hedefinizle uyumlu olarak harekete geçirici nitelikte bir kapanış tasarlayın.

Konuşma planınızı yeterince erken hazırlarsanız, konuşmayı sunmadan önce ona son şeklini vermek üzere rötuş yapmak için vaktiniz olur. Bazı düşünceleri istatistiksel birkaç bilgiyle, bir örnek ya da tecrübeyle destekleme gereği görebilirsiniz. Güncel bir olay ya da yörede ilgi uyandıran bir konu, dinleyicilerin malzemenin pratik değerini daha kolay görmelerine yardım edebilir. Konuşmanızı gözden geçirirken, bilgiyi dinleyicilere başka yönlerden de uyarlayabileceğinizi fark edebilirsiniz. İyi bir malzemeyi etkili bir konuşmaya dönüştürebilmek için onu analiz ederek son rötuşları yapmak şarttır.

Bazı konuşmacılar diğerlerinden daha çok nota ihtiyaç duyabilir. Malzemenizi birkaç ana nokta altında düzenler, bu ana noktaları gerçek anlamda desteklemeyen noktaları atar ve düşünceleri bir mantık sırasına koyarsanız, biraz deneyim sahibi olduktan sonra artık her şeyi kelime kelime yazmaya ihtiyaç duymayacağınızı görürsünüz. Bu gerçekten vakitten büyük bir tasarruf sağlayabilir! Üstelik konuşmalarınızın kalitesi de yükselir. Böylece Vaizlik Eğitim İbadetinden gerçekten yararlandığınız belli olur.