Barış ve Güvenlik—Ümit Edilen Budur
“Birleşmiş Milletlerin Genel Kurulu, oybirliğiyle 1986 yılını Uluslararası Barış Yılı olarak ilan etmeğe karar verdi. Bu ilan, Birleşmiş Milletlerin kırkıncı yıldönümü olan 24 Ekim 1985 tarihinde yapıl[dı].”
BİRLEŞMİŞ MİLLETLER Teşkilatının bu resmi bildirisini nasıl telakki ediyorsunuz? Bu, gelecek için güveninizi artırıyor mu? Birçok kişi, barışı getirebilecek herhangi bir yolun denenmeğe değer olduğunu söylüyor. Öyle ise, neden bir “Uluslararası Barış Yılı” olmasın?
Böyle bir “Barış Yılı”, muhakkak Birleşmiş Milletlerin kuruluş gayesiyle uyum içinde olacaktır. 1944 yılında, Amerika Birleşik Devletleri başkanı şunları söyledi: “Biz, barışsever milletleri istek, irade ve güç birliğiyle, saldırıp fethetmek gayesini güden herhangi bir milletin bu yola başvurmasını engelleyebilmeyi sağlayabilecek şekilde teşkilatlandırmağa . . . .. kararlıyız. Bu nedenle bizler, savaşın başlangıcından beri ve askeri planlarımıza paralel olarak, barış ve güvenliği koruyacak bir genel teşkilatın temellerini atmağa başlamış bulunuyoruz.”
Bu ilkeler birçokları tarafından kabul edilmişti. Birleşmiş Milletlerin Sekreterliğinde on yıl çalışan Shirley Hazzard, Defeat of an Ideal (Bir İdeal’in Yenilgisi) adlı kitabında şöyle diyor: “Birleşmiş Milletlerin kurulabilmesi için pek çok kişinin, insanın iyilik yapma yeteneği ve isteğine inanıp ümitlerinde haklı olabileceklerini düşünmeleri gerekiyordu.”
Yeni kurulan teşkilatın tüzüğü, kurucularının umutlarını şöyle dile getirdi: “Birleşmiş Milletlerin amaçları şunlardır: 1. Uluslararası barış ve güvenliği korumak. . . . 2. Halkların eşit haklara sahip olma ve kendi geleceğini saptama ilkelerine saygı göstererek milletler arasında dostluk geliştirmek. . . . 3. Uluslararasındaki problemleri çözmek üzere uluslararası işbirliğini sağlamaktır.” Bu amaçların nasıl kötü bir yanı olabilir?
Birleşmiş Milletlerin derin etki bırakan bir başlangıcı olduğunu kabul etmek gerek. Önemli dünya meseleleri tartışıldı. 1948 yılında, İnsan Haklarının Evrensel Bildirisi kabul edildi. Fakirliğe, açlığa, hastalığa ve mültecilerin durumuna çare bulacak birçok değerli ve insancıl işlere başlandı. Gemi ve uçaklar için güvenlik standartları, bazı bölgelere gidecek yolcular için sağlık belgeleri, evrensel posta ücretleri ve radyo yayınları için frekans tahsis etmek gibi uluslararası standartlar konuldu.
Birleşmiş Milletler, 1947-49 yıllarında Hindistan-Pakistan çatışmasında, tarafları uzlaştırma çabalarında büyük rol oynadı. Hatta B.M. 1950 yılında, bayrağı altındaki askerleri Kore’ye ve 1960 yılında ise, Kongo’ya (şimdi Zaire) göndermekle askeri bir güç gösterdi. Birleşmiş Milletlerin barış kuvvetleri, hâlâ Kıbrıs ve Ortadoğu’da bulunmaktadır. Geçen 40 yıl içinde Birleşmiş Milletler, gerçekten dünya olaylarına damgasını vurmuştur. 150’yi aşkın ülke, New York’taki East River nehrinin kıyısında bulunan görkemli merkezine delegelerini göndermekle bunun farkında olduğunu göstermiştir.
Fakat Birleşmiş Milletler, uluslararası barış ve güvenliği korumak yolundaki esas amacını acaba ne oranda yerine getirmiştir? Ve şimdi ilan edilen “Uluslararası Barış Yılı”nın etkisi acaba ne olacaktır?