Rengârenk Kermod Ayıları

“Arka ayakları üzerinde dururlar, popolarının üzerine otururlar . . . . hatta uyurken horlarlar. . . . . Zekidirler, meraklıdırlar, çabuk öğrenirler, iyi uyum sağlarlar, göründüğü kadarıyla huyları da bize benzer.”

YUKARIDAKİ sözler yabanıl yaşam biyoloğu Wayne McCroy tarafından dünyada çok ender rastlanan bir ayı türü hakkında söylenmiştir. Bu, Kanada’nın kuzeybatı kıyılarında yaşayan kara ayı familyasından beyaz renkli bir ayıdır. Bilim dünyası bu ayıyla ilk kez 1900 yılında New York Zooloji Derneği üyesi William Hornaday sayesinde tanıştı. O, Victoria’dan (İngiliz Kolumbiyası) toplanan ayı postlarının kataloğunu hazırlarken sıradışı bir postla karşılaştı. Biçimi kara ayının postuyla aynıydı, rengiyse hafif altın sarısı bir tonla kaymak beyazı karışımıydı.

Hornaday, buluşu üzerine, büyük bir merakla yeni bir ayı türü olduğunu düşündüğü bu hayvan hakkında daha fazla bilgi toplamak için, İngiliz Kolumbiyası Eyalet Müzesi müdürü Francis Kermode’dan yardım istedi. Hornaday, 1905’te Kermode’un, tür hakkındaki örnek ve bilgilerin elde edilmesindeki çabalarından ötürü ayıyı Ursus kermodei –Kermod ayısı– olarak adlandırdı.

Kermod ayıları kara ayı familyasındandır, ancak renkleri her zaman adlarının akla getirdiği gibi değildir. Kermod ayılarının vatanında yaşayan ve Tsimşian dili konuşan Kızılderili yerliler, bu ayıya Moksgm’ol, yani beyaz ayı der. Turuncu, kızıl kestane, altın sarısı, canlı sarı, gri-mavi, hatta siyah-kahverengi-beyaz alacalıları görülmüştür.

Biyologlar beyaz Kermodların nasıl olduğunu kesin olarak bilmiyorlar. Bir düşünceye göre, bu belirgin renklerin sorumlusu rasgele oluşmuş bir genetik mutasyondur. Aslında görülen her 10 Kermoddan yalnızca biri beyazdır. Gerçekten de, Kanada’nın Kuzeybatı Pasifik kıyılarındaki Kermodlar kesinlikle eşsizdirler ve şöyle bir bakıp geçmekten fazlasını hak ederler.

Kermod Topraklarını Ziyaret

Kermodlar, İngiliz Kolumbiyası’nın kuzey kıyıları boyunca yaklaşık 75.000 kilometrekarelik bir alanda görülebilirler. Vancouver’dan kuzeybatıya 600 kilometre kadar yolculuk ederseniz, Kitimat yakınlarındaki Princess Royal Adasına ve Douglas Mecrasına gelirsiniz. Kıyıdan 150 kilometre içeride, kuzeydoğudaki Skeena Irmağı kıyıları boyunca, kerestecilik yapan Terrace topluluğu yerleşmiştir. Bu bölge Kermodun vatanının başkenti sayılır. Kanada’nın Batı kesiminin en zengin ve en vahşi kırı olarak adlandırılmıştır.

Eğer bu beyaz göçebeyi bir an için bile görmek istiyorsanız, Kermodun nasıl davrandığını bilen, deneyimli bir kır rehberine ihtiyacınız olacak. Bir Kermod ayısını görmek için en iyi zaman ekim ayıdır; bu ayda İngiliz Kolumbiyası’nın akarsularında, bu sulara binlerce yumurta bırakan som balıkları kaynaşır. Her yıl tekrarlanan bu olay sırasında Kermodlar kendilerine bir som balığı ziyafeti çekmek için yüksek bölgelerden aşağıya inerler. Bir görgü tanığı, kendilerine ziyafet çeken ayıların yemek yeme seremonisini şöyle anlatıyor: “İstedikleri birini seçer, bir pençelerini balığın başına koyup deriyi solungacın gerisinden çekerek soyarlar, böylece büyük bir zevkle yiyecekleri et ortaya çıkar.”

Nasıl Bir Hayvan?

Kermod, sevimli, okşanmaya hazır ve şakacı görünür; ancak görünüş sizi yanıltmasın. Gerçekte, tüm ayılar gibi, ne yapacağı kestirilemez ve tehlikelidir. Söylendiğine göre, görme gücü zayıftır. Küçük, ucuna doğru sivrileşen burnu ve uzun burun delikleri koku alma duyusunu en üst düzeyde tutacak şekilde tasarlanmıştır. Görünüşte hareketleri hantalsa da aslında çok hızlıdır. Bazılarının kısa mesafelerde saatte 50 kilometreden fazla hız yaptığı saptanmıştır.

Yetişkin dişilerin boyu 130 ila 190 santimetre, ağırlıklarıysa 50 ila 180 kilogram arasındadır. Erkekler daha büyüktür ve bazen 200 kilodan ağırdırlar. Kermodlar arka ayakları üzerine dikeldiklerinde boyları 250-275 santimetreyi bulur. Aynı zamanda iyi yüzücüdürler. Devriye gezen bir görevli yakın bir adadan karaya yüzen bir ayı görmüştü. Teknesiyle manevra yaparak ayının yakınına geldiğinde, ayı onun şaşkın bakışları karşısında suya dalmış ve yalnızca nefes almak için su yüzüne çıkarak dipten yüzüp yoluna devam etmişti.

İnsanlarla Karşılaşınca

Ayılar doğal besin kaynaklarının yanı sıra insanlardan da yiyecek elde edebileceklerini düşünmeye başladıklarında, onlara karşı çoğunlukla ihtiyatlı olmayı bırakıp aşırı saldırgan ve tehlikeli duruma gelebilirler. Böyle ayılar genellikle yok edilir. O halde eğer böyle yabanıl ortamda bir ayı görürseniz ve o sizden yiyecek isterse, unutmayın ki onu beslediğinizde yalnız kendinizi tehlikeye atmakla kalmaz, onun vakitsiz ölümüne de neden olursunuz.

Bu ilginç ayıyı düşünürken, ayı familyasındaki çeşitlilikten etkilenmemek olanaksız. Tanrı’nın eserleri gerçekten harikulade ve insana sevinç veriyor! Bu büyüleyici yaratıklarla ilgilenmek insan için muazzam bir sorumluluk!

[Sayfa 19’daki resim tanıtım notu]

Howie Garber/www.wanderlustimages.com