Üvey Ailelerin Yaşadığı Zorluklar

● Üvey aileler konusunda uzman olan Dr. Patricia Papernow’a göre, üvey ailelerin sorunlarını çözmek için öz aileleri örnek almak “New York sokaklarını Boston haritasıyla gezmeye” benzer.

Gerçek şu ki, üvey aileler kendilerine özgü zorluklar yaşarlar; üstelik bunlar öz ailelerdeki sorunlardan daha büyüktür. Aslında psikolog William Merkel’in sözlerine göre üvey ailelerdeki ilişkiler, “insanlar için en karmaşık, en yapay ve en zor ilişkilerdir.”

Eğer durum bu kadar zorsa üvey bir aile nasıl başarılı olabilir? Üvey ailedeki ilişkiler, parça kumaşlardan yapılan bir örtünün dikişleri gibidir. Dikmeye ilk başladığınızda dikişler dayanıksız olsa da, özenle dikmeye devam ettiğinizde ortaya tek parça kumaş gibi sağlam bir örtü çıkabilir.

Şimdi, üvey ailelerin karşılaştığı bazı zorlukları ele alalım; ayrıca böyle ailelerde yaşayan birçok kişinin birbirine sıkıca bağlanmasına yardım eden noktalara bakalım. Daha sonra, başarıya ulaşmış dört üvey ailenin tecrübesini göreceğiz.

1. ZORLUK: GERÇEKLEŞMEYEN BEKLENTİLER

“Üvey çocuklarıma bol bol sevgi ve ilgi göstererek onların onayını kazanmayı bekliyordum. Aradan sekiz yıl geçti, hâlâ bekliyorum” (Gloria).a

EVLİLİKLER genelde büyük beklentilerle başlar; bu durum üvey anne babalardan oluşan evliliklerde de geçerlidir. Anne babalar, önceki evliliklerinde yaptıkları hatalardan kaçınmayı ya da bu hataları düzeltmeyi, ayrıca daha önce bulamadıkları sevgiyi veya güveni bulmayı ümit ederler. Tabii ümit edilen bazı şeyler hayalden öteye geçmez, ancak gerçekleşmeyen her beklenti stres yaratır. Kutsal Kitabın söylediği gibi “Ertelenen beklentiler yüreği hasta eder” (Özdeyişler 13:12). Sizin de böyle beklentileriniz varsa acaba ne yapabilirsiniz?

YAPABİLECEKLERİNİZ:

Hayal kırıklığının geçeceğini umarak, duygularınızı içinize atmayın. Sizi hayal kırıklığına uğratan beklentinizi tespit edin. Ardından bunun nedenini saptayın; böylece bu beklentinin sizin için neden bu kadar önemli olduğunu anlayabilirsiniz. Son olarak, şu an için daha gerçekçi bir beklentiye sahip olmaya çalışın. Aşağıda bununla ilgili bazı örnekler bulunmaktadır:

1. İlk günden itibaren üvey çocuklarımı seveceğim, onlar da beni sevecekler.

Neden? Çünkü hep birbirine bağlı, sıcak bir ailenin hayalini kurmuşumdur.

Gerçekçi bakış açısı: Zamanla aramızdaki sevgi artabilir. Şu anda önemli olan kendimizi güvende hissedebilmemiz ve birbirimize saygılı davranabilmemizdir.

2. Herkes bu yeni duruma hemen adapte olacak.

Neden? Çünkü hepimiz yeni bir başlangıca hazırız.

Gerçekçi bakış açısı: Üvey aile fertlerinin birbirine uyum sağlaması genelde dört ila yedi yılı bulur. Aramızda sorunlar olması gayet normal.

3. Para konusunda tartışmayacağız.

Neden? Çünkü birbirimize olan sevgimiz önemsiz konular hakkında tartışmamızı engelleyecektir.

Gerçekçi bakış açısı: Önceki evliliklerimizle ilgili maddi sorumluluklarımız var. Yeni ailemizde paramızı ortak bir şekilde kullanmaya belki de henüz hazır değiliz.

2. ZORLUK: BİRBİRİNİ ANLAMAK

“Birbirimize çabuk uyum sağladık. Yeni ailemizdekilerin kendini rahat hissetmesi fazla zaman almadı” (Yoşito).

“Üvey ailemi kendi ailem olarak benimsemem ve ailemin başarısı için uğraşmaya karar vermem on yılımı aldı” (Tatsuki, Yoşito’nun üvey oğlu).

TIPKI Yoşito ve Tatsuki’nin durumunda görüldüğü gibi, üvey ailelerdeki bireyler birbirlerini tam olarak anlamayabilir. Peki birbirini anlamak neden önemlidir? Sorunlar ortaya çıktığında, bunları hemen çözmek isteyebilirsiniz, ancak, bunu başarabilmek için önce aile bireylerinizi anlamalısınız.

Sözleriniz yapıcı olduğu gibi yıkıcı da olabilir, bu nedenle karşınızdaki kişiyle iletişim kurma tarzınız çok önemlidir. Kutsal Kitap, “Ölüm ve hayat dilin elindedir” der (Özdeyişler 18:21). Peki birbirinizi daha iyi anlamak için dilinizi nasıl yıkıcı değil de yapıcı şekilde kullanabilirsiniz?

YAPABİLECEKLERİNİZ:

• Aile fertlerinizi yargılamaktansa, onlarla ilgilenin ve duygudaşlık gösterin. Örneğin:

Oğlunuz, “Babamı özledim” dediğinde, “Ama üvey baban seni çok seviyor, sana öz babandan daha iyi davranıyor” demektense, “Babandan ayrı olmak senin için çok zor olmalı. En çok neyi özlüyorsun?” gibi sözler söylemeye çalışın.

Yeni eşinizi şu gibi sözlerle suçlamayın: “Daha iyi bir anne [ya da baba] olsaydın oğlun bu kadar saygısız olmazdı.” Böyle demektense şunu deneyin: “Levent eve geldiğinde bana selam vermiyor ve bu beni çok üzüyor. Lütfen bu konuda onunla konuşur musun?”

• Birbirinizi daha iyi tanımak için birlikte yemek yiyin, vakit geçirin ve Yaratıcıyı memnun eden faaliyetlerde bulunun.

• Ailece düzenli olarak bir araya gelin ve herkes orada bulunmak için çaba göstersin. Ailenin her bireyi rahatça konuşsun ve biri konuşurken diğerleri sözünü kesmesin. Yeni ailenizin olumlu bir yönünü ele aldıktan sonra kaygıları dile getirebilirsiniz. Birisi bir şey söylediğinde hemfikir olmasanız bile saygı gösterin ve herhangi bir çözüm yolu olup olmadığını konuşun.

3. ZORLUK: AİLEDE KİMSENİN DIŞLANMAMASI

“Karım ve çocuklarım birlik olup bana karşı cephe alıyorlar. Dışlanıyorum, bir yabancıdan farkım yok” (Walt).

AİLE içinde yaşadığınız dışlanma korkusu, bununla ilgisi yokmuş gibi gözüken sorunların asıl nedeni olabilir. Örneğin:

• Anne ya da babanın müstakbel eşiyle önceden iyi geçinen çocuklar, evlilikten sonra bu konuda zorlanabilir.

• Üvey bir anne ya da baba eşinin altı yaşındaki çocuğunu kıskanabilir.

• Aile yaşamındaki küçük meseleler büyük tartışmalara neden olabilir.

Öz anne babalar da bu durumdan etkilenir; çünkü üvey ailedeki bireyler birbirlerinden kopuyor gibi göründüğünde üzerlerinde baskı hissederler. Böyle bir durumda olan Carmen isimli bir kadın şunları söylüyor: “Kocamla iki çocuğum arasında kalıyorum, bu gerçekten çok zor.”

İsa peygamberin Altın Kural olarak bilinen şu sözleri böyle bir zorluğun üstesinden gelmenize yardım edebilir: “İnsanların size nasıl davranmasını istiyorsanız, siz de onlara öyle davranın” (Matta 7:12). Üvey ailenin fertleri, hiç kimseyi dışlamadan herkesin kendini ailenin bir parçası olarak görmesine nasıl yardım edebilir?

YAPABİLECEKLERİNİZ:

• Evliliğinizi ilk plana koyun (Başlangıç 2:24). Yeni eşinizle birlikte vakit geçirin ve çocuklarınızın onun aile içindeki yerini anladığından emin olun. Örneğin babalar evlenmeden önce çocuklarına şuna benzer şeyler söyleyebilir: “Aylin’i seviyorum ve onunla evleneceğim. Ona karşı nazik olmanızı rica ediyorum.”

• Çocuklarınızın her biriyle baş başa vakit geçirmek üzere program yapın. Onlar için özel olarak zaman ayırmak, gözünüzde ne kadar önemli olduklarını anlamalarına yardım eder ve onları sevdiğinizi gösterir.

• Üvey çocuklarınızın her biriyle baş başa vakit geçirin; bu sayede öz anne ya da babanın hakemlik yapmasına gerek kalmadan onlarla iletişiminizi geliştirebilirsiniz.

• Çocukların önceki ailelerini reddetmelerini beklemeden, yeni ailelerinin bir parçası olmalarını sağlayın. Genelde üvey çocuklardan “Anne” ya da “Baba” gibi sevgi yansıtan ifadeler kullanmalarını talep etmemek en iyisidir. Yaşça daha büyük çocuklar, başta üvey aileleri için “ailem” veya “biz” gibi sözcükleri rahatça kullanamayabilirler.

• Her çocuğun yemek masasında ve evde kendine özel bir yeri olsun, ayrıca çocuklara evle ilgili bazı görevler de verin. Aynı şeyler sizinle sadece bazı günler kalan çocuklar için de geçerlidir.

• Ailenin yeni üyelerinin kendilerini evde yabancı gibi hissetmemeleri için taşınmayı ya da evde değişiklikler yapmayı da düşünebilirsiniz.

4. ZORLUK: ÇOCUKLARI TERBİYE ETMEK

“Ne zaman çocuklarını terbiye etmeye kalksam, Carmen bana destek olacağına onlara arka çıkıyor” (Pablo).

“Pablo çocuklarıma sert davrandığında içim parçalanıyor” (Carmen).

ÜVEY ailede çocuk yetiştirmek neden anlaşmazlıklara yol açabilir? Çocuğunu tek başına yetiştiren anne ya da baba onu terbiye ederken gevşek davranmış olabilir. Ya da, üvey anne veya baba aileye katıldığında çocuğu henüz tam olarak benimsememiş olabilir. Peki bunun sonucunda ne olur? Öz anne ya da baba üvey olan tarafın çocuklara karşı çok sert olduğunu düşünürken, üvey anne ya da baba, öz olan tarafın çok yumuşak davrandığını düşünebilir.

Kutsal Kitap şu sözlerle, çocukları eğitirken dengeli olmayı öğütler: “Çocuklarınızı çileden çıkarmayın; onlara Yehova’nın [Tanrı’nın] yol gösteren düşünüşünü aşılayarak, O’nun terbiyesiyle yetiştirin” (Efesoslular 6:4). Bu ayette, çocuğun davranışlarını kontrol altına almaktansa ona doğru düşünmeyi öğretmenin önemi vurgulanıyor. Aynı zamanda anne babalar, çocuklarını terbiye ederken onları çileden çıkarmamak için nazik ve sevgi dolu olmaya teşvik ediliyor.

YAPABİLECEKLERİNİZ:

• Evle ilgili kurallarınız olsun, bu kuralları belirlerken daha öncekileri de göz önünde bulundurun. Aşağıdaki diyaloğu okurken böyle kuralların ne gibi yararları olabileceğini düşünün.

Üvey anne: Meltem kuralı unutma, ödevini bitirmeden mesajlaşmak yok.

Meltem: Sen benim annem değilsin.

Üvey anne: Evet canım haklısın, fakat bu akşam baban evde yok ve senden ben sorumluyum, anlaşmaya göre ödevin bitmeden mesajlaşamazsın.

• Bir sürü kural koymaya veya alışkanlıkları hemen değiştirmeye çalışmayın. Üvey anne ya da baba için çok basit gibi görünen bir talep, zaten tüm dünyasının altüst olduğunu düşünen çocuk için çok ağır bir yük olabilir. Elbette bazı konularda yeni kurallar koymak gerekebilir; özellikle de üvey ailede büyük çocuklar varsa evdekilerin özel hayatına saygı göstermek ve evde uygun bir şekilde giyinmek konusunda kurallar koymak yararlı olabilir.

• Anlaşmazlıkları çocukların önünde değil özel olarak konuşun. Çocuğa daha önce verilen eğitimde eksik gördüğünüz noktalar üzerinde durmayın, çocuğun belirli bir davranışına odaklanın.

[Dipnot]

[Sayfa 3’teki resim]

Birbirine bağlı bir üvey aile, hayal gibi gelebilir

[Sayfa 4’teki resim]

Aile üyelerinizin duygularını ve kaygılarını anlamak için onları dikkatle dinleyin

[Sayfa 6’daki resim]

Eğer bir anlaşmazlık varsa, anne babalar bunu özel olarak çözmelidir