Langutelo Ra Bibele

Xana Vakreste Va Fanele Va Venga Vasodoma

HI LEMBE ra 1969, rito leri hlamuselaka nchavo lowu nga twisisekiki malunghana ni ku va vanhu va hundzukela eka vusodoma ri vumbiwile eka ririmi ra Xinghezi. Rito leri i “homophobia.” Tindzimi to tala a ti na rona rito leri leri pakanisaka, hambiswiritano emalembeni ya magidi, vanhu va matiko ni tindzimi to hambana-hambana va kombise rivengo ra vona eka vasodoma.

Hambiswiritano, emalembeni ya sweswinyana vusodoma byi seketeriwile etindhawini to tala tanihi xikhomela-ndhawu xa vuxaka bya rimbewu. N’wamatimu Jerry Z. Muller, sweswinyana wa ha ku tsala malunghana ni ku “lava ku tekeriwa enhlokweni ni ku xiximiwa ka vusodoma hi byoxe.” U hlamusele leswaku vasodoma “va tiyise vun’we bya vona leswaku va seketela mukhuva wa vona tanihi lowu xiximekaka ni ku sindzisa leswaku van’wana va endla tano.” Leswi swi endleka ngopfu ematikweni ya le Vupela-dyambu. Hambiswiritano, ematikweni yo tala, hambi ku ri ematikweni lama nga ni ntshunxeko, vo tala va ha venga ni ku nyenya vusodoma.

Vasodoma ni lava ehleketeleriwaka ku va va ri vasodoma, hakanyingi va khirhiwa ni ku hlekuriwa, va xanisiwa ni ku hlaseriwa. Hambi ku ri varhangeri va vukhongeri va kombise rivengo ro tano. Van’wana va sungule leswi tikombaka ku ri makungu ya vona ya le xihundleni yo lwisana ni vasodoma. Hi xikombiso, anakanya hi marito lama vuriweke hi bixopo wa Kereke ya Orthodox ya Magriki lama haxiweke hi xiya-ni-moya xa tiko ra Greece. U te: “Xikwembu xi ta hisa vasodoma etiheleni ta ndzilo hilaha ku nga heriki. Hi milomu ya vona leyi thyakeke va ta ba nkalanga hilaha ku nga heriki. Mimiri ya vona leyi hambukeke eka hanyelo ra ntumbuluko yi ta twisiwa ku vava hi ndlela leyi tsemaka nhlana.” Xana lowu i ntiyiso? Xana Xikwembu xi va languta njhani vasodoma?

Langutelo Ra Xikwembu

Bibele a yi hlawuli vasodoma hi ku kongoma tanihi ntlawa lowu faneriwaka hi ku khirhiwa kumbe ku vengiwa hi Vakreste. Tlhandla-kambirhi, a yi dyondzisi leswaku Xikwembu xi ta xupula vasodoma—kumbe xin’wana ni xin’wana xa swivumbiwa swa xona—hi ku va hisa etiheleni ta ndzilo hilaha ku nga heriki.—Ringanisa Varhoma 6:23.

Hambiswiritano, Matsalwa ma yi andlala mimpimanyeto ya mahanyelo ya Muvumbi wa hina, naswona hakanyingi a yi fambisani ni mahanyelo ya manguva lawa. Mikhuva ya vusodoma, vuxaka bya rimbewu exikarhi ka vanhu va rimbewu leri hambaneke lava nga tekanangiki ni vuxaka bya rimbewu ni xiharhi, a byi amukeriwi eBibeleni. (Eksoda 22:19; Vaefesa 5:3-5) Xikwembu xi herise Sodoma na Gomora hikwalaho ka vuxaka byo tano bya rimbewu.—Genesa 13:13; 18:20; 19:4, 5, 24, 25.

Malunghana ni mikhuva yo tano ya vusodoma, Rito ra Xikwembu hi ku kongoma ri ri: “Lowu i nchumu lowu nyenyetsaka.” (Levhitika 18:22, The New Jerusalem Bible) Nawu wa Xikwembu eka Israyele wu te: “Loko wanuna a etlela ni wanunakulobye, kukotisa loko munhu a etlela ni wansati, v̌a endlile ha v̌ambiri šilo le’šo biha ngopfu, v̌a ta dlawa.” (Levhitika 20:13) Nxupulo lowu fanaka a wu vekeriwe lava endlaka vuxaka bya rimbewu ni xiharhi, vuxaka bya rimbewu ni xaka swin’we ni ku endla vuoswi.—Levhitika 20:10-12, 14-17.

Muapostola Pawulo u huhuteriwe ku hlamusela mikhuva ya vusodoma tanihi ‘ku navela ka rimbewu loku khomisaka tingana’ naswona loku ‘lwisanaka ni ntumbuluko.’ Wa tsala: “Hikwalaho ka swona, Xikwembu xi va nyiketile eku naveleni loku khomisaka tingana; vavasati va vona va tshikile mikhuva ya vona ya ntumbuluko, hi ku yi endla leyi lwaka ni ntumbuluko; hi mukhuva wolowo, na vona vavanuna, va tshikile ku hanya ni vasati va vona hi nawu wa ntumbuluko, kutani va hisiwa hi ku navelana hi xivona, hileswaku vavanuna va endla leswi khomisaka tingana ni vavanuna-kulobye, kutani va tivangela ku biwa loku ringanaka vuhunguki bya vona. Kutani leswi vanhu lava va nga lavangiki ku tiva nchumu hi tlhelo ra Xikwembu, Xikwembu xi va nyiketile emiehleketweni leyi nga lavekiki, va ko va endla ni leswi nga fanelangiki.”—Varhoma 1:26-28.

Matsalwa a ma pfumeli, ma ala hi ku helela, ma veka mhaka hi ndlela leyi twisisekaka; vusodoma, vuoswi, vumbhisa, hinkwayo mikhuva leyi yi bihile emahlweni ka Xikwembu. Hikwalaho, Vakreste va ntiyiso a va ri honisi langutelo ra Bibele malunghana ni ‘ku navela ka rimbewu loku khomisaka tingana’ ntsena leswaku va ta rhandziwa ngopfu kumbe ku amukeriwa swinene eka mahanyelo ya manguva lawa. A va pfumelelani na rona vandla rin’wana ni rin’wana leri seketelaka vusodoma tanihi mahanyelo lama tolovelekeke.

“V̌engani Le’ŝo Biha”

Bibele ya tsundzuxa: “Ṅwina la’mi ranḍaka Yehova, v̌engani le’ŝo biha!” (Pisalema 97:10) Hikwalaho, Vakreste va languteriwa ku venga mukhuva wun’wana ni wun’wana lowu thyakisaka milawu ya Yehovha. Vanhu van’wana va nga ha venga kumbe ku nyenya vusodoma ku tlula mixaka yin’wana ya ku tikhoma loko biha, hikwalaho ka leswi va tekaka vusodoma byi ri vuxaka bya rimbewu lebyi nga riki bya ntumbuluko. Hambiswiritano, xana Vakreste va fanele va venga vanhu lava endlaka swilo swo tano?

Mupisalema u kandziyisa yinhla yin’wana malunghana ni mhaka leyi eka Pisalema 139:21, 22: “Yehova, a nḍi v̌a v̌enganga la’v̌a ku v̌engaka šana? A nḍi karihelanga la’v̌a ku pfukelaka šana? Nḍi v̌a v̌engile ha kunene; ka mina i v̌alala.” Vutshembeki bya hina eka Yehovha ni le ka misinya ya yena ya milawu byi fanele byi hi susumetela ku venga lava pfukelaka Yehovha hi vomu ni lava tiendlaka valala va Xikwembu. Sathana ni madimona ya yena hi van’wana lava nga valala lavakulu va Xikwembu. Nakambe ku ni vanhu van’wana lava tikombaka va wela eka ntlawa lowu. Kambe, a swi olovi eka Mukreste ku tiva vanhu vo tano hi ku va languta ntsena. A hi nge swi koti ku tiva leswi nga etimbilwini ta vanhu. (Yeremiya 17:9, 10) Swi hoxile ku anakanya leswaku swimani-mani i nala lonkulu wa Xikwembu hikwalaho ka leswi a endlaka leswo biha. Eswiyin’weni swo tala vanhu lava endlaka leswo biha vo ka va nga yi tivi mimpimanyeto ya Xikwembu.

Hikwalaho, Vakreste a va hatliseli ku venga vanhu-kulobye. Hambiloko va ma venga swinene mahanyelo man’wana, a va swi lavi ku vavisa van’wana, a va swi lavi ku va ni rivengo eka vanhu lava. Ematshan’weni ya sweswo, Bibele yi laya Vakreste leswaku va “hanyisana ni vanhu hinkwavo hi ku rhula.”—Varhoma 12:9, 17-19.

“Xikwembu A Xi Yi Hi Nghohe”

Yehovha u ta rivalela munhu la hundzukaka hi ku helela ku nga khathariseki ku tikhoma ko biha loku munhu a tshameke a ku endla. A byi kona vumbhoni bya leswaku Yehovha u languta muxaka wun’wana wa ku tikhoma loko biha wu ri lowu nyenyetsaka ku tlula wun’wana. “Xikwembu a xi yi hi ngohe.” (Mintirho 10:34, 35) Hi xikombiso, anakanya hi xiyimo lexi a xi ri eka vandlha ra Korinto hi lembe-xidzana ro sungula. Muapostola Pawulo u va tsalerile a ku: “Loko ti ri timbhisa, ni lava gandzelaka swikwembu swa hava, ni vaoswi, ni vavanuna lava endlaka swa tingana ni vavanuna-kulobye, ni vayivi, ni va makwanga, ni swidakwa, ni varhukani, ni vaxisi, va nga ka va nga dyi ndzhaka ya Mfumo wa Xikwembu.” (Xiitaliki i xerhu.) Hikwalaho Pawulo u swi xiyile leswaku van’wana lava khale ka vona a va ri timbhisa, vaoswi, vasodoma ni makhamba a va amukeriwile evandlheni ra Vukreste ra le Korinto. U hlamuserile: “Hi leswi van’wana va n’wina a mi ri swona; kambe sweswi mi basisiwile, naswona mi endliwile lava hlawulekeke ni lava lulameke, hi vito ra Hosi Yesu Kriste ni Moya wa Xikwembu xa hina.”—1 Vakorinto 6:9-11.

Kavula, Yehovha a nge pfumeleli ku honisiwa ka milawu ya yena ya mahanyelo leswaku ku ya emahlweni. U swi venga ngopfu ku honisiwa ka misinya ya yena ya milawu hi vomu. Hambiswiritano, nyangwa wa ku vuyelelana u tshama a wu pfurile. (Pisalema 86:5; Esaya 55:7) Hi ku pfumelelana ni leswi, Vakreste a va va vengi vasodoma a va va hlekuli kumbe ku xanisa munhu wihi na wihi. Vakreste va ntiyiso va languta vanhu-kulobye tanihi lava nga vaka vadyondzisiwa va Kreste, va va komba xichavo ni ku va khoma hi ndlela yo xiximeka. Bibele yi ri: “Leswi i swinene, swa amukeleka emahlweni ka Xikwembu muponisi wa hina, lexi navelaka leswaku vanhu hinkwavo va ponisiwa, va fika laha va kotaka ku tiva leswi swi nga ntiyiso.”—1 Timotiya 2:3, 4.

Vakreste Va Va Amukela Vanhu Lava Hundzukaka

Hi ku phindha-phindha, Bibele yi vula leswaku Xikwembu xa rivalela. Yi hlamusela leswaku i “Šikwembu le’ši teleke ku riv̌alela ni tintŝalo ni v̌unene, [xi] hlwela ku kariha, [xi] tele ku ṭeṭelela.” (Nehemiya 9:17; Ezekiyele 33:11; 2 Petro 3:9) Tlhandla-kambirhi, Bibele yi n’wi fanisa ni tatana loyi Yesu a vulavuleke ha yena exifanisweni xa n’wana wa vusopfa loyi a tlangeke hi ndzhaka ya yena etikweni ra le kule. Tatana loyi u amukele jaha rakwe hi mandla mambirhi loko eku heteleleni ri tianakanyile, ri hundzuka ni ku tlhelela endyangwini wa ka vona.—Luka 15:11-24.

Ina, swa koteka leswaku mubihi a hundzuka. Matsalwa ma kandziyisa leswi hi ku khutaza vanhu ku hluvula vumunhu bya khale ivi va ambala lebyintshwa ni ku ‘endliwa lavantshwa ematimbeni lama lawulaka mianakanyo ya vona.’ (Vaefesa 4:22-24) Lava endlaka leswo biha, ku katsa ni vasodoma, va nga endla ku cinca lokukulu ka mianakanyo ni mahanyelo, naswona vo tala va swi kotile ku endla ku cinca loku.a Yesu hi byakwe u chumayele vanhu vo tano; naswona loko va kombise ku hundzuka, u va amukerile.—Matewu 21:31, 32.

Vakreste va amukela vanhu lava hundzukaka lava humaka eka swiyimo swo hambana-hambana swa vutomi. Endzhaku ka loko va tshike mikhuva yo biha, ku nga khathariseki leswaku a yi ri yihi, hinkwavo va nga vuyeriwa hi ku rivaleriwa hi Xikwembu hikuva “Yehova o ni v̌unene ka hikwav̌o, tintŝalo ta yena ti eneta mitiro hikwayo ya yena.”—Pisalema 145:9.

Vakreste va tiyimiserile ku nyikela nseketelo wa moya lowu lavekaka, hambi ku ri eka lava ha lwisanaka ni mikhuva ya vusodoma. Leswi swi fambisana ni rirhandzu leri Xikwembu xi ri kombiseke hi xoxe, hikuva Bibele yi ri: “Xikwembu xi kombisa erivaleni rirhandzu ra xona eka hina, hileswi Kriste a nga hi fela loko ha ha ri vadyohi.”—Varhoma 5:8.

[Tinhlamuselo ta le hansi]

[Blurb on page 14]

Vakreste a va ri honisi langutelo ra Bibele malunghana ni vusodoma

[Picture Credit Line on page 13]

Punch