Muxe Wa Hlaseriwa

HAKANYINGI Vayuda, Vakreste ni Mamoslem, a va pfumelelani eka swilo swo tala. Hambiswiritano, ku ni nchumu wun’we lowu vukhongeri bya vona byi pfumelelanaka eka wona: va ni xichavo lexikulu eka wanuna la vuriwaka Muxe. Vayuda va n’wi teka a ri “mudyondzisi lonkulu ku tlula vadyondzisi hinkwavo va Vayuda”—musunguri wa rixaka ra Vayuda. Vakreste va n’wi teka tanihi loyi a rhangeleke ku fika ka Yesu Kreste. Mamoslem ma teka Muxe tanihi muprofeta wa wona wo sungula ni lonkulu ku tlula hinkwavo.

Xisweswo Muxe i wun’wana wa vanhu lava veke ni nkucetelo lowukulu ngopfu ematin’wini ya vanhu. Hambiswiritano, se ku hundze malembe lama tlulaka dzana Muxe a ri karhi a hlaseriwa hi swidyondzi ni vafundhisi. Vo tala a vo sola ntsena leswaku Muxe u endle masingita ni ku rhangela Vaisrayele ku huma aEgipta, kambe va vona onge a nga si tshama a va kona munhu wo tano. Buku leyi nge Moses—A Life, hi Jonathan Kirsch yi gimetise xileswi: “Leswi hi nga swi vulaka hi munhu wa matimu la vuriwaka Muxe i ku vula ntsena leswaku ku ni wanuna la hlamuseriwaka eBibeleni loyi swi nga ha endlekaka a tshameke a hanya hi nkarhi lowu nga tiviwiki wa khale ka khaleni, naswona mhaka ya leswaku u tshame a va kona yi nga fana ni xitori xa ndlela leyi perela yi akekaka ha yona, kutani hakatsongo-ntsongo hi malembe-xidzana yo tala a kondza a tekiwa a ri munhu lonkulu, loyi ku pfukeke minjhekanjhekisano ha yena leyi kumekaka eBibeleni.”

Loko u sungula ku twa mhaka leyi, yi nga vonaka onge yi ni ntikelo. Hi xikombiso, vaxopaxopi va vula leswaku vuyimburi byi kume vumbhoni lebyi kombisaka leswaku a va ri kona vanhu lava ku vulavuriwaka ha vona eBibeleni vo kota Muisrayele la vuriwaka Hosi Yehu. Ku hava vumbhoni lebyi yimburiweke lebyi kombisaka leswaku Muxe a a ri kona, kambe leswi a swi kombisi nikatsongo leswaku a a ri ntsheketo ntsena. Vahehli va vukhongeri va tshame va vula leswaku van’wana lava ku vulavuriweke ha vona eBibeleni, vo kota Hosi Belxatsara wa le Babilona, Hosi Sargoni wa le Asiriya, a va ri ntsheketo—kukondza ku kumeka vuyimburi lebyi tiyisekiseke leswaku a va ri vanhu va xiviri.

Mutsari Jonathan Kirsch wa hi tsundzuxa: “Swilo leswi saleke swa le Israyele leyi ku vulavuriwaka ha yona eBibeleni swa kala lerova ku pfumaleka ka vito ra Muxe eka swilo hinkwaswo kambe a kumeka eBibeleni, a swi hi hlamarisi.” Hi ku ya hi Kirsch, van’wana va vula leswaku a swi nge endleki leswaku mhaka ya Muxe yi lo tisungulela hi munhu wo karhi, hikuva “rungula leri nga ni vuxokoxoko byo tarisa xileswi ni mimbulavurisano leyi nga eka rona, yi rharhanganile lerova . . . a yi nge vi mhaka leyi munhu a nga lo tisungulela yona.”

Ku nga khathariseki leswaku u mupfumeri kumbe e-e, ri kona rungula leri u ri tivaka hi swiendlakalo-nkulu swa vutomi bya Muxe: loko a hlangana ni Xikwembu exihlahleni lexi pfurhaka, ku huma ka Vaisrayele evuhlongeni le Egipta ni ku pfuleka ka Lwandle ro Tshwuka. Kambe, xana xi kona xivangelo xo kholwa leswaku swilo leswi swi humelerile hakunene? Kumbe, xana mhaka ya Muxe yo va ntsheketo ntsena? Xihloko lexi landzelaka xi hlamula swivutiso leswi swo tsakisa.