Pfuna Vantshwa Va Enerisa Swilaveko Swa Vona

VANTSHWA va lava munhu loyi va nga vulavulaka na yena hi tipakani ta vona, leswi va swi navelaka swin’we ni hi swiphiqo swa vona. Va lava ni vanghana lavanene. Naswona loko va ri karhi va kula, va lava ku titiva leswaku hi vona vamani. Loko vatswari va pfuna vana ku enerisa swilaveko leswi, va va sirhelela eka vunghana lebyi nga ha vaka ni khombo, ni le ka lebyi va nga ha byi sungulaka hi ku olova eka Internet.

◼ Vantshwa va lava ku vulavula. Loko swi ta emhakeni yo phofula mintlhaveko ya vona, vantshwa va nga ha vonaka onge a va swi lavi nikatsongo kumbe va tumbeta timhaka ta vona. Kambe, tiyiseka leswaku va lava ku vulavula—ina, va lava ku vulavula na wena mutswari wa vona hi timhaka ta nkoka ni leti nga nyawuriki. Xivutiso hi lexi, Xana u tshama u swi lunghekerile naswona wa swi lava ku yingisa?—Yakobo 1:19.

U nga pfumeleli swiphiqo swa vutomi swi ku tsona nkarhi wa risima wa ku vulavula ni vana va wena. Loko u langutane ni swiphiqo, swi nga ha endleka ku ri nkarhi wa ku ehleketa kahle hi xitsundzuxo lexinene xa Bibele lexi nge: “Tiyiseka hi swilo swa nkoka swinene.” (Vafilipiya 1:10) Hi xihi lexi nga vaka xa nkoka ku tlula vana va wena?

U nga tsutsumeli ku ehleketa leswaku vantshwa va hlawula ku ya lava xitsundzuxo eka tintangha ta vona ematshan’weni ya vatswari va vona. Enkambisisweni wun’wana, swichudeni leswi tlulaka 17 000 ku suka eka gredi ya vutsevu ku ya eka ya vu-12 swi komberiwe ku tsala tinomboro leti sukelaka eka 0 ku ya eka 5 ku kombisa mpimo lowu vatswari va swona, vanghana va swona, vanhu lava dumeke, vuhaxi ni mathicara va vaka ni nkucetelo ha yona eka swona. Ku tsala 0 a swi kombisa leswaku a va na nkucetelo eka vona kasi 5 a yi kombisa leswaku va ni nkucetelo lowukulu ngopfu. Kwalomu ka hafu ya swona swi nyike vatswari va swona 5.

Swi le rivaleni leswaku, tanihi mutswari, u nga va ni nkucetelo lowukulu eka vana va wena malunghana ni leswi va swi tekaka swi ri swa risima ni le ka tipakani ta vona. Mutswari un’wana u te: “Entiyisweni, a va nge teki xin’wana ni xin’wana lexi u bulaka na vona ha xona. Kambe loko u nga buli na vona, a va nge dyondzi nchumu.”

◼ Vantshwa va lava vanghana. Nhwanyana un’wana la nga ni malembe ya 15 u ri: “Hi ntolovelo vatswari a va swi tivi leswi n’wana wa vona a swi endlaka eka Internet kumbe a va na mhaka na swona.” Masiku lawa, vatswari a va fanelanga va honisa vanghana va vana va vona. Xana wa va tiva vanhu lava n’wana wa wena a hetaka nkarhi a ri na vona, a nga ha va a ri na vona hi ku kongoma kumbe hi tindlela tin’wana? Bibele yi ri: “Vunakulobye byo biha byi onha mikhuva leyi pfunaka.” (1 Vakorinto 15:33) Phela, ku ni xivangelo lexi twalaka xo kambisisa munghana wa n’wana wa wena.

Ku khathala hi vona a swi vuli ntsena ku sirhelela vantshwa eka minkucetelo yo biha. Vana va lava vanghana lava faneleke. Bibele yi ri: “Loyi a fambaka ni vanhu vo tlhariha u ta tlhariha.” (Swivuriso 13:20) Xisweswo, swa fanela leswaku u pfuna vana va wena va va ni vanghana lavanene—ku katsa ni vantshwa van’wana lava vekaka xikombiso lexinene eku tsundzukeni Muvumbi wa vona.—Eklesiasta 12:1.

Yehovha Xikwembu wa hlawula leswaku u endla vunghana ni vanhu va njhani, naswona hi fanele hi ringeta ku n’wi tekelela. (Pisalema 15:1-5; Vaefesa 5:1) Kunene, nchumu wun’wana wa risima swinene lowu u nga wu dyondzisaka vana va wena—hi rito ni hi swiendlo—i ku hlawula vanghana lavanene.—2 Vatesalonika 3:6, 7.

◼ Vantshwa va lava ku titiva leswaku hi vona vamani. Nchumu wa nkoka loko munhu a ri karhi a kula, i ku tiva leswaku hi yena mani—ku nga timfanelo to hlawuleka leti endlaka leswaku vana va nga fani. Xivuriso xa Bibele xi ri: “Leswi n’wana a nga swona u swi kombisa hi leswi a swi endlaka.” (Swivuriso 20:11, The Holy Bible in the Language of Today, hi William Beck) Ntirho wun’wana lowu u nga na wona tanihi mutswari i ku nghenisa misinya ya milawu leyinene eka vana va wena.—Deteronoma 6:6, 7.

Hi xikombiso: Hi ntolovelo vatswari va hlawula leswi n’wana a nga ta swi ambala siku ni siku, naswona va tshemba leswaku sweswo swi ta n’wi dyondzisa ku ambala kahle. Kambe u nga ku yini loko munhu la nga ni malembe ya 30 la hanyeke kahle a ha ambarisiwa hi vatswari vakwe? A wu swi ehleketi ni ku swi ehleketa swilo swo tano! Ha ha ri kwala ka xifaniso lexi xa ku ambala, Bibele ya hi khutaza: “Mi tiambexa vumunhu lebyintshwa”—vumunhu lebyi fanaka ni bya Kreste. (Vakolosa 3:10) U nga pfuna vana va wena ku ambala vumunhu lebyintshwa hi ku va tshinya hi rirhandzu ni “nkongomiso wa mianakanyo.” (Vaefesa 6:4) Kutani loko va ri karhi va kula naswona va kuma ntshunxeko lowu engetelekeke, na vona va nga ha hlawula ku “ambala” “vumunhu lebyintshwa,” va byi teka byi sasekile naswona byi ri lebyinene hakunene.—Deteronoma 30:19, 20.

Tivutise: ‘Kahle-kahle, vana va mina va titwa njhani hi milawu leyi kumekaka eRitweni ra Xikwembu? Ndzi nga va pfuna njhani leswaku va “hanya hi mianakanyo yo hluteka”’? (Tito 2:12) Pakani ya wena a hi ku endla vana va wena va endla onge va ku yingisa kasi vo hemba. Vana van’wana va vonaka va ri kahle, va yingisa xin’wana ni xin’wana lexi va byeriwaka xona. Kambe n’wana la yingisaka xin’wana ni xin’wana lexi u n’wi byelaka xona namuntlha, a nga ha yingisa ni xin’wana ni xin’wana lexi misava yi n’wi byelaka xona mundzuku. Hikwalaho, letela vana va wena ku hlakulela ‘matimba ya ku anakanya.’ (Varhoma 12:1) Va pfune va vona xivangelo lexi endlaka leswaku ha yini misinya ya milawu ya Bibele yi ri leyinene ni ndlela leyi yi hi vuyerisaka ha yona hinkwerhu.—Esaya 48:17, 18.

Phela, ku pfuna vantshwa leswaku va enerisa swilaveko swa vona swi lava u tiyimisela. Kambe vuyelo bya kona i byikulu swinene! Loko vana va wena va hanya hi milawu leyinene leyi u va dyondziseke yona, u ta swi kota ku vula hi mbilu ya wena hinkwayo leswaku hakunene vana i “ndzhaka leyi humaka eka Yehovha.”—Pisalema 127:3.

[Swifaniso leswi nga eka tluka 9]

Pfuna vana va wena va hlawula vanghana lavanene lava nga Vakreste