December

Hi nkarhi wa ku tsariwa ka Bibele, ku kombisa malwandla a swi katsa ku rhambela vanhu eswakudyeni. (Gen. 18:1-8; Vaav. 13:15; Luka 24:28-30) Ku rhambela munhu eswakudyeni a swi kombisa leswaku u lava ku aka xinghana swin’we ni ku va ni ku rhula na yena. I vamani lava hi faneleke hi rhanga hi va rhamba? Hi lava va nga va nkoka evuton’wini bya hina, ku nga vamakwerhu va le vandlheni. Loko hi langutane ni swiyimo swo tika hi ta seketelana. Hi fanele hi va vanghana vo tshembeka naswona hi va ni ku rhula. Lava yaka eswikolweni leswi hleriweke hi nhlengeletano va nga ha lava ndhawu yo tshama ku katsa ni vatirhi vo aka vo tirhandzela. Timhangu ta ntumbuluko ti nga siya mindyangu yin’wana yi nga ha ri na makaya naswona yi lava ndhawu yo tshama loko vatirhi va swa mphalalo va ha lunghisa makaya ya vona. A hi fanelanga hi anakanya leswaku hi lava va nga na tiyindlu ta kahle ntsena lava nga kotaka ku pfuna, hikuva swi nga endleka se va endle tano mikarhi yo tala. Xana na wena u nga pfula kaya ra wena hambiloko u vona onge a ri nyawuli? w18.03 15 ¶6; 16 ¶9

I yini lexi nga ta n’wi pfuna? A nge pfuniwi hi matimba ya yena kambe hi moya wa Xikwembu. (Filp. 4:13) Mihandzu ya moya wolowo, yi katsa ku tikhoma. Swin’wana leswi nga hi pfunaka ku hlakulela ku tikhoma i ku khongela swi huma embilwini, ku dyondza Bibele ni ku anakanyisisa. Kambe a hi nge swa ku tikela ku dyondza Rito ra Xikwembu. Kumbe u tibyela leswaku swa tibuku a hi swa wena. Hambiswiritano, u nga rivali leswaku Yehovha u ta ku pfuna loko u n’wi pfumelela. A nga ku pfuna leswaku u ‘hlakulela ku navela’ Rito rakwe. (1 Pet. 2:2) Xo sungula, khongela eka Yehovha leswaku a ku pfuna u tikhoma u kota ku kuma nkarhi wo dyondza Rito rakwe. Kutani, hanya hi ku pfumelelana ni swikhongelo swa wena, kumbexana u tinyika nkarhi wutsongo wo dyondza. Hi ku famba ka nkarhi ku dyondza swi ta ku olovela swi tlhela swi ku tsakisa! Hakunene u ta yi tsakela mikarhi leyi u nga ta yi heta u ri karhi u anakanyisisa hi mianakanyo ya risima ya Yehovha.—1 Tim. 4:15. w18.03 29 ¶5-6

Loko xichudeni xi nga si khuvuriwa, xi fanele xi hlakulela ripfumelo leri sekeriweke eka vutivi lebyi kongomeke bya Xikwembu, xikongomelo xa Xona ni lunghiselelo ra Xona ro ponisa. (1 Tim. 2:3-6) Ripfumelo ro tano ri susumetela xichudeni leswaku xi papalata mahanyelo lama nga xi tsakisiki Xikwembu kutani xi hanya hi milawu ya Yehovha yo lulama. (Mint. 3:19) Swi ta va swi hoxile loko munhu a tinyiketela eka Xikwembu, loko hi hala tlhelo a katseka eka mahanyelo lama nga ta n’wi endla a nga faneleki ku dya ndzhaka ya Mfumo wa Xikwembu. (1 Kor. 6:9, 10) Hambiswiritano, ku laveka leswi tlulaka ku hanya hi ku landza milawu ya Yehovha leyi tlakukeke ya mahanyelo. Munhu la lavaka ku lulama, u ta va kona eminhlanganweni ya vandlha ni ku hlanganyela eka ntirho lowu ponisaka vutomi wo chumayela ni wo endla vadyondzisiwa. (Mint. 1:8) Hi le ndzhaku ko teka magoza wolawo, laha mudyondzisiwa lontshwa a nga ta fanelekela ku tinyiketela eka Yehovha hi xikhongelo exihundleni kutani a kombisa ku tinyiketela kakwe erivaleni hi ku khuvuriwa emahlweni ka vanhu. w18.03 6 ¶12

Ha yini Yehovha a hlawule Mariya leswaku ku va yena mana wa Yesu? A swi kanakanisi leswaku u n’wi hlawule hileswi a ri munhu wa moya. U swi kombise kahle leswaku i munhu wa moya loko a dzunisa Xikwembu hi nkarhi lowu a endzele maxaka ya yena ku nga Zakariya na Elizabeta. (Luka 1:46-55) Marito ya Mariya ma swi kombisa kahle leswaku a a rhandza Rito ra Xikwembu naswona a tolovelane ni Matsalwa ya Xiheveru. (Gen. 30:13; 1 Sam. 2:1-10; Mal. 3:12) Nakambe hambileswi yena na Yosefa a va ha ku tekana va papalate ku endla timhaka ta masangu ku fikela loko Yesu a tswariwa. Sweswo swi kombisa leswaku havumbirhi bya vona a va tikarhatela ku endla ku rhandza ka Xikwembu ku ri ni ku enerisa ku navela ka vona. (Mat. 1:25) Hi ku famba ka nkarhi, Mariya u xiyisise swinene leswi a swi endleka evuton’wini bya Yesu ni ku yingiserisisa marito ya vutlhari lama a a ma vula. Swi le rivaleni leswaku a rhandza xikongomelo xa Xikwembu lexi a xi fambisana na Mesiya. Xana xikombiso xa Mariya a xi ku endli u lava ku rhangisa ku endla ku rhandza ka Xikwembu evuton’wini bya wena? w18.02 21 ¶11

Hi nga ri tekelela njhani ripfumelo ra Yobo ni ku yingisa kakwe? Hambi ho langutana ni swiyimo swo tika njhani, mikarhi hinkwayo a hi rhangiseni Yehovha evuton’wini bya hina hi n’wi tshemba ni ku n’wi yingisa hi mbilu hinkwayo. Entiyisweni, hina hi ni swivangelo swo tala swo tlula swa Yobo swo n’wi tshemba ni ku n’wi yingisa. Anakanya hi mhaka leyi: Hina hi tiva swo tala hi Sathana ni marhengu yakwe. (2 Kor. 2:11) Ha tsaka ku va ni buku ya Yobo hikuva ha swi tiva leswaku ha yini Xikwembu xi pfumelela ku xaniseka. Loko hi hlaya vuprofeta bya Daniyele ha swi xiya leswaku Mfumo wa Xikwembu hi wona wu nga ta fuma laha misaveni naswona Hosi ya wona i Yesu Kreste. (Dan. 7:13, 14) Nakambe ha swi tiva leswaku Mfumo lowu, ku nga ri khale wu ta herisa maxangu hinkwawo. Leswi humeleleke Yobo swi tlhela swi hi dyondzisa leswaku hi fanele hi va ni ntwelavusiwana eka vamakwerhu lava nga emaxangwini. Van’wana va nga ha vula marito yo tlhava hilaha vanghana va Yobo va endleke hakona. (Ekl. 7:7) Ematshan’weni yo va avanyisa hi fanele hi twisisa ni ku va twela vusiwana. Loko hi endla tano, hi ta va hi tekelela Tatana wa hina Yehovha loyi a nga ni rirhandzu ni tintswalo.—Ps. 103:8. w18.02 6 ¶16; 7 ¶19-20

Vanhu van’wana va ngheniwa hi moya wo tikukumuxa hikwalaho ka leswi va sasekeke, va nga duma, va nga swilombe, va nga ni vuswikoti, kumbe swikhundlha. Davhida a nga pfumali na xin’we eka leswi boxiweke laha henhla kambe u titsongahatile vutomi bya yena hinkwabyo. Endzhaku ka loko Davhida a dlaye Goliyadi, Hosi Sawulo u n’wi nyike n’wana wakwe leswaku a va nsati wa yena kutani Davhida u te: “Xana ndzi mani . . . , lerova ndzi va mukon’wana wa hosi?” (1 Sam. 18:18) Ku fana na Davhida, vanhu va Yehovha namuntlha va tikarhatela ku titsongahata. Hi sala hi ahlamise milomu loko hi xiya leswaku hambi ku ri N’wini wa vuako hinkwabyo wa titsongahata. Hi yingisa ndzayo leyi nge: “Tiambexeni xinakulobye lexikulu xa tintswalo, musa, mianakanyo yo titsongahata, ku rhula, ni ku va ni mbilu yo leha.” (Kol. 3:12) Nakambe ha swi tiva leswaku rirhandzu “a ri tikurisi, a ri tikukumuxi.” (1 Kor. 13:4) Loko hi titsongahata, vanhu va nga ha tsakela ku dyondza hi Yehovha. w18.01 28 ¶6-7

Namuntlha na hina hi nga komberiwa ku nyikela leswaku ku endliwa ntirho wo karhi. (Mint. 4:34, 35; 1 Kor. 16:2) Hi xikombiso, xana ku lava ku akiwa Holo ya Mfumo evandlheni ra ka n’wina? Hi nga ha komberiwa ku nyikela leswaku ku hakeriwa ndhawu leyi ku khomeriwaka nhlengeletano eka yona kumbe ku pfuna vamakwerhu lava hlaseriweke hi timhangu ta ntumbuluko. Hi tlhela hi seketela lava tirhaka eyindlunkulu ya misava hinkwayo ni lava tirhaka emarhavini. Minyikelo ya hina yi seketela varhumiwa, maphayona yo hlawuleka ni valanguteri va miganga. Hinkwerhu hi nga hoxa xandla eku seketeleni ka ntirho lowu Yehovha a wu hetisisaka enkarhini lowu wa makumu. Lava humesaka minyikelo a va tsali mavito ya vona. Hi hoxa minyikelo yoleyo hi vutlhari emabokisini lama nga kona eHolweni ya Mfumo kumbe hi nyikela eka Internet hi ku tirhisa jw.org. Hi nga vona onge minyikelo ya hina i yitsongo lerova a yi pfuni nchumu. Kambe minyikelo yo tala namuntlha yi hlengeletiwa eka mali yitsongo leyi nyikeriwaka hi vamakwerhu vo hambanahambana ku nga ri hileswi va nga ni mali yo tala. w18.01 19 ¶10-11

Swa boha leswaku Vakreste va khuvuriwa naswona i goza ra nkoka leri nga ta endla leswaku Mukreste a pona. (Mat. 28:19, 20) Ku khuvuriwa ka wena swi kombisa leswaku u tinyiketerile. I xitshembiso lexi u xi endleleke Yehovha xa leswaku u ta n’wi rhandza ni ku rhangisa ku rhandza ka yena ku tlula swilo hinkwaswo. Ku tinyiketela eka Yehovha a hi xihoxo nikatsongo. Xiya ku hambana loku landzelaka: Loko munhu a nga fumiwi hi Xikwembu u va a fumiwa hi Sathana. Diyavulosi a nga swi lavi leswaku u pona. Kahlekahle Sathana u ta tsaka loko u n’wi pfuna ku lwisana na Yehovha ivi u lahlekeriwa hi vutomi lebyi nga heriki. Xiya mikateko leyi u nga ta yi kuma tanihi Mukreste la khuvuriweke ematshan’weni yo seketela Sathana. Leswi vutomi bya wena byi nga emavokweni ya Yehovha, u nga ti ba xifuva u ku: “Yehovha u le tlhelweni ra mina; a ndzi nge chavi. Xana munhu wa nyama a nga ndzi endla yini?” (Ps. 118:6) A ku na nchumu wun’wana lowu tlulaka ku rhandziwa hi Yehovha. w17.12 23-24 ¶1-3

Mikarhi yin’wana hi ta khunguvanyisiwa hi marito kumbe swiendlo swa vamakwerhu kumbe na hina hi va khunguvanyisa hi ndlela leyi fanaka. Sweswo swi nga hundzuka ndzingo lowukulu. Ni le ka mhaka leyi, Yehovha u lava hi tshembeka eka yena hi ku dyondza ku tirhisana ni vamakwerhu lava na vona a va rhandzaka hambileswi va nga ha endlaka swihoxo. Rungula ra Yosefa ri hi kombisa leswaku Yehovha a nga ma siveli malandza yakwe leswaku ma nga ringiwi. Loko a ha ri muntshwa, Yosefa u xavisiwe hi vamakwavo lava a va ri ni mavondzo naswona u hetelele a ri hlonga aEgipta. (Gen. 37:28) A swi kanakanisi leswaku Yehovha u swi vonile leswi a swi endleka eka munghana wakwe Yosefa naswona u twe ku vava loko a vona ndlela leyi a khomiwa ha yona. Nilokoswiritano, a nga tekanga goza. Nakambe Yehovha a nga tekanga goza loko Yosefa a hehliwe hi ku pfinya nsati wa Potifaro a tlhela a pfaleriwa ekhotsweni. Kambe, xana Yehovha a a tshike Yosefa? Ku hambana ni sweswo: ‘Yehovha u katekise hinkwaswo leswi Yosefa a a swi endla.’—Gen. 39:21-23. w18.01 9-10 ¶12-14

Hi tihi tidyondzo ta nkoka ta vukhongeri bya wena? A swi kanakanisi leswaku a wu ta kandziyisa leswaku Yehovha i Muvumbi ni Munyiki wa Vutomi. A wu ta vula leswaku u ni ripfumelo eka Yesu Kreste loyi a hi feleke tanihi nkutsulo. Nakambe a wu ta vula hi ntsako leswaku hi rindzele misava ya paradeyisi laha vanhu va Xikwembu va nga ta hanya hilaha ku nga heriki. Kambe xana a wu ta katsa ni ku pfuxiwa ka vafi tanihi yin’wana ya tidyondzo ta nkoka ta vukhongeri bya wena? Hi ni swivangelo leswi twalaka swo katsa ku pfuxiwa ka vafi tanihi yin’wana ya tidyondzo ta nkoka ta vukhongeri bya hina, hambiloko hi vona onge hi ta hanya kukondza hi ya pona nhlomulo lowukulu ivi hi hanya emisaveni hilaha ku nga heriki. Ku pfuxiwa ka vafi i ka nkoka eka ripfumelo ra hina. Loko Kreste a nga pfuxiwanga eku feni a a ta va a nga ri Hosi leyi fumaka naswona leswi hi swi chumayelaka hi mfumo wakwe a ku ta va swa hava. (1 Kor. 15:12-19) Hambiswiritano, ha swi tiva leswaku Yesu u pfuxiwile eku feni naswona a hi nge wu tshiki ntshembo wolowo.—Mar. 12:18; Mint. 4:2, 3; 17:32; 23:6-8. w17.12 8 ¶1-2

Vafarisi a va languta leswi mudyohi a swi endleke ematshan’weni yo lavisisa leswi nga embilwini yakwe. Loko Vafarisi va vone Yesu a ri karhi a dya swakudya ekaya ka Matewu, va vutise vadyondzisiwa vakwe va ku: “Ha yini mudyondzisi wa n’wina a dya ni valuvisi ni vadyohi?” Yesu u va hlamule a ku: “Vanhu lava hanyeke a va lavi n’anga, kambe yi laviwa hi lava va vabyaka. Kutani, fambani, mi ya dyondza nhlamuselo ya marito lawa, ‘Ndzi lava tintswalo, ku nga ri xitlhavelo.’ Hikuva ndzi tele ku ta vitana vadyohi, ku nga ri vanhu lava lulameke.” (Mat. 9:9-13) Xana sweswo swi vula leswaku Yesu a yimelela vadyohi? Nikatsongo. Rungula leri Yesu a ri chumayela vanhu a ri vula leswaku va fanele va hundzuka eswidyohweni swa vona. (Mat. 4:17) Nilokoswiritano, Yesu u swi xiyile leswaku van’wana va “valuvisi ni vadyohi” a va lava ku hundzuka. A va nga tanga hi leswi a vo lava swakudya ntsena ekaya ka Matewu. Kambe vo tala va vona a “va sungula ku n’wi landzela.” (Mar. 2:15) Lexi twisaka ku vava, Vafarisi va tsandzeke ku vona leswi Yesu a a swi vona eka vanhu lava. w17.11 13 ¶2; 16 ¶15

Hinkwerhu ha pfumela leswaku ku va Mbhoni ya Yehovha i nkateko. Ku dyondza Rito ra Xikwembu eminhlanganweni ni ku kombisana rirhandzu ni musa swi hi pfuna leswaku hi tshama hi langutele hakelo. Hambiswiritano, mikarhi yin’wana ku nga voni swilo hi tihlo rin’we swi nga pfuxa timholovo evandlheni. Loko hi tsandzeka ku lulamisa swiphiqo swa muxaka wolowo, swi nga endla leswaku hi va ni xikhomela. (1 Pet. 3:8, 9) Hi nga endla njhani leswaku xikhomela xi nga hi siveli ku kuma hakelo? Pawulo u khutaze Vakolosa a ku: “Hikwalaho, leswi mi nga vahlawuriwa va Xikwembu, vo kwetsima ni lava rhandziwaka, tiambexeni xinakulobye lexikulu xa tintswalo, musa, mianakanyo yo titsongahata, ku rhula, ni ku va ni mbilu yo leha. Hambetani mi lehiselana mbilu ni ku rivalelana hi ku ntshunxeka loko un’wana a ri ni xivangelo xa ku vilerisiwa hi un’wanyana. Tanihi leswi Yehovha a mi rivaleleke hi ku ntshunxeka, na n’wina endlani sweswo.—Kol. 3:12-13. w17.11 27 ¶7-8

Munhu loyi a dlayeke munhu un’wana hi xihoxo a a fanele a rhanga a ya ‘hlamusela nandzu wakwe eka vakulukumba’ lava nga enyangweni ya muti lowu a balekeleke eka wona. A a fanele a amukeriwa hi malwandla. Endzhaku ka nkarhi, a va ta n’wi tlherisela eka rikwavo leswaku vakulukumba va kona va tenga nandzu wakwe. (Tinhl. 35:24, 25) Endzhaku ka loko va kume leswaku a nga dlayanga hi vomu, munhu yoloye a tlheriseriwa emutini wa vutumbelo. Ha yini mhaka leyi a yi fanele yi tengiwa hi vakulukumba? Leswaku va hlayisa muti wa Israyele wu tshama wu tengile ni ku pfuna munhu loyi a nga dlayangiki hi vomu leswaku a vuyeriwa eka tintswalo ta Yehovha. Mukambisisi un’wana wa Bibele u vule leswaku loko mudlayi a nga yi eka vakulukumba a ta dlayiwa. “A ku nga ta va na loyi a a ta voniwa nandzu, hikuva a ta va a honise ku vuyeriwa hi tintswalo ta Xikwembu.” Loko a nga lavi vutumbelo eka wun’wana wa miti leyi Yehovha a yi vekile, xaka ra le kusuhi ra munhu loyi a n’wi dlayeke a ri nga ta voniwa nandzu loko ro n’wi dlaya. w17.11 9 ¶6-7

Yehovha wa mavuthu wa ha tirhisa tintsumi takwe leswaku a sirhelela ni ku tiyisa vanhu vakwe. (Mal. 3:6; Hev. 1:7) Ku sukela loko Israyele wa Xikwembu a ntshunxiwe evuhlongeni eBabilona lonkulu hi 1919 hi ndlela yo fanekisela, vukhongeri bya ntiyiso byi ya byi kula ku nga khathariseki ku kanetiwa hi tihanyi. (Nhlav. 18:4) Leswi tintsumi ti hi sirhelelaka, a hi fanelanga hi chava leswaku nhlengeletano ya Yehovha yi nga tlhela yi va evuhlongeni bya moya. (Ps. 34:7) Ku ri na sweswo, hi nga tiyiseka leswaku malandza ya Xikwembu emisaveni hinkwayo ma ta ya emahlweni ma gandzela Yehovha ma tsakile. Ku ni mavuthu yo tala ya vagadi va tihanci lama hi seketelaka. Hi nkarhi wolowo wo tika wa nhlomulo lowukulu, tintsumi ta Yehovha wa mavuthu ti ta hlangana leswaku ti sirhelela vanhu vakwe ni ku herisa hinkwavo lava lwisanaka ni vuhosi byakwe. (2 Tes. 1:7, 8) Hakunene siku rero a ri nge rivaleki! w17.10 28 ¶10-11

Loko xirho xa ndyangu xi susiwa evandlheni kumbe xi tshika ku hlanganyela swa vava swinene. U nga langutana njhani ni xiyimo lexi xo vava? I swa nkoka leswaku u tiyisa vuxaka bya wena na Yehovha hi ku hlaya Bibele nkarhi ni nkarhi, lunghiselela u tlhela u va kona emihlanganweni ya Vukreste, vana kona ensin’wini u tlhela u khongela u kombela matimba yo kota ku tiyisela. (Yudha 21) Kambe ku vuriwa yini loko ku vava loku u ku twaka ku nga heli hambiloko u endla swilo leswi hinkwaswo? U nga heli matimba! Ku endla mitirho leyi fambisanaka ni ku gandzela Yehovha swi ta endla leswaku u kota ku lawula ndlela leyi u titwaka ha yona. Xiya leswi humeleleke mutsari wa Pisalema 73. A a ri ni langutelo leri hoxeke leswi endleke a karhateka swinene, kambe u kote ku lulamisa langutelo rakwe loko a nghena etempeleni ya Yehovha. (Ps. 73:16, 17) Na wena loko u hambeta u gandzela Yehovha hi ku tshembeka u ta pfuneka. w17.10 16 ¶17-18

Entangeni wa Edeni, Sathana u endle onge u rhandza Evha kambe swiendlo swakwe a swi nga kombisi rirhandzu. (Gen. 3:4, 5) Enkarhini wa hosi Davhida, Ahitofele u endle onge u rhandza Davhida kasi a nga n’wi rhandzi. Ahitofele u xenge Davhida leswaku a ta vuyeriwa. (2 Sam. 15:31) Ninamuntlha, vagwinehi ni van’wana lava vangaka ku avana evandlheni va tirhisa “mavulavulelo ya vona yo wonga ni mavulavulelo yo sasa” leswaku va vonaka onge va ni rirhandzu kambe xikongomelo xa vona a hi xinene. (Rhom. 16:17, 18) Rirhandzu ra vukanganyisi ri bihe ngopfu tanihi leswi ri hambanaka ni mfanelo ya Xikwembu ku nga rirhandzu ra ntiyiso. Rirhandzu ro tano ri nga kanganyisa vanhu ku nga ri Yehovha. Yesu u vule leswaku lava nga ni vukanganyisi va ta xupuriwa “hi ndlela leyi vavaka swinene.” (Mat. 24:51) Hikwalaho, hi fanele hi tivutisa leswi: ‘Xana mikarhi hinkwayo ndzi kombisa rirhandzu ra ntiyiso, ku nga ri ra vutianakanyi kumbe ra vukanganyisi?’ w17.10 8 ¶6-8

Loko hi hlaya hi ku kongoma eRitweni ra Xikwembu loko hi ri ensin’wini hi pfumelela Yehovha a vulavula ni n’wini wa muti. Ndzimana ya Bibele leyi faneleke yi nga va ni matimba ku tlula leswi hi nga swi vulaka. (1 Tes. 2:13) Tivutise, ‘Xana ndzi tiyimisela ku hlaya tsalwa ra Bibele eka lava ndzi va chumayelaka mahungu lamanene?’ I ntiyiso leswaku a hi fanelanga hi hlaya ndzimana ya Bibele ntsena eka lava hi hlanganaka na vona ensin’wini. Ha yini? Hikuva vo tala a va swi twisisi leswi va swi hlayaka eBibeleni. A swi ri tano enkarhini wa vaapostola naswona swa ha ri tano ninamuntlha. Hikwalaho, a hi fanelanga hi anakanya leswaku loko hi hlayela n’wini wa muti tsalwa ro karhi ntsena wa ri twisisa. Hi fanele hi tlhela hi tinyika nkarhi wo n’wi komba xiphemu lexi nga xa nkoka eka ndzimana yoleyo kumbexana hi ku tlhela hi hlaya marito kumbe swiga leswi nga swa nkoka ni ku hlamusela leswi swi vulaka swona. Sweswo swi nga endla leswaku Rito ra Xikwembu ri khumba mianakanyo ni timbilu ta vayingiseri va hina.—Luka 24:32. w17.09 25 ¶7-8

Vanhu lava tiyimiseleke ku tekelela Yesu va swi teka swi ri swa nkoka ku kombisa vaakelani swin’we ni vamakwerhu ntwelavusiwana. (Yoh. 13:34, 35) Nhlamuselo yin’wana ya rito ntwelavusiwana i ku “xaniseka swin’we.” Munhu loyi a kombisaka ntwelavusiwana u susumeteleka ku pfuna van’wana loko va ri emaxangwini. Lavisisa tindlela to endla tano! Vo tala va susumeteleka ku kombisa ntwelavusiwana loko va vona vanhu lava hlaseriweke hi timhangu va xaniseka. Vanhu va Yehovha va tiveka hi ku pfuna emikarhini yoleyo yo tika. (1 Pet. 2:17) Makwerhu un’wana wa xisati wa le Japani a tshama endhawini yin’wana leyi a yi onhiwe swinene hi ku tsekatseka ka misava ni tsunami leswi veke kona hi 2011. U vula leswaku u “khutaziwile ni ku chaveleriwa swinene” loko a vona ndlela leyi vatirhi vo tirhandzela va le Japani ni van’wana vo huma ematikweni ya le handle a va tikarhata ha yona loko va lunghisa makaya ni Tiholo ta vona ta Mfumo. U ri: “Sweswo swi ndzi pfune ndzi xiya leswaku Yehovha wa khathala hi hina ni leswaku Timbhoni ta khathalelana. Naswona vamakwerhu vo tala emisaveni hinkwayo va hi katsa eswikhongelweni swa vona.” w17.09 11 ¶12-13

Ha yini hi fanele hi tikarhatela ku va ni mfanelo ya ku tikhoma? A hi kambisiseni swivangelo swimbirhi. Xo sungula, ku xiyiwe leswaku vanhu vo tala lava kotaka ku tikhoma a va na swiphiqo swo tala leswikulu. Va swi kota ku lawula ndlela leyi va titwaka ha yona ni ku endla vunghana lebyinene nakambe a va tali ku hlundzuka, ku vilela ni ku tshikileleka ku fana ni lava tsandzekaka ku tikhoma. Xa vumbirhi, leswaku hi tshama hi ri ni vuxaka lebyinene na Yehovha hi fanele hi tikarhatela ku lwisana na miringo ni ku navela ka hina ko biha. Leswi humeleleke Adamu na Evha i vumbhoni bya sweswo. (Gen. 3:6) Nakambe anakanya hi vuyelo byo vava lebyi kumiweke hi van’wana lava tsandzekeke ku kombisa mfanelo leyi ya nkoka. A nga kona munhu la nga hetisekangiki la nga kotaka ku tikhoma eka swilo hinkwaswo. Yehovha wa swi tiva leswaku mikarhi yin’wana swa ma tikela malandza yakwe ku tikhoma naswona u lava ku ma pfuna leswaku ma kota ku tikhoma.—1 Tih. 8:46-50. w17.09 3-4 ¶3-4

Hi nkarhi lowu xihlawuhlawu a xi tinyike matimba eAfrika Dzonga, Timbhoni ta Yehovha ta kwalaho a ti nga swi koti ku hlangana hi ku ntshunxeka hikwalaho ka ku hambana ka nhlonge. Hambiswiritano, hi Sonto wa December 18, 2011 a swi tsakisa ku vona vamakwerhu lava tlulaka 78 000 lava humaka eka tinxaka to hambanahambana eAfrika Dzonga ni le ka matiko ya le kusuhi va ri karhi va tiphina hi ku dyondzisiwa hi Yehovha exitediyamu xa le dorobeni ra Joni. Un’wana wa timininjhere ta xitediyamu xolexo u vule leswi: “I ro sungula ndzi vona vanhu vo tarisa xileswi va tikhome hi ndlela leyinene exitediyamu lexi. Hinkwavo a va ambale hi ndlela leyi xiximekaka, va tlhela va basisa ni xitediyamu. Kambe lexi ndzi tsakiseke ngopfu hileswaku va ni vun’we hambileswi va nga va tinxaka leti hambaneke.” Leswi vanhu lava nga riki Timbhoni va swi vulaka swi kombisa leswaku hakunene nhlengeletano ya hina yi hlawulekile. (1 Pet. 5:9) Kambe xana i yini lexi endlaka leswaku hi hambana ni vanhu van’wana? Hi ku pfuniwa hi Rito ra Xikwembu ni moya lowo kwetsima hi tirha hi matimba leswaku hi “[hluvula] vumunhu bya khale.” Kutani hi “tiambexa vumunhu lebyintshwa.”—Kol. 3:9. w17.08 17-18 ¶2-3

Hi ku ya hi Bibele, ku lehisa mbilu hi wun’wana wa mihandzu ya moya lowo kwetsima naswona handle ko pfuniwa hi Xikwembu swa tika leswaku vanhu lava nga hetisekangiki va lehisa mbilu. Ku lehisa mbilu i nyiko leyi humaka eka Xikwembu naswona i ndlela ya nkoka yo kombisa leswaku ha xi rhandza. Nakambe hi kombisa leswaku hi rhandza van’wana loko hi va lehisela mbilu. Loko hi nga lehisi mbilu rirhandzu leri nga kona exikarhi ka hina ni vanhu van’wana ri nga ha hela. (1 Kor. 13:4; Gal. 5:22) Ku lehisa mbilu swi fambisana ni timfanelo tin’wana ta Vukreste. Hi xikombiso, ku lehisa mbilu swi fambisana ni ku tiyisela, leswi endlaka leswaku hi kota ku tiyisela swiyimo swo tika handle ko heleriwa hi ntsako. (Kol. 1:11; Yak. 1:3, 4) Ku lehisa mbilu swi nga tlhela swi katsa ku tshama hi tshembekile loko hi xanisiwa, ku nga tlheriseli swo biha hi swo biha ku nga khathariseki swiyimo leswi hi langutanaka na swona. Ku engetela kwalaho, Bibele yi hi khutaza ku hlakulela moya wo rindza. Mfanelo leyi ya ku lehisa mbilu yi hlamuseriwe eka Yakobo 5:7, 8. w17.08 4 ¶4

Vantshwa kumbexana ma swi tiva leswaku loko munhu a nga si teka riendzo, u sungula hi ku hlela kahle. Phela vutomi byi fana ni ku teka riendzo, naswona mi fanele mi sungula sweswi ku hlela leswaku mi lava ku endla yini hi vutomi bya n’wina. Hambiswiritano, ku hlela ka ha ri emahlweni a swi olovi. Kambe mi nga vileli. Twanani leswi Yehovha a swi vulaka eka ndzimana ya siku ra namuntlha. Yehovha u lava leswaku mi hlela vumundzuku bya n’wina hi vutlhari. (Ekl. 12: 1; Mat. 6: 20) U lava mi tiphina hi vutomi. Swilo swo saseka leswi mi swi vonaka, mimpfumawulo ni ntumbuluko, swi kombisa leswaku hakunene Yehovha u lava mi tiphina hi vutomi. Wa khathala ha hina naswona u hi dyondzisa ndlela leyinene leyi hi faneleke hi hanya ha yona. Loko Yehovha a vulavula hi lava nga swi yingisiki switsundzuxo swakwe u ri: “Mi hlawule nchumu lowu ndzi nga wu tsakeriki. . . . Maswivo! Malandza ya mina ma ta tsaka, kambe n’wina mi ta khomiwa hi tingana. Maswivo! Malandza ya mina ma ta huwelela hi ku tsaka hikwalaho ka xiyimo lexinene xa mbilu.” (Esa. 65:12-14) Loko hi endla swiboho leswinene, ku dzuneka hinkwako ku ya eka Yehovha.—Swiv. 27:11. w17.07 22 ¶1-2

Xikwembu lexi tivaka laha nyeleti yin’wana ni yin’wana yi nga kona hi nkarhi wo karhi, xa ku tiva na wena leswaku u le kwihi, ndlela leyi u titwaka ha yona ni leswi u swi lavaka hi nkarhi wo karhi! Yehovha wa khathala hi wena a tlhela a va ni matimba ni ntwelavusiwana wo ku pfuna loko u ri ni swiphiqo. (Ps. 147:5) U nga ha vona onge xiyimo xa wena xi tika ngopfu naswona a wu nge swi koti ku langutana na xona. Xikwembu xa swi tiva leswi u tsandzekaka ku swi endla naswona xa “tsundzuka leswaku [u] ntshuri.” (Ps. 103:14) Leswi hi nga hetisekangiki, hi tshamela ku endla swihoxo leswi fanaka. Ha tisola loko hi vule swilo swo karhi, loko hi ve ni ku navela ko biha kumbe loko hi vondzoka van’wana hikwalaho ka swilo leswi va nga na swona. Yehovha a nga swi endli swihoxo sweswo; kambe u yi twisisa kahle ndlela leyi hi titwaka ha yona! (Esa. 40:28) U nga ha va se u yi vonile ndlela leyi Yehovha a ku pfuneke ha yona loko u langutane ni ndzingo wo karhi.—Esa. 41:10, 13. w17.07 18-19 ¶6-8

Makwerhu un’wana wa le Sri Lanka loyi sweswi a tshamaka etikweni rin’wana, u nyikele hi kaya rakwe leswaku vamakwerhu va khomela eka rona mihlangano ya vandlha ni tinhlengeletano ta muganga ni ku rhurhela vamakwerhu lava nga eka ntirho wa nkarhi hinkwawo. Leswi a swi endleke swi va pfuna swinene vahuweleri va kwalaho. Ematikweni lawa ntirho wa hina wu yirisiweke, vamakwerhu va nyikela hi makaya ya vona leswaku ku khomeriwa mihlangano ya vandlha eka wona ku endlela leswaku maphayona ni van’wana lava pfumalaka va kota ku khoma mihlangano. Makwerhu un’wana wa xisati loyi nkarhi ni nkarhi a nyikelaka leswaku a seketela ntirho wo chumayela, loko a hlamusela mikateko leyi a yi kumeke u ri: “Ku nyikela hi rifuwo ra mina swi ndzi vuyerisile swinene emalembeni lama hundzeke. Ndzi xiye leswaku loko ndzi nyikela hi rifuwo ra mina, swi endla leswaku ndzi va ni vuxaka lebyinene ni vanhu van’wana. Swi endla leswaku ndzi kota ku rivalela ni ku lehisela van’wana mbilu ni ku kota ku amukela swiyimo leswi hetaka matimba ni switsundzuxo.” w17.07 9 ¶9-10

Hambileswi Yobo a nga ha vaka a hetelele a twisise xivangelo xa maxangu yakwe, swi nga endleka mikarhi yin’wana a a tivutisa leswaku ha yini a xaniseke hi ndlela yoleyo. Ku nga khathariseki leswi a a swi anakanya, a anakanyisisa hi ndzayo leyi Xikwembu xi n’wi nyikeke yona. Ku endla tano a swi ta n’wi pfuna leswaku a tshama a ri ni langutelo lerinene ni ku n’wi chavelela. (Ps. 94:19) Na hina hi nga va ni langutelo lerinene hi tlhela hi chaveleriwa hi rungula ra Yobo. Naswona Yehovha u ri hlayisele “ku letela hina, leswaku hi ta va ni ntshembo hikwalaho ka ku tiyisela ka hina ni hikwalaho ka nchavelelo lowu humaka eMatsalweni.” (Rhom. 15:4) Hi dyondza yini emhakeni leyi? Hi dyondza leswaku a hi fanelanga hi karhateka ngopfu hi hina vini lerova hi rivala hi mhaka ya nkoka swinene, ku nga ku lweriwa ka vuhosi bya Yehovha. A hi yeni emahlweni hi tlangela lunghelo leri hi nga na rona ro seketela vuhosi bya Yehovha hi ku tshama hi tshembekile hambiloko hi langutana ni swiyimo swo tika hilaha Yobo a endleke hakona. w17.06 24 ¶9; 25 ¶13-14

Yesu na yena u xiye leswaku ku wisa i swa nkoka. Endzhaku ka loko va chumayele nkarhi wo leha, Yesu u byele vadyondzisiwa marito ya ndzimana ya namuntlha. Vuhungasi i bya nkoka evuton’wini. Kambe khombo leri nga ha vaka kona hi leswaku hi nga ha sungula ku rhangisa byona evuton’wini. Enkarhini wa vaapostola, vanhu vo tala lava a va ri ni langutelo ro biha a va ku: “A hi dyeni hi nwa, hikuva mundzuku hi ta fa.” (1 Kor. 15:32) Ninamuntlha vanhu vo tala va ni langutelo leri fanaka. Hi nga swi vona njhani leswaku ha ringanisela loko hi tihungasa? Hi nga tsala nkarhi lowu hi wu hetaka hi vhiki eka mitirho yo tanihi ku ya emihlanganweni, ku ya ensin’wini, ku endla dyondzo ya munhu hi yexe ni le ka vugandzeri bya ndyangu. Kutani hi pimanisa nkarhi lowu hi wu hetaka hi ri karhi hi tlanga mitlango ya karhi, ni ku endla swin’wana leswi hi toloveleke ku swi endla swo tanihi ku hlalela thelevhixini kumbe ku tlanga mitlango ya tivhidiyo. Xana swi nga lava leswaku u hunguta nkarhi lowu u wu hetaka eka vuhungasi?—Efe. 5:15, 16. w17.05 24-25 ¶11-13

Yesu u vulavule hi xifaniso xa muxavisi loyi a a lava tiperela. Leswaku a kota ku yi xava, a ta boheka ku xavisa swilo hinkwaswo leswi a ri na swona. Phela perela yoleyo, a yi ri ya risima swinene eka yena! Ntiyiso wa Mfumo wa Xikwembu wu fana ni perela yoleyo ya risima. Loko hi wu rhandza swinene hilaha muxavisi a a rhandza perela hakona, hi ta endla hinkwaswo leswi hi nga swi kotaka leswaku Mfumo wa Xikwembu wu tshama wu ri wa nkoka eka hina. (Mar. 10:28-30) Zakiya a a ri muluvisi lonkulu naswona a a fuwile hikwalaho ko dyelela vanhu. (Luka 19:1-9) Endzhaku ka loko wanuna yoloye wo homboloka a a yingise Yesu loko a chumayela hi Mfumo, u xiye nkoka wa rungula leri a ri tweke kutani hi ku hatlisa u cince mahanyelo yakwe. Kutani u te: “Waswivo! Hafu ya leswi nga swa mina, Hosi, ndzi yi nyika swisiwana, naswona xin’wana ni xin’wana lexi ndzi nga xi tekela munhu hi vukanganyisi ndzi xi vuyisela hi mpimo lowu andzisiweke ka mune.” Zakiya u tlherisele vanhu swilo leswi a va dyelele swona a tlhela a tshika vukanganyisi. w17.06 10 ¶3-5

Lava vatswari va va kombelaka leswaku va pfuna vana va vona, mikarhi hinkwayo va fanele va khutaza vana volavo leswaku va xixima vatswari va vona, va nga endla tano hi ku vulavula kahle hi vatswari va vona, ku nga ri ku va tekela vutihlamuleri bya vona. Nakambe, lava pfunaka va fanele va papalata matikhomelo lama nga endlaka leswaku vamakwerhu ni vanhu lava nga riki Timbhoni va tivutisa swivutiso. (1 Pet. 2:12) Vatswari a va fanelanga va honisa vutihlamuleri bya vona byo dyondzisa vana va vona hi Yehovha. Va fanele va va kona loko vamakwerhu va ri karhi va pfuna vana va vona naswona a va fanelanga va tshika ku tidyondzisela vana va vona. Vatswari, khongelani eka Yehovha mi kombela mpfuno mi tlhela mi endla matshalatshala hilaha mi nga kotaka ha kona. (2 Tikr. 15:7) Rhangisani vuxaka bya vana va n’wina na Yehovha ku tlula hinkwaswo. Endlani leswaku Rito ra Xikwembu ri fikelela timbilu ta vana va n’wina. Vanani ni ntshembo wa leswaku siku rin’wana vana va n’wina va ta va Vakreste lava wupfeke. w17.05 12 ¶19-20

Anakanya hi xiyimo lexi. Wanuna u lumbetiwa hi nandzu lowukulu swinene. Ndyangu ni vanghana vakwe va twe ku vava swinene loko wanuna yoloye a voniwa nandzu lowu a nga wu endlangiki, hikwalaho ka leswi vanhu lava nga pfuniki nchumu va nyikeleke vumbhoni bya vunwa ha yena. Vanhu lava rhandzaka vululami va twe ku vava swinene loko va vona wanuna yoloye a dlayiwa swin’we ni vana vakwe. Mhaka leyi a hi ntsheketo. Yi endlekile eka nandza wa Yehovha wo tshembeka, ku nga Naboti loyi a hanyeke hi nkarhi wa ku fuma ka Hosi Akabu wa le Israyele. (1 Tih. 21:11-13; 2 Tih. 9:26) Loko Hosi Akabu a lava ku xava nsimu ya vhinyo kumbe ku nyika Naboti nsimu yo antswa, u arile. Ha yini? Naboti u ale ku endla sweswo hi leswi a xixima nawu lowu Yehovha a wu nyike Vaisrayele, lowu a wu nga pfumeleli munhu leswaku a xavisa ndzhaka ya ka vona. (Lev. 25:23; Tinhl. 36:7) Swi le rivaleni leswaku Naboti a xixima Nawu wa Yehovha. w17.04 23 ¶1; 24 ¶4

I vamani lava nga ta pona loko lava vo biha va herisiwa? Yehovha u hi tshembisa leswi: “Lavo rhula va ta dya ndzhaka ya misava, hakunene va ta kuma ntsako lowu heleleke eku rhuleni lokukulu.” Nakambe pisalema leyi yi tlhela yi ku: “Lavo lulama va ta dya ndzhaka ya misava, Va ta tshama eka yona hi masiku.” (Ps. 37:11, 29) I vamani “lavo rhula” ni “lavo lulama”? Vanhu vo rhula i vanhu lava titsongahatelaka ku dyondzisiwa ni ku kongomisiwa hi Yehovha naswona vanhu vo lulama i vanhu lava rhandzaka ku endla leswinene ematihlweni ya Yehovha Xikwembu. Namuntlha vanhu vo homboloka va tele ngopfu ku tlula vanhu lavanene. Kambe emisaveni leyintshwa, vanhu vo rhula ni vo lulama a va nge vi va tele ntsena kambe ku ta va ku ri vona ntsena emisaveni hinkwayo. Swi le rivaleni leswaku vanhu volavo va ta endla leswaku misava yi va paradeyisi! w17.04 10-11 ¶5-6

“Rirhandzu ra Xikwembu” ri endla leswaku hi kombisana rirhandzu, ngopfungopfu eka vamakwerhu lava pfumalaka. (1 Yoh. 3:17, 18) Loko ndlala yi hlasele Vakreste va le Yudiya hi nkarhi wa vaapostola, vandlha ri va pfunile. (Mint. 11:28, 29) Nakambe muapostola Pawulo na Petro va khutaze Vakreste leswaku va kombisana malwandla. (Rhom. 12:13; 1 Pet. 4:9) Tanihi leswi Vakreste va kotaka ku amukela vamakwerhu loko va va endzerile, a va endle swo tlula sweswo eka vamakwerhu lava vutomi bya vona byi nga ekhombyeni kumbe lava xanisiwaka hikwalaho ka ripfumelo ra vona! Sweswinyana, Timbhoni ta Yehovha to tala ta le vuxeni bya Ukraine ti boheke ku baleka hikwalaho ka nyimpi ni ku xanisiwa. Lexi twisaka ku vava, hileswaku tin’wana ta tona ti dlayiwile. Kambe to tala ti rhurheriwe hi vamakwerhu lava a va tshama etindhawini leti Timbhoni a ti nga xanisiwi ta kwale Ukraine, kasi tin’wana ti rhurheriwe hi vamakwerhu va le Rhaxiya. Hambiloko ti ri ematikweni wolawo, a ti nghenelelanga eka swa tipolitiki hikuva a ti “xiphemu xa misava,” ti ye emahlweni ti “vula mahungu lamanene ya rito” hi ku hiseka.—Yoh. 15:19; Mint. 8:4. w17.05 4 ¶6-7