January

Loko Yesu a “vona” noni leyi a yi ri eku rileni hi kona a nga “[yi] twela vusiwana.” (Luka 7:13) Yesu a nga lo khumbeka ntsena kambe u swi kombise hi swiendlo leswaku u yi twela vusiwana. Handle ko kanakana, u vulavule na yona ni ku yi chavelela a ku: “Tshika ku rila.” Kutani u endle swo karhi. U pfuxe jaha ra noni ivi “a ri nyika mana wa rona.” (Luka 7:​14, 15) Hi nga dyondza yini eka singita ra Yesu ro pfuxa n’wana wa noni? Hi dyondza ku kombisa lava nga feriwa ntwelavusiwana. Ku fana na Yesu, hi nga dyondza ku va ni ntwelavusiwana eka lava feriweke hi ku va ni vuxiyaxiya. Hi nga va kombisa ntwelavusiwana hi leswi hi swi vulaka ni ku endla leswi hi nga swi kotaka leswaku hi va pfuna ni ku va chavelela. (Swiv. 17:17; 2 Kor. 1:​3, 4; 1 Pet. 3:8) Hambi ku ri marito ma nga ri mangani kumbe swiendlo swo kombisa musa swi nga vula swo tala eka loyi a loveriweke. w23.04 5-6 ¶13-15

Hambileswi Yesu a swi tivaka leswaku munghana wakwe u file, u tshama masiku man’wana mambirhi laha a nga kona a nga si ya eBetaniya. Loko Yesu a ya fika eBetaniya, Lazaro se a a ri ni masiku ya mune a file. Yesu u tiyimisela ku endla nchumu lowu nga ta vuyerisa vanghana vakwe naswona wu nga ta endla leswaku Xikwembu xi dzunisiwa. (Yoh. 11:​6, 11, 17) Hi dyondza swo karhi hi vunghana eka mhaka leyi. Xiya: Loko Marta na Mariya va rhumela rito eka Yesu, a va n’wi kombelanga leswaku a fika eBetaniya. Va lo vula ntsena leswaku munghana wakwe wa vabya. (Yoh. 11:3) Loko Lazaro a fa, Yesu a a ta va a swi kotile ku n’wi pfuxa hambiloko a ri ekule. Kambe u hlawule ku ya eBetaniya leswaku a ya va na Marta na Mariya vanghana vakwe. Xana u na yena munghana wo tano loyi a nga ta ku pfuna u nga n’wi kombelanga? Loko u ri na yena, wa swi tiva leswaku u ta ku pfuna “loko u ri emaxangwini.” (Swiv. 17:17) Ku fana na Yesu, onge hi nga va munghana wo tano eka van’wana! w23.04 10 ¶10-11

Loko hi langutane ni ndzingo, hi nga ha vona onge misava leyintshwa ya Yehovha a yi nge pfuki yi fikile. Xana sweswo swi vula leswaku ripfumelo ra hina ri tsanile? Doo! Xiya xikombiso lexi landzelaka. Loko xirhami xa vuxika xi vuyisa ni n’wana evukatini, hi nga vona onge ximumu a xi nge pfuki xi fikile. Hambiswiritano ximumu xi ta fika. Hilaha ku fanaka, loko hi hele matimba hi nga vona onge misava leyintshwa a yi nge pfuki yi fikile. Kambe loko ripfumelo ra hina ri tiyile, ha swi tiva leswaku leswi Xikwembu xi hi tshembisaka swona swi ta endleka. (Ps. 94:​3, 14, 15; Hev. 6:​17-19) Loko hi tiyiseka hi sweswo, hi nga ya emahlweni hi rhangisa ku gandzela Yehovha evuton’wini bya hina. Leswaku hi kota ku chumayela, swi lava hi va ni ripfumelo leri tiyeke. Vanhu vo tala a va ma tshembi “mahungu . . . lamanene” ya ku ta ka misava leyintshwa ya Xikwembu. (Mat. 24:14; Ezek. 33:32) U nga ri tekeleli langutelo ra vona. Leswaku hi papalata sweswo, hi fanele hi tshama hi ri karhi hi tiyisa ripfumelo ra hina. w23.04 27 ¶6-7; 28 ¶14

Xana u tshame u tivutisa loko Yehovha a hlamula swikhongelo swa wena? Loko swi ri tano, a hi wena ntsena. Vamakwerhu vo hlayanyana va tshame va titwa tano ngopfungopfu loko swilo swi va fambela ximatsi. Loko hi ri eku xanisekeni, na hina swi nga hi tikela ku vona ndlela leyi Yehovha a swi hlamulaka hayona swikhongelo swa hina. Hikwalahokayini hi nga swi tshembaka leswaku Yehovha u hlamula swikhongelo swa vagandzeri vakwe? Matsalwa ma hi tiyisekisa leswaku Yehovha u hi rhandza swinene ni leswaku hi va nkoka eka yena. (Hag. 2:7; 1 Yoh. 4:10) Hi yona mhaka a lavaka leswaku hi kombela mpfuno eka yena hi xikhongelo. (1 Pet. 5:​6, 7) U lava ku hi pfuna hi tshama hi ri ni vuxaka lebyinene na yena ni leswaku hi tiyisela swiyimo swo tika hi nga heli matimba. EBibeleni mikarhi yo tala hi hlaya leswaku Yehovha u hlamula swikhongelo swa vagandzeri vakwe. Xana ku ta mani emiehleketweni ya wena? w23.05 8 ¶1-4

Mariya a a ri ni vuxaka lebyinene na Yehovha; ripfumelo rakwe a ri nga titsheganga hi Yosefa. A a ma tiva kahle Matsalwa. Nakambe a a tinyika nkarhi wo anakanyisisa. (Luka 2:​19, 51) A swi kanakanisi leswaku vuxaka lebyi a a ri na byona na Yehovha byi endle leswaku a va nsati lonene. Namuntlha, vavasati vo tala lava tekiweke va tikarhatela ku tekelela Mariya. Hi xikombiso, makwerhu waxisati la vuriwaka Emiko u ri: “Loko ndzi nga si tekiwa, a ndzi ri ni xiyimiso lexi a xi ndzi pfuna ku tiyisa vuxaka bya mina na Yehovha. Kambe, endzhaku ko tekiwa ndzi xiye leswaku ripfumelo ra mina a ri titshege hileswi nuna wa mina a a swi endla hikuva hi yena a a khongela ni ku rhangela eka swa vugandzeri. Ndzi xiye leswaku a ndzi fanele ndzi tirhwalela ndzhwalo wa mina loko swi ta eka vuxaka bya mina na Yehovha. Sweswi ndzi tinyika nkarhi wo va ni Xikwembu xa mina hi ku va ndzi khongela, ndzi hlaya Matsalwa ni ku anakanyisisa hileswi ndzi swi hlayeke.” (Gal. 6:5) N’wina vavasati lava tekiweke, loko mi ri karhi mi ya emahlweni mi tiyisa vuxaka bya n’wina na Yehovha, vanuna va n’wina va ta va ni swivangelo leswi engetelekeke swo mi dzunisa ni ku mi rhandza.—Swiv. 31:30. w23.05 22 ¶6

A hi velekiwi hi kota ku chava Yehovha; hi fanele hi swi dyondza. Hi nga endla tano hi ku dyondza hi ntumbuluko. Loko hi ya hi vona vutlhari bya Xikwembu, matimba ni ndlela leyi xi hi rhandzaka hayona eka “swilo leswi xi swi tumbuluxeke,” ndlela leyi hi xi rhandzaka hayona ni ku xi xixima yi ta ya yi kula. (Rhom. 1:20) Ndlela yin’wana leyi nga hi pfunaka hi kota ku chava Yehovha i ku khongela nkarhi ni nkarhi. Loko hi ya hi khongela, Yehovha u ya a va wa xiviri eka hina. Nkarhi ni nkarhi loko hi n’wi kombela leswaku a hi nyika matimba yo tiyisela ndzingo, sweswo swi hi tsundzuxa leswaku u ni matimba. Loko hi n’wi khensa hileswi a hi nyikeke N’wana wakwe leswaku a hi fela, ha swi xiya leswaku Yehovha wa hi rhandza. Loko hi kombela Yehovha hi mbilu hinkwayo leswaku a hi pfuna hi xiphiqo xo karhi, ha swi xiya leswaku u ni vutlhari. Swikhongelo swo tano swi endla leswaku hi ya hi n’wi xixima Yehovha. Swi endla leswaku hi ya hi tiyimisela ku papalata ku endla nchumu wun’wana ni wun’wana lowu nga ta onha vuxaka bya hina na yena. w23.06 15 ¶6-7

Mikarhi hinkwayo Yehovha u nyika vanhu vakwe milawu leyi twisisekaka. Hi xikombiso, huvo leyi fumaka ya le mikarhini ya vaapostola yi vulavule hi swilo swinharhu leswi Mukreste a faneleke a tshama a tiyile eka swona: (1) hi ku va a papalata ku gandzela swifaniso ivi a gandzela Yehovha, (2) hi ku yingisa nawu wa Yehovha wa leswaku ngati ya kwetsima na (3) hi ku yingisa milawu ya Bibele leyi tlakukeke ya mahanyelo. (Mit. 15:​28, 29) Vakreste va nga swi kombisa njhani namuntlha leswaku va yingisa Yehovha loko swi ta eka swilo leswinharhu? Hi ku va va gandzela Yehovha ni ku n’wi yingisa. Yehovha u lerise Vaisrayele leswaku va gandzela yena ntsena. (Det. 5:​6-10) Yesu u swi veke erivaleni leswaku hi fanele hi gandzela Yehovha ntsena loko a ringiwa hi Diyavulosi. (Mat. 4:​8-10) Hikwalaho, a hi swi gandzeli swifaniso. Nakambe a hi gandzeli vanhu hambi i vafundhisi, van’watipolitiki kumbe tinghwazi ta misava ta swa mitlangu ni swa vuhungasi hi ku va xixima onge i swikwembu. Hi gandzela yena ntsena ku nga loyi a “tumbuluxe[ke] swilo hinkwaswo.”—Nhlav. 4:11. w23.07 14-15 ¶3-4

Misava ya Sathana yi rhangisa ku tikhoma ku biha hi swa masangu ni pornography (ku nga swifaniso, tivhidiyo, leswi hlayiwaka, leswi yingiseriwaka kumbe nchumu wihi ni wihi lowu pfuxaka ku navela timhaka ta masangu). (Efe. 4:19) Kutani hi fanele hi tikarhatela ku chava Xikwembu ni ku papalata ku endla swilo swo biha. Eka Swivuriso ndzima 9 hi hlaya hi vutlhari ni vuphukuphuku leswi fanekiseriwaka hi vavasati vambirhi. Wansati ha un’we, u hlamuseriwa a ri karhi a rhamba lava nga riki na ntokoto ku nga lava nga “tlharihangiki.” Swi fana niloko ha un’we wa vona a vula leswi, ‘Tana endlwini ya mina u ta dya swakudya.’ (Swiv. 9:​1, 4-6) Kambe vuyelo lebyi kumiwaka hi lava va amukelaka xirhambo ha xin’we, a byi fani. Ehleketa hi xirhambo xa “wansati wa xiphukuphuku.” (Swiv. 9:​13-18) Hi xivindzi u huwelela lava nga tlharihangiki hi ku vula a ku, ‘Tanani haleno’ hi ta dya. Xana ku humelela yini hi lava amukelaka xirhambo xexo? “Yindlu yakwe yi tele hi vafi.” Kwalaho hi lemukisiwa hi “wansati wa nghwavava” ni “wansati la nga ni mahanyelo yo biha.” Hi byeriwa leswi: “Ku ya endlwini yakwe swi fana ni ku ya eku feni.” (Swiv. 2:​11-19) Swivuriso 5:​3-10 yi hi lemukisa hi “wansati [un’wana] wa nghwavava” loyi “milenge yakwe yi yisa[ka] eku feni.” w23.06 21-22 ¶6-7

Vakulu va fanele va va swikombiso loko swi ta emhakeni yo anakanyela. (1 Tim. 3:​2, 3) Hi xikombiso, nkulu a nga fanelanga a langutela leswaku mikarhi hinkwayo mavonelo yakwe ma ta tirhisiwa ntsena hileswi a hundzaka vakulu lavan’wana hi malembe. Wa swi tiva leswaku moya wa Yehovha wu nga tirha eka nkulu un’wana ni un’wana leswaku a vula nchumu lowu nga ta va pfuna va teka xiboho xa vutlhari. Nakambe loko ku nga tluriwi nawu wa Bibele, vakulu lava anakanyelaka va seketela xiboho lexi vakulu vo tala va yimaka na xona hambiloko vona va ri ni mavonelo lama hambaneke. Loko Vakreste va anakanyela, va kuma mikateko yo tala. Hi va ni vuxaka lebyinene ni vamakwerhu naswona vandlha ri va ni ku rhula. Swa hi tsakisa ku va swin’we ni vagandzeri va Yehovha va mindhavuko ni vumunhu byo hambanahambana naswona va nga ni vun’we. Xa nkoka swinene, ha eneriseka ku tiva leswaku hi tekelela Yehovha Xikwembu xa hina lexi anakanyelaka. w23.07 25 ¶16-17

Daniyele a a dyondza vuprofeta a ri ni xikongomelo lexinene, xa leswaku a tiva ntiyiso. Nakambe a a titsongahata, a a swi tiva leswaku lava tivaka Yehovha ni ku tlhela va hanya hi milawu yakwe u va nyika ku twisisa. (Dan. 2:​27, 28) Daniyele u kombise leswaku wa titsongahata hi ku titshega hi Yehovha leswaku a n’wi pfuna. (Dan. 2:18) Nakambe Daniyele a a dyondza vuprofeta hi vukheta. U endle ndzavisiso eka Matsalwa yo kwetsima lama a ma kumeka hi nkarhi wolowo. (Yer. 25:​11, 12; Dan. 9:2) Xana u nga n’wi tekelela njhani? Kambisisa swikongomelo swa wena. Xana u dyondza vuprofeta bya Bibele hileswi u lavaka ku tiva ntiyiso hi mbilu ya wena hinkwayo? Loko ku ve swi tano, Yehovha u ta ku pfuna. (Yoh. 4:​23, 24; 14:​16, 17) Van’wana va dyondza vuprofeta hileswi va lavaka vumbhoni bya leswaku Bibele a yi humi eka Xikwembu. Hi ndlela yoleyo, va tiyimelela leswaku va tivekela milawu ya leswinene ni leswo biha ni ku tlhela va hanya hi yona. Hambiswiritano, hi fanele hi dyondza vuprofeta hi ri ni xikongomelo lexinene. w23.08 9 ¶7-8

Hi nga ti tikisela loko hi tiringanisa ni vanhu van’wana. (Gal. 6:4) Loko hi endla tano, hi nga va ni mavondzo ni moya wa ku phikizana. (Gal. 5:26) Loko hi ringeta ku fikelela leswi van’wana va swi fikeleleke, hi nga ha lava ku endla swo tala hambiloko vuswikoti ni swiyimo swa hina swi nga hi pfumeleli. Loko “munhu a nga xi kumi lexi a xi languteleke, mbilu yakwe ya vava” kutani swi ta vava ngopfu loko hi langutela ku endla swilo leswi nga ehenhla ka matimba ya hina! (Swiv. 13:12) Ku endla tano swi nga hi heta matimba ni ku hi endla hi nonoka emphikizanweni wa vutomi. U nga languteli ku endla swo tala ku tlula leswi Yehovha a swi languteleke. Yehovha a nga langutelanga leswaku u endla leswi nga ehenhla ka matimba ya wena. (2 Kor. 8:12) Tiyiseka leswaku Yehovha a nga ringanisi leswi u swi endlaka ni leswi van’wana va swi endlaka. (Mat. 25:​20-23) U wu teka wu ri wa nkoka ntirho lowu u n’wi endlelaka wona hi mbilu ya wena hinkwayo, ku tshembeka ka wena ni ku tiyisela ka wena. w23.08 29 ¶10-11

Yehovha u hlamule Samsoni hi ku n’wi endlela khele hi singita leri humesaka mati. Loko Samsoni a nwa mati wolawo, u “sungul[e] ku tlhela a va ni matimba.” (Vaav. 15:19) Swi vonaka onge khele rero lerintshwa a ra ha ri kona endzhaku ka malembe yo tala loko muprofeta Samuwele a huhuteriwa ku tsala buku ya Vaavanyisi. Vaisrayele lava voneke mati ma huma ekheleni rero va nga ha va va tsundzuxiwe leswaku Yehovha u ta pfuna vagandzeri vakwe vo tshembeka loko va lava ku pfuniwa. Na hina hi fanele hi titshega hi Yehovha leswaku a hi pfuna swi nga ri na mhaka leswaku hi ni vuswikoti byihi kumbe leswaku hi fikelele yini entirhweni wakwe. Hi fanele hi titsongahata hi pfumela leswaku hi nga kota ku humelela ntsena loko hi pfuniwa hi Yehovha. Ku fana ni leswi Samsoni a kumeke matimba endzhaku ka loko a nwe mati lawa Yehovha a n’wi nyikeke wona, na hina hi ta va ni ripfumelo leri tiyeke loko hi tirhisa swilo hinkwaswo leswi Yehovha a hi nyikaka swona.—Mat. 11:28. w23.09 4 ¶8-10

Hi nga endla yini loko hi langutane ni xiyimo xo tika, xo fana ni loko munhu a sandza vito ra Xikwembu xa hina kumbe loko a hlekula tidyondzo ta Bibele? Hi fanele hi kombela Yehovha leswaku a hi nyika vutlhari ni moya wakwe leswaku hi hlamula hi ndlela yo rhula. Kambe ku vuriwa yini loko hi ku famba ka nkarhi hi xiya leswaku a hi hlamulanga kahle? Hi nga khongela hi mhaka yoleyo ni ku ehleketa hi ndlela leyi hi nga hlamulaka kahle hayona enkarhini lowu taka. Kutani Yehovha u ta hi nyika moya wakwe lowo kwetsima leswaku hi kota ku tikhoma ni ku va vanhu vo rhula. Ku ni tindzimana tin’wana ta Bibele leti nga hi pfunaka hi lawula mavulavulelo ya hina loko hi ri exin’weni xo tika. Moya wa Xikwembu wu nga hi tsundzuxa Matsalwa wolawo. (Yoh. 14:26) Hi xikombiso, ebukwini ya Swivuriso hi kuma leswi nga hi pfunaka ku va vanhu vo rhula. (Swiv. 15:18) Buku yoleyo ya Bibele yi tlhela yi kombisa vuyelo lebyi vaka kona loko hi tikhoma eka swiyimo swo tika.—Swiv. 10:19; 17:27; 21:23; 25:15. w23.09 15 ¶6-7

Muapostola Petro a a swi tiva leswaku a ta fa ku nga ri khale. Eka malembe yo tala lawa a ma heteke a tirhela Yehovha hi ku tshembeka, u landzele Yesu, a chumayela vanhu va matiko lava a va nga si tshama va chumayeriwa ni ku tlhela a va xirho xa huvo leyi fumaka. Kambe xiavelo xakwe a xi nga si hela. Exikarhi ka 62 na 64 C.E., u huhuteriwe ku tsala mapapila mambirhi ku nga tibuku ta Bibele leti vitaniwaka Petro wo sungula ni wa vumbirhi. (2 Pet. 1:​13-15) Petro u tsale mapapila yakwe hi nkarhi lowu vapfumerikulobye a va “weriw[e] hi miringo yo hambanahambana.” (1 Pet. 1:6) Vavanuna vo homboloka a va ringeta ku dyondzisa tidyondzo ta mavunwa evandlheni ni ku kucetela vanhu ku tikhoma ku biha. (2 Pet. 2:​1, 2, 14) Vakreste lava a va tshama eYerusalema ku nga ri khale a va ta langutana ni “makumu ya swilo hinkwaswo,” ku nga ku lovisiwa ka muti wolowo ni tempele ya wona hi masocha ya Varhoma. (1 Pet. 4:7) A swi kanakanisi leswaku mapapila ya Petro ma pfune Vakreste leswaku va vona leswi va nga swi endlaka ku tiyisela miringo leyi a va langutane na yona hi nkarhi wolowo, ni leyi a va ta langutana na yona enkarhini lowu taka. w23.09 26 ¶1-2

Ku fana na Yesu, mikarhi yo tala hi dyondza ku yingisa loko hi ri eka swiyimo swo tika. Hi xikombiso, loko hi byeriwa leswaku hi tshika ku ya etidyondzweni eTiholweni ta Mfumo ni ku tshika ku chumayela hi yindlu ni yindlu loko ntungu wa COVID-19 wa ha ku sungula, xana swi ku tikerile ku yingisa nkongomiso wolowo? Nilokoswiritano, ku yingisa koloko ku ku sirhelerile, ku endle leswaku evandlheni ku va ni vun’we ni ku tlhela ku tsakisa Yehovha. Sweswi hinkwerhu ka hina hi lunghekele ku yingisa swiletelo swin’wana ni swin’wana leswi hi nga ta swi kuma hi nkarhi wa nhlomulo lowukulu. Ku yingisa swi nga ponisa vutomi bya hina! (Yobo 36:11) Hi hlawula ku yingisa Yehovha hileswi hi n’wi rhandzaka naswona hi lava ku n’wi tsakisa. (1 Yoh. 5:3) A hi nge pfuki hi swi kotile ku hakela Yehovha hikwalaho ka swilo hinkwaswo leswi a hi endleleke swona. (Ps. 116:12) Kambe hi nga swi kota ku n’wi yingisa ku katsa ni hinkwavo lava a va nyikeke matimba yo hi lawula. Loko hi yingisa, hi kombisa leswaku hi tlharihile. Vanhu vo tlhariha va tsakisa mbilu ya Yehovha.—Swiv. 27:11. w23.10 11 ¶18-19

Loko ntsumi a yi lava ku vulavula na wena, xana a wu ta yi yingisela? Namuntlha ntsumi yi le ku vulavuleni ni “matiko hinkwawo, tinyimba hinkwato, tindzimi hinkwato ni vanhu hinkwavo.” Xana yi ri yini? Yi ri: “Chavani Xikwembu mi xi vangamisa . . . Gandzelani Loyi a endleke tilo ni misava.” (Nhlav. 14:​6, 7) Yehovha i Xikwembu xi ri xin’we xa ntiyiso lexi hinkwerhu hi faneleke hi xi gandzela. Ha n’wi khensa swinene leswi a hi nyikeke nkateko wa risima swinene wo n’wi gandzela etempeleni yakwe leyikulu yo fanekisela! Kahlekahle i yini tempele leyikulu yo fanekisela naswona hi nga byi kuma kwihi vuxokoxoko lebyi yi hlamuselaka? Tempele leyi, a hi muako lowu tolovelekeke. Kambe i lunghiselelo ra Yehovha ro n’wi gandzela hi ndlela leyi a yi amukelaka hi ku ya hi xitlhavelo xa nkutsulo xa Yesu. Muapostola Pawulo u hlamusele lunghiselelo leri eka papila leri a ri tsaleleke Vakreste vo sungula va Vaheveru lava a va tshama eYudiya. w23.10 24 ¶1-2

Hi 522 B.C.E., valala va Vayuda va kote ku yirisa ntirho wo pfuxeta tempele ya Yehovha. Kambe Zakariya u tiyisekise Vayuda leswaku Yehovha a a ta tirhisa moya wakwe wa matimba swinene leswaku wu susa xihinga xin’wana ni xin’wana. Hi 520 B.C.E., Hosi Dariyosi u va pfumelele leswaku va ya emahlweni ni ntirho wo pfuxeta, a va nyika mali yo va pfuna entirhweni wolowo ni ku tlhela a lerisa tindhuna leswaku ti va pfuna. (Ezra 6:​1, 6-10) Yehovha u tshembise vanhu vakwe leswaku a a ta va pfuna loko va rhangisa ntirho wo pfuxeta tempele. (Hag. 1:​8, 13, 14; Zak. 1:​3, 16) Hikwalaho ka leswi vaprofeta va va khutazeke, Vayuda lava vuyeke hi le vuhlongeni va ye emahlweni ni ntirho wo pfuxeta tempele hi 520 B.C.E. naswona swi teke malembe ya le hansi ka ntlhanu leswaku va heta ntirho wo aka. Leswi Vayuda va rhangiseke ku endla ku rhandza ka Xikwembu hambiloko swilo swi tika, Yehovha u va nyike leswi a va swi pfumala. Hikwalaho ka sweswo, va gandzele Yehovha va tsakile.—Ezra 6:​14-16, 22. w23.11 15 ¶6-7

Hambileswi vanhu vo tala va tweke hi ta Abrahama, a va tivi swo tala hi yena. Kambe wena u tiva swo tala hi yena. Hi xikombiso, wa swi tiva leswaku Abrahama u vuriwe “tata wa hinkwavo lava nga ni ripfumelo.” (Rhom. 4:11) Kambe u nga tivutisa leswi, ‘Xana ndzi nga swi kota ku tekelela Abrahama ni ku va ni muxaka wa ripfumelo leri a a ri na rona?’ Ina u nga swi kota. Ndlela yin’wana leyi nga hi pfunaka leswaku hi va ni ripfumelo ro fana ni ra Abrahama, i ku dyondza hi xikombiso xakwe. Abrahama u yingise xileriso xa Xikwembu xa leswaku a rhurhela etikweni ra le kule, a tshama ematendeni malembe yo tala ni ku tlhela a ringeta ku nyikela xitlhavelo hi n’wana wakwe Isaka. Hinkwaswo sweswo swi kombise leswaku u ni ripfumelo leri tiyeke. Ripfumelo ra Abrahama ni mitirho yakwe swi endle leswaku a amukeriwa hi Xikwembu ni ku tlhela a va munghana wa xona. (Yak. 2:​22, 23) Yehovha u lava leswaku hinkwerhu ka hina ku katsa na wena hi amukeleka eka yena ni ku va vanghana vakwe. Hikwalaho ka sweswo, u huhutele Pawulo na Yakobo leswaku va tsala hi ripfumelo ra Abrahama eBibeleni. w23.12 2 ¶1-2

Vamakwerhu va xisati, dyondzani ku yingisela ni ku vulavula kahle. Vakreste va fanele va dyondza ku yingisela ni ku vulavula kahle. Emhakeni leyi, mudyondzisiwa Yakobo u hi nyike xitsundzuxo lexi xa kahle, hi ku vula marito lama nga laha henhla. Loko u yingisela hi vurhon’wana loko van’wana va vulavula, u kombisa leswaku u va ‘twela vusiwana.’ (1 Pet. 3:8) Loko u nga tiyiseki leswaku wa swi twisisa leswi munhu a swi vulaka kumbe ndlela leyi a titwaka hayona, vutisa swivutiso hi ndlela ya vutlhari. Kutani u tinyika nkarhi wo anakanyisisa u nga se vula swo karhi. (Swiv. 15:28) Tivutise: ‘Xana leswi ndzi lavaka ku swi vula i ntiyiso naswona swa aka? Xana swi kombisa xichavo ni musa?’ Dyondza eka vamakwerhu va xisati lava wupfeke lava nga ni vuswikoti byo vulavula kahle ni ku yingisela. (Swiv. 31:26) Xiya ndlela leyi va vulavulaka hayona. Loko u endla tano, swi ta ku olovela ku kondletela ku rhula ni van’wana ni ku va vanghana va vona. w23.12 21 ¶12

Namuntlha, Yehovha a nga ha tirhisa mindyangu ya hina, vanghana kumbe vakulu leswaku va hi seketela. Hambiswiritano, loko hi twisiwe ku vava hi nga ha lava ku tihambanisa ni vanhu naswona hi nga lavi ku karhatiwa. Sweswo swi tolovelekile. Xana hi nga endla yini leswaku Yehovha a hi seketela? Papalata ku tihambanisa ni van’wana. Loko hi nga lavi munhu ekusuhi na hina, hi nga ha sungula ku ehleketa hi ndlela leyi hoxeke, hi anakanya ntsena hi hina vini ni swiphiqo swa hina. Ku ehleketa hi ndlela yoleyo swi nga khumba ni swiboho swa hina. I ntiyiso leswaku hinkwerhu ha swi lava ku tikuma hi ri hexe, ngopfungopfu loko hi weriwe hi khombo. Hambiswiritano, loko hi tihambanisa ni vanhu nkarhi wo leha, hi nga ha bakanya vanhu lava Yehovha a va tirhisaka leswaku a hi seketela. Hikwalaho, pfumela loko ndyangu, vanghana ni vakulu va ku pfuna. Va teke ku ri vanhu lava Yehovha a va tirhisaka leswaku a ku seketela.—Swiv. 17:17; Esa. 32:​1, 2. w24.01 24 ¶12-13

Vanaziri va endle xihlambanyo xo ka va nga tsemeti misisi. Yoleyo a ku ri ndlela leyi a va swi kombisa hayona leswaku va yingisa Yehovha hilaha ku heleleke. Lexi twisaka ku vava, ku ve ni nkarhi ematin’wini ya Vaisrayele laha Vanaziri a va nga seketeriwi kumbe ku xiximiwa. Mikarhi yin’wana a swi lava xivindzi leswaku Munaziri a namarhela xihlambanyo xakwe nileswaku a nga fani ni van’wana. (Amo. 2:12) Leswi hi hlawulaka ku endla ku rhandza ka Yehovha, vanhu van’wana va swi xiya hikuva a hi tikhomi ku fana na vona. Loko hi ri emitirhweni kumbe eswikolweni, swi lava xivindzi xo va byela leswaku hi Timbhoni ta Yehovha. Loko mahanyelo ya vanhu va misava leyi ma ya ma nyanya ku biha, swi nga hi tikela ku hanya hi milawu ya Bibele ni ku chumayela van’wana. (2 Tim. 1:8; 3:13) Mikarhi hinkwayo, tsundzuka leswaku hi “tsakisa mbilu [ya Yehovha]” hi ku va hi xivindzi hi nga fani ni lava va nga n’wi gandzeriki.—Swiv. 27:11; Mal. 3:18. w24.02 16 ¶7; 17 ¶9

Ehleketa hi tinxaka to hambanahambana ta vanhu lava a va ri kona evandlheni ra le Rhoma. Evandlheni rero a ku ri ni Vayuda lava kuleke va ri karhi va yingisa Nawu wa Muxe ku katsa ni vanhu va matiko man’wana lava kurisiweke hi ndlela yo hambana. Swi nga endleka Vakreste van’wana a va ri mahlonga kasi van’wana a va nga ri mahlonga kumbexana van’wana a va ri vini va mahlonga. Xana Vakreste volavo a va ta swi hlula njhani swihinga leswi ivi va ya emahlweni va rhandzana? Muapostola Pawulo u va khutaze a ku: “Amukelanani.” Xana a a vula yini? Rito leri hundzuluxeriweke ri va “amukelanani” ri vula ku amukela munhu kahle kumbe ku n’wi komba malwandla ku fana ni ku amukeriwa ekaya kumbe hi vanghana. Hi xikombiso, Pawulo u byele Filemoni ndlela leyi a a fanele a amukela Onesima hlonga leri balekeke a ku: “N’wi amukele hi musa.” (Film. 17) Prisila na Akhwila va amukele Apolosi loyi ku hambana na vona, a a ri ni vutivi lebyitsongo hi Kreste hi ku va va “famba na yena.” (Mit. 18:26) Ematshan’weni yo pfumelela sweswo swi va hambanisa, Vakreste volavo va hlule swihinga leswi ivi va amukelana. w23.07 6 ¶13

Xivangelo xa nkoka lexi endlaka u tinyiketela eka Yehovha hileswi u n’wi rhandzaka. Rirhandzu rero a ri titsheganga hi ndlela leyi u titwaka hayona ntsena. Kambe ri titshege hi ndlela leyi u rhandzaka Yehovha hayona hileswi u tiveke “vutivi bya ntiyiso” mayelana na yena ni xikongomelo xakwe. (Kol. 1:9) Loko u ri karhi u dyondza Matsalwa, u tiyisekile leswaku (1) Yehovha i wa xiviri, (2) Bibele i Rito rakwe leri huhuteriweke naswona (3) u tirhisa nhlangano wakwe leswaku a endla ku rhandza kakwe. Lava tinyiketelaka eka Yehovha va fanele va tiva tidyondzo leti kumekaka eRitweni ra Xikwembu naswona va hanya hi milawu yakwe. Va endla hinkwaswo leswi va nga swi kotaka leswaku va byela van’wana leswi va swi dyondzeke. (Mat. 28:​19, 20) Ndlela leyi va rhandzaka Yehovha hayona yi kurile naswona va swi lava hi mbilu hinkwayo ku gandzela yena ntsena. Xana swi tano na hi wena? w24.03 4-5 ¶6-8

Abigayele a a tekane na Nabali loyi Bibele yi n’wi hlamuselaka tanihi munhu loyi a a karhata ni ku va ni mahanyelo yo biha. (1 Sam. 25:3) Swi tikomba a swi n’wi tikela Abigayele ku hanya ni wanuna wo tano. Xana Abigayele u pfulekeriwe hi nkarhi wa leswaku a dlaya vukati? Ina. A a ta va a kume nkarhi lowunene wo huma evukatini byebyo loko Davhida loyi a a ta va hosi leyi landzelaka ya Israyele, a tile leswaku a ta dlaya nuna wakwe hileswi a rhukaneke yena ni masocha yakwe. (1 Sam. 25:​9-13) Abigayele a a ta va a balekile, a tshika Davhida a dlaya Nabali. Ku ri na sweswo, u nghenelerile ivi a kombela Davhida leswaku a nga n’wi dlayi Nabali. (1 Sam. 25:​23-27) Hikwalahokayini a endle tano? Abigayele a a rhandza Yehovha naswona a a xixima vukati ku fana na Yehovha. Abigayele a a swi tiva leswaku Yehovha a a teka vukati byi kwetsima. A a lava ku tsakisa Xikwembu naswona sweswo swi n’wi susumetele ku endla xin’wana ni xin’wana lexi a nga xi kotaka leswaku a ponisa ndyangu wakwe ni nuna wakwe. U teke goza hi xihatla ro sivela Davhida leswaku a nga n’wi dlayi Nabali. w24.03 16-17 ¶9-10

Xana ku ni vamakwerhu vo karhi evandlheni ra ka n’wina lava ringetaka ku tshika swo karhi evuton’wini bya vona leswaku va ta kota ku endla swo tala entirhweni wa Yehovha? Xana u tiva vana vo karhi lava ha riki exikolweni naswona hi xivindzi va tiyimiseleke ku nga fani ni vana van’wana hambiloko ku endla tano swi tika? Ku vuriwa yini hi lava swi va tikelaka leswaku va tshama va tshembekile hikwalaho ka leswi mindyangu ya vona yi va kanetaka? A hi tirhiseni nkarhi wun’wana ni wun’wana lowu hi wu kumaka leswaku hi khutaza vagandzeri vo tano lava rhandzekaka, hi va byela ndlela leyi hi tlangelaka leswi va titsonaka swona ni xivindzi lexi va xi kombisaka. (Film. 4, 5, 7) Yehovha wa swi tiva leswaku ha swi lava ku n’wi tsakisa ni leswaku hi tiyimisele ku titsona swo karhi leswaku hi namarhela xihlambanyo lexi hi xi endleke loko hi tinyiketela. U hi endla vanhu hi ku hi pfumelela hi hlawula ndlela leyi hi lavaka ku n’wi kombisa hayona leswaku ha n’wi rhandza. (Swiv. 23:​15, 16) Onge hi nga tiyimisela ku ya emahlweni hi tirhela Yehovha hi ku swi rhandza ni hilaha hi nga kotaka hakona. w24.02 18 ¶14; 19 ¶16

Ehleketa hi leswi endlekeke eku heleni ka lembe ra 29 C.E. loko Yesu a sungula ntirho wakwe wo chumayela. Yesu na Mariya mana wakwe va rhambiwe emucatweni lowu a wu khomeriwe eKana. Mariya u le ku pfuneteni ka ku khathalela vaendzi. Loko ku ri karhi ku dyiwa ku hela vhinyo. Mariya u hatla a tlula a byela n’wana wakwe a ku: “Va heleriwe hi vhinyo.” (Yoh. 2:​1-3) Xana Yesu u endla yini? Hi singita u hundzula mati ma va “vhinyo leyinene.” (Yoh. 2:​9, 10) Yesu u endle masingita man’wana yo tala hi nkarhi lowu a a endla ntirho wakwe wo chumayela. U endle masingita leswaku a pfuna vanhu va magidi. Hi xikombiso, eka masingita yakwe mambirhi laha a phameleke vavanuna va 5 000 ivi endzhaku a phamela va 4 000, swi nga endleka nhlayo hinkwayo ya vanhu lava dyeke ku ve 27 000 loko ku katsiwa vavasati ni vana lava a va ri kona. (Mat. 14:​15-21; 15:​32-38) Nakambe loko a ta va a endle masingita wolawo mambirhi, u tlhele a horisa vo tala lava a va vabya.—Mat. 14:14; 15:​30, 31. w23.04 2 ¶1-2

Endzhaku ko humeleriwa hi swilo swo biha, ku nga ha va ni masiku lawa hi titwaka hi hele matimba emirini ni le miehleketweni. Ku fana na Eliya, hi nga ha titwa swi hi tikela ku pfuka. Ho lava ku tietlelela ntsena. (1 Tih. 19:​5-7) Hi nga ha lava mpfuno leswaku hi ya emahlweni hi tirhela Yehovha. Eka xiyimo xexo, Yehovha u hi tiyisekisa ku hi pfuna, hilaha swi hlamuseriweke hakona eka ndzimana ya namuntlha. Hosi Davhida u wu vonile mpfuno wolowo. Loko a langutane ni ndzingo ni valala, u byele Yehovha a ku: “Voko ra wena ra xinene ra ndzi seketela.” (Ps. 18:35) Mikarhi yo tala Yehovha u hi seketela hi ku tirhisa vanhu lava navelaka ku hi pfuna. Hi xikombiso, siku rin’wana Davhida loko a hele matimba, munghana wakwe Yonathani u n’wi endzerile leswaku a n’wi tiyisa ni ku n’wi khutaza. (1 Sam. 23:​16, 17) Hilaha ku fanaka, Yehovha u hlawule Elixa leswaku a pfuna Eliya.—1 Tih. 19:​16, 21; 2 Tih. 2:2. w24.01 23-24 ¶10-12

Yehovha wa hanana naswona i Muwundli lonkulu. Vumunhu lebyi byi kombisiwa hi “vutlhari bya ntiyiso” lebyi fanisiwaka ni wansati eka Swivuriso ndzima 9. Tindzimana leti ti vulavula hi wansati loyi a rhambeke vaendzi leswaku va nghena endlwini yakwe va dya swakudya swo nandziha, nyama ni vhinyo leyi a yi lunghiseleleke. (Swiv. 9:2) Nakambe, hi ku ya hi tindzimana 4 na 5 leti nge: “U [ku nga vutlhari bya ntiyiso] byela loyi a nga tlharihangiki a ku: ‘Tana u ta dya xinkwa xa mina.’” Hikwalahokayini hi fanele hi ya endlwini ya wansati loyi ni ku tlhela hi dya swakudya leswi a hi nyikaka swona? Yehovha u lava leswaku vana vakwe va tlhariha ni ku hlayiseka. A nga swi lavi leswaku hi dyondza ku vava hi ku va hi langutana ni xiyimo xo tika ni ku tshamela ku tisola. Hi yona mhaka “lavo lulama u va hlengeletela vutlhari.” (Swiv. 2:7) Loko hi chava Yehovha hi ndlela leyi nga hundzeletiwangiki, hi ta lava ku n’wi tsakisa. Ha xi twa xitsundzuxo xakwe xa vutlhari naswona swa hi tsakisa ku xi tirhisa.—Yak. 1:25. w23.06 23 ¶14-15

Hambiloko hi vona onge leswi hi swi endlaka entirhweni wa Xikwembu i switsongo, hi nga tiyiseka leswaku Yehovha wa ma tlangela matshalatshala lawa hi ma endlaka leswaku hi n’wi tsakisa. Hi swi tiva njhani sweswo? Enkarhini wa Zakariya, Yehovha u byele muprofeta wakwe leswaku a teka nsuku ni silivhere leswi humaka eka mahlonga ya le Babilona a endla harhi. (Zak. 6:11) “Harhi leyikulu” a yi ta va “xitsundzuxo” xa minyikelo ya vona leyi humaka embilwini. (Zak. 6:​14, nhlamuselo ya le hansi.) Hi nga tiyiseka leswaku Yehovha a nge pfuki a ma rivarile matshalatshala ya hina ya ku n’wi tirhela hi mbilu hinkwayo hi mikarhi yo tika. A swi kanakanisi leswaku ha ha ta langutana ni swiyimo swo tika emasikwini lawa yo hetelela naswona swiyimo swi nga ha nyanya ku biha enkarhini lowu taka. (2 Tim. 3:​1, 13) Hambiswiritano, sweswo a swi fanelanga swi hi vilerisa ngopfu. Tsundzuka marito lawa Yehovha a ma byeleke vanhu vakwe enkarhini wa Hagayi, u te: “Ndzi na n’wina . . . Mi nga chavi.” (Hag. 2:​4, 5) Na hina hi nga tiyiseka leswaku Yehovha u ta va na hina ntsena loko hi endla leswi hi nga swi kotaka leswaku hi endla ku rhandza kakwe. w23.11 19 ¶20-21

Swihoxo swa muapostola Petro a swi ta va swi nga tsariwanga eBibeleni. Hambiswiritano, Yehovha u endle leswaku swi tsariwa leswaku hi ta dyondza eka swona. (2 Tim. 3:​16, 17) Ku dyondza eka wanuna loyi, loyi a a endla swihoxo naswona a a titwa ku fana na hina, swi nga hi pfuna hi vona leswaku Yehovha a nga langutelanga leswaku hi endla swilo hi ndlela leyi hetisekeke. U lava leswaku hi nga tshiki, hi ya emahlweni hi ringeta hambiloko hi endla swihoxo. Hikwalahokayini swi ri swa nkoka ku ya emahlweni hi tirhela Yehovha? Endzhaku ka loko hi vona onge hi ku hlurile ku tsana ko karhi, ku nga hi phija. Kambe a hi nge tshiki ku antswisa. Hinkwerhu ha endla kumbe hi vula swilo leswi hi salaka hi tisola ha swona kambe loko hi nga tshiki, Yehovha u ta hi pfuna leswaku hi ya emahlweni hi antswisa. (1 Pet. 5:10) Ntwelavusiwana lowu Yesu a kombeke Petro hambiloko a endla swihoxo, wu nga hi khutaza ku ya emahlweni hi gandzela Yehovha. w23.09 20-21 ¶2-3

Yesu a a ta va a swi kotile ku horisa Lazaro, hilaha Marta a vuleke hakona eka ndzimana ya siku ra namuntlha. Kambe Yesu a a lava ku endla swin’wana swo hlamarisa. U tshembisa Marta a ku: “Makwenu u ta pfuka.” U tlhela a ku: “Hi mina ku pfuka ni vutomi.” (Yoh. 11:​23, 25) Xikwembu xi n’wi nyike matimba yo pfuxa vafi. A ku nga ri khale Yesu a ha ku pfuxa xinhwanyetana endzhaku ka loko xa ha ku fa ni ku tlhela a pfuxa jaha hi siku leri ri feke ha rona. (Luka 7:​11-15; 8:​49-55) Kambe, xana a a ta swi kota ku pfuxa munhu loyi a a ri ni masiku ya mune a file naswona miri wakwe wu sunguleke ku bola? Mariya makwavo wa Lazaro na yena u hlanganisa Yesu. U fika a byela Yesu leswi nga vuriwa hi Marta, a ku: “Hosi, loko a wu ri kona laha, makwerhu a ta va a nga fanga.” (Yoh. 11:32) Yesu u khumbeka swinene loko a vona ni ku twa Mariya ni van’wana va ri karhi va rila. Wa rila hileswi a twelaka vanghana vakwe vusiwana. U twisisa ku vava loku hi ku twaka loko hi feriwa. A swi kanakanisi leswaku u swi lava hi mbilu hinkwayo ku susa nchumu lowu endlaka va rila! w23.04 10-11 ¶12-13