Xikwembu Xa “Testamente Ya Khale”—I Xikwembu Xa Rirhandzu Xana?
“XIKWEMBU xa Testamente ya Khale, lexi vuriwaka Yahweh wa Vayuda, xikwembu xa ndzhukano, xikwembu xa vukari, xikwembu xa mavondzo naswona a ndzi nge titwi ndzi ri kusuhi na xona.” Ku vula Youji Inoue, muprista wa Khatoliki wa Mujapani, eka xihloko lexi a xi ku “Vujapani ni Vukriste” eka yin’wana ya maphepha-hungu lama rhangeke ya le Japani, Asahi Shimbun. Kambe, u ya emahlweni, Xikwembu lexi eku heteleleni, “xi kurile kutani xi va Xikwembu xa Testamente Leyintshwa, hi leswaku, Xikwembu lexi Yesu a dyondziseke ha xona.”
Ku tiyiseka, mufundhisi Inoue a hi yena ntsena loyi a nga ni mavonele yo tano. Kambe xana u pfumelelana na yena ke? Na wena u vona onge Xikwembu xa “Testamente ya Khale,” kumbe Matsalwa ya Xiheveru, i Xikwembu xa tihanyi ni xa ku tirihisela loko xi ringanisiwa ni Xikwembu xa “Testamente Leyintshwa,” kumbe Matsalwa ya Vukriste ya Xigriki?
Eka vanhu, vumunhu byi nga cinca. Hi xikombiso, Bibele yi khutaza lava rhandzaka Xikwembu ku “ambala munhu lontshwa la vumbiweke hi xifaniso xa Xikwembu, la vonakaka hi ku lulama ka yena ni ku hlawuleka loku nga ni ntiyiso.” (Vaefesa 4:24) Hi ku dyondza Bibele ni ku tirhisa leswi va swi dyondzeke, vo tala lava eku sunguleni a va kondletele mavondzo, vukari ni swin’wana, va endle ku cinca lokukulu, leswaku sweswi eka vutomi bya vona bya siku na siku va kombisa mihandzu ya moya wa Xikwembu—“rirhandzu, ni ku tsaka, ni ku rhula, ni ku leha mbilu, ni vunene, ni ku hanana, ni ku tshembeka, ni musa, ni ku tikhoma.”—Vagalatiya 5:22, 23.
Kambe xana leswi fanaka swi nga vuriwa hi Muvumbi, Yehova Xikwembu? Xana u ‘kurile ni ku hundzuka’ a va “xikwembu xa vukari” eka rirhandzu ra Vukriste ra Xikwembu, tanihi leswi van’wana va nga n’wi vurisaka swona?
Yehova—Hi Minkarhi Hinkwayo I Xikwembu Xa Rirhandzu
“Xikwembu i rirhandzu,” ku tsale muapostola Yohane. (1 Yohane 4:8) Hikwalaho u hlamusele ntiyiso wa hi laha ku nga heriki: Muvumbi, Yehova, a ri, naswona minkarhi hinkwayo u ta va Xikwembu xa rirhandzu lexi nga hundzukiki. Kutani ku sukela eku sunguleni ku fikela emakumu, rhekhodo ya Bibele yi seketela nhlamuselo yoleyo.
Loko Yehova a tumbuluxe misava, hi rirhandzu u yi endle hi xikongomelo xa leswaku yi va kaya ra vanhu. (Esaya 45:18) Endzhaku, loko a tumbuluxe wanuna ni wansati vo sungula, Adamu na Evha, u va endle hi ‘xifaniso xa yena,’ leswi swi vula leswaku, u va endle va ri ni timfanelo to tano ta vukwembu tanihi rirhandzu, vululami, vutlhari ni matimba. Naswona u va nyike malangutelo yo kuma vana, va endla misava hinkwayo yi va paradeyisi, kutani va hanya eka yona hi masiku. (Genesa 1:27, 28) Xana leswi hinkwaswo a hi vumbhoni bya rirhandzu ra Xikwembu?
Loko mpatswa wo sungula wa vanhu wu wiseriwe endzingweni hi Sathana ha nyoka, a wu tilahlelanga mikateko ya hi laha ku nga heriki wona ntsena kambe wu lahlele ni vana va wona lava a va nga si velekiwa. Eka yinhla leyi ya nkoka, Yehova u vule vuprofeta byo sungula lebyi rhekhodiweke eBibeleni, lebyi nge, leswaku ‘rixaka rolero ra xitshembiso ra wansati’ ri ta faya nhloko ya nyoka. (Genesa 3:15) Xana xitshembiso lexi xa ku langutela ni ku ntshunxeka a ku nga ri xikombiso xin’wana xa nkoka xa rirhandzu ra Xikwembu?
Endzhaku hi malembe man’wana ya 2 000, Yehova u tshembise nandza wakwe la tshembekaka Abrahama: “Kutani matiko hikwawo ya misav̌a ma ta tinkhensa ha rišaka ra wena,” xisweswo a a hlamusela leswaku ‘rixaka ra wansati’ a ri ta ta hi ndyangu wa Abrahama. (Genesa 22:18) Xitshembiso lexi xi tiyise ntshembo wa ntshunxeko ni ku komba leswaku rirhandzu ra Xikwembu hi vanhu a ri hungutiwanga hi ku hundza ka nkarhi. A a ri ni vumundzuku lebyi katekisiweke bya vanhu eku endleni ka xitshembiso lexi. Hakunene i Xikwembu xa rirhandzu!
Rirhandzu Ra Xikwembu Eka Israyele
Nakambe, Yehova Xikwembu u ntshunxe Vaisrayele evuhlongeni aEgipta hi 1513 B.C.E. kutani a hetisisa ntwanano wa Nawu na vona ha Muxe. Eka wa vumbirhi wa Milawu ya Khume, Yehova u te: “Hi mina Yehova, Šikwembu ša wena, ša rilav̌eta [Xikwembu lexi lavaka vugandzeri lebyi hlawulekeke, New World Translation] le’ši baka v̌ana hikwalaho ka ku homboloka ka v̌atŝari v̌a v̌ona, ku yisa e rišakeni ra v̌unharhu ni ra v̌umune ka la’v̌a nḍi v̌engaka; kambe nḍi ṭeṭelela la’v̌a nḍi ranḍaka, la’v̌a hlayisaka milawu ya mina e ku yisa e rišakeni ra khume ra madzana.”—Eksoda 20:5, 6.
Tanihi Hosi leyikulu ni n’wini la nga nuna, Yehova u na mfanelo yo lava vugandzeri lebyi hlawulekeke eka vanhu vakwe va ntwanano, Israyele. (Esaya 54:5; Yeremia 3:14) Loko vanhu vakwe va ve lava nga tshembekangiki kutani va hundzukela eka swikwembu swa mavunwa hi minkarhi yo tala, xana a swi nga twakali leswaku Yehova, hikwalaho handle ka rirhandzu rakwe eka vona, a a fanele ku va laya, a kombisa ku nga nkhensi ka yena ni ku avanyisa ndlela ya vona yo homboloka?
Hi minkarhi yo tala, Yehova u kombe ku khathalela kakwe loku enteke ka vanhu vakwe kutani a hambeta a tlhelela eka vona. (Esaya 55:7) Hambi loko a va xupurile hi swidyoho swa vona, eku heteleleni u pfumelele rixaka ra vona leswaku ri herisiwa kutani vona va yisiwa evuhlongeni etikweni rimbe, hi nkarhi wolowo va tlhelele endzhaku etikoxikaya ra vona. Xana leswi hinkwaswo swi komba yini ha Yehova? Xana u ni mavondzo, rivengo ni Xikwembu xa ku tirihisela? Doo! Ku ri na sweswo, swi komba leswaku i “Šikwembu ša tintŝalo ni v̌unene, le’ši hlwelaka ku kariha, le’ši teleke tintŝalo ni ku ṭhembeka.”—Eksoda 34:6; Nehemia 9:17; Yoel 2:13; Nahum 1:2, 3.
Rirhandzu Leri Kombisiweke Hi N’wana Wa Yena
Hi malembe xidzana yo tala, Yehova Xikwembu u lunghiselele vuxokoxoko byin’wana mayelana ni ‘rixaka ra wansati’ na ‘rixaka ra Abrahama,’ naswona hi vaprofeta va Yena U vhumbe ku ta ka Mesiya. Loko nkarhi lowu hlawuriweke wu fikile, Xikwembu xi kombisile rirhandzu ra xona hi ndlela leyi nga fanisiwiki—hi ku rhumela N’wana wa xona la nga un’we emisaveni ku lunghiselela gandzelo ra nkutsulo.
Hi lunghiselelo leri ro hlamarisa, muapostola Yohane u tsarile: “Hikuva Xikwembu xi rhandzile misava swonghasi, xi ko xi nyika N’wana wa xona la nga un’we, leswaku un’wana ni un’wana la pfumelaka ka yena, a nga lovi, kambe a va ni vutomi lebyi nga heriki.” (Yohane 3:16) Hikuva rirhandzu ra Xikwembu ha N’wana wa xona, Yesu Kriste, ri ri ra nkoka, van’wana hi ku hoxa va hete hi ku vula leswaku A a nga fanelanga a fana ni Xikwembu tanihi loyi ku vulavuriweke ha yena eka Matsalwa ya Xiheveru, tanihi loyi a tisaka ku rihisa ni ku avanyisa.
Kambe xana Xikwembu lexi dyondzisiweke hi Yesu xa hambana ni Xikwembu lexi kombisiwaka eka Matsalwa ya Xiheveru? Kumbe xana hi leswaku vanhu va hlawule ku vona ntsena leswi va lavaka ku swi vona? Xana tsalwa rero leri tivekaka swinene, Yohane 3:16, a ri kombi erivaleni leswaku loko munhu a nga ‘pfumeli’ eka N’wana,’ yoloye u ta ‘lovisiwa’? Nakambe, Yohane u ya emahlweni a ku: “Loyi a nga yingisiki N’wana, a nga ka a nga voni vutomi, kambe vukari bya Xikwembu byi tshame ehenhla ka yena.” (Yohane 3:36) Loko leswi swi nga hambani ni mpimo wa rirhandzu ra Xikwembu, kutani hikwalaho ka yini ku sola ka yena ka Vaisrayele lava nga tshembekangiki ni van’wana eka Matsalwa ya Xiheveru a ku fanele ku n’wi endla Xikwembu xa rirhandzu lerintsongo?
Xikongomelo Xa Rirhandzu Xa Xikwembu Eka Wena
Hi muprofeta wa xona Malakiya, Xikwembu xi hlamuserile: “Hikuv̌a mina Yehova a nḍi hunḍukanga.” (Malakia 3:6) Hayi leswaku u tshame a nga hundzukanga tanihi Xikwembu xa rirhandzu ntsena kambe xikongomelo xakwe xa rirhandzu mayelana ni vanhu ni misava xi tshame xi nga hundzukanga. Tanihi loko Yehova a vekele Adamu na Evha ku langutela ka vutomi lebyi nga heriki emisaveni ya Paradeyisi, kutani Xikwembu lexi xa rirhandzu xi lava leswaku u va exikarhi ka lava va nga ta hanya hi ntsako eka Paradeyisi yoleyo hi masiku. (Luka 23:43; 2 Petro 3:13; Nhlavutelo 21:4) Kambe xana ku laveka yini? Yesu u te: “Kambe vutomi lebyi nga heriki, hi leswaku va ku tiva, wena ntsena u nga Xikwembu xa ntiyiso, na Yesu Kriste loyi u n’wi rhumeke.” (Yohane 17:3) Timbhoni ta Yehova ti ta tsakela ku ku pfuna ku dyondza hi Yehova, Xikwembu xa rirhandzu leri nga hundzukiki.