Ku Twarisa Mahungu Lamanene “eMutini Wa Mapolynesia” Wa Le New Zealand
“MUTI wa Mapolynesia Lowukulu swinene eMisaveni.” Yoleyo i ndlela leyi van’wana va vitanaka doroba-nkulu ra le New Zealand leri vuriwaka Auckland ha yona. Ha yini ke? Hayi hikwalaho ka leswi ku nga kaya ra Mapolynesia ya le New Zealand lama vuriwaka Maori ntsena, kambe ni hikwalaho ka leswi makume ya magidi ya Mapolynesia man’wana ma tshamaka kwalaho. Emalembeni ya sweswinyana, va rhurhele kona va suka eSamoa Vupela-dyambu, Swihlala swa Cook, Tonga, Niue ni le swihlaleni swin’wana swa Pacific. Phela sweswi ku ni Maori yo tala ya le Xihlaleni xa Cook eNew Zealand ku tlula ntlawa hinkwawo wa le Xihlaleni xa Cook hi xoxe! Hi ku fanana, vaaki va Maniue eAuckland va tlula swinene lava va nga eNiue.
Hambi leswi vaaki volavo va le swihlaleni swa Pacific va rhurheleke eAuckland ngopfu-ngopfu hikwalaho ka swivangelo swa ikhonomi, nakambe a va ri ni swilaveko swin’wana leswi a swi fanele ku anerisiwa. Xa nkoka eka vanhu lava kahle-kahle va rhandzaka Bibele i xilaveko xa vona xa moya. (Matewu 5:3) Hi ku xiya leswi, Timbhoni ta Yehova eNew Zealand ti endle matshalatshala lamakulu leswaku ti twarisa ‘mahungu lamanene ya mfumo’ exikarhi ka vaaki lava va le swihlaleni. (Matewu 24:14) Xana ku endliwe yini emhakeni leyi, naswona xana vaaki lava va le swihlaleni va hlamurise ku yini?
Vasamoa Va Endla Nhluvuko
Nhlamuselo leyi nyikeriweke hi murhumiwa eSamoa yi hi byela swo karhi ehenhleni ka langutelo ra vaaki va le swihlaleni hi swilo swa moya. “Loko u hlangana na munhu ro sungula eNew Zealand, i ndhavuko ku vutisa hi ntirho wa yena wo tihanyisa,” ku hlamusela yena. “Le Samoa xivutiso xo sungula lexi vutisiwaka hi ntolovelo xi yelana ni vukhongeri bya munhu.” Hikwalaho a swi hlamarisi leswi mabandlha mambirhi ya Timbhoni ta Yehova lama vulavulaka Xisamoa eAuckland ma kulaka hi ku hatlisa swinene ku tlula mabandlha lama tolovelekeke eNew Zealand.
Bandlha ro sungula ra Masamoa eAuckland ri simekiwe hi 1977. Hikwalaho ka ku kula loku nyikiwaka hi Xikwembu, ra vumbirhi ri vumbiwile malembe ya nkombo endzhakunyana. (Ringanisa 1 Vakorinto 3:6.) Eka mabandlha lawa mambirhi, ku ni ntsengo wa vahuweleri va Mfumo va 154, laha 12 wa vona va gingiritekaka evutirhelini bya nkarhi hinkwawo. Hi Sonto la tolovelekeke, vanhu lava tlulaka 275 va va kona eminhlanganweni leyi sekeriweke eBibeleni leyi khomeriwaka eHolweni ya Mfumo.
Vamakwerhu va xinuna ni va xisati va Masamoa va teka vupfumeri bya vona byi ri bya nkoka, hi laha swi kombisiwaka ha kona hi ku hiseka ni ku tiyimisela loku va ku kombisaka entirhweni wa vona wa ku chumayela hi ta Mfumo ni wa ku endla vadyondzisiwa. (Matewu 28:19, 20) Leswi swi nga voniwa eka ntokoto lowu landzelaka wa makwerhu wa xisati wa Musamoa:
Evutirhelini bya yindlu na yindlu, makwerhu loyi u hlangane ni wansati loyi a avanyiseke vukhongeri hinkwabyo tanihi lebyi byi kanganyisaka ivi a pfala rivanti. Hi ku hlamala ni ku hela matimba, makwerhu loyi u tivutisile leswi a nga swi endlaka. ‘Ndzi nga ka ndzi nga n’wi siyi a ri ni mianakanyo ya leswaku Timbhoni ta Yehova i vakanganyisi,’ u anakanyile. Kutani u kunguhate ku siya xiphephana. “Ndzi hlamusele xisekelo xa Matsalwa xa ntirho wa mina ivi ndzi vutisa loko a ta ndzi nyika nkarhi wo n’wi hlamusela ntshembo lowu Bibele yi wu nyikaka. Ndzi tlhele ndzi nghenisa ni nomboro ya mina ya riqingho.”
Makwerhu loyi endzhaku u ye emahlweni ni vutirheli bya yena, a endzela makaya man’wana. Loko a fika endlwini ya vumune ku longoloka ni ndlela, u nyikiwe mahungu ya rigingho yo tlhela a ya vona wansati loyi a pfaleke rivanti hi ku hlundzuka eku sunguleni. “Wansati loyi u kombele ku rivaleriwa eka nhlamulo ya yena yo sungula,” ku hlamusela makwerhu, “a phofula ku tlangela ka xiphephana lexi ndzi xi siyeke. Bulo leri tswalaka mihandzu ri landzerile, naswona dyondzo ya le kaya ya Bibele yi simekiwile.”
Nakambe swi nyanyula mbilu ku vona moya wa ntirho wo tinyiketela wa vurhumiwa lowu kombisiwaka hi Timbhoni tin’wana ta Masamoa. Makwerhu un’wana ni ndyangu wa yena u rhurhe a suka eAuckland a ya eWellington hi 1981 ku ya pfuna ntlawa lowuntsongo lowu tirhaka exikarhi ka vaaki va Masamoa kwalaho. Ku suka eka yinhla ya vahuweleri va Mfumo va 11 hi nkarhi wolowo, ku humelele bandlha ra vahuweleri va 47. “Mimbuyelo yi tlule ku tinyiketela,” ku hlamusela makwerhu. Sweswinyana, yena ni ndyangu wa yena va hlamule ‘xirhambo xa Makedoniya’ naswona va rhurhele eSamoa Vupela-dyambu. (Mintirho 16:9, 10) Van’wana na vona va tlhelele ekhale ka tindhawu ta vona ta vutshamo naswona va teke vuphayona byo hlawuleka, vurhumiwa, kumbe ntirho wa le Bethele.
Ku Hlamula Ka Maniue
Ntirho wo chumayela nakambe wu ya emahlweni exikarhi ka Maniue eAuckland. Mulanguteri wa xifundza wa vika: “Evutirhelini bya yindlu na yindlu, swi tolovelekile ku amukeriwa. Bibele ya ndyangu hakanyingi yi tshama ekusuhi, naswona swi xiyiwa ku ri nchumu lowu tolovelekeke ku bula ha yona.”
Sweswi ku ni bandlha leri gingiritekaka swinene ra Maniue eAuckland. N’wexemu hi nkarhi wa riendzo ra mulanguteri la famba-fambaka, vahuweleri va Mfumo va 76 lava hlanganyelaka na rona va swi kotile ku amukela vanhu va 127 eka dyondzo ya Bibele ya le rivaleni hi Sonto. Naswona ku ni moya lowunene exikarhi ka vamakwerhu va xinuna ni va xisati.
“Riendzo ri xiyiwa tanihi vhiki leri hlawulekeke ra xikhutazo eka hinkwavo,” ku hlamusela mulanguteri loyi a famba-fambaka. “Swakudya swin’wana ni swin’wana swi lunghiseleriwe hi bandlha. Naswona leyi i minkarhi yo phamela swakudya leswi rhandziwaka swa Maniue swo tanihi takihi (swakudya swa mapapawa, taros [miroho ya mitsumbula] ni rivomba ra khokhonati leri phutseriweke hi matluka ya mibanana), pitako (lofo leri endliweke hi taros, mibanana ni tapioca) ni punu povi (nyama ya homu leyi gayiweke leyi pfaleriweke eswikoteleni), leyi minkarhi yin’wana hi ku vungunya yi vuriwaka nyama ya vaaki va le xihlaleni.”
Tibuku Ta Ririmi Ra Xipolynesia
Ku anerisa swilaveko swa moya swa vaaki va Polynesia eAuckland ni kun’wana, Sosayiti ya Watch Tower yi lunghiselele ku humesa tibuku to tala ta Bibele hi ririmi ra Xipolynesia. Hi xikombiso, Xihondzo xo Rindza xa Xirotonga, kumbe Ximaori xa le Xihlaleni xa Cook xi humesiwa kambirhi hi n’hweti. Xihondzo xo Rindza xa Xiniue lexi humaka kan’we hi n’hweti na xona xi amukeriwa kahle. Ndzhendzeleko wa minkandziyiso ya Xihondzo xo Rindza xa Xirotonga ni Xiniue sweswi wu na tikopi ta kwalomu ka 1 000 eka ririmi ha rin’we, naswona tikopi ta kwalomu ka 900 ta nkandziyiso wa Xisamoa, sweswi ta hangalasiwa eNew Zealand.
Ku engetela eka Xihondzo xo Rindza, tibuku ni tibroxara to tala ta kumeka hi tindzimi to hambana-hambana ta le Polynesia. Buku leyi nge Ntiyiso Lowu Yisaka eVuton’wini Lebyi Nga Heriki, leyi humesiweke hi Xiniue hi 1989, i buku yo sungula hi ririmi rero leyi nyikelaka ku twisisa ka tidyondzo ta masungulo ta Bibele. Leyi yi humelelaka hi ku hlawuleka ensin’wini ya Maori ya le Xihlaleni xa Cook (Marotonga) i buku leyi nge U Nga Hanya Hi Masiku aParadeyisini eMisaveni hi ririmi rero. Ku lava ku va tidyondzo hinkwato ta le kaya ta Bibele ti fambisiwa hi mpfuno wa buku yoleyo. “Lexi tiyisaka ku va ka yona mpfuno lowu humelelaka,” ku xiya nkulu un’wana, “i ku tiyimisela loku swichudeni swi sungulaka ku va na kona eminhlanganweni ya bandlha.”
Ku tlhandlekela eku hangalaseni ka vona ka tibuku leti, vanhu va Yehova va fambisa tibuku to tala hi leswi swi nga vuriwaka ku nyikela vumbhoni. Hikwalaho ka ku rhurhela ka Mapolynesia eAuckland emalembeni ya sweswinyana, timakete letikulu leti nga ni switolo swa nkarhinyana leswi nga ni vutshila hi swakudya ni swiendliwa swa le Xihlaleni xa Pacific swa kula. Tanihi leswi vanhu vo tala va kwalomu ka 25 000 va taka eka timakete to tano hi Mugqivela ni mpundzu. Hi ku tirhisa nkarhi lowu hi vutlhari, Timbhoni ti ya eka timakete leti kutani ti vulavula ni vini va switolo ni lava xavaka hi Mfumo wa Xikwembu.
Hi vutirheli bya vona, Timbhoni ta Yehova ti kota ku byala timbewu leto tala ta Mfumo ni ku fambisa nhlayo leyikulu ya tibuku ta Bibele eka vanhu va le Polynesia. Sosayiti ya rhavi ra Watch Tower yi vika leswaku hi nkarhi wa lembe ra ntirho ra 1990, swiyenge swa 23 928 swa tibuku ta ririmi ra Xipolynesia swi rhumeriwile swi suka eka fektri leyi.
Ku Tsaka eTafuleni Rin’we Ra Moya
Hi ku khathalela swilaveko swa vona swa moya, Timbhoni ta le Polynesia ti rhangisa ku hlanganyela minhlangano ya vhiki na vhiki ya Vukriste eTiholweni ta Mfumo, kun’we ni ku va kona eka tinhlengeletano ni mintsombano. (Vaheveru 10:23-25) Eka Ntsombano wa Muganga lowu khomiweke eAuckland hi December 1988 wa “Vululami Bya Xikwembu” swiyenge leswi hambaneke swi khomiwile eSamoan, Niuean na Cook Island Maori. Lexi xiyekeke eka nongonoko wa Xisamoa a ku ri drama leyi lunghiseleriwe kahle ni leyi nyanyulaka ya Bibele. Timbhoni ta Xihlala xa Niue ni xa Cook swa le Auckland ti kombise malwandla ya tona ya Vukriste hi ku va vaamukeri lavakulu va vaendzi lava humaka eswihlaleni swa le handle. Ntsombano wu tikombe wu ri nkarhi wo dya ni ku tsaka etafuleni ra Yehova ra moya. Entsombanweni wa 1990 wa “Ririmi Leri Tengeke” wa le Auckland, nhlohlorhi ya 503 yi ve kona etinhlengeletanweni ta Xisamoa.
Angulo lowunene eka rungula ra Mfumo i vumbhoni bya le rivaleni bya leswaku vanhu vo huma eswihlaleni swa Polynesia swa le Pacific Dzonga a va ‘yimele nawu wa Yehova.’ (Ringanisa Esaya 42:4, 12.) Kutani, hi ntsako va hlanganyerile eku twariseni ka mahungu lamanene “emutini wa Mapolynesia” wa le New Zealand.