Ku Hlayisa Vutshembeki Bya Vukriste Le Liberia Leri Hlaseriweke Hi Nyimpi

Hi ku vula ka mbhoni yo swi vona hi mahlo

“LOKO tindlopfu ti lwa, byanyi na byona byi ta xaniseka.” Xivuriso xexo xa le Vupela-dyambu bya Afrika xi swi katsakanye kahle swonghasi leswi humeleleke enyimpini ya sweswinyana le Liberia! Kwalomu ka 20 000 wa vanhu va lahlekeriwe hi vutomi bya vona, naswona hafu ya vanhu va tiko va 2,6 wa timiliyoni va lahlekeriwe hi makaya ya vona. Vunyingi bya lava nga xaniseka a ku nga ri masocha; a va ri “byanyi”—vavanuna, vavasati ni vana lava nga hava nandzu.

Loko nyimpi yi sungula hi December 1989, ku lava ku va 2 000 wa Timbhoni ta Yehova le Liberia a ti tiphina hi ku andza loku yaka emahlweni naswona a ti langutele vumundzuku lebyi taka ti ri ni ntshembo. Lexi hlomulaka mbilu, ti ve xiphemu xa ‘byanyi lebyi xanisekeke.’

Ku Hangalaka Ka Nyimpi

Nyimpi yi sungule endzilakaneni wa Liberia na Côte d’Ivoire, kutani hi ku hatlisa vabaleki va sungule ku balekela entsindza, Monrovia, doroba-nkulu leri nga ni vaaki vo tlula hafu ya miliyoni. Ku sukela hi March ku fikela hi May 1990, tanihi leswi nyimpi yi hundzeleke edzongeni, varhumiwa va Timbhoni ta Yehova va rhurhisiwile eGanta ku sungula, ivi ku landzela eGbarnga. Va ve exikarhi ka vaaki lavo hetisela ku suka emadorobeni lawa. Nyimpi yi fike emaninginini loko mavuthu lama hlomeke ma ya eMonrovia hi July 2, 1990.

A ku ri hava loyi a tilulamiseleke makhombo lama landzeleke. Mavuthu manharhu lama hambaneke ma ye emahlweni no lwa hi xi wona hi tiganunu letikulu, tirokete, ni swiduvurisi swa granade ku fikela loko nyimpi yi hela eswitarateni. Lava nga dlayiwangiki hikwalaho ka leswi va nga va rixaka leri vengiwaka a va hlaseriwa minkarhi hinkwayo ni ku sechiwa. Hi vusiku byin’wana bya August ku tlula 600 wa vavanuna, vavasati ni vana lava a va tumbele ekerekeni ya Lutere ya St. Peter va dlayiwile hi swifamona leswi godzomberiweke hi nyimpi.

Madzana ma balekele nyimpi ni swiambalo ntsena leswi a va ambale swona. Mindyangu yi hambanile naswona ku ringana tin’hweti to tala endzhakunyana a ya ha swi kotanga ku tlhela yi hlangana. Vaaki hinkwavo va le Monrovia swi tikombe onge a va rhurha, tindlu leti ti nga hava vanhu a ti tirhisiwa hi masocha na hi vabaleki lava nga baleka eka swiphemu swin’wana swa doroba-nkulu. Ku tlula hafu ya vaaki va le Monrovia a va pfumala makaya. Vo tala va lahlekeriwe hi hinkwaswo leswi a va ri na swona ku katsa ni kwalomu ka xaka rin’we hi rifu. Van’wana va lahlekeriwe hi vo tala ku tlurisa.

Xiyimo xi ve lexi nga ha lawulekiki lerova matiko ya ntlhanu ya le Vupela-dyambu bya Afrika ma rhumela masocha leswaku ma ringeta ku kondletela ku rhula. Eku heleni ka October 1990, ku lwa a ku hunguteka hakatsongo-tsongo. Kambe doroba-nkulu ri weriwe hi ndlala leyikulu. Tihuvo ta xilamulela-mhangu ti vike leswaku eka khamba rin’wana kwalomu ka n’we xa nharhu wa vana va malembe lama nga ehansi ka ntlhanu va le Monrovia a a va sika hi ndlala naswona ku tlula dzana ra vanhu a va fa siku rin’wana ni rin’wana. Swiyimo a swi olovisiwanga hi vabindzuri; vo tala va yive rhayisi ya xilamulela-mhangu kutani va yi xavisa hi tirhandzi ta 55 hi khapu kumbe ku tlula. Vuvabyi a byi ri kona nkarhi hinkwawo, ngopfu-ngopfu kholera, tanihi leswi mati ya doroba-nkulu, ku basisa ni switirhisiwa swa gezi a swi herisiwile hi laha ku heleleke.

Kwalomu ka gidi rin’we ra Timbhoni ta Yehova leti a ti tshama eMonrovia na tona ti xanisekile swinene. Vunyingi bya tona byi balekile edoroba-nkulu kutani ti ya etiko-xikaya, kasi van’wana va fambe hi xikepe va ya eGhana ni le Nigeria kumbe va famba hi gondzo va ya eCôte d’Ivoire kumbe eSierra Leone. Ku sukela hi July ku fikela hi December 1990, ku tlula 30 wa Timbhoni ti lahlekeriwe hi vutomi bya tona. Van’wana va dlayiwile hi swibamu, kasi van’wana va file hi ku khomiwa hi vuvabyi ni ndlala. Alan Battey na Arthur Lawson mathwasana ya varhumiwa ya le Amerika ya Xikolo xa Vuleteri bya Vutirheli, swi tikomba onge a va ri exikarhi ka lava nga dlayiwa. Vona ndlela leyi ntshembo lowu sekeriweke eBibeleni wa ku pfuxiwa ka vafi wu chavelelaka ha yona eka lava exikarhi ka hina hi nkarhi wolowo lowu chavisaka, va lahlekeriweke hi maxaka kumbe vanghana!—Mintirho 24:15.

Vumakwerhu Bya Vukriste Byi Tirha

Loko nyimpi yi ya emahlweni, Timbhoni to tala leti a ti pfumala makaya ti yile ehofisini ya rhavi ya Timbhoni ta Yehova ni le kaya ra varhumiwa etlhlweni rin’wana ra doroba ku ya kuma vutumbelo. Van’wana va lave nsirhelelo hikuva a va ri swirho swa rixaka leri a ri dlayiwa hi masocha endhawini yoleyo. Vunyingi bya vona va averiwe mintirho erhavini naswona va ve lava vuyerisaka hi ku pfuneta hi ku sweka ni ku basisa, kasi van’wana va averiwe ku ya kha miroho kwala kusuhi loko swiyimo ehandle swi va pfumelela.

Vanhu a va etlela hinkwako, emakamareni ya varhumiwa, emaphancisini eka Ndzawulo ya Vurhumeri ni le tihofisini. Hi cerile ni ku hlayisa swihambukelo swi ri exiyin’weni lexinene. Vavasati va averiwe ku tirha tanihi vaongori, naswona va swi kotile ku ongola mavabyi yo tala ya malariya ni dari. Hakanyingi nchuluko a wu ri xiphiqo.

Hi endle malunghiselelelo lama hlawulekeke ya mafambiselo ya yindlu, ku katsa ni vuleteri byo baleka loko ku buluka bomo. Xisweswo, loko mavuthu lama lwisanaka ma duvula tiganunu ta wona, a hi leteriwile leswaku hi fika etindhawini ta rhavi ta vutumbelo hi ku hatlisa. Hambi leswi khumbi ra hina ra timitara tinharhu hi ku leha a ri ri xisirhelelo xo karhi, a ri nga anelanga ku sivela maqulu lama hahaka. Lwangu ra hina hi ku hatlisa a ri fana ni sefo hikwalaho ka mimbovo hinkwayo leyi a ri ri na yona.

Vo tala va nghenise vutomi bya vona ekhombyeni leswaku va sirheleta Timbhoni-kulobye eka lava a va lava ku va dlaya hikwalaho ka leswi va nga va rixaka leri a ri vengiwa. Siku rin’wana makwerhu wa xisati wa Mukriste loyi a a xiririka mihloti u fikile ehofisini ya rhavi a ri ni vana va yena lava saleke, un’wana wa vona a a ri n’wana wa mavhiki mambirhi hi vukhale. Nuna wa yena ni n’wana wa yena wa kondlo-a-ndzi-dyi a va ha ku dlayiwa hi ku duvuriwa emahlweni ka yena. Yena ni vana va yena van’wana a va tumbetiwile kahle hi Mbhoni yin’wana loko vadlayi va tlhela va ta va lava.

Ndyangu wun’wana wu fikile erhavini ni muhuweleri loyi a nga khuvuriwangiki loyi a nga wu sirheleta leswaku wu nga dlayiwi hi vanhu va rixaka ra ka vona. Endzhaku, loko xiyimo xi cinca hi loko muhuweleri loyi a nga khuvuriwangiki a va ekhombyeni, ndyangu wolowo wu n’wi ponisile eka vanhu va rixaka ra ka vona.

Hakanyingi varhumiwa a va vulavula ni vavanuna lava hlomeke enyangweni wa hofisi ya rhavi ku ringeta ku va sivela leswaku va nga sechi kumbe ku phanga miako. Siku rin’wana ntlawa lowu hlundzukeke wu fikile, wu hi kombetela hi swibamu, wu sindzisa leswaku hi tumbete swirho swa rixaka rin’wana. Wu hlamarisiwe hi ku vona ku tikhoma lokunene ka Timbhoni ta kwalaho, leti a ti tshame ti miyerile ti yingisele minhlangano ya Vukriste leyi a hi ri na yona. Va lavile endlwini kambe a va xi kumangi lexi a va lava xona. Hi swi kotile nkarhi hinkwawo ku tiyisekisa vanhu hinkwavo lava nghenaka leswaku a hi nga tumbetanga masocha kumbe nala wihi na wihi wa vona. Tanihi Vakriste a hi ri ni vukala-tlhelo.

Enkarhini lowu a ku ri ni ku lwa lokukulu, ntlawa wa Timbhoni wu fikile erhavini wu ri ni makwerhu loyi a a ri ni khensa leyi dlayaka. Lexi hlomulaka mbilu, u file hi ku hatlisa endzhakunyana. Sirha ri ceriwile exirhapeni, naswona a ku ri nkosi lowu tlhavaka mbilu lowu hi veke na wona! Makwerhu yoloye a a ri un’wana wa vakulu va hina lavanene, a ri ni malembe yo tala ya ntirho wo tshembeka. Kwalomu ka dzana ra vanhu lava nga hava makaya a va hlengeletanile eholweni ku ta twa nkulumo ya nkosi, leyi nga nyikeriwa ku ri karhi ku twala huwa ya swibamu.

Ku Kuma Swakudya Ni Mati

Mphakelo wa swakudya a wu ri wutsongo. Hambi loko nyimpi yi nga si sungula, van’wamabindzu a va tshikile ku rhumela tinhundzu. Xisweswo, a ku sele swakudya switsongo swinene edorobeni-nkulu. Mphakelo wa hina wa swakudya erhavini a wu ta va wu ringane swirho swa ndyangu wa hina swa 12 tin’hweti to tala, kambe minkarhi yin’wana a a hi va ni vanhu lava tlulaka 200 lava hi tshamaka na vona, ku katsa ni vaakelani lava nga riki Timbhoni lava a va lava mpfuno hakunene. Un’wana ni un’wana a a pimeriwa ku dya swakudya leswintsongo kan’we hi siku; hi hanyile hi mimpimo yoleyo tin’hweti ti nga ri tingani. Vanhu hinkwavo a va ri ni ndlala. Vana a va ondzile swinene, va tlakuriwile hi vatswari va vona.

Hi ku hatlisa swakudya swa hina a swi hela. A hi ta swi kuma kwihi swin’wana? A ku ri hava switolo leswi a swi pfuriwile eMonrovia. Hinkwako laha munhu a langutaka kona, vanhu lava a va sika a va famba-famba ni switarata va lava swakudya. Vanhu a va dya xin’wana ni xin’wana—ku katsa ni timbyana, swimanga ni makondlo. Varhumiwa vambirhi va rhavi va bohe ku ringeta ku ya eKakata, doroba leri nga mpfhuka wa 60 wa tikhilomitara, laha ku lwa a ku yimile.

Va veke timagazini ta Xihondzo xo Rindza ni mimfungho emafasitereni ya movha leswaku va tikombisa tanihi Timbhoni ta Yehova. Endzhaku ko hundza tindhawu to hambana-hambana laha va nga kamberiwa kona, va yimisiwile kutani va konanisiwa hi wanuna lonkulu, wo nyuhela a ri ni ti-grenade leti a ti cikinya exifuveni xa yena ni vholovholo etlhelweni ra yena. Va tihlamusele tanihi Timbhoni ta Yehova naswona va n’wi byela leswaku va lava ku ya eKakata ku ya kuma swakudya.

“Ndzi landzeleleni,” ku vula yena. “Ndzi murhangeri wa nyimpi laha.” U va teke a va yisa eka yindlu-nkulu ya yena. Loko a tive leswaku va nyika vanhu lava nga hava makaya vutumbelo, u lerise vanhu va yena leswaku va tisa masaka ya 20 ya rhayisi erhavini ra hina, laha rin’we a ri tika 45 wa tikhilogramu! Naswona, va nyikiwile mpfumelelo wo ya eKakata, kutani murindzi loyi a hlomeke u averiwe ku famba na vona leswaku va hundza eka swiyenge leswi seleke swa ku secha hi ku hlayiseka.

Le Kakata va kume makwerhu wa hina wa Mukriste Abrahama loyi a a ri ni xitolo. A a hi hlayisele mabokisi ya swakudya, ku katsa ni masi ya mapa, chukela, matsavu ya le mathinini ni swilo swin’wana leswi faneleke. A swi hlamarisa hakunene ku vona ndlela leyi vamakwerhu va khathaleriweke ha yona eriendzweni ra vona. Yehova u fanele a tsakisiwe swinene hi leswi hi avelaneke swakudya swa hina ni vanghana ni vaakelani va hina, hikuva sweswi mimphakelo ya hina a yi tele.—Swivuriso 11:25.

Etlhelweni rin’wana ra le Monrovia, varhumiwa lava a va ri ekaya ra vurhumiwa a va khathalela lava nga hava makaya, na vona va tlhele va kuma mpfuno laha a va nga wu langutelanga kona. Hi xikombiso, murhumiwa u nyikiwile masaka manharhu ya rhayisi hi socha leri n’wi tsundzukeke hikwalaho ka leswi a nga tirha endhawini ya masocha malembe ya kwalomu ka 16 lama hundzeke. Un’wana murhumiwa u nyikiwile masaka ya mune ya rhayisi endzhaku ko vulavurisana hi xiviri ni murhangeri wa wun’wana wa mintlawa leyi lwaka.

Enkarhi wun’wana swi vonake onge hi ta fanela ku pfala rhavi hikwalaho ka ku kayivela ka mati. Ku ringana nkarhi wo leha, xihlovo xa hina a ku ri xona ntsena lexi a xi phakela mati yo nwa eka vanhu vo tala va tiko. Hambi swi ri tano, mphakelo wa switshivelwa, swa muchini wa janaretara ya gezi yo pompa mati wu sungule ku hela. Loko wanuna loyi a nga kuma nsirhelelo erhavini hi masiku yo sungula ya nyimpi a twa hi ta xiphiqo xa hina, u hi kumele switshivelwa hi ku tlangela leswi hi nga n’wi endlela swona, xisweswo mphakelo wa hina wa mati a wa ha kayivelanga.

Ku Hlayisa Matimba Ya Moya

Loko hina varhumiwa lavo hetelela hi komberiwe ku suka le Liberia hi October 1990, lexi a xi ri emiehleketweni ya hina ngopfu a ku ri leswaku, Xana vamakwerhu va hina va xinuna ni va xisati va ta hlangavetana njhani ni xiyimo? Eka swiviko leswi hi swi kumeke ku sukela enkarhini wolowo, swi le rivaleni leswaku a va gingiriteka evutirhelini.

Ku nga si sungula nyimpi nhlayo-xikarhi ya tiawara leti mbhoni yin’wana ni yin’wana a yi ti heta evutirhelini a yi ri kwalomu ka 17 n’hweti yin’wana ni yin’wana. Kambe enkarhini wa nyimpi, ku nga khathariseki xilaveko xa siku rin’wana ni rin’wana xo kha matsavu enhoveni leswaku ti kuma swakudya, Timbhoni emabandlheni man’wana ti endla nhlayo-xikarhi ya kwalomu ka tiawara ta 20 muhuweleri ha un’we! Ku tlula kwalaho, hikwalaho ka ku kayivela ka timagazini ta Xihondzo xo Rindza, vunyingi bya vamakwerhu va hina va xisati byi kope swihloko leswi dyondziwaka hi voko leswaku ku kumeka tikopi leti engetelekeke to dyondza hi Sonto.

Mabandlha ya mune lama nga kusuhi swinene ni le Monrovia a ma khapa hi Timbhoni leti nga balekela nyimpi edoroba-nkulu. Vanghana lava va lahlekeriwe hi swilo swa vona hinkwaswo, tanihi leswi a a va nga swi koti ku tlhelela emakaya ya vona ku ya teka hambi ku nga va yini. Entiyisweni, ku ringana tin’hweti to tala vo tala a va ri ematlhelweni man’wana laha a ku ri na nyimpi, va hambanile ni vana va vona ni vatswari va vona! Eka Xitsundzuxo xa rifu ra Yesu hi March 30, mabandlha lawa ya mune loko ma hlanganile ma endle nhlayo ya 1 473.

Timbhoni ta kwalomu ka 300 leti a ti sele eMonrovia ti endle matshalatshala yo hlawuleka yo teka vuphayona byo pfuna hi n’hweti ya Xitsundzuxo, hambi leswi mavhiki ma nga ri mangani ntsena lama hundzeke, a ti tsanile swinene enyameni lerova ti nga swi koti ku famba hikwalaho ka ndlala. Ti tirhe hi matimba swinene ku rhambela vanhu eka Xitsundzuxo, naswona 1 116 a va ri kona.

Nkulu un’wana wa Mukriste eMonrovia u hlamuserile: “Hi bohe ku sungula ku hlangana nakambe eHolweni ya hina ya Mfumo ku sukela hi December 1990. Nhlayo ya hina yo sungula ya lava veke kona yi ve 17. Endzhakunyana yi tlakuke yi va 40, kutani yi tshame eka va-40 nkarhinyana. Kutani hi February 24, nhlayo ya hina ya lava veke kona yi tlakukile ku fika eka 65 naswona vhiki leri landzeleke yi ve 85. Naswona, vo tala ebandlheni va angurile eka xirhambo xo va maphayona yo pfuna hi March.”

Ku Khathalela Van’wana

“Vamakwerhu va kereke ya hina a va gingiriteka eku dlayaneni [eka tinxaka leti lwaka] enkarhini wa nyimpi,” ku xiye xaka rin’wana ra un’wana wa Timbhoni, leri nga riki Mbhoni, “va ri hava nkarhi eka vapfumeri-kulobye.” Kambe xiyimo a xi hambanile swonghasi ni xa vanhu va Yehova!

Hi xikombiso, mutshama-xitulu wa ntlawa wa xilamulela-mhangu wa kwalaho, u tsalele vamakwerhu lava a va langutela rhavi hi February 1991: “Papila leri ri tirha tanihi xikombiso xo nkhensa ni ku tlangela n’wina ni nhlangano wa n’wina, hikwalaho ka miako ya vuhlayiselo leyi mi hambeteka mi hi nyika yona hi nkarhi wa ku phakeriwa ka swakudya eka vanhu va hina. Vumunhu bya n’wina byi kombisa ku swi rhandza ka n’wina tanihi vandla ku tisa ku rhula ni vunene etikweni. Yanani emahlweni ni mintirho ya n’wina leyinene.”

Timbhoni ta Yehova ematikweni man’wana ti angurile hi xihatla eka swilaveko swa vamakwavo va le Liberia. Xilamulela-mhangu xi nyikeriwile hi matiko yo fana na Sierra Leone na Côte d’Ivoire eAfrika Vupela-dyambu, Netherlands na Italy eYuropa na United States.

Nhwanyana un’wana lontsongo, loyi mana wa yena a nga dlayiwa hikwalaho ka leswi a a ri xirho xa rixaka leri vengiwaka, u phofule ku nkhensa ka yena hikwalaho ka mpfuno lowu a wu kumeke. U tsarile: “Ndza nkhensa swinene eka hinkwaswo leswi mi ndzi rhumelaka swona. Mi ndzi endla ndzi titwa onge mana wa mina u kwala kusuhi na mina. Ndzi lahlekeriwe hi yena ni makwavo wa mina lontsongo enyimpini. Ndzi kombela leswaku Yehova a mi katekisa hinkwenu. Ndzi ni malembe ya 11.”

Nakambe, loko a nkhensa mpfuno lowu a wu kumeke, makwerhu loyi a nga ni ndyangu wa vanhu va tsevu ni loyi nsati wa yena a a fanele a tumbela tin’hweti to tala hikwalaho ka rixaka ra yena u tsarile: “A hi tshovanga makaya ya vanhu leswaku hi phanga ni ku xavisa swilo swa vona, kambe ku hambana ni vaakelani va hina, hi na swo dya siku rin’wana ni rin’wana hikuva ha swi tiva ku tirhisa swilo leswitsongo leswi hi nga swona hi vutlhari. Leswi hi swi dyondze eka Yehova.”

Xin’wana lexi tsakisaka swinene a ku ri moya wa makwerhu loyi a nga balekela eCôte d’Ivoire ni nsati wa yena ni vana vambirhi. U siye yindlu ya yena leyinene leyi nga hisiwa hinkwayo endzhakunyana. Kambe u vurile leswaku lexi nga n’wi vavisa swinene a ku nga ri ku lahlekeriwa hi yindlu ya yena, kambe hi layiburari ya yena ya swa le tilweni!

Tidyondzo Ta Nkoka Leti Dyondzisiweke

Loko ndzi languta endzhaku, ndzi nga tlangela leswi Yehova a hi dyondziseke tidyondzo ta nkoka. Hi ku tiva vo tala lava nga hlayisa vutshembeki bya vona ivi va pona, ku katsa ni van’wana lava nga hlayisa vutshembeki bya vona ivi va fa, ndzi dyondze ku tlangela nkoka wo va ni langutelo ra mianakanyo ya muapostola Pawulo, loyi a tsaleke a ku: “Loko hi fa, hi fela [Yehova, NW]; hikokwalaho, hambi hi hanya, hambi hi fa, hi va [Yehova, NW].”—Varhoma 14:8.

Murhumiwa un’wana loyi a nga tirha nkarhi wo leha u xiyile: “Eka hinkwaswo leswi, hi dyondze leswaku Yehova i mupfuni la nga ringanisiwiki. Tanihi laha Pawulo a vuleke ha kona: ‘A hi titwa hi ri lava avanyiseriweke rifu; leswi swi endlile leswaku hi nga ha titshembi, kambe hi veka ku tshemba ka hina eka Xikwembu lexi pfuxaka vafi.’” (2 Vakorinto 1:9; Psalma 30:10) U engetile: “Nyimpi yi swi kombise erivaleni eka hina leswaku hakunene vanhu va Yehova va na vumakwerhu, va ambale rirhandzu ro tinyiketela leri Yesu a nga ri kandziyisa.”—Yohane 13:35.

Papila leri humaka eka makwerhu wa xisati wa le Liberia loyi a nga tsalela van’wana va hina varhumiwa lava a va fanele va suka etikweni rero enkarhini wa nyimpi hi October 1990 ri ma kombisa kahle matimba ya vumakwerhu bya Vukriste. “Ndzi khongelela leswaku hinkwenu mi vuya eLiberia hi ku hatlisa ni leswaku hi va ni nhlengeletano,” u tsarile. “Oho! Ndzi rindzele swinene siku rero. Loko ndzi ehleketa ha rona ndzi titwa ndzi tsakile.”

Ina, swi ta va leswinene ku vona tirhelo leri tolovelekeke ra ntirho wa Vukriste ri kondleteriwa hi laha ku heleleke eLiberia. Makwerhu wa hina wa xisati u tiyisile; nhlengeletano yo sungula eMonrovia endzhaku ka loko varhumiwa ni vabaleki van’wana va vuyile yi ta va leyi tsakisaka. A swi kanakanisi!

[Mimepe leyi nga eka tluka 27]

(Leswaku u vona rungula leri hleriweke hi ku helela, vona nkandziyiso wa kona)

LIBERIA

Monrovia

Kakata

Gbarnga

Ganta

SIERRA LEONE

GUINEA

COTE D’IVOIRE

Atlantic Ocean

[Xifaniso lexi nga eka tluka 28]

Vana va Timbhoni leti nga hava makaya ehofisini ya rhavi enkarhini wa nyimpi

[Xifaniso lexi nga eka tluka 31]

Vabaleki va le Liberia va ri eku hlawuleni ka swiambalo leswi nga nyikeriwa hi Timbhoni eCôte d’Ivoire