Xana U Kunguhate Kahle?

“YINI! Xana u ala nyiko yo tano leyinene?” Mulanguteri a nga swi pfumelanga leswi a ha ku swi twaka. Mutirhi-kulobye, wansati la xiximiwaka hikwalaho ka vutshila ni mahanyelo ya yena lamanene, wa ha ku ala nyiko yo ya dyondza entsungeni wa malwandle malembe mambirhi hi mali ya khampani. Hikwalaho ka yini a endle sweswo?

Wansati yoloye u hlamusele leswaku ku amukela nyiko yoleyo a swi ta vula ku tihambanisa ni nuna wa yena ni vana vambirhi ku ringana malembe mambirhi. A a ta va tsundzuka ngopfu. Xa nkoka ngopfu, a a ta va a honisa mintirho leyi a nyikiweke hi Xikwembu tanihi wansati ni manana. Ntsengo wa mintlhaveko ni wa moya a wu ta va nxavo lowu tlakukeke swinene ku wu hakela. Xisweswo, endzhaku ko kunguhata, u bohe ku ala nyiko yoleyo.

A wu ta va u endle yini loko a ku ri wena? Handle ko kanakana, a hi un’wana ni un’wana la nga pfumelelanaka ni xiboho lexi endliweke hi manana loyi wa Mukreste. Van’wana tanihi vatirhi-kulobye, va nga ha vona onge u tlangise nyiko leyinene yo yisa ntirho-vutomi wa yena emahlweni. Van’wana va nga ha n’wi hehla hi leswaku a nga anakanyi hi vumundzuku bya ndyangu wa yena, hikuva, handle ka sweswo, malembe mambirhi a ma ta hela hi ku hatlisa. Hambi swi ri tano, xiboho xa yena a a xi nga ri xo susumetiwa kumbe ku lawuriwa hi mintlhaveko. A xi sekeriwe eka swivangelo leswi twalaka ni misinya ya milawu leyi anameke. Hi yihi?

A Hi Vutlhari Ntsena

Wanuna wa vutlhari eka lava va nga tshama va va kona laha misaveni, Yesu Kreste, u nyikele nkongomiso eka xin’wana xa swifaniso swa yena. Yesu u vutisile a ku: “Xana i mani exikarhi ka n’wina, la nga rhangiki hi ku tshama hansi loko a lava ku aka xihondzo, a hlaya leswi a nga ta humesa swona, ku vona loko mali ya yena yi ta ringana ku heta ntirho xana? Loko a nga endlanga sweswo, ú ta aka masungulo ntsena, kutani swi ya n’wi tsandza ku heta; hinkwavo lava nga ta swi vona va ta sungula ku n’wi hleka, va ku: ‘Munhu loyi ú sungurile ku aka, kambe ú tsandzekile ku heta.’”—Luka 14:28-30.

Un’wana ni un’wana u ta pfumela leswaku i swinene ku kunguhata kahle u nga si boha ku endla xin’wana ni xin’wana xa nkoka. Hi xikombiso, loko munhu a lava ku xava yindlu, xana a nga hatlisela ku sayina ntwanano wo xava a nga si tiva ntsengo wa yona, ni ku tiyiseka leswaku u ni mali leyi ringaneke yo hakela? U ta va a ri xiphukuphuku hakunene loko a endla swilo swo tano. Ina, i vutlhari ku kunguhata kahle u nga si sungula nchumu wo karhi.

Kambe, Yesu a a lava ku komba yini hakunene hi ku endla xifaniso lexi? A nga si vula xifaniso lexi, u te: “Kutani loyi a nga rhwariki [mhandzi yakwe ya nxaniso, NW] a ndzi landza, a nge koti ku va mudyondzisiwa wa mina.” (Luka 14:27) Xisweswo, mongo wu kombisa leswaku Yesu a a nga nyiki xitsundzuxo xa vutlhari xa mintirho ya hina leyi tolovelekeke, ya siku na siku. Ku ri na sweswo, a a vula ku kunguhata kahle malunghana ni ku va mudyondzisiwa wa yena.

Hi xifaniso xa yena, Yesu u kombise leswaku ku va mudyondzisiwa wa yena swi katsa ku hundzuka ni ku tinyikela. Ha yini? Hikuva mafambiselo lawa ya swilo ma rhandza swilo leswi vonakaka naswona ma susumetiwa hi ku tilavela ntsako. Vanhu vo tala va khathalela ngopfu ku enerisa ku navela ka vona ka nyama, va nga nyikela nyingiso wutsongo kumbe va nga wu nyikeli eka swilaveko swa vona swa moya kumbe vuxaka bya vona ni Xikwembu. (2 Timotiya 3:1-4) Hambi swi ri tano, langutelo leri kumbe moya lowu, wu hambana hi laha ku heleleke ni lowu wu kombisiweke hi Yesu Kreste. U te: “N’wana-wa-Munhu a nga telanga ku tirheriwa, kambe ku tirhela van’wana ni ku nyiketa vutomi bya yena ku kutsula lavo tala.” U kandziyise nkoka lowukulu eka swilo swa moya ematshan’wini ya swilo leswi vonakaka loko a te: “Moya hi wona wu hanyisaka, nyama a yi pfuni nchumu.”—Matewu 20:28; Yohane 6:63.

Hikokwalaho, loko Yesu a tsundzuxa lava a va lava ku va vadyondzisiwa va yena leswaku va kunguhata kahle, ngopfu-ngopfu a a vulavula hi swilo swa moya ku nga ri hi swilo leswi vonakaka. I yini leswi nga swa nkoka eka vona, swilo leswi vonakaka leswi nyikeriwaka hi misava kumbe mimpfuno ya moya leyi ku va mudyondzisiwa ku yi nyikaka? Hi swona leswi endleke leswaku loko a heta ku nyikela xifaniso lexi ni xin’wana lexi fanaka na xona, a nga te: “Kutani ke un’wana ni un’wana exikarhi ka n’wina la nga tshikiki leswi a nga na swona, a nga ka a nga koti ku va mudyondzisiwa wa mina.” (Luka 14:33) Xana loyi a nga ta va mulandzeri wa swi rhandza ni ku lunghekela ku endla ku tinyikela koloko, kumbe xana i nxavo lowu tlakukeke ngopfu?

Langutelo Leri Ringaniseriweke

Hambi leswi swilo leswi vonakaka swi nga ha tisaka mimpfuno leyi vonakaka ni ya xihatla, mimpfuno ya ku landzela swilo swa moya yi heta nkarhi wo leha naswona ya enerisa. Yesu u swi kombise hi ndlela leyi: “Mi nga tihlengeleteli xuma emisaveni, laha tinsumbha ni ku kurha swi dyaka kona, ni laha makhamba ma tshovaka kona, ma yiva. Kambe tihlengeleteleni xuma etilweni, laha tinsumbha ni ku kurha swi nga dyiki kona, ni laha makhamba ma nga tshoviki kona ma yiva.” (Matewu 6:19, 20) Enkarhini wa hina, inflexini, ku wa ka timakete letikulu, ku tsandzeka ka tibanki ni swin’wana, swi dlayise vo tala lava tshembelaka ntsena eka rifuwo ra leswi vonakaka. Kambe muapostola Pawulo u hi khutaza leswaku hi “kongomisa mahlo ku nga ri eka leswi voniwaka, kambe eka leswi nga voniwiki; hikuva leswi voniwaka i swa nkarhinyana ntsena, kasi leswi nga voniwiki i swa minkarhi hinkwayo.” (2 Vakorinto 4:18) Kambe hi nga ri hlakulela njhani vonelo ro tano?

Hi nga endla sweswo hi ku landzela Ntila ni Xikombiso xa hina Yesu Kreste. Loko a ri laha misaveni a a nga tikurisi, hi laha swi vonakaka ha kona hi leswi minkarhi yin’wana a nga hlanganyela eminkhubyeni ya vukati ni minkhuvo yin’wana. Hambi swi ri tano, handle ko kanakana u rhangise swilo swa moya. Leswaku a hetisisa ku rhandza ka Tata wa yena, a a tiyimisele ku rivala leswi tekiwaka tanihi swa nkoka. U tshame a vula a ku: “Vahlati va ni mincele, ni tinyanyana ti ni swisaka, kambe N’wana-wa-Munhu a nga na laha a nga seketelaka nhloko ya yena kona.” (Luka 9:58) U teke ku endla ku rhandza ka tata wa yena tanihi loku nga ka nkoka ni loku tsakisaka lerova a vula hi mbilu hinkwayo a ku: “Swakudya swa mina i ku endla ku rhandza ka Loyi a ndzi rhumeke, ni ku heta ntirho wa yena swinene.”—Yohane 4:34.

Yesu u kombise timfanelo ta yena hi ndlela leyi a aleke ha yona miringo ya Sathana. Diyavulosi u ringete ku xisa Yesu leswaku a tirhisa matimba ya Yena lama humaka eka Xikwembu leswaku A vuyeriwa ha wona, ku enerisa swilaveko swa Yena swa nyama ni ku kuma rifuwo ni ndhuma ya misava. Yesu a a swi tiva kahle leswaku mikateko yo tano leyi kanakanisaka yi nga ha kumiwa hi ntsengo lowu tlakukeke ntsena—ku lahlekeriwa hi ku amukeriwa hi Xikwembu—ntsengo lowu tlulaka lowu a a rhandza ku wu hakela, hikuva a a rhandza vuxaka bya yena lebyinene ni Tata wa yena ku tlula swilo hinkwaswo. Hi yona mhaka leyi a aleke tinyiko ta Sathana hi laha ku tiyeke, handle ko kanakana.—Matewu 4:1-10.

Tanihi valandzeri va Kreste, hakunene hi fanele hi va ni timfanelo to fana ni ta N’wini wa hina. Eka mafambiselo ya sweswi ya swilo lama lawuriwaka hi Sathana, ku ni swilo swo tala leswi vonakaka onge swi ni mimbuyelo leyinene kambe leswi entiyisweni swi nga onhaka vuxaka bya hina ni Xikwembu. Swilo swo tanihi ku lava swiyimo swa le henhla emintirhweni yo tihanyisa, ku hlongorisa dyondzo ya le henhla leswaku u antswisa xiyimo xa wena, ku gangisana ni lava nga pfumeriki, kumbe ku hlanganyela eka makungu ya mabindzu lama kanakanisaka swi nga hi lahlekerisa hi ripfumelo ni ku nga ha tsakeriwi hi Yehovha eku heteleleni. Hi fanele hi kunguhata kahle loko hi langutane ni miringo yo tano.

Vutlhari Bya Ntiyiso I Xisirhelelo

Emalembeni ma nga ri mangani lama hundzeke, muntshwa wa Mukreste edorobeni-nkulu le Far East u kume lunghelo ro ya entsungeni wa malwandle leswaku a yisa dyondzo ya yena emahlweni. Hambi leswi a dyondzeke kahle naswona a ri ni ntirho lowu hakelaka kahle, u vone swi nga ringananga; a lava ku antswisa xiyimo xa yena xa vutomi. Vakreste-kulobye va ringete ku vulavurisana na yena hi ku tirhisa tinhla ta Matsalwa leti ha ha ku ti kambisisaka, kambe a nga lavanga ku twa nchumu naswona u ye emahlweni ni kungu ra yena. Hambi leswi eku sunguleni a ringeteke ku hlayisa ripfumelo ra yena, hakatsongo-tsongo u lahlekeriwe hi ku tlangela ka yena ntiyiso wa Bibele kutani a sungula ku kanakana. Endzhakunyana ka lembe, u lahle ripfumelo ra yena hinkwaro ivi a tivula loyi a kanakanaka vukona bya Xikwembu. Entiyisweni, ku va ni xiyimo xa le henhla hi dyondzo leyi tlakukeke a swi n’wi enerisanga ngopfu. Kambe hikwalaho ka ku dzuneka ka nkarhinyana, vona ntsengo lowukulu lowu a faneleke a wu hakela—ku lahlekeriwa hi ripfumelo ra yena ni khombo ro lahlekeriwa hi vutomi lebyi nga heriki!—1 Timotiya 1:19.

Hi hala tlhelo, lava aleke ku pfumelela nchumu wihi ni wihi leswaku wu onha vuxaka bya vona ni Xikwembu va tshovele mikateko yo tala leyi humaka eka Yehovha.

Xikombiso xin’wana i xa muntshwa un’wana loyi a a ri ni bindzu leri xavisaka swikhavisi swa yindlu, edorobeni rin’we ni leri boxiweke laha henhla. Endzhaku ka tin’hweti ti nga ri tingani ntsena a sungule ku dyondza Bibele ni Timbhoni ta Yehovha, u kume nyiko leyi ringaka—ku endla ntirho wo pfuxeta wa R82 000. Hambi swi ri tano, leswi a swi ta vula ku tlula swinawana leswi andlariweke swo lawula miako ni swo aka miako leyi nga riki enawini. Tanihi leswi a dyondzeke leswaku Vakreste va fanele va yingisa nawu, u xiye leswaku ku amukela ntirho wolowo swi nga vula ku lahlekeriwa hi tintswalo ta Xikwembu. (Varhoma 13:1, 2) Endzhaku ka loko a kambisise mhaka yoleyo hi vukheta, u ale ntirho wolowo. Vuyelo byi ve byihi? Goza leri ra ripfumelo ri ve ku hundzuka eka nhluvuko wa yena wa moya. Lembe ri nga si hela, u endle nhluvuko lowukulu lerova a tinyikela ni ku khuvuriwa. U xavise bindzu ra yena kutani a kuma ntirho lowu wu n’wi nyikeke nkarhi lowunene wo landzela swilo swa moya. Sweswi u tirhela Yehovha hi ntsako ni ku chivirika.

Vantshwa lava havambirhi va kunguhate kahle. I yini lexi endleke ku hambana eka minhlawulo ya vona? Vutlhari byo chava Xikwembu! Njhani? Vutlhari i vuswikoti byo tirhisa vutivi hi ndlela leyi tisaka mimbuyelo leyi nga heriki, naswona vutlhari byo chava Xikwembu byi vula ku tirhisa vutivi hi ku pfumelelana ni xikongomelo xa Xikwembu eka hina. Hambi leswi vantshwa volavo vambirhi a va ri ni vutivi byo karhi bya nkoka bya Bibele, ku byi tirhisa ka vona swi tise vuyelo lebyi hambaneke. Buku ya Swivuriso yi ri: “Loko v̌utlhari byi ta nghena e mbilwini ya wena, ku tiv̌a ku ta ṭakisa moya wa wena; ku anakanya ku ta ku langutela, ku twisisa ku ta ku hlayisa, e ku ku nṭhunša e ndleleni le’yo biha.”—Swivuriso 2:10-12.

Rito ra Xikwembu, Bibele, i xihlovo xa vutlhari bya ntiyiso lexi hi nga yaka eka xona leswaku hi kuma nkongomiso wo endla swiboho swa nkoka. Ematshan’weni yo tiendla la tlhariheke, yingisa xitsundzuxo lexi: “Ṭhemba Yehova hi mbilu ya wena hikwayo, u nga tiṭhembi ku tlhariha ka wena. U ṅwi nghenisa emakungwini ya wena hikwawo, o ta lulamisa tindlela ta wena.” (Swivuriso 3:5, 6) Hi fanele hi titsongahata naswona hi swi rhandza ku dyondzisiwa, hi papalata moya wa misava wo titiva ni wo tifuma lowu teleke swinene namuntlha.

Ina, hi nge papalati ku tshovela leswi hi nga swi byala, kutani i swinene naswona swi lulamile leswaku hi byarha vuyelo bya swiboho ni ku hlawula loku hi ku endlaka. (Vagalatiya 6:7, 8) Kutani kunguhata kahle u nga si endla nchumu. U nga pfumeleli xin’wana ni xin’wana xi ku tekela vumoya bya wena kumbe vuxaka bya wena na Yehovha Xikwembu. Khongelela vutlhari ni ku anakanya lokunene leswaku u endla swiboho leswinene, hikuva swiboho leswi u swi endlaka swi nga vula ku hambana exikarhi ka vutomi ni rifu—hi laha ku nga heriki!—Ringanisa Deteronoma 30:19, 20.

[Swifaniso leswi nga eka tluka 28]

Xana u ta rhangisa mintirho ya swilo swa moya kumbe ntirho wo tihanyisa evuton’wini?