Malunghiselelo Yo Phalala Ma Kombisa Rirhandzu Ra Vukreste

MUAPOSTOLA Petro u khutaze Vakreste-kulobye “rhandzani nhlengeletano ya vamakwenu.” (1 Petero 2:17) Rirhandzu ro tano a ri fanele ku hundza mindzilakana ya rixaka, xiyimo ni tiko, ri koka vanhu ri va hlanganisa tanihi vamakwavo va ntiyiso. Loko ku va ni xulaveko xa swilo swa nyama exikarhi ka Vakreste vo sungula, rirhandzu ri susumetele vo tala leswaku va yisa minyikelo eka vaapostola leswaku va phakela lava nga ni xilaveko. Rhekhodo yi vula leswaku “swilo hinkwaswo a va ku, i swa vona hinkwavo.”—Mintirho 2:41-45; 4:32.

Rirhandzu ro tano ri ve erivaleni loko Huvo leyi Fumaka ya Timbhoni ta Yehovha, eku heleni ka 1991, yi rhambe marhavi ma nga ri mangani ya Sosayiti ya Watch Tower le Yuropa Vupela-dyambu leswaku ma nyikela swakudya ni swiambalo swo pfuna vamakwavo va le Yuropa Vuxa, ku katsa ni swiphemu swa khale ka Soviet Union. Sweswi hi nyikela nongonoko wa swiviko leswi humaka eka man’wana ya marhavi lama a ma katseka.

Sweden

Hi December 5, 1991, ku rhumeriwe papila leri hlamuselaka hi xilaveko lexi eka mavandlha ya 348 le Sweden. N’wangulo wu hatlisile. Ku nga si hela masiku yo tala, golonyi yo sungula a yi ri endleleni yi kongome le St. Petersburg, Russia, yi tatiwe hi tithani ta 15 ta filawa, mafurha yo sweka, nyama ya homu leyi nga emathinini, masi lama omisiweke, ni swin’wana. Timbhoni ta Yehovha ta kwalaho ti chiche leswi a swi ri elorini ivi hi ku hatlisa ti hangalasa swiputsa swa 750 eka lava a a va ri na xilaveko. Endzhakunyana, swigolonyana swin’wana swimbirhi swi rhwale swakudya swi ya le Russia. Loko ti hlanganile, tithani leti rhumeriweke ti huma le Sweden ti tlula 51,5.

Ku tinyiketela ka vona ku nyikela hi swiambalo ni tintangu a swi tlula leswi a swi languteriwile. Tinhulu ta swiputsa swa swiambalo ti tlhandluke hi ku hatlisa eTiholweni ta Mfumo. Vakreste vo tala a va nyikela hi swiambalo leswi a va swi ambala. Van’wana va xave leswintshwa. Makwerhu un’wana u xave ntlhanu wa tisudu. Loko n’wini wa xitolo la hlamaleke a twa xikongomelo xa kona, a nyikela hi tisudu tin’wana ta ntlhanu. Makwerhu un’wana u xave bokisi ra masokisi, swimandlha-mandla ni swikafu. Loko a hlamusele xikongomelo xa kona, n’wini wa vhengele u n’wi nyike tisudu letintshwa ta 30 hi nxavo wa tisudu timbirhi. N’wini wa vhengele ra swiambalo swa mintlangu u nyikele hi tintangu ni tibutsu letintshwa ta vanhu va 100.

Hinkwaswo leswi swi tisiwe erhavini leswaku swi ta hleriwa, swi pakiwa ni ku layichiwa. Swiambalo—leswi swi nga ringanelaka eka swigolonyana swa 40—a swi tate tindhawu to tala le rhavini! Vamakwerhu va xinuna ni va xisati va tirhe mavhiki va ri karhi va swi veketela hi mintlawa ya kona, swa vavanuna, vavasati ni swa vana ivi va swi paka emabokisini. Swigolonyana swin’wana swa 15 leswitsongo swi tirhiseriwe ku rhwala swiambalo swi ya le Russia, Ukraine ni le Estonia hi ku hlayiseka.

Makwerhu un’wana loyi a nga chayela yin’wana ya tilori ta Sosayiti hi minkarhi ya nhungu, a ya le khale ka Soviet Union, u te: “Ndlela leyi vamakwerhu wa hina va hi amukeleke ha yona lomu a hi ya kona hakunene a yi ri hakelo leyikulu. Va hi angarhile va hi tswontshwa, naswona ku nga khathariseki leswi va nga ni swilo switsongo, va hi dyondzise dyondzo leyinene hi tlhelo ra mafundzha ya Vukreste.”

Finland

Ku nga khathariseki ku wa ka ikhonomi ya Finland hi ndlela leyi vavisaka, ku pfumaleka ka mintirho loku hangalakeke, ni swiphiqo swa ikhonomi, ndlela leyi vamakwerhu va le Finland lava nga kwalomu ka 18 000 va nga rhandza ku pfuna vamakwavo ha yona le khale ka Soviet Union, a yi ri yikulu swinene. Va rhumele tithani ta swakudya to tlula 58, swi ri emabokisini ya 4 850 swi ya le St. Petersburg, Estonia, Latvia, Lithuania na Kaliningrad. Nakambe va tate tindhawu leti nga riki na nchumu etilorini hi swiambalo swa 12 wa tikhubiti mitara. Ku nyikeriwe timovha ni swibebe leswi se a swi tirhile swa 25 leswaku swi tirhiseriwa ntirho wa Mfumo.

Mabokisi man’wana ya swakudya ma fike evandlheni ra vahuweleri va 14 le Slanti le St. Petersburg. Va phofule ku tlangela ka vona lokukulu hi ku tsala papila. “Hi na swikoxa swa khume evandlheni ra hina. Vo tala va hina ha vabya swinene lerova a hi nge swi koti ku ya folela swakudya hi tiawara to tala. Hambi swi ri tano, Tata wa hina wa le tilweni, a nga hi pfumeleli leswaku hi hela matimba eminkarhini leyi yo nonon’hwa kambe u tata timbilu ta hina hi ntsako. Hi fambisa tidyondzo ta Bibele ta le makaya ta 43.” Loko makwerhu un’wana wa xisati le St. Petersburg a kume xiputsa xa yena xa mphalalo, a a tsake ngopfu lerova a rila tiawara timbirhi a nga si xi pfula.

Denmark

Etikweni leri leritsongo ku nga nyangwa yo nghena eLwandle ra Baltic, Timbhoni ta Yehovha ta kwalomu ka 16 000 ti khomisanile ivi ti rhumela tilori ta 19 le Ukraine leti nga ni tithani ta 64 ta swakudya emabokisini ya 4 200; mabokisi ya 4 600 ya swiambalo swa nkoka wa le henhla; ni tintangu letintshwa ta vanhu va 2 269. Makwerhu wa le Jarimani u pfumelela rhavi leswaku ri tirhisa tilori takwe ta ntlhanu, ivi endzhaku a ti ha vamakwerhu va le Ukraine. Loko a fika ekaya, un’wana wa vachayeri u te: “Hi xiye leswaku hi vuye ni swo tala ku tlula leswi hi nga famba na swona. Rirhandzu ni moya wa ku tinyiketela leswi kombisiweke hi vamakwerhu va le Ukraine swi tiyise ripfumelo ra hina swinene.”

Vachayeri a va fanele ku tivonela eka vaphangi etindleleni ta khale ka Soviet Union. Masiku ma nga ri mangani, loko tilori leti humaka le Denmark ti nga si hundza, ku ve ni vuphangi egondzweri rolero. Nongonoko wa ntlhanu wa tilori leti nga ni swakudya leswi humaka eka vandlha rin’wana ra mphalalo ti yimisiwile hi vaphangi hi ku tirhisa xihahampfhuka-phatsa ni swibamu leswi hakarhiwaka. Va teke tilori hinkwato ta ntlhanu, va siya vachayeri etlhelo ka gondzo. Ku nga khathariseki khombo ro tano, mphakelo hinkwawo lowu humaka eka rhavi ra le Denmark wu fike eka vamakwerhu wu hlayisekile. Vona va nyike muchayeri xipapilana, leswaku a muka na xona ekaya, lexi nga tsariwa hi Xinghezi xo kombela mati: “Eka vamakwerhu va le Denmark: Hi wu kumile mpfuno wa n’wina. Yehovha u ta mi tlherisela.”

Netherlands

Rhavi ra le Netherlands ri rhumele tithani ta 52 ta swakudya swi ri hi swiputsa swa 2 600. Swi yisiwe le Ukraine hi mintlawa mimbirhi ya tilori. Naswona eka riendzo rin’wana ni rin’wana ku siyiwe tilori ta tsevu leti nyikeriweke hi vamakwerhu va le Jarimani leswaku ti tirhiseriwa ntirho wa Mfumo le Vuxeni. Vamakwerhu va le Ukraine va rhumele swakudya swo tala le Moscow, Siberia ni le ka tindhawu tin’wana laha a ku ri na xilaveko lexikulu. Ku tlula kwalaho, vamakwerhu va Madachi va nyikele swiambalo ni tintangu ta 736 wa tikhubiki mitara. Swi yisiwe le Lviv le Ukraine, hi nongonoko wa tilori ta 11 ti heleketiwa hi movha lowutsongo.

Endzhaku ka riendzo ro leha ro tsemakanya Jarimani na Poland, mimovha leyi yi hundze hi ku olova emindzilakaneni ya le Ukraine ivi yi fika emindzilakaneni ya le Lviv hi 3:00 ni mixo. Vachayeri va vika: “Hi ku hatlisa, ntlawa wa vamakwerhu va 140 a va fikile, va lunghekele ku chicha swilo etilorini. Emahlweni ko sungula ntirho, vamakwerhu lava vo rhula va kombise ku tshembela eka Yehovha, hi ku khongela swin’we. Loko ntirho wu herile, va hlengeletane nakambe va khongela va khensa Yehovha. Endzhaku ko tsakela mafundzha ya vamakwerhu va kwalaho, lava va nga hanana hi switsongo leswi va nga na swona, va hi heleketile ku ya egondzweni lerikulu, laha va nga endla xikhongelo etlhelo ka gondzo va nga si tlhela.

“Hi nkarhi wa riendzo lero leha ro ya ekaya, a ku ri na swo tala swo ehleketa ha swona—mafundzha ya vamakwerhu le Jarimani ni le Poland, ni lawaya ya vamakwerhu va le Lviv; ripfumelo ra vona ro tiya ni ku titshega ka vona hi xikhongelo; mafundzha ya vona yo lunghiselela tindhawu to tshama ni swakudya hambi loko vona vini va ri eka swiyimo leswi lavaka mpfuno; ndlela leyi va kombisaka vun’we ni ku twanana ha yona; ni ku tlangela ka vona. Nakambe hi tlhele hi anakanya hi vamakwerhu lava nga endzhaku le kaya, lava va nyikeleke ngopfu.”

Switzerland

Rhavi ra le Swisa ri sungula xiviko xa rona hi ku tshaha Yakobo 2:15, 16: “Loko vamakwenu, va xinuna kumbe va xisati, va swerile ni ku pfumala swakudya swa siku rin’wana ni rin’wana, kutani un’wana wa n’wina a va byela a ku: ‘Fambani hi ku rhula, mi kufumela, mi xurha’, kambe a nga va nyikanga leswi lavekaka swa miri wa vona, xana swi pfuna yini sweswo ke?” Ivi xiviko xi ya emahlweni: “Tsalwa leri ri te emianakanyweni ya hina loko Huvo leyi Fumaka ya Timbhoni ta Yehovha yi hi kombele leswaku hi nyikela mpfuno wa swilo swa nyama eka vamakwerhu wa hina lava pfumalaka.

“Hi loko un’wana ni un’wana a swi yimela hi milenge! Hi masiku mambirhi ntsena, tithani ta swakudya ta 12 ti ri hi swiputsa swa 600 ti rhumeriwe le Ukraine hi tilori tinharhu ti huma le Jarimani, leti a ti fanele ti nyikeriwa ku seketela ntirho kwalaho. Mahungu ya leswaku hinkwaswo swi fike swi hlayisekile ma tsakise vamakwerhu swinene. Hi nkarhi wolowo, mavandlha ma hlengelete swiambalo, naswona hi ku hatlisa rhavi ra hina a ri tele hi mabokisi, tibege ta swiambalo ni minkwama! Leti ti nga ni swiambalo swa vana a ti katsa swilo swo tlangisa leswi humaka eka vana va le Swisa, swi rhumeleriwa vanghana lava nga tiviwiki va le makun’wini ya le N’walungu. Ku rhumeriwe tichokoleti to tala, hi ku ti nghenisa exikarhi ka swiambalo.”

Xana leswi hinkwaswo a swi ta tleketliwa njhani? Xiviko xi ri: “Rhavi ra le Furwa ri hi pfunile hi ku lunghiselela swigolonyana swimbirhi na mune wa vachayeri. Ku engetela kwalaho, lori yin’wana leyi humaka erhavini ra hina ni tin’wana ta mune leti nga ta vamakwerhu va kwalaho a ti laveka leswaku ku rhwariwa tithani ta 72 ti ya le Ukraine.” Mimovha ya nongonoko wa timitara ta 150, yi fike evuhlayiselweni le Lviv hi ku hlayiseka, laha vamakwerhu va kwalomu ka dzana a va yimele ku chicha leswi nga etilorini. Vachayeri va vike leswaku xihinga xa ririmi a xi vanga xiphiqo hikuva swikandza swa vona a swi kombisa ku tlangela ka vona loku humaka embilwini.

Austria

Vamakwerhu va le Austria va rhumele tithani ta swakudya ta 48,5, mabokisi ya swiambalo ya 5 114, ni tintangu ta vanhu va 6 700 ti ya le Lviv na Uzhgorod le Ukraine. Nakambe va rhumele tithani ta 7 ta swakudya, 1 418 wa mabokisi ya swiambalo, ni tintangu ta vanhu va 465 swi ya le Belgrade, Mostar, Osijek, Sarajevo, na Zagreb khale ka Yugoslavia. Xiviko xa rhavi xi ri: “A hi ri na swigolonyana swa 12 leswi nga rhwala, swi famba [tikhilomitara ta 34 000]. Swo tala swa swona swi rhwariwe hi makwerhu un’wana ni n’wana wa yena wa mufana lava nga ni bindzu ro tleketla nhundzu.”

Mayelana ni swiambalo leswi nyikeriweke, xiviko xi ya emahlweni xi ku: “Hi tirhise Holo ya Tinhlengeletano tanihi vuhlayiselo bya nhundzu. Nhundzu leyi tisiwaka hi tilori yi hambete yi ta hi ntalo, ku kondza ku nga ha vi na ndhawu yo yi veka. Kukotisa eminkarhi ya Muxe vanhu va boheke ku tshikisiwa ku tisa leswi engetelekeke. (Eksoda 36:6) Hambi ku ri vanhu lava nga riki Timbhoni ta Yehovha va nyikele hi mali, va ku, ‘hikuva, ha swi tiva leswaku ha n’wina vanhu lava pfumalaka va ta swi kuma.’ Nakambe hi kume mabokisi yo tala lawa ma nga riki na nchumu eka tifeme ta tiko mahala.” Vamakwerhu va xinuna ni va xisati lava va nga hlawulela ni ku paka hinkwaswo a va ri ni malembe yo suka eka 9 ku ya eka 80 hi vukhale. Nakambe va ringete ku fambelanisa thayi ni hembe eka sudu yin’wana ni yin’wana.

Xiviko xi ri: “Valawuri va le Austria ni va le mindzilakaneni va pfune swinene eku endleni ka leswaku vutleketli byo phalala byi humelela ni le ku lulamiseni ka maphepha lama lavekaka leswaku ku tleketla ku endliwa hi ku olova.”

Italy

Rhoma ri rhumele tithani ta 188 ta swakudya hi tilori timbirhi letikulu ti tsemakanya Austria, Czechoslovakia, na Poland ti ya le khale ka Soviet Union. Nongonoko wun’wana ni wun’wana a wu katsa tsevu wa vachayeri, mulunghisi wa timovha, mutivi wa gezi ra timovha, toloki, muhlanganisi exikarhi ka laha swilo swi humaka kona ni laha swi yaka kona, musweki, dokodela, murhangeri wa ntlawa a famba hi jipi swin’we ni makwerhu un’wana la fambaka hi golonyi yo etlela eka yona.

Swakudya swi kumiwe eka tifeme ta nkombo. Rhavi ri vika leswaku: “Loko lava va tifeme va twa xivangelo xa ntirho lowu, van’wana va tsakele ku hlanganyela. [Tikhilogiramu] ta madzana ta pasta ni mpunga, xikan’we ni mabokisi yo paka eka wona, swi nyikeriwe hi tifeme ta misava. Van’wana va nyikele ni hi mavhilwa ya tilori lama tirhaka laha ku nga ni gamboko kumbe va nyikela hi mali.

“Vamakwerhu le Italy va wu tirhise kahle nkarhi lowu wa ku pfuneta. Vana a va lava ku nyikela na vona. Xifanyetana xin’wana xa malembe ya ntlhanu xi rhumele munyikelo lowutsongo lowu a a xi tshemba leswaku a wu ta xava ‘thini lerikulu ra nhlampfi ya tuna ya vamakwerhu le Russia.’ Xinhwanyetana lexitsongo a xi nyikiwe mali hi vakokwa wa xona leswaku xi xavela vatswari va xona nyiko, hikwalaho ka leswi xi paseleke ehenhla exikolweni. ‘Kambe,’ u tsarile ‘loko ndzi xiya leswaku vamakwerhu a va nga ri na swona swilo leswinene swo dya leswi mina a ndzi ri na swona, ndzi anakanye leswaku nyiko leyinene ngopfu leyi ndzi nga yi xavelaka vatswari va mina a ku ri ku pfuna vamakwerhu volavo.’ U nghenise mali leyi vonakaka ebokisini ra munyikelo. ‘Ndzi navela ku ya emahlweni ndzi kuma mapaselo ya le henhla, leswaku ndzi ta kuma mali leyi engetelekeke yo yi rhumela,’ ku vula yena.” Xiviko xa rhavi xi heta hi ku vula leswaku mapapila ya ku tlangela lokukulu lama humaka eka vamakwerhu va le Ukraine, marito lamanyingi ya ku tlangela ya vamakwerhu va Mantariyana, ni mintokoto leyinene ya ku lunghiselela ni ku tleketla mimphakelo a yi hi khumba mbilu, yi hi khutaza ni ku hi hlanganisa.

Swakudya Swa Magidi Ya Vapfhumba

Ntsombano wo sungula wa matiko wa Timbhoni ta Yehovha le khale ka Soviet Union wu khomiwe le Xitediyamu xa Kirov le St. Petersburg, Russia, hi June 26-28, 1992. Eka ntsombano lowu wu nga rivalekiki, lowu nga ni xihloko lexi nge “Vabyarhi Va Ku Vonakala,” a ku ri na vapfhumba va 46 200 lava humaka ematikweni ya 28. Wu nyikele nkarhi wun’wana nakambe wa ku kombisa rirhandzu ra Vukreste eka “nhlengeletano ya vamakwerhu.”—1 Petro 2:17.

Tithani ta swakudya leti humaka le Denmark, Finland, Sweden ni le matikweni man’wana ya le Vupela-dyambu bya Yuropa, ti hangalasiwe mahala eka magidi ya vapfhumba va ntsombano lava humaka le khale ka U.S.S.R., leswaku va dya hi nkarhi wa ntsombano. Loko va suka entsombanweni emakumu ka nongonoko, va tlhele va nyikiwa xiputsa xi ri ni timbuva ta riendzo ra vona ro ya ekaya.

Swiviko leswi nga tsariwa laha swi komba leswaku a ku nga nyikiwi vona ntsena—va le vuxeni. Na vona a va hanana hi swin’wana. Swakudya ni swiambalo swi nyikiwe va le vuxeni, kambe va le vupela-dyambu va amukele marito yo tala swinene lama kufumetaka mbilu ya rirhandzu ni mintokoto leyi kombisaka ku tiyisela ni ku tshembeka ka vagandzeri va Yehovha hi nkarhi wa makume ya malembe ya ntshikilelo ni ya maxangu. Xisweswo, matlhelo hamambirhi ma wu vonile ntiyiso wa marito ya Yesu: “Ku nyika i nkateko lowu tlulaka ku nyikiwa.”—Mintirho 20:35.

[Dayagramu/Xifaniso lexi nga eka tluka 21]

1. Ku suka le Finland: St. Petersburg, Russia; Tallinn na Tartu, Estonia; Riga, Latvia; Vilnius na Kaunas, Lithuania; Kaliningrad, Russia; Petrozavodsk, Karelia

2. Ku suka le Netherlands: Lviv, Ukraine

3. Ku suka le Sweden: St. Petersburg, Russia; Lviv, Ukraine; Nevinnomyssk, Russia

4. Ku suka le Denmark: St. Petersburg, Russia; Lviv, Ukraine

5. Ku suka le Austria: Lviv, Ukraine; Belgrade, Mostar, Osijek, Sarajevo, Zagreb (khale ka Yugoslavia)

6. Ku suka le Switzerland: Lviv, Ukraine

7. Ku suka le Italy: Lviv, Ukraine

[Swifaniso leswi nga eka tluka 23]

Mabokisi ya swiambalo le rhavini ra Sweden

Ku layicha nhundzu yo phalala

Swakudya eka xiputsa xin’we

Nyama ya nguluve ni ya homu leyi humaka le Denmark

Nongonoko wa tilori ta 11 ni movha wun’we

Swiputsa ni minkwama ya swiambalo le rhavini ra Austria

Ku chicha nhundzu elorini le Lviv, Ukraine