Ndlela Leyi Madoroba Ya Khale Ma Akiweke Ha Yona

VANHU va sungule ku aka madoroba hi swivangelo swo hlaya: hikwalaho ka nsirhelelo, vumaki, mabindzu ni vukhongeri. Hi ku ya hi nhlayo ni mpimo wa titempele leti yimburiweke hi vayimburi va marhumbi, handle ko kanakana vukhongeri a byi ri wun’wana wa minsusumeto leyikulu ya ku akiwa ka madoroba yo tala ya khale.

Xikombiso xo tano i doroba ra Babele ni xihondzo xa rona xa vukhongeri. “A hi yeni hi tiakela [doroba] ni šihonḍo, šihlungwa ša šona ši fika e tilweni, hi tiendla v̌ito, hi nga ti ṭhuka hi hangalasiwa e henhla ka misav̌a hikwayo.” (Genesa 11:4-9) Ku chava ku endliwa mahlonga hi vanhu lava rhandzaka nyimpi lava nga ni torha ra ku hlula a ku ri xivangelo xin’wana lexikulu xo va vanhu lava chavaka va tshama ndhawu yin’we emadorobeni. Nkarhi na nkarhi a va simeka rihlampfu ni ku akela madoroba lawa marhangu, naswona a va pfala tinyangwa ni vusiku ni hi minkarhi ya khombo.—Yoxuwa 2:5.

Ku Hlawula Tindhawu To Akela Eka Tona

Ku hlawula ndhawu yo akela doroba eka yona a swi titshege hi swilo swo hlaya. Tanihi leswi vusirheleli hi ntolovelo a byi ri bya nkoka swinene, madoroba ya khale a ma tala ku akiwa etindhawini leti tlakukeke. Ku engetela eka swisirhelelo swa ntumbuluko, hakanyingi a ku akiwa makhumbi lamakulu kumbe marhangu lama hlanganeke ni swihondzo naswona minkarhi yin’wana, a ku ceriwa migerho yi rhendzela doroba.

Loko madoroba ma kula, minkarhi yin’wana a swi fanerile ku ntlhentlhisa makhumbi leswaku ku ta va ni ndhawu leyikulu. Tinyangwa ta le marhangwini a ti pfariwa hi tiheke to tiya leti a ti ta sivela vahlaseri.

Mphakelo lowunene wa mati lowu a wu ri ekusuhi a wu ri wa nkoka swinene naswona a wu nga fanelanga ku honisiwa loko ku hlawuriwa ndhawu ya doroba. Hikwalaho a swi fanerile leswaku madoroba ma va ni swihlovo swa mati endzeni ka wona. Etindhawini tin’wana, ngopfu-ngopfu le Megido, Gibiyoni na Yerusalema, a ku ri ni mihocho ya mati leyi a yi famba hi le hansi ni migerho yo nghenisa mati endzeni ka marhangu ma huma eswihlobyeni swa le handle.—2 Tihosi 20:20.

Makungu ni swikongomelo swo aka madoroba ya khale swi endle leswaku ma va ni mapulanelo ni maakelo yo fana. Naswona tanihi leswi eka malembe xidzana lama nga hundza ku veke ni ku cinca lokutsongo, madoroba man’wana namuntlha a ma hundzukanga ngopfu eka leswi a ma ri xiswona eka magidi mambirhi kumbe manharhu ya malembe lama nga hundza.

Madoroba yo tala ma sungule hi ku va swimitana, ma kula ma va swidorobana kumbe madoroba lamakulunyana, naswona minkarhi yin’wana ma ve madoroba-nkulu lama nga ni vanhu va madzana ya magidi. Hikwalaho ka ku kula loko tano, matimba ya tihulumendhe ni vaavanyisi ma sungule ku lawuriwa hi varhangeri va nga ri vangani va politiki ni va nyimpi, naswona hakanyingi vafundhisi lavakulu lava tshikilelaka hi vona a va lawula vutomi bya doroba hi voko ra nsimbhi.

Hikwalaho a ku ri mhaka leyi hlamarisaka loko madoroba ya Israyele ma sungula ku akiwa emisaveni, ma fumiwa hi valawuri lava vekiweke hi Xikwembu lava a va boheka ku tirhisa milawu leyi humaka eka Xikwembu. Yehovha a a ri Hosi ya tiko lero, Munyiki wa Nawu ni Muavanyisi, naswona loko vayimeri va yena lava vonakaka va hetisisa mintirho ya vona hi vutshembeki, vanhu a va tsaka.—Ezra 7:25, 26.