Singapore Ri Honisa Ntshunxeko Wa Vugandzeri

HI MADYAMBU ya February 24, 1995, makaya ya mune edoroba-nkulu ra Singapore ya hlaseriwe hi maphorisa. Vanhu va 69 va khomiwile.a Exikarhi ka vona a ku ri ni wansati wa 71 wa malembe hi vukhale ni vanhwanyana vambirhi va 15 wa malembe hi vukhale. Hikwalaho ka yini? Xana a ku ri xiendlo xa vugevenga kumbe lexi pfukelaka mfumo? E-e. Ku hava ni un’we wa vona loyi a katseka eka nchumu wihi na wihi lowu nga tekiwaka tanihi lowu nga ni khombo, mahanyelo yo biha, kumbe lowu nga ni nxungeto eka vaaki. A va kombisanga nxungeto eka mahanyelo lamanene, vuhlayiseki, ni ntshamiseko wa vaaki-kulobye va le Singapore. Kambe, endzhaku ka ku ngundzuvanya miti ya mune, maphorisa ma teke vanhu va 69, lava a va hlanganele ku dyondza Bibele ni ku tsakela xinakulobye, va va yisa exiticini xa maphorisa. Va rindziwe vusiku hinkwabyo, va konanisiwa, va kandziyisiwa tintiho, ni ku tekiwa swifaniso—Ina, va xanisiwe ku fana ni swigevenga! Hi nkarhi wolowo—lowu ringanaka 18 wa tiawara va ri ehansi ka swiyimo leswi nga riki enawini—a va aleriwa ku kuma mpfumelelo wa huvo ya le nawini, naswona a va aleriwe ku ba riqingho va tivisa swirho swa mindyangu ya vona hi ta lomu va nga kona. Anakanya ndlela leyi nxaniso lowu wa xitshuketa wu khumbeke vaaka tiko lava, vo rhula, ni lava xiximaka nawu ha yona!

Xiendlakalo lexi xi fana ni swiyimo swa masiku ya ntshikilelo wa Jarimani ya Vunazi ni nguva ya tihanyi ya Vukhomonisi eSoviet Union ni le Yuropa Vuxa. A hi swona leswi muendzi wa nkarhinyana eSingapore a ta langutela ku swi kuma entsindza wa ximanguva lawa lowu baseke ni ku fuwa. Singapore ri tiendlele ndhuma eka lembe-xidzana ra vu-20, hi tlhelo ra nhluvuko wa ikhonomi ni ntshamisano. Ri ni xidemokrati lexi nga ni vumbiwa lebyi pfumelelaka vaaka-tiko va rona timfanelo ta vanhu ta xisekelo, ku katsa ni ntshunxeko wo vulavula, wa vukhongeri, ni wa ku hlengeletana.

Kambe, lava khomiweke hi February, va khomiwe ntsena hi leswi va nga Timbhoni ta Yehovha leti hlanganeke leswaku ti dyondza Bibele ni ku va ni xinakulobye xa Vukreste. Lexi a va hehliwa ha xona a ku ri leswaku va “ye enhlengeletanweni ya vanhu lava nga riki enawini.”

Entiyisweni, Timbhoni ta Yehovha ti tsoniwe nyingiso wa le nawini eSingapore ku sukela hi 1972, loko Vandlha ra Singapore ri suriwile etibukwini ta nawu loko tibuku ta rona, kun’we ni Tibibele, leti kandziyisiweke hi Watch Tower Bible and Tract Society ti yirisiwile. A va nyikiwanga nkarhi wo tihlamulela eka goza leri tekiweke. Sweswinyana, ku pfumeleriwa ka rivengo leri hi nawu ku kaneriwile etihubyeni ta Singapore emhakeni ya Timbhoni ta mune leti voniweke nandzu hi February 1994, hi ku kumiwa ti ri ni tibuku ta Bibele leti yirisiweke. Xirilo lexi lwisanaka ni ku khomiwa ka tona xi yingisiwile hi August 1994, naswona ti humesiwe hi ku hatlisa. Muavanyisi-nkulu Yong Pung How, wa Huvo Leyikulu u humese vonelo ra yena hi n’hweti leyi landzeleke. U vule leswaku a ku nga ri na ku onhiwa ka ntshunxeko wa vukhongeri ni leswaku a ti fanele ku voniwa nandzu hikuva Timbhoni ta Yehovha a ti ri nxungeto eka nsirhelelo wa tiko hikwalaho ka leswi a ti nga hlanganyeli eka migingiriko ya nyimpi. Hi February 17, 1995, Timbhoni ta mune ti lave mpfumelelo wo endla xikombiso mayelana ni xiboho lexi xa nsele eka Huvo Yo Endla Xikombelo Ya Le Singapore. Xikombelo xi ariwile.

Xiboho lexi xo hetelela xi ve lexi xiyekaka eka phepha-hungu leri lawuriwaka hi mfumo ra le Singapore. A swi kanakanisi leswaku xiboho lexi xa huvo ni vuyelo lebyi byo yimelela a swi ri ni vuxaka ni swiendlakalo leswi landzeleke. Ku nga si hela vhiki ku khomiwe 69 wa Timbhoni. Swihehlo swi endliwile eka mune wa tona—leti nga vaaka-tiko va le Britain, Furwa na Luxembourg—ti hlongoriwile hi ku landzelana. Kambe, hambi ku ri eka vona, ntokoto lowu a wu tsema nhlana. Wanuna un’wana u hanye ni ku tirha malembe yo tala eSingapore ni nsati wa yena. Va lahlekeriwe hi ntirho ni kaya ra vona leri hirhiweke naswona va boheke ku lela vanghana va vona lavakulu.

Vanhu van’wana lavakulu va 63, va hehliwe hi ku va va ri va xiphemu xa vanhu lava yirisiweke, naswona van’wana va voniwe nandzu wo kumiwa va ri ni tibuku leti yirisiweke. Va langutane ni xigwevo xa malembe manharhu ekhotsweni kumbe ndziho wa S$3 000 (R7 600) kumbe ha swimbirhi. Vanhwanyana vambirhi lavantshwa va 15 wa malembe hi vukhale va ye va ri voxe ehubyeni yo avanyisa.

A Va Xungeti Tiko Ni Vun’we Bya Rona

Emisaveni hinkwayo, ematikweni lama tlulaka 200, laha ti tshamaka kona, Timbhoni ta Yehovha ti tiviwa hi mahanyelo lamanene, vutshembeki, ni ku va vanhu lava hlayisaka nawu. Ti tiveka hikwalaho ka ku ala ka tona ti tiyile eka ku hlanganyela eka muxaka wihi na wihi wa ku pfukela mfumo, kumbe ku lwa ni hulumendhe—xiendlo lexi nga riki xa Vukreste lexi nga endlaka leswaku ti susiwa kumbe ku hlongoriwa evandlheni. Entiyisweni, ku hava xivangelo lexi mfumo wa Singapore wu faneleke ku ti chava ku hava xivangelo lexi hikwalaho ka xona. Kahle-kahle a ti na nxungeto eka nsirhelelo ni vun’we bya tiko ra Singapore. (Varhoma 13:1-7) Leswi swi andlariwe kahle epapileni leri tsariweke hi March 21, 1995, leri humaka eka Milton G. Henschel, muungameri wa Watch Tower Bible and Tract Society, ri ya eka Holobye-nkulu Goh Chok Tong, wa Singapore. Papila leri ri tsariwe laha leswaku vahlayi va hina va vuyeriwa.

Vanhu lava rhandzaka ntshunxeko eka swa mabindzu, mfumo, ni le ka minhlangano leyi tiyimeleke yoxe va langutele hi mahlo-ngati ku vona leswaku xiyimo lexi xi ta helela kwihi eSingapore. Xana mfumo wa Singapore wu ta endla hi ku pfumelelana ni timfanelo ta vanhu ta xisekelo ni ntshunxeko leswi tshembisiweke hi vumbiwa bya wona ni matiko hinkwawo ya misava? Entiyisweni, Timbhoni ta Yehovha emisaveni hinkwayo ta khumbeka swinene hi vagandzeri-kulobye eSingapore. Ta va tsundzuka eswikhongelweni swa tona ni ku anakanya hi xitiyisekiso lexi kumekaka eBibeleni lexi nge: “Hikuv̌a Yehova o ranḍa ku lulama, a nga ka a nga ṭhiki la’v̌a ṅwi ranḍaka.”—Pisalema 37:28.

[Nhlamuselo ya le hansi]

[Bokisi leri nga eka tluka 30]

March 21, 1995

Goh Chok Tong

Prime Minister

Istana Annexe

Singapore 0923

Republic of Singapore

Lee Kuan Yew

Senior Minister

Prime Minister’s Office

460 Alexandra Road

37-00 PSA Bldg

Singapore 0511

Republic of Singapore

Eka Vakulukumba:

Xiyenge xa mahungu xa Reuters xa sweswinyana xa February 25, 1995, lexi humaka eSingapore a xi twisa ku vava swinene. Xi vike leswaku minhlangano ya dyondzo ya Bibele ya Timbhoni ta Yehovha yi kavanyetiwe hi maphorisa naswona ku khomiwe vanhu vo ringana 69. Xiviko lexi xi koke nyingiso wa misava ehenhleni ka xiyimo xa Timbhoni ta Yehovha eSingapore, laha mintirho ni tibuku ta tona swi yirisiweke ku tlula 20 wa malembe.

Swa nonon’hwa ku twisisa xivangelo lexi endlaka leswaku nhlengeletano ya vukhongeri leyi tirhaka hi ku ntshunxeka ni ku sirheleriwa swinene hi nawu ematikweni lama tlulaka 200 yi fanele ku yirisiwa eSingapore, tiko leri seketelaka xidemokrati. Swi heta matimba swinene loko hi anakanyisisa hi vumbiwa bya tiko ra Singapore lebyi tiyisaka ntshunxeko wa vugandzeri eka vaaka-tiko va rona.

Ku hava laha Timbhoni ta Yehovha ti nga tshama ti xungeta nsirhelelo wa tiko. Entiyisweni, emisaveni hinkwayo ti ni ndhuma ya ku va vanhu vo rhula, vo gingirika, va mahanyelo lamanene, ni ku yingisa nawu—ku nga timfanelo leti ndzi tshembaka leswaku ma ti bumabumela etikweni ra n’wina.

I ntiyiso leswaku hi ku namarhela ka tona mimpimanyeto ya Bibele ya Vukreste xiyimo xa Timbhoni ta Yehovha minkarhi yin’wana a xi nga twisisiwi kumbe ku hlamuseriwa hi ndlela leyi hoxeke. Kambe, xana leswi a swi tano hi musunguri wa Vukreste loyi na yena a hemberiweke ku vuriwa leswaku u lwisana na “Khezari” ku nga mfumo wa siku ra yena? Timbhoni ta Yehovha ti landzela ntsena xikombiso xa Yesu ni xa Vakreste vo sungula. Ti xixima mfumo wa ndhawu leyi ti tshamaka eka yona, ti hakela swibalo, ni ku va ni mahanyelo lamanene. I vaaka-tiko lava nga ni vukheta ni lavo lulama. Timbhoni ta Yehovha a ti si tshama ti hlanganyela eka xiendlo xihi na xihi lexi lwisanaka ni tiko rihi na rihi naswona ndza ku tiyisekisa leswaku vukona bya tona eSingapore byi hava nxungeto eka ntshunxeko wa tiko ra wena.

Hikwalaho ka swiviko swa mahungu swa sweswinyana, swipimelo swo tshikilela leswi tekiweke hi mfumo wa Singapore ku lwisana ni Timbhoni ta Yehovha swi tiveka hinkwako. I mhaka leyi khumbaka vanghana va tona va 12 wa timiliyoni emisaveni hinkwayo. Ndzi kombela u tirhisa vulawuri bya wena lebyinene, ku lulamisa xiyimo ni ku nyika Timbhoni ta Yehovha etikweni ra wena ntshunxeko wa vugandzeri ni ku pfumala xisolo loku tshembisiweke hi Vumbiwa.

Ndza tshemba leswaku bulo lerinene ni vayimeri va Timbhoni ta Yehovha ri ta pfuna ku susa matwisiselo wahi na wahi lama hoxeke mayelana ni nhlengeletano ya hina ni mintirho ya yona, naswona swi ta ku tiyisekisa leswaku mfumo wa Singapore wu hava xivangelo xo chava Timbhoni ta Yehovha. Ndzi nga tsakela ku lunghiselela nhlangano wo tano.

Ndzi langutele nhlamulo ya wena.

Wa wena la xiximaka,

Milton G. Henschel

Muungameri

[Laha Xifaniso Xi Humaka Kona eka tluka 31]

Nik Wheeler/H. Armstrong Roberts