Vonani, Holo Ya Mfumo eNiue

NIUE i xihlala lexitsongo xa tikorali lexi nga ePacific Dzonga, tikhilomitara ta 2 160 ku suka en’walungu-vuxa bya New Zealand. Hi ku ya hi broxara leyi kombaka tindlela, vito leri nge Niue ri huma eka marito mambirhi, Niu, leri vulaka “murhi wa khokhonati,” na e, leri vulaka “languta” kumbe “vona.” Broxara yi ri: “Ntsheketo wu kombisa leswaku vaaki vo sungula va Mapolynesia va vule marito lawa eku fikeni ka vona loko va vona mirhi ya khokhonati leyi a yi mirile etikweni.”

Namuntlha, Timbhoni ta Yehovha eNiue ta tinyungubyisa hi ku byela vaendzi ti ku, “E! Fale he Kautu ha mautolu!” leswi vulaka, “Vonani, Holo Ya Hina Ya Mfumo!” Hikwalaho ka yini va tsaka swinene mayelana ni holo leyi? Timbhoni ta Yehovha etindhawini hinkwato ta tinyungubyisa hi Tiholo ta tona ta Mfumo, ngopfu-ngopfu loko va tiakele hi voxe. Kambe ku aka Holo ya Mfumo exihlaleni xa le kule, exikarhi ka ndhawu leyikulu ya Pacific Dzonga i mhaka leyikulu. Hambi swi ri tano, Niue i ndhawu ya 260 wa swikwere khilomitara ntsena, naswona ku ni vanhu va 2 300 exihlaleni hinkwaxo.

A ku ri ni xivutiso xa leswaku i vamani lava nga ta aka Holo ya Mfumo. Vandlha leri nga kona eNiue ri na 32 wa Timbhoni ntsena. Switirho hinkwaswo leswikulu leswi a swi laveka, swo tanihi tilori, tigandaganda, ni switlakula-ndzhwalo, swi lawuriwa hi hulumendhe. Ku tlula kwalaho, nhundzu hinkwayo yo aka leyi nga ya nkoka—tinsimbi, switina swa khonkhiriti, swo fulela, nhundzu ya gezi ni ya vuplambara, switirho swa mpfumawulo ni switulu—a swi fanele swi rhumeriwa swi sukela eNew Zealand hi vutleketli bya nhundzu lebyi tirhaka kan’we endzhaku ka ntlhanu wa mavhiki. Eku heteleleni, xihlala lexi xa misava ya maribye a xi ta endla ntirho wo aka wu nonon’hwa, naswona holo a yi fanele yi akiwa hi ndlela leyi nga ta kota ku lwisana ni swidzedze swa le tindhawini to hisa. Entiyisweni, a a wu ri ntirho lowo nonon’hwa eka mani na mani!

Hambi swi ri tano, laha a ku ri ni ku hambana lokukulu. Hikuva eka Timbhoni ta Yehovha, Holo ya Mfumo, i ndhawu ya vugandzeri bya ntiyiso etikweni, naswona ti languta eka Yehovha Xikwembu leswaku ti kuma nkongomiso ni mpfuno. (Pisalema 56:11; 127:1) Vamakwerhu va Vukreste eNew Zealand, ku katsa ni swirho swa vandlha ra le Niue eAuckland, va yile va ya pfuneta ntlawa lowutsongo wa Timbhoni eNiue, a a va seketela hi mbilu hinkwayo eka ntirho lowu wo aka.

Xiboho Xo Ya Emahlweni

Hi June 1994 endhawini yo aka eka yona Holo ya Mfumo eRotorua, le New Zealand, xirhambo xi twarisiwile eka lava a va tsakele ku pfuna entirhweni wo aka eNiue. Lexi hlamarisaka, vamakwerhu va Vukreste va 200, va xinuna ni va xisati va pfunetile. Eka vona lava, 80 wa vanhu va hlawuriwile, ku katsa ni vavatli, vatirhi va tinsimbi, tiplambara, vafuleri, vaplasiteri, vapendi, vativi va gezi, vativi va swo fambisa mpfumawulo, vapfuvi va khonkhiriti, vaveki va xitina, ni vatirhi.

Vamakwerhu va mpfampfarhute pulani kutani va ya emahlweni, a a va titshenge hi Yehovha. Un’wana wa vakulu va mavandlha mambirhi ya le Niue, loyi a nga n’wamabindzu wa ndhawu yoleyo, u sungule ku endla malunghiselelo yo rhumela nhundzu hinkwayo leyi lavekaka. Mali yo hlawuleka yo hakela xihaha-mpfuka/vutshamo yi hleriwile leswaku ku pfuniwa vatirhi vo huma endzhandzheni, lava hi ku tirhandzela va tihakeleleke mali yo khandziya, naswona masiku yo aka ma vekiwile. Muako a wu fanele wu hetiwa hi 20 wa masiku, ku sukela hi March 4 ku ya eka March 23, 1995, loko Holo ya Mfumo yi ta nyiketeriwa.

“I ro sungula ndzi khomiwa hi ku chava hi ndlela yoleyo endzhaku ka loko ndzi vone ndhawu ya kona,” ku vule mukongomisi wo aka, loyi a nga fika ka ha sale vhiki, a a ta hi le New Zealand leswaku a pfa a lulamisa swilo. “Ndhawu hinkwayo i ribye. Mavhiki mambirhi ma ta hela ha ha cela tilayini.” Kambe a a ti langutela ehansi Timbhoni ta kwalaho, hikwalaho u pfumerile eku heteleleni. U te: “Vamakwerhu va la Niue va ma tiva kahle maribye. Va tiva laha va nga fayaka ribye kona leswaku xiphemu lexikulu xi mbundzuka.” Ntirho wo cela wu hetiwe hi masiku mambirhi!

Hi March 4 ntlawa wo sungula lowu nga ta hi xihaha-mpfhuka wa Timbhoni ta le New Zealand wu fikile, kutani ntirho wa khonkhiriti wu endliwile. Leswi mintlawa ya vatirhi yi fikeke hi ku landzelelana, swiphemu swo hambana-hambana swa muako swi hetiwile. Masiku ya ntirho a ma sungula hi 7:00 ni mixo ku katsa ni bulo ra ndzimana ya siku ya Bibele. Vamakwerhu van’wana a a va tirha 12 wa ti awara hi masiku lama nga ni mahiselo lama fikaka eka 36°C. Eku heteleleni hi March 23 rivala hinkwaro a ri sasekisiwile. Mfungho wo saseka lowu endliweke hi murhi wa mangu wu kombise muako tanihi “Holo Ya Mfumo Ya Timbhoni Ta Yehovha.”

Moya Wa Ntirhisano Ni Malwandla

Mhaka ya nkoka leyi veke na xiphemu leswaku muako wu akiwa a a ku ri ntirhisano wa vanhu va le Niue. Vaaki va muganga wolowo, va kokiwe hi moya wa ntirhisano wa vamakwerhu, kutani va nyikele hi swakudya ni mali. Vo tala a a va languta ku akiwa ka holo tanihi muako wa vona. Valawuri va hulumendhe na van’wamabindzu va nyikele ku tlula leswi a swi laveka entirhweni. Switirho leswi lavekaka a swi kumeka tanihi leswi fektri ya vuvatli a yi ri kona. Khampani ya vutleketli a a yi rhumela xikepe xa yona nkarhi na nkarhi leswaku nhundzu leyi lavekaka yi ta fika hi nkarhi lowu faneleke.

Vaendzi va bumabumele ku tikarhata ni malwandla ya Timbhoni ta le Niue, leti hananeke hi rifuwo ni makaya ya tona. Mutirhi un’wana wo aka u te: “Vamakwerhu vaxisati va ndhawu yoleyo a a va hlamarisa swinene.” Ku engetela eka swakudya swa ni nhlikanhi leswi hisaka swa siku na siku, vamakwerhu vaxisati a va tisa swakudya swo fihlula leswi swekiweke mixo wun’wana ni wun’wana hi 6:30. Van’wana a va pfuka hi 4:30 ni mixo leswaku va lulamisa swakudya. Un’wana wa vatirhi vo aka u te: “Hi ku vona ka mina hi tshame kahle laha eNiue ku tlula leswi hi tshamisaka swona emakaya ya hina.”

Hi March 10, Niue Star yi vike mayelana ni xiendlakalo lexi ehungwini leri a ri ri eka tluka ro sungula ri ri ni nhloko-mhaka leyi nge, “Holo Ya Mfumo Yo Sungula eNiue” ku katsa ni xifaniso xa va le New Zealand ni va le Niue lava a va ri endhawini ya ntirho. A ri hlamusela leswaku holo yi na 280 wa swikwere mitara hi vukulu naswona ku nga tshama 70 ku ya eka 100 wa vanhu. Ri ye emahlweni ri ku: “Ntirho wu nga hetiwa hi [mavhiki] mambirhi, kambe emhakeni leyi wu ta engeteriwa. Ku fikela sweswi, i masiku mambirhi ntsena endzhaku ka loko ntirho wu sungurile, masungulo, makhumbi, makapu ni lwangu se swi hetiwile ku nga si hela ni nkarhi lowu vekiweke.”

N’wamabindzu wa kwalaho u phofule leswaku u navela onge vaaki hinkwavo va Xihlala xa Niue va nga languta muako ivi va dyondza dyondzo eka wona. U vule leswaku u ni ntshembo wa leswaku wu ta kombisa mani na mani leswi nga endliwaka hi rirhandzu ni ntirhisano.

Ntshungu wa 204 wu tile loko yi nyiketeriwa. Xiendlakalo lexi nyanyuleke hinkwavo lava a va ri kona a ku ri xiyenge xo hlawuleka lexi vamakwerhu va le Niue vaxinuna, vaxisati ku katsa ni vana va xi kombiseke hi risimu ni ku cina, ndlela leyi Holo ya Mfumo yi akiweke ha yona. Marito yo nkhensa ma yisiwe eka ntlawa wo aka ni le ka Yehovha, loyi moya wa yena wu susumeteke mianakayo, timbilu, ni mavoko leswaku ma hetisisa ntirho.—Esaya 40:28-31.