Ku Endzela Tiko Leri Tshembisiweke
AHI nge munghana wa wena u ku byele leswaku u ku xavele—tanihi nyiko—yindlu leyintshwa-ntshwa, leyi nga akiwa endhawini yo saseka, leyi nga riki na huwa. U nga ha tivutisa leswaku, ‘Xana yi langutekisa ku yini?’ A swi kanakanisi leswaku u ta hisekela ku ya tivonela yindlu leyi hi wexe, u yi valanga u kambela kamara ha rin’we. Phela leri i kaya ra wena lerintshwa!
Hi 1473 B.C.E., Yehovha u nyike tiko ra khale ra Israyele kaya lerintshwa—Tiko leri Tshembisiweke, ndhawu leyi laleke leyi hi avhareji yi nga ni mpimo wa kwalomu ka tikhilomitara ta 500 ku suka en’walungwini ku ya edzongeni ni vuanamo bya tikhilomitara ta 55.a Tiko leri Tshembisiweke a ri ri ndhawu yo tsakisa ku tshama eka yona, ri kumeka endhawini leyi vitaniwaka Ndhawu leyi Noneke, yi fuwile hi swihlawulekisi swa yona swa muxaka wa swona.
Kambe hikwalaho ka yini wena namuntlha u fanele ku va ni mhaka hi “kaya” leri nga nyikiwa munhu un’wana, ngopfu-ngopfu munhu la hanyeke khale swonghasi? Hikuva ku tiva tiko leri ra matimu swi nga kurisa ku tlangela ka wena marungula ya Bibele. Profesa Yohanan Aharoni la loveke u tsale a ku: “Etikweni leri ra Bibele, ntivo-misava ni matimu swi rharhangane ngopfu lerova a swi nge olovi ku swi twisisa handle ka ku swi kambisisa haswimbirhi.” Ku tlula kwalaho, loko ri saseke kahle, Tiko leri Tshembisiweke ri nyikele xikombiso lexitsongo xa leswi Paradeyisi hi ku hatlisa yi nga ta va xiswona eka vanhu emisaveni hinkwayo, ehansi ka Mfumo wa Xikwembu!—Esaya 11:9.
Yesu Kreste u tirhise swivono leswi tolovelekeke swa Tiko leri Tshembisiweke ku dyondzisa tidyondzo leti tirhaka, loko a ha ri evutirhelini bya yena laha emisaveni. (Matewu 13:24-32; 25:31-46; Luka 13:6-9) Na hina hi nga dyondza swo tala hi ndlela leyi tirhaka loko ho kambisisa swin’wana swa swivumbeko swa Palestine ra khale. A hi valangeni man’wana ya makamara ya rona yo fanekisela, hi kambela swin’wana swa swihlawulekisi leswi hlawulekeke swa tiko leri, leri nga tirha tanihi hi kaya ra vanhu va Xikwembu hi malembe-xidzana yo tala. Tanihi leswi hi nga ta vona, ku na swo tala leswi hi nga swi dyondzaka eka Tiko leri Tshembisiweke.
[Nhlamuselo ya le hansi]
a “Tiko leri Tshembisiweke” eka swihloko leswi, ri tirhisiwa hi ku ya hi langutelo ra minkarhi ya khale, hilaha ri kombisiweke ha kona eBibeleni, handle ko nghenelela eka xiyimo xa manguva lawa xa tipolitiki ni xa vukhongeri xa xifundza xolexo.
[Laha Xifaniso Xi Humaka Kona eka tluka 2]
Cover: Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.
[Laha Xifaniso Xi Humaka Kona eka tluka 3]
Garo Nalbandian