Swivutiso Swa Vahlayi

Tanihi leswi Timbhoni ta Yehovha ti lwelaka ku tshembeka ni leswi ti tshembanaka, hikwalaho ka yini ti vona swi ri swa nkoka ku endla ntwanano lowu tsariweke ehansi loko ku ri ni timhaka ta mabindzu exikarhi ka tona?

Ku endla ka tona sweswo i mhaka ya Matsalwa, ya tirha naswona yi kombisa rirhandzu. Hi ndlela yini? A hi languteni timhaka leti fambelanaka ni mintwanano ya swa mabindzu.

Bibele yi nyikela rhekhodo leyi tsariweke ya ku tirhisana ka Xikwembu ni vanhu va ntwanano wa xona, ku nga Vaisrayele. Rhekhodo leyi a yi katsa timhaka ta mabindzu exikarhi ka vagandzeri va ntiyiso. Genesa ndzima 23 yi tamele mhaka yin’wana leyi hi nga ta yi kambisisa. Loko Sara wa yena la rhandzekaka a file, Abrahama u fambe a lava ndhawu yo n’wi lahla eka yona. U sungule ku tirhisana ni Vakanana lava a va tshama ekusuhi na Hebroni. Tindzimana 7-9 ti kombisa leswaku u humese mali leyi faneleke leswaku a kuma ndhawu leyi a a lava yona. Ndzimana 10 yi kombisa leswaku nyiko leyi yi endliwe erivaleni, laha swi twiweke hi vanhu van’wana enyangweni wa muti. Ndzimana 13 yi kombisa leswaku n’wini wa ndhawu leyi u tshembise ku yi nyika Abrahama, kambe u vule leswaku a a ta teka ndhawu leyi ntsena loko a yi xavile. Naswona tindzimana 17, 18, na 20 ti hlamusela leswaku leyi i ndlela leyi swi endliweke ha yona, ku ri karhi ku tiyisekisiwa “e mahlweni ka v̌ana v̌a Het, ne mahlweni ka hikwav̌o la’v̌a nga kari v̌a nghenaka hi nyangwa ya muti wa yena.”

Kambe, xana a swi ta va swi endliwe hi ndlela leyi hambaneke loko vanhu volavo vambirhi lava tirhisaneke etimhakeni ta mabindzu a vo va vagandzeri va ntiyiso ha vambirhi ka vona? Ndzima 32 ya Yeremiya yi nyikela nhlamulo. Ku sukela eka ndzimana 6 ku ya emahlweni, hi kuma leswaku Yeremiya a a fanele a xava ndhawu eka makwavo. Ndzimana 9 yi kombisa leswaku ku twananiwe hi mali leyi faneleke. Sweswi hlaya tindzimana 10-12: “[Kutani mina Yeremiya] nḍi ṭala ṭalwa ra nšav̌o, nḍi ri tiyisa, nḍi teka timboni, nḍi ringanisa mali ešikalweni. Nḍi v̌a nḍi teka ṭalwa ra nšav̌o le’ri tiyisiweke hi mukhuv̌a wa kona ni nawu, nḍi teka na rona ṭalwa le’ri nga tiyisiwangiki; nḍi nyika ṭalwa ra nšav̌o e ka Baruk, ṅwana Neriya, ṅwana Mahaseya, e mahlweni ka Hanameel, ṅwana wa tatana lo’nṭongo, ne mahlweni ka timboni le’ti tiyiseke ṭalwa ra nšav̌o, ne mahlweni ka v̌a-Yuda, hikwav̌o la’v̌a nga ṭhama e riv̌aleni ra khoṭo.”

Ina, hambileswi Yeremiya a a endla leswi ni mugandzeri-kulobye, naswona la nga xaka, u landzele maendlelo yo karhi ya le nawini. Ku endliwe tirhekhodo timbirhi leti tsariweke—leyin’wana a yi tshama yi pfuriwile leswaku loko yi laveka yi kumeka hi ku olova, leya vumbirhi a yi lemeriwile leswaku yi ta nyika vumbhoni byo seketela loko ku tshuka ku ve ni ku kanakana ko karhi malunghana ni tsalwa leri tshamaka ri pfuriwile. Hinkwaswo leswi swi endliwe hi nawu wa bindzu, hilaha ndzimana 13 yi nge, “e mahlweni ka v̌ona.” Kutani, a ku ri mhaka ya bindzu, ya le rivaleni, leyi veke ni timbhoni. Hikwalaho, swi le rivaleni leswaku i mhaka ya Matsalwa leswaku vagandzeri va ntiyiso va endla swilo hi ndlela yoleyo leyi tiyisiweke ni leyi tsariweke ehansi.

Naswona i mhaka leyi tirhaka. Ha yi tiva ndlela leyi xi nga xa ntiyiso ha yona xivulavulelo lexi nge “nkari ni khombo, i ŝa hikwav̌o.” (Eklesiasta 9:11) Sweswo swi katsa hambi ku ri Vakreste lava tinyiketeleke ni lava tshembekeke. Yakobo 4:13, 14 yi swi veke hi ndlela leyi: “Twanani ke, n’wina lava mi nge: ‘Namuntlha kumbe mundzuku hi ta ya emutini lowo karhi ni lowo karhi, hi ya pindzuka lembe hi ri karhi hi xava ni ku xavisa, hi endla bindzu kona!’ Kasi swa mundzuku a mi swi tivi!” Phela, hi nga sungula ntirho wo karhi, wo tanihi ku xava, hi endla ntwanano wo endla ntirho wo karhi, kumbe ku endlela munhu wo karhi swixavisiwa. Kambe, xana mundzuku—kumbe n’hweti leyi taka kumbe lembe leri taka—ri ta ta na yini? Ku vuriwa yini hi loko hina kumbe munhu lowun’wana o humeleriwa hi khombo? Sweswo swi nga endla leswaku ku hlayisa ntwanano swi nga koteki. Ku vuriwa yini loko ho ka hi nga swi koti ku endla ntirho lowu, kumbe munhu lowun’wana a swi kuma swi n’wi tikela ku hakela tihakelo kumbe a tsandzeka ku fikelela ntwanano wakwe? Loko ku ri hava ntwanano lowu tsariweke ehansi, ku nga va ni swiphiqo leswikulu, leswi a swi ta va swi lulamisiwile kumbe ku papalatiwa loko a ku lo va ni ntwanano lowu tsariweke ehansi.

Ku tlula kwalaho, a hi fanelanga hi rivala leswaku ku nga tiyiseki koloko hi swilo swo tala swa vutomi swi nga ha vula leswaku munhu un’wana u fanele a byarha vutihlamuleri bya timhaka ta hina (kumbe ta yena) ta bindzu. Yakobo u engeterile eka ndzimana 14: “Hikuva mi hunguva leyi humelelaka nkarhinyana, kutani yi hangalaka.” Entiyisweni, hi nga ha fa swi nga rindzeriwanga. Ntwanano lowu tsariweke ehansi, wu nga va pfumelela van’wana leswaku va kota ku tamela timhaka hi ndlela leyi humelelaka loko ko tshuka ku humelele nchumu lowu nga languteriwangiki etlhelweni ra lowun’wana.

Kahle-kahle, leswi swi hi yisa eka mhaka ya vunharhu—mintwanano leyi tsariweke ehansi yi kombisa rirhandzu. Kunene, loko munhu lowun’wana a fa kumbe a weriwa hi khombo leri nga ta endla leswaku a lamala, swi ta va swi kombisa rirhandzu eka Mukreste loko a humesa rhekhodo leyi tsariweke ehansi malunghana ni vutihlamuleri bya yena kumbe timali leti a a fanele a ti kuma. Ematshan’weni yo kombisa ku nga tshembani, swi kombisa rirhandzu eka makwerhu loyi hi endlaka ntwanano lowu tsariweke ehansi na yena, lowu nga ta swi veka erivaleni hi ku kongoma leswi a bohekaka ku swi endla kumbe loko a fanele ku kuma swo karhi. Goza leri ra rirhandzu ri ta hunguta timholovo leti nga vaka kona loko un’wana wa vanghana lava lava nga hetisekangiki o tshuka a rivala vuxokoxoko byin’wana kumbe vutihlamuleri bya yena. Naswona i mani eka hina la hetisekeke, la nga rivariki, kumbe la nga swi endliki swihoxo?—Matewu 16:5.

Ku ni tindlela tin’wana leti ha tona ku endla mintwanano leyi tsariweke ehansi swi kombisaka rirhandzu eka vamakwerhu va hina, emindyangwini ya hina ni le vandlheni hi roxe. Kambe swi fanele swi va erivaleni leswaku handle ko kombisa rirhandzu ntsena, tirhekhodo teto leti tsariweke hi vuxokoxoko lebyi faneleke i mhaka leyi pfunaka naswona i ya Matsalwa.