Swikombo Swa Mikandziyiso Leyi Nga Eka Xiyimiso Xa Mihlangano Xa Mahanyelo Ni Ntirho Wa Hina Wo Chumayela
NOVEMBER 2-8
LESWI HI SWI DYONDZAKA EBIBELENI | EKSODA 39-40
“Muxe U Swi Landzele Hi Vukheta Swiletelo Leswi A A Nyikiwe Swona”
(Eksoda 39:32) Kutani ntirho hinkwawo wa tabernakela, ku nga tende ra nhlengeletano wu hela naswona Vaisrayele va endla hinkwaswo leswi Yehovha a swi leriseke Muxe. Va endle tano.
Xana Yehovha Wa Ku Tiva?
13 Ku hambana na Kora, Muxe “a a rhule swinene ku tlula vanhu hinkwavo emisaveni.” (Tin 12:3) U kombise ku rhula ni ku titsongahata kakwe hi ku tiyimisela ku landzela nkongomiso wa Yehovha. (Eks. 7:6; 40:16) EBibeleni ku hava laha Muxe a lwisaneke ni ndlela ya Yehovha yo endla swilo kumbe ku nyangatsiwa hileswi a a fanele a landzela milawu leyi vekiweke hi Yehovha. Hi xikombiso, Yehovha u n’wi nyike swileriso swa ku akiwa ka tabernakela ni vuxokoxoko hinkwabyo byo fana ni muvala wa harani ni nhlayo ya swihulelo leswi a swi ta tirhisiwa loko ku endliwa malapi ya ntsonga. (Eks. 26:1-6) Minkarhi yin’wana u nga nyangatseka loko mulanguteri un’wana enhlengeletanweni ya Xikwembu a ku nyika swileriso leswi vonakaka swi ri ni vuxokoxoko byo tala swinene. Hambiswiritano, Yehovha i mulanguteri loyi a hetisekeke, loyi a nyikaka malandza yakwe ntirho naswona a tshembaka leswaku ma ta wu endla kahle. U ni xikongomelo lexi twalaka xo nyikela swileriso leswi nga ni vuxokoxoko byo tala. Kambe xiya leswaku Muxe a nga n’wi hlundzukelanga Yehovha hileswi a n’wi nyikeke swileriso leswi nga ni vuxokoxoko byo tala, onge hiloko a n’wi susa xindzhuti kumbe a n’wi alela ku tirhisa vutlhari byakwe. Ematshan’weni ya sweswo, Muxe u byele vatirhi leswaku va landzela swileriso sweswo swa Xikwembu hi ku helela. (Eks. 39:32) Mayana ku titsongahata ko tano! Muxe a a swi tiva leswaku ntirho wolowo a wu ri wa Yehovha naswona a a tirhisa yena ku wu endla.
(Eksoda 39:43) Loko Muxe a kambela ntirho wa vona hinkwawo, u vone leswaku va wu endle hilaha Yehovha a leriseke hakona; hiloko Muxe a va katekisa.
(Eksoda 40:1, 2) Kutani Yehovha a ku eka Muxe: 2 “Hi siku ro sungula ra n’hweti yo sungula, u ta yimisa tabernakela, ku nga tende ra nhlengeletano.
(Eksoda 40:16) Muxe a endla hinkwaswo leswi Yehovha a n’wi leriseke swona. U endle tano.
Xana Wa Tshembeka Eka Swilo Hinkwaswo?
3 Vaheveru 3:5 yi ri: “Muxe loyi a a ri mulanguteri a a tshembekile.” I yini lexi endleke muprofeta Muxe a tshembeka? Loko ku akiwa ku tlhela ku lulamisiwa tabernakela, “Muxe a endla hinkwaswo hilaha Yehovha a n’wi leriseke hakona. U endle tano.” (Eksoda 40:16) Tanihi vagandzeri va Yehovha, hi kombisa ku tshembeka hi ku n’wi yingisa loko hi n’wi tirhela. Leswi handle ko kanakana swi katsa ku tshembeka ka hina eka Yehovha hambiloko hi langutane ni miringo yo tika kumbe leyikulu. Hambiswiritano, ku hlula miringo leyikulu a hi yona ntsena mhaka leyi kombisaka leswaku ha tshembeka. Yesu u te: “Munhu la tshembekeke eka leswitsongo wa tshembeka ni le ka swo tala, naswona munhu la nga lulamangiki eka leswitsongo a nga lulamanga ni le ka swo tala.” (Luka 16:10) Hi fanele hi tshembeka ni le timhakeni leti tikombaka ti ri titsongo.
Endla Ndzavisiso
(Eksoda 39:34) swifunengeto swa yona swa madzovo ya makhuna lama pendiweke ma va yo tshwuka, swifunengeto swa yona swa madzovo ya tintini, khetheni leri hambanisaka;
it-2-E 884 ¶3
Madzovo Ya Ntini
Vaisrayele Va Ma Kume Kwihi Madzovo Ya Ntini. Loko ku ri hileswaku rito ra Xiheveru taʹchash leri kumekaka eBibeleni, ri vula ntini, hi nga ha tivutisa leswaku Vaisarayele a va ma kuma kwihi madzovo ya swiharhi sweswo. Hambileswi tintini tikumekaka emalwandle lama nga ni ayisi kumbe lama titimelaka swinene kambe tintini tin’wana ti twana ngopfu ni tindhawu leti maxelo ya kona ma hiselaka. Masiku lawa tintini a ta ha talanga kambe ta kumeka eswiphen’wini swa Lwandle ra Mediteraniya ni le tindhawini tin’wana laha mati ya kona ma kufumelaka. Loko malembe ma ri karhi ma famba vanhu va sungule ku swi hlasela swiharhi leswi naswona hi mikarhi ya Bibele swi nga ha endleka a swi tele eLwandle ra Mediteraniya na le ka Lwandle ro Tshwuka. Hi va 1832 Dikixinari ya Xinghezi ya Calmet ya Holy Bible (p. 139) yi vule leswi: “Swiharhi leswi swa kumeka eka swihlala leswitsongo leswi nga eLwandle ro Tshwuka, eSinayi.”
(Eksoda 40:34) Papa ri sungula ku funengeta tende ra nhlengeletano kutani ku vangama ka Yehovha ku tata tabernakela.
w15-E 7/15 21 ¶1
Xana I Swa Nkoka Leswaku I Mani A Wu Xiyaka Ntirho Wa Wena?
Loko ku hetiwa ku akiwa ka tabernakele, “papa ri sungula ku funengeta tende ra nhlengeletano kutani ku vangama ka Yehovha ku tata tabernakela.” (Eks. 40:34) Mawaku ndlela yo nghasi leyi kombisaka leswaku Yehovha wa va seketela. U ehleketa leswaku Bezalele na Oholiyabu a va titwa njhani hi nkarhi wolowo? Hambileswi mavito ya vona ma nga tsariwangiki eka swilo leswi va swi vumbeke, xankoka eka vona hi leswi va swi voneke leswaku Xikwembu xi katekise ntirho wa mavoko ya vona. (Swiv. 10:22) Eka malembe lama landzeleke, ku vona leswaku swimakiwa swa vona swa ha tirhisiwa entirhweni wa Yehovha swi nga ha va swi va tsakisile swinene. Emisaveni leyintshwa Bezalele na Oholiyabu va ta tsaka swinene ku tiva leswaku tabernakele yi tirhisiwe evugandzerini bya ntiyiso kuringana malembe ya 500!
Ku Hlayiwa Ka Bibele
(Eksoda 39:1-21) Va endla swiambalo leswi lukiweke kahle swa ku tirha ha swona endhawini yo kwetsima hi harhani ya wasi, voya bya phephulu, swiambalo swa lapi leri lukiweke kahle. Va endla swiambalo swo kwetsima leswi a swi ri swa Aroni hilaha Yehovha a leriseke Muxe hakona. 2 A endla efodi hi harhani ya nsuku ni ya wasi, voya bya phephulu, lapi ro tshwuka ni lapi ra xiyimo xa le henhla leri lukiweke. 3 Va endla swiphepherhele swa nsuku swi va swo lala, kutani a swi tsemelela swi va tiharhani leswaku a swi rhunga ni harhani ya wasi, voya bya phephulu, lapi ro tshwuka ni lapi ra xiyimo xa le henhla. 4 Va yi endlela swiphemu swimbirhi leswi hlanganisiweke emakatleni. 5 Bandhi leri a ri ri eka efodi leri nga ta yi tsimba yi tiya, a ri endliwe hi swilo leswi efodi a yi endliwe hi swona, ku nga harhani ya nsuku ni ya wasi, voya bya phephulu, lapi ro tshwuka ni lapi ra xiyimo xa le henhla leri lukiweke, hilaha Yehovha a leriseke Muxe hakona. 6 Kutani va veka maribye ya onikisi eka swilo swo khoma maribye swa nsuku, va kovotla mavito ya vana va Israyele eka wona ku fana niloko ku kovotliwa mfungho. 7 A ma veka ehenhla ka swiphemu swa le makatleni swa efodi, ma va maribye ya xitsundzuxo eka vana va Israyele, hilaha Yehovha a leriseke Muxe hakona. 8 Kutani munhu la nga ni vuswikoti byo rhunga a endla xinkwamana xa le xifuveni, a xi endla ku fana ni efodi hi harhani ya nsuku ni ya wasi, voya bya phephulu, lapi ro tshwuka ni lapi ra xiyimo xa le henhla leri lukiweke. 9 Matlhelo ya xona ya mune a ma ringana loko xi petsiwe hi le xikarhi. Va endla xinkwamana xa le xifuveni lexi loko xi petsiwile, ku leha ka xona ni ku anama ka xona a ku ringana ni ku anama ka xandla. 10 Va veka tilayini ta mune ta maribye eka xona. Layini yo sungula a ku ri rhubi, topazi ni emeralda. 11 Layini ya vumbirhi a ku ri tukoyisi, safiri ni yaspere. 12 Layini ya vunharhu a ku ri ribye ra lexemu, agata ni ametisita. 13 Layini ya vumune a ku ri krisolita, onikisi ni jeyida. A ma vekiwe eka swilo swo khoma maribye swa nsuku. 14 Maribye a ma fambisana ni mavito ya vana va Israyele va 12 naswona mavito a ma kovotliwe ku fana ni mfungho, vito ha rin’we ri yimela nyimba ha yin’we eka leta 12. 15 Kutani va endla tinketana leti lukiweke eka xinkwamana xa le xifuveni ku fana ni tintambhu ta nsuku wo tenga. 16 Hiloko va endla swilo swimbirhi swo khoma maribye swa nsuku ni swingwavila swimbirhi swa nsuku kutani va swi veka ehenhla ka tikhona timbirhi ta xinkwamana xa le xifuveni. 17 Endzhaku ka sweswo va nghenisa tintambhu timbirhi ta nsuku eka swingwavila swimbirhi leswi nga eka tikhona ta xinkwamana xa le xifuveni. 18 Kutani va nghenisa makumu mambirhi ya tintambhu timbirhi eka swilo swimbirhi swo khoma maribye naswona va swi veka emakatleni ya swiphemu swimbirhi emahlweni ka efodi. 19 Endzhaku ka sweswo, va endla swingwavila swimbirhi swa nsuku va swi veka emakumu mambirhi ya le hansi lama langutaneke ni efodi endzeni ka xinkwamana xa le xifuveni. 20 Kutani va endla swingwavila swin’wana swimbirhi swa nsuku va swi veka hi le mahlweni ka efodi, ehansi ka swiphemu swimbirhi swa makatla, ekusuhi ni laha ri hlanganisiweke kona, ehenhla ka bandhi ra efodi. 21 Eku heteleleni va bohelela xinkwamana xa le xifuveni hi ntambhu ya wasi eka swingwavila swa xona ni le ka swingwavila swa efodi leswaku xinkwamana xa le xifuveni xi tshama xi ri eka efodi ehenhla ka bandhi, hilaha Yehovha a leriseke Muxe hakona.
NOVEMBER 9-15
LESWI HI SWI DYONDZAKA EBIBELENI | LEVHITIKA 1-3
“Xivangelo Xo Va Ku Endliwa Magandzelo”
(Levhitika 1:3) “‘Loko gandzelo rakwe ku ri gandzelo ro hisiwa leri humaka eka ntlhambi wa tihomu, u fanele a nyikela nkuzi leyi hanyeke kahle. U fanele a ri nyikela eka Yehovha hi ku tirhandzela enyangweni ya tende ra nhlengeletano.
(Levhitika 2:1) “‘Kutani loko munhu a nyikela gandzelo ra mavele eka Yehovha, gandzelo rakwe ri fanele ri va mapa lama silekeke kahle naswona u fanele a chela mafurha ehenhla ka wona, kutani a n’wan’wasela murhi wa risuna ehenhla ka wona.
(Levhitika 2:12) “‘Mi nga swi nyikela eka Yehovha swi va gandzelo ra mihandzu leyi wupfeke ku sungula, kambe a swi fanelanga swi tisiwa ealtarini leswaku swi va nun’hwelo lowu tsakisaka.
it-2-E 525
Magandzelo
Magandzelo yo hisiwa. Magandzelo yo hisiwa a ma nyikeriwa eka Xikwembu ma helerile naswona loyi a nyikelaka a a nga ta teka xiphemu ni xin’we xa nyama ya xifuwo lexi nyikeriwaka. (Ringanisa na Vaa 11:30, 31, 39, 40.) A ma endliwa leswaku Yehovha a ta amukela gandzelo ra xidyoho leri nkarhi wun’wana a ri nyikeriwa na wona. Ku fana ni “gandzelo ro hisiwa” Yesu Kreste na yena u nyikele hi vutomi bya yena.
it-2-E 528 ¶4
Magandzelo
Magandzelo ya mavele. Magandzelo ya mavele a ma endliwa swin’we ni gandzelo ro kombela ku rhula, gandzelo ro hisiwa, gandzelo ra xidyoho ni mihandzu leyi nga tshovelo wo sungula; mikarhi yin’wana a ma endliwa ma ri woxe. (Eks 29:40-42; Lv 23:10-13, 15-18; Tin 15:8, 9, 22-24; 28:9, 10, 20, 26-28; ndz 29) Magandzelo lama a ma ri yo khensa swilo leswi Xikwembu xi va endleleke swona. Hakanyingi a ma nyikeriwa ni mafurha ni murhi wa risuna. Magandzelo ya mavele a ma endliwa hi mapa lama silekeke kahle, mavele lama katingiweke, swinkwa leswi endliweke ku fana ni xingwavila kumbe swinkwa swo oma, mavele lama katingiweke hi nsimbhi kumbe mavele lama swekiweke hi pani. Magandzelo man’wana ya mavele a ma vekiwa ealitarini yo hisela magandzelo, man’wana a ma dyiwa hi vaprista naswona loko ku endliwa gandzelo ro kombela ku rhula loyi a a endla gandzelo a a dya na yena. (Lv 6:14-23; 7:11-13; Tin 18:8-11) Magandzelo ya mavele lama a ma endliwa ealitarini a ma nga cheriwi comela kumbe “vulombe” leswi a swi ta endla leswaku ma vila.—Lv 2:1-16.
(Levhitika 3:1) “‘Loko gandzelo rakwe ku ri gandzelo ro kombela ku rhula naswona loko a ri nyikela ri huma entlhambini wa tihomu, hambi i nkuzi kumbe i ntswele, u fanele a nyikela xifuwo lexi hanyeke kahle emahlweni ka Yehovha.
it-2-E 526 ¶1
Magandzelo
Magandzelo yo kombela ku rhula. Magandzelo yo kombela ku rhula lama a ma nyikeriwa eka Yehovha a ma kondletela ku rhula na yena. Loyi a nyikeleke gandzelo ro kombela ku rhula swin’we ni dyangu wakwe a va ta dya nyama ya kona (exivaveni xa tabernakela; hi ku ya hi matimu a ku endliwe mintsonga yi rhendzela xivava; etempeleni a ku ri na tindhawu to dyela eka tona). Muprista loyi a a hisa gandzelo ni vaprista lava a va tirha etempeleni na vona a va dya. Yehovha a a kuma nun’hwelo wa musi lowu humaka eka mafurha lama hisiwaka. Ngati leyi a yi yimela vutomi a yi nyikeriwa eka Xikwembu. Hikwalaho vaprista ni vagandzeri a swi fana ni loko va dya na Yehovha naswona a swi kombisa leswaku va ni ku rhula na yena. Loko munhu a dya gandzelo leri a nga tenganga (hi ku ya leswi xaxametiweke eka Nawu) kumbe a dya nyama yoleyo ku hundze masiku lama pimiweke (loko ku hisa, nyama yoleyo a yi ta sungula ku bola) a a fanele a dlayiwa eka varikwavo. U va a thyakise swakudya sweswo hileswi a a nga tenganga kumbe hi ku dya swakudya leswi a swi nyenyentsa emahlweni ka Yehovha naswona a swi kombisa leswaku a nga swi xiximi swilo swo kwetsima.—Lv 7:16-21; 19:5-8.
Endla Ndzavisiso
(Levhitika 2:13) “‘Gandzelo rin’wana ni rin’wana ra mavele leri u nga ta ri nyikela ri fanele ri va ri cheriwe munyu; naswona u nga tshuki u rivala ku ri chela munyu hikuva wu ta ku tsundzuxa ntwanano wa Xikwembu. Gandzelo rin’wana ni rin’wana leri u nga ta ri nyikela, u ta ri chela munyu.
(Ezekiyele 43:24) U ta swi nyikela eka Yehovha naswona vaprista va fanele va swi chela hi munyu kutani va swi nyikela swi va gandzelo ro hisiwa eka Yehovha.
Tinhla-nkulu Ta Buku Ya Levhitika
2:13—Ha yini “gandzelo rin’wana ni rin’wana” a ri fanele ri cheriwa munyu? Sweswo a swi nga endleriwi ku antswisa nantswo wa switlhavelo. Emisaveni hinkwayo, munyu wu tirhiseriwa ku sivela swilo leswaku swi nga boli. Swi nga ha endleka a wu cheriwa emagandzelweni hikwalaho ka leswi wu fanekiselaka ku nga onhaki.
(Levhitika 3:17) “‘I nawu wa hilaha ku nga heriki eka vatukulu va n’wina, etindhawini hinkwato leti mi tshamaka eka tona: Mi nga tshuki mi dya mafurha kumbe ngati.’”
it-1-E 813
Mafurha
Xivangelo xa nawu. Eka nawu wa ntwanano, ngati na mafurha a ku ri swa Yehovha ntsena. Ngati yi ni vutomi lebyi munyiki wa byona ku nga Yehovha hikwalaho a yi ri ya yena. (Lv 17:11, 14) Mafurha a ma tekiwa tanihi xiphemu xa nkoka eka xiharhi. Ku nyikela hi mafurha ya xiharhi a swi kombisa leswaku va swi xiya leswaku Yehovha u faneriwa hi swilo swa nkoka tanihi leswi na yena a nga Xikwembu lexi hananaka swinene naswona a swi kombisa leswaku xikongomelo xa loyi a nyikelaka i ku nyika Xikwembu swilo leswinene ngopfu. Hikwalaho ka leswi a swi fanekisela leswaku Vaisrayele va nyika Yehovha swilo hinkwaswo leswinene, a swi fanele swi hisiwa ehenhla ka altari swi va “swakudya” ni “nun’hwelo lowu tsakisaka” eka Yehovha. (Lv 3:11, 16) Ku dya mafurha a ku ri ku yiva swilo swo kwetsima swa Xikwembu, leswi a swi ta kombisa ku delela Yehovha. Ku dya mafurha a ku ri ku ti vangela rifu. Ku hambana ni ngati mafurha a ma tirhiseriwa ni swilo swin’wana, ntsena loko ku ri mafurha ya xiharhi lexi nga lo tifela kumbe lexi dlayiweke hi xivandzana xa nhova.—Lv 7:23-25.
Tinhla-nkulu Ta Buku Ya Levhitika
3:17. Tanihi leswi mafurha a ma tekiwa ma ri ndhawu leyinene ngopfu kumbe leyi fuweke swinene, ku siveriwa ka Vaisrayele leswaku va nga ma dyi a ku kandziyisa leswaku xiphemu lexinene ngopfu i xa Yehovha. (Genesa 45:18) Leswi swi hi tsundzuxa leswaku hi fanele hi nyika Yehovha leswinene ngopfu.—Swivuriso 3:9, 10; Vakolosa 3:23, 24.
Ku Hlayiwa Ka Bibele
(Levhitika 1:1-17) Hiloko Yehovha a vitana Muxe a vulavula na yena a ri etendeni ra nhlengeletano a ku: 2 “Byela Vaisrayele u ku, ‘Loko un’wana wa n’wina o tshuka a nyikela eka Yehovha gandzelo leri humaka eka swifuwo, mi fanele mi nyikela gandzelo ra n’wina leri humaka eka ntlhambi wa tihomu kumbe ntlhambi wa tinyimpfu. 3 “‘Loko gandzelo rakwe ku ri gandzelo ro hisiwa leri humaka eka ntlhambi wa tihomu, u fanele a nyikela nkuzi leyi hanyeke kahle. U fanele a ri nyikela eka Yehovha hi ku tirhandzela enyangweni ya tende ra nhlengeletano. 4 U ta tlhandleka voko rakwe ehenhla ka nhloko ya gandzelo ro hisiwa naswona Xikwembu xi ta amukela gandzelo rero leswaku a rivaleriwa swidyoho swakwe. 5 “‘Kutani ku fanele ku tlhaviwa xinkuzana emahlweni ka Yehovha naswona vana va Aroni lava nga vaprista, va ta nyikela ngati kutani va yi n’wan’wasela ematlhelo hinkwawo ya altari leyi nga enyangweni ya tende ra nhlengeletano. 6 Gandzelo ro hisiwa ri fanele ri yevuriwa kutani ri tsemeleriwa. 7 Vana va Aroni lava nga vaprista va ta tshivela ndzilo ealtarini kutani va tlhandleka tihunyi endzilweni. 8 Va ta veka nyama leyi tsemeleriweke ya gandzelo swin’we ni nhloko ni mafurha ya tinso ehenhla ka tihunyi leti nga endzilweni lowu nga ealtarini. 9 Marhumbu ni manqina ya rona swi ta hlantswiwa hi mati kutani muprista u ta swi hisa hinkwaswo ealtarini swi va gandzelo ro hisiwa, gandzelo leri endliwaka hi ndzilo ri va nun’hwelo lowu tsakisaka eka Yehovha. 10 “‘Loko gandzelo rakwe ro hisiwa ri huma entlhambini wa tinyimpfu kumbe timbuti, u fanele a nyikela hi khuna kumbe xiphongo lexi hanyeke kahle. 11 Ri ta tlhaviwa emahlweni ka Yehovha hi le tlhelo ra le n’walungwini ra altari, kutani vana va Aroni lava nga vaprista va ta n’wan’wasela ngati ya rona ematlhelo hinkwawo ya altari. 12Ri ta tsemeleriwa kutani muprista u ta veka nyama ya rona, nhloko ya rona ni mafurha ya rona ya tinso ehenhla ka tihunyi leti nga endzilweni lowu nga ealtarini. 13 U ta hlantswa marhumbu ni manqina hi mati kutani muprista u ta ri nyikela hinkwaro a ri hisa ealtarini. I gandzelo ro hisiwa, gandzelo leri endliwaka hi ndzilo ri va nun’hwelo lowu tsakisaka eka Yehovha. 14 “‘Kambe loko gandzelo rakwe leri hiseriwaka Yehovha ku ri swinyenyana, u ta nyikela gandzelo rakwe hi magugurhwana kumbe hi swituvana. 15 Muprista u ta ri nyikela ealtarini kutani a tsema nhloko ya rona, a ri hisa ealtarini, kambe ngati ya rona yi fanele yi chuluriwa etlhelo ka altari. 16 U fanele a susa chelele ra rona ni tinsiva ta rona a swi lahlela etlhelo ka altari, etlhelo ra le vuxeni laha ku nga ni nkuma. 17 U ta ri handzula hi le timpapeni ta rona, kambe a nga fanelanga a ri tsema hi le xikarhi. Kutani muprista u ta ri hisa ealtarini ehenhla ka tihunyi leti nga endzilweni. I gandzelo ro hisiwa, gandzelo leri endliwaka hi ndzilo ri va nun’hwelo lowu tsakisaka eka Yehovha.
NOVEMBER 16-22
LESWI HI SWI DYONDZAKA EBIBELENI | LEVHITIKA 4-5
“Nyika Yehovha Hinkwaswo Leswi U Nga Swi Kotaka”
(Levhitika 5:5, 6) “‘Loko a va ni nandzu wa xin’wana xa swilo leswi, u fanele a phofula ndlela leyi a dyoheke ha yona. 6 U ta tlhela a tisa gandzelo ra yena ra nandzu eka Yehovha hikwalaho ka xidyoho lexi a xi endleke, ku nga xinyimpfana xa ntswele kumbe ximbutana xa ntswele, xi va gandzelo ra xidyoho. Kutani muprista u ta n’wi kombelela ku rivaleriwa xidyoho xa yena.
it-2-E 527 ¶9
Magandzelo
Gandzelo ra nandzu. Magandzelo ya nandzu a ma nyikeriwa loko munhu a endle xidyoho, hikuva eka nandzu wun’wana ni wun’wana ku katseka xidyoho. A ma endliwa loko munhu a voniwe nandzu naswona a ma hambana katsongo ni magandzelo man’wana ya xidyoho, hikuva swi tikomba onge wona a ma endliwa loko ku ri ni timfanelo to karhi leti onhiweke. Ku nga ha va ku ri mfanelo ya Yehovha kumbe ya tiko rakwe ro kwetsima. Gandzelo ra nandzu a ri endliwa leswaku munhu a ta rivaleriwa xidyoho lexi a xi endleke xo onha mfanelo ya Yehovha kumbe ku endla leswaku a nga xupuriwi hikwalaho ka xidyoho lexi a xi endleke.—Ringanisa na Esa 53:10.
(Levhitika 5:7) “‘Kambe loko a nga swi koti ku humesa nyimpfu, u fanele a tisa magugurhwana mambirhi kumbe swituvana swimbirhi eka Yehovha swi va gandzelo ra yena ra nandzu hikwalaho ka xidyoho lexi a xi endleke, xin’we xi va xa gandzelo ra xidyoho kutani lexin’wana xi va xa gandzelo ro hisiwa.
Lexi Tivaka Ku Tsana Ka Hina
Loko Nawu wu vulavula hi ku anakanyela loku Yehovha a nga na kona wu ri: ‘Kambe, loko munhu a nga swi koti ku humesa nyimpfu, u fanele a tisa magugurhwana mambirhi kumbe swituvana swimbirhi eka Yehovha.’ (Ndzimana 7) Xiga lexi nge ‘loko a nga swi koti ku humesa’ xi nga ha tlhela xi hundzuluxeriwa xi va “loko swi ri ehenhla ka matimba yakwe.” Loko ku ri leswaku Muisrayele wa kona a a ri xisiwana xo hetelela lerova a a nga ta swi kota ku humesa nyimpfu, Xikwembu a xi ta amukela nchumu lowu a a ta kota ku wu nyikela, ku nga swituvana swimbirhi kumbe magugurhwana mambirhi.
(Levhitika 5:11) “‘Kutani loko a nga swi koti ku humesa magugurhwana mambirhi kumbe swituvana swimbirhi, u fanele a tisa mapa lama silekeke kahle lama ringanaka omere yin’we ma va gandzelo ra yena ra xidyoho. A nga fanelanga a ri chela mafurha kumbe a veka murhi wa risuna eka rona, hikuva i gandzelo ra xidyoho.
Lexi Tivaka Ku Tsana Ka Hina
Xana munhu yoloye a a fanele a endla yini loko a a nga ta swi kota hambi ku ri ku nyikela hi swinyenyana swimbirhi? Nawu a wu ku: “[U] fanele [a] tisa vukhume bya mpimo wa efa [tikhapu ta nhungu kumbe ta kaye] ya mapa lama silekeke kahle byi va gandzelo ra [yena] ra xidyoho.” (Ndzimana 11) Yehovha u pfumelele vanhu lava nga swi swisiwana swo hetelela leswaku va nyikela hi gandzelo rin’wana ra xidyoho ematshan’weni yo nyikela hi swifuwo. Le Israyele, ku va munhu a ri xisiwana a swi nga ta n’wi sivela ku kuma mikateko ya ku rivaleriwa swidyoho kumbe ku va ni ku rhula ni Xikwembu.
Endla Ndzavisiso
(Levhitika 5:1) “‘Loko munhu o tshuka a swi vona kumbe a twa leswaku un’wana u endle xidyoho kutani a twa ku tivisiwa leswaku ku fanele ku nyikeriwa vumbhoni, kambe a nga vuli nchumu, u ta va ni nandzu naswona u ta tihlamulela hikwalaho ka xihoxo xa yena.
Dyondza Eka Malandza Yo Tshembeka Ya Yehovha
14 Na wena u nga tshembeka eka Yehovha ku sungula ni le ka van’wana hi ku va ni musa. Hi xikombiso, u nga ha va ni vumbhoni bya leswaku makwerhu u endle xidyoho lexikulu. U nga lava ku tshembeka eka yena, ngopfungopfu loko a ri munghana wa wena lonkulu kumbe xirho xa ndyangu. Kambe wa swi tiva leswaku i swa nkoka swinene ku tshembeka eka Yehovha. Ku fana na Natani, yingisa Yehovha kambe u va ni musa eka makwerhu. N’wi byele leswaku u fanele a kombela vakulu leswaku va n’wi pfuna naswona u fanele a endla sweswo hi ku hatlisa. Loko a nga ku yingisi, u fanele u byela vakulu. Hi ku endla leswi, u ta tshama u tshembekile eka Yehovha. Naswona hi nkarhi lowu fanaka, u ta va u kombe makwerhu musa hikuva vakulu va nga ha n’wi pfuna leswaku a tlhela a va ni vuxaka lebyinene na Yehovha. Va ta n’wi lulamisa hi ndlela ya rirhandzu.—Hlaya Levhitika 5:1; Vagalatiya 6:1.
(Levhitika 5:15, 16) “Loko munhu o tshuka a nga tshembeki kutani a tlula nawu mayelana ni swilo swo kwetsima swa Yehovha kambe ku nga ri hi vomu, u ta tisa khuna leri hanyeke kahle eka Yehovha ri va gandzelo ra nandzu; ntikelo wa rona wu ta ringana ni mpimo wa ndhawu yo kwetsima. 16 Kutani u ta riha xidyoho lexi a dyoheleke ndhawu yo kwetsima ha xona naswona u ta engetela 20 wa tiphesente eka mali yoleyo. U ta swi nyika muprista leswaku muprista a ta n’wi kombelela ku rivaleriwa hi khuna ra gandzelo ra nandzu, kutani u ta rivaleriwa.
it-1-E 1130 ¶2
Vukwetsimi
Swihari Ni Ntshovelo. Swinkuzana swa mativula swa tihomu, tinyimpfu ni timbuti a swi ri swo kwetsima eka Yehovha, a swi nga fanelanga swi tirhiseriwa swin’wana. A ku fanele ku endliwa magandzelo hi swona naswona swirho swin’wa swa swona a swi nyikiwa vaprista lava tengisiweke. (Tin 18:17-19) Mihandzu yo sungula ni vukhume a swi kwetsima ku fana ni magandzelo hinkwawo ni tinyiko hinkwato leswi a swi hlawulekiseriwe leswaku swi tirhisiwa endhawini yo kwetsima. (Eks 28:38) Swilo hinkwaswo leswi a swi kwetsima eka Yehovha a swi ri swa risima naswona a swi fanele swi xiximiwa. Xikombiso xin’wana i xa nawu lowu khumbaka vukhume. Loko munhu a vekele xiphemu xo karhi etlhelo xa koroni leswaku xi va vukhume naswona un’wana wa xirho xa ndyangu a xi teka a nga swi tivi kutani a xi tirhisa ekaya, a sweka, n’wini wa xona a a fanele a voniwa nandzu wo ka a nga landzeli nawu wa Xikwembu wo xixima swilo swo kwetsima. Nawu a wu kombisa leswaku munhu yoloye a a fanele a riha naswona eka ndziho wa yena a fanele a ngetela hi ti phesente ta 20, ku nga hlayiwi gandzelo ra khuna leri hanyeke kahle. Sweswo a swi kandziyisa leswaku swilo swo kwetsima swa Yehovha a swi fanele swi xiximiwa swinene.—Lv 5:14-16.
Ku Hlayiwa Ka Bibele
(Levhitika 4:27–5:4) “‘Loko munhu un’wana etikweni a dyoha kambe ku nga ri hi vomu kutani a va ni nandzu hi ku endla xin’wana xa swilo leswi Yehovha a leriseke leswaku a swi fanelanga swi endliwa, 28 kumbe a xiya leswaku u endle xidyoho, u fanele a tisa ximbutana xa ntswele lexi hanyeke kahle xi va gandzelo ra xidyoho lexi a xi endleke. 29 U ta tlhandleka voko rakwe ehenhla ka nhloko ya ximbutana xa gandzelo ra xidyoho kutani a xi tlhava laha xifuwo xa gandzelo ro hisiwa xi tlhaveriwaka kona. 30 Muprista u ta teka ngati yin’wana ya xona hi ritiho a yi tota etimhondzweni ta altari ya gandzelo ro hisiwa, kutani u ta chela ngati leyin’wana hinkwayo ya xona etshakwini ra altari. 31 U ta susa mafurha ya xona hinkwawo hilaha mafurha ya xifuwo xa gandzelo ro kombela ku rhula ma susiwaka hakona, muprista u ta xi hisa ehenhla ka altari xi va nun’hwelo lowu tsakisaka eka Yehovha; kutani muprista u ta n’wi kombelela ku rivaleriwa, kutani u ta rivaleriwa. 32 “‘Kambe loko a tisa xinyimpfana xi va gandzelo ra yena ra xidyoho, u fanele a tisa xinyimpfana xa ntswele lexi hanyeke kahle. 33 U ta tlhandleka voko rakwe ehenhla ka nhloko ya gandzelo ra xidyoho kutani a ri tlhava ri va gandzelo ra xidyoho laha gandzelo ro hisiwa ri tlhaveriwaka kona. 34 Muprista u ta teka ngati yin’wana ya gandzelo ra xidyoho hi ritiho a yi tota etimhondzweni ta altari ya gandzelo ro hisiwa, kutani u ta chela ngati leyin’wana hinkwayo ya rona etshakwini ra altari. 35 U ta susa mafurha ya rona hinkwawo hilaha mafurha ya khuna leritsongo ra gandzelo ro kombela ku rhula ma susiwaka hakona, kutani muprista u ta swi hisa ealtarini ehenhla ka magandzelo ya Yehovha lama endliwaka hi ndzilo; muprista u ta n’wi kombelela ku rivaleriwa hikwalaho ka xidyoho lexi a xi endleke, hikwalaho u ta rivaleriwa xona.
5 “‘Loko munhu o tshuka a swi vona kumbe a twa leswaku un’wana u endle xidyoho kutani a twa ku tivisiwa leswaku ku fanele ku nyikeriwa vumbhoni, kambe a nga vuli nchumu, u ta va ni nandzu naswona u ta tihlamulela hikwalaho ka xihoxo xa yena. 2 “‘Kumbe loko munhu o khumba nchumu lowu nga tengangiki, ku nga ha va ntsumbu wa xiharhi lexi nga tengangiki, xifuwo lexi nga tengangiki kumbe swivumbiwa leswi nga tengangiki leswi fambaka swi tele, a nga tenganga naswona u ni nandzu hambiloko a nga swi xiyi. 3 Kumbe loko munhu o khumba munhu kumbe nchumu lowu nga tengangiki, lowu nga n’wi endlaka a nga tengi kambe a nga swi xiyi, kutani a swi tiva, u ta va ni nandzu. 4 “‘Kumbe loko munhu o hatlisela ku hlambanya ku endla swo karhi, ku nga ha va leswinene kumbe leswo biha ku nga khathariseki leswaku i yini, kambe a nga swi xiyi, kutani endzhaku a swi xiya leswaku u hatlisele ku hlambanya, u ta va ni nandzu.
NOVEMBER 23-29
LESWI HI SWI DYONDZAKA EBIBELENI | LEVHITIKA 6-7
“Minyikelo Yo Kombisa Ku Nkhensa”
(Levhitika 7:11, 12) “‘Lowu i nawu wa gandzelo ro kombela ku rhula leri munhu a nga ta ri nyikela eka Yehovha: 12 Loko a ri nyikela leswaku a kombisa ku khensa, u ta ri nyikela ni swinkwa leswi nga riki na comela leswi endliweke ku fana ni swingwavila swi pfanganisiwa ni mafurha swi va gandzelo ra ku khensa, swinkwa swo oma leswi nga riki na comela leswi totiweke mafurha ni swinkwa leswi endliweke ku fana ni swingwavila hi mapa lama silekeke kahle lama pfanganisiweke kahle ni mafurha.
Leswi Hi Swi Dyondzaka eBukwini Ya Levhitika
9 Dyondzo ya vumbirhi: Hi tirhela Yehovha hikwalaho ka leswi hi n’wi rhandzaka. Leswaku hi twisisa mhaka leyi, a hi buleni hi gandzelo ro kombela ku rhula, ku nga xiphemu xin’wana xa vugandzeri lexi a xi ri xa nkoka eka Vaisrayele va khale. Eka buku ya Levhitika, hi twa leswaku Muisrayele a a endla gandzelo ro kombela ku rhula “leswaku a kombisa ku nkhensa.” (Lev. 7:11-13, 16-18) A nga boheki ku endla xitlhavelo xexo kambe a a xi endla hi ku tirhandzela. Munhu un’wana ni un’wana a endla xitlhavelo xexo hi ku tirhandzela hikwalaho ka leswi a rhandza Yehovha Xikwembu xakwe. Munhu loyi a a endla xitlhavelo, ndyangu wakwe ni vaprista hi vona lava a va dya nyama ya xiharhi lexi a ku endliwe xitlhavelo hi xona. Kambe swirho swin’wana swa xiharhi xexo a swi nyikiwa Yehovha. Hi swihi swirho swa kona?
(Levhitika 7:13-15) U ta nyikela gandzelo rakwe swin’we ni swinkwa leswi nga ni comela leswi endliweke ku fana ni swingwavila ku katsa ni magandzelo yakwe yo kombela ku rhula lama nga gandzelo ro khensa. 14 U ta teka muxaka ha wun’we wa xinkwa wa gandzelo rin’wana ni rin’wana wu va gandzelo ro kwetsima ra Yehovha; ri ta va ra muprista loyi a n’wan’waselaka ngati ya magandzelo yo kombela ku rhula. 15 Nyama ya gandzelo ro khensa ya magandzelo yakwe yo kombela ku rhula yi ta dyiwa hi siku leri a nga ta yi nyikela ha rona. A nga fanelanga a hlayisa yin’wana ku fikela nimixo.
Switlhavelo Leswi Tsakiseke Xikwembu
15 Gandzelo rin’wana ro tirhandzela a ku ri xitlhavelo xa xinakulobye, lexi hlamuseriwaka eka Levhitika ndzima 3. Rito leri ri nga ha tlhela ri hundzuluxeriwa ri va “xitlhavelo xa magandzelo ya ku rhula.” Hi Xiheveru, rito “ku rhula” a ri vuli ku nga vi na nyimpi kumbe mpfilumpfilu ntsena. Buku leyi nge Studies in the Mosaic Institutions yi ri: “EBibeleni, ri vula sweswo, ri tlhela ri vula xiyimo kumbe vuxaka bya ku rhula ni Xikwembu, ku tshamiseka, ku khana ni ntsako.” Hikwalaho, switlhavelo swa xinakulobye a swi nyikeriwa leswaku ku hlayisiwa ku rhula ni Xikwembu, ku xi rhurisa, swin’we ni ku kombisa ku nkhensa kumbe ku tlangela xiyimo xa ku katekisiwa hi ku rhula hi Xikwembu, lexi lava va amukeriwaka hi xona va nga na xona. Vaprista swin’we ni muendli wa gandzelo a va dya gandzelo endzhaku ka loko ngati ni mafurha swi nyikeriwe eka Yehovha. (Levhitika 3:17; 7:16-21; 19:5-8) Hi ndlela yo saseka ni yo fanekisela, muendli wa xitlhavelo, vaprista na Yehovha Xikwembu a va hlanganyela eku dyeni, va kombisa vuxaka lebyi rhuleke lebyi a byi ri kona exikarhi ka vona.
(Levhitika 7:20) “‘Kambe munhu la nga tengangiki loyi a dyaka nyama ya gandzelo ro kombela ku rhula leri nga ra Yehovha, u fanele a dlayiwa.
Switlhavelo Swo Dzunisa Leswi Tsakisaka Yehovha
8 Ku vuriwa yini hi munhu loyi a endlaka gandzelo? Nawu wu vule leswaku munhu un’wana ni un’wana loyi a taka emahlweni ka Yehovha a a fanele a va a basile naswona a pfumala xisandzu. Un’wana ni un’wana loyi a nga ni xisandzu hikwalaho ka xivangelo xihi ni xihi, a a fanele a rhanga a nyikela gandzelo ra xidyoho kumbe ra nandzu leswaku a tlhela a va ni xiyimo lexi baseke emahlweni ka Yehovha, leswaku gandzelo ra yena ro hisiwa kumbe xitlhavelo xa yena xa xinakulobye xi ta amukeleka eka Yena. (Levhitika 5:1-6, 15, 17) Hikwalaho, xana ha wu twisisa nkoka wa ku va minkarhi hinkwayo hi tshama hi basile emahlweni ka Yehovha? Loko hi lava leswaku vugandzeri bya hina byi amukeleka eka Xikwembu, hi fanele hi hatla hi lulamisa kun’wana ni kun’wana laha hi tlulaka milawu ya Xikwembu. Hi fanele hi hatlisela ku ya lava mpfuno wa vanhu lava tirhisiwaka hi Xikwembu leswaku va hi pfuna—“vakulukumba va vandlha” ni “gandzelo ra ku vuyelelana ra swidyoho swa hina,” Yesu Kreste.—Yakobo 5:14; 1 Yohane 2:1, 2.
Endla Ndzavisiso
(Levhitika 6:13) Ndzilo wu ta tshama wu ri karhi wu pfurha ealtarini. A wu fanelanga wu timeka.
it-1-E 833 ¶1
Ndzilo
Ndzilo lowu a wu ri etabernakeleni ni le tempeleni. Ndzilo a wu ri xiphemu xa vugandzeri bya le tabernakeleni naswona hi ku famba ka nkarhi wu tirhisiwe ni le tempeleni. Mixo wun’wana na wun’wana ni loko ri pela muprista lonkulu a a fanele a hisa murhi wa risuna ealitarini ya murhi wa risuna. (Eks 30:7, 8) Nawu wa Xikwembu a wu lava leswaku ndzilo lowu a wu ri ealitari yo hisela magandzelo wu tshama wu ri karhi wu pfurha. (Lv 6:12, 13) Ndhavuko wa Vayuda wu vula leswaku ndzilo wa le alitari a wu tshiveriwa hi Xikwembu hi singita, hambileswi vanhu vo tala a va swi tshemba sweswo kambe Matsalwa a ma swi seketeli. Hi ku ya hi swileriso swo sungula leswi Yehovha a swi nyikeke Muxe, vana va Aroni a va fanele va “tshivela ndzilo ealtarini kutani va tlhandleka tihunyi endzilweni” va nga si veka gandzelo ehenhla ka alitari. (Lv 1:7, 8) Endzhaku ka loko vuprista bya Aroni byi vekiwile, loko va heta ku nyikela magandzelo ku xike ndzilo wu huma eka Yehovha naswona swi nga ha endleka a wu huma epapeni leri a ri funengete tabernakela kutani wu fika wu hisa gandzelo leri a ri ri ealitarini. Ndzilo lowu xikeke hi singita a hi wona wu sunguleke ndzilo ealitarini kambe wu fike wu “hisa gandzelo ro hisiwa ni mafurha lawa a ma ri ealtarini.” Ndzilo lowu se a wu pfurha ealitarini, a wu pfangane ni ndzilo lowu humaka eka Xikwembu. (Lv 8:14–9:24) Hilaha ku fanaka ndzilo wa singita lowu humaka eka Yehovha wu hise magandzelo endzhaku ka xikhongelo lexi Solomoni a xi endleke loko ku nyiketeriwa tempele. Leswaku u kuma swikombiso swin’wana swa ndzilo wa singita lowu Yehovha a wu tirhiseke loko a amukela magandzelo ya malandza yakwe vona.—2Tk 7:1; Vaa 6:21; 1Th 18:21-39; 1Tk 21:26.
(Levhitika 6:25) “Byela Aroni ni vana vakwe u ku, ‘Lowu i nawu wa gandzelo ra xidyoho: Gandzelo ra xidyoho ri ta tlhaviwa emahlweni ka Yehovha endhawini leyi gandzelo ro hisiwa ri tlhaveriwaka eka yona. I nchumu wo kwetsima ngopfu.
Buku Ya Bibele Ya Vu-3—Levhitika
15 (3) Gandzelo ra xidyoho ra laveka eka swidyoho leswi nga endliwangiki ha vomu kumbe swidyoho leswi endliweke hi xihoxo. Muxaka wa xifuwo lexi nyikeriwaka wu titshege hi leswaku i xidyoho xa mani lexi endleriwaka magandzelo—lexiya xa muprista, xa vanhu hinkwavo, xa ndhuna kumbe munhu la tolovelekeke. Ku hambana ni magandzelo yo hisiwa ni gandzelo ro kombela ku rhula lawa a ma nyikeriwa, gandzelo ra xidyoho a swi boha leswaku ri endliwa.—4:1-35; 6:24-30.
Ku Hlayiwa Ka Bibele
(Levhitika 6:1-18) Yehovha a ya emahlweni a vulavula na Muxe a ku: 2 “Loko munhu o dyoha kutani a nga tshembeki eka Yehovha hi ku xisa munhukulobye mayelana ni nchumu lowu a khomisiweke wona kumbe nchumu lowu a lombiweke wona kumbe a yivela munhukulobye kumbe a n’wi tekela swo karhi hi vukanganyisi, 3 kumbe a kuma nchumu lowu lahlekeke kutani a hemba mayelana na wona naswona loko a hlambanya hi vunwa eka xidyoho xihi ni xihi lexi a nga xi endlaka, u fanele a endla leswi: 4 Loko a dyohile naswona a ri ni nandzu, u fanele a tlherisela leswi a swi yiveke, leswi a swi tekeke hi nkani, leswi a swi tekeke hi vukanganyisi, leswi a khomisiweke swona, kumbe nchumu lowu lahlekeke lowu a wu kumeke, 5 kumbe nchumu wun’wana ni wun’wana lowu a hlambanyeke hi vunwa eka wona, kutani u fanele a wu riha hi hakelo leyi heleleke naswona u ta engetela 20 wa tiphesente eka mali yoleyo. U ta wu nyika n’wini wa wona hi siku leri a nga ta voniwa nandzu ha rona. 6 Kutani u ta tisa khuna leri hanyeke kahle eka muprista ri va gandzelo ra yena ra nandzu eka Yehovha hi ku ya hi nxavo lowu muprista a wu ringanyeteke, wa gandzelo ra nandzu. 7 Muprista u ta n’wi kombelela ku rivaleriwa emahlweni ka Yehovha, kutani u ta rivaleriwa nchumu wihi ni wihi lowu a nga ha vaka a wu endlile lowu endleke leswaku a va ni nandzu.” 8 Yehovha a ya emahlweni a vulavula na Muxe a ku: 9 “Lerisa Aroni ni vana vakwe u ku, ‘Lowu i nawu wa gandzelo ro hisiwa: Gandzelo ro hisiwa ri ta tshama exitikweni ealtarini vusiku hinkwabyo ku fikela nimixo, kutani ndzilo wu ta tshama wu ri karhi wu pfurha ealtarini. 10 Muprista u ta ambala xiambalo xakwe xa vuprista lexi endliweke hi lapi a tlhela a ambala xiburukwana lexi endliweke hi lapi. Kutani u ta susa nkuma wa gandzelo ro hisiwa lowu ndzilo wu ri hiseke ealtarini, a wu veka etlhelo ka altari. 11 U ta hluvula swiambalo swakwe a ambala swin’wana kutani a teka nkuma a wu yisa endhawini leyi baseke ehandle ka nxaxa. 12 Ndzilo wu ta tshama wu ri karhi wu pfurha ealtarini. A wu fanelanga wu timeka. Muprista u fanele a tshivela tihunyi ehenhla ka wona mixo wun’wana ni wun’wana naswona a veka gandzelo ro hisiwa ehenhla ka wona, kutani u ta hisa mafurha ya magandzelo yo kombela ku rhula ehenhla ka wona. 13 Ndzilo wu ta tshama wu ri karhi wu pfurha ealtarini. A wu fanelanga wu timeka. 14 “‘Kutani lowu i nawu wa gandzelo ra mavele: N’wina vana va Aroni mi ta ri nyikela eka Yehovha emahlweni ka altari. 15 Un’wana wa vona u ta nusa mapa lama silekeke kahle ya gandzelo ra mavele hi voko ni mafurha man’wana ya rona ni murhi hinkwawo wa risuna lowu nga eka gandzelo ra mavele, u ta swi hisa ealtarini swi va nun’hwelo lowu tsakisaka wa gandzelo ra xitsundzuxo eka Yehovha. 16 Aroni ni vana vakwe va ta dya leswi saleke swa rona. Swi ta endliwa swi va swinkwa leswi nga riki na comela swi dyeriwa endhawini yo kwetsima. Va ta swi dyela exivaveni xa tende ra nhlengeletano. 17 A swi fanelanga swi bakiwa ni nchumu wihi ni wihi lowu cheriweke comela. Ndzi va nyike swona swi va xiavelo xa vona eka magandzelo ya mina lama endliweke hi ndzilo. I nchumu wo kwetsima ngopfu ku fana ni gandzelo ra xidyoho ni gandzelo ra nandzu. 18 Vaxinuna hinkwavo exikarhi ka vana va Aroni va ta swi dya. I xiavelo xa vona xa hilaha ku nga heriki eka vatukulu va n’wina hinkwavo, lexi humaka eka magandzelo lama endleriweke Yehovha hi ndzilo. Hinkwaswo leswi nga ta ma khumba swi ta va swo kwetsima.’”
NOVEMBER 30–DECEMBER 6
LESWI HI SWI DYONDZAKA EBIBELENI | LEVHITIKA 8-9
“Mikateko Leyi Humaka Eka Yehovha”
(Levhitika 8:6-9) Hiloko Muxe a tshineta Aroni ni vana vakwe ekusuhi kutani a va hlambisa hi mati. 7 Endzhaku ka sweswo, a n’wi ambexa xiambalo xo leha kutani a n’wi boha bandhi, a n’wi ambexa xiambalo xo pfumala mavoko, a n’wi ambexa efodi ivi a yi boha yi tiya hi bandhi leri nga eka yona. 8 Endzhaku ka sweswo, a n’wi bohelela xinkwamana xa le xifuveni kutani a veka Urimi na Thumimi exinkwamaneni xa le xifuveni. 9 Hiloko a n’wi ambexa duku kutani emahlweni ka rona a veka xiphepherhele xo hatima xa nsuku, mfungho wo kwetsima wa ku tinyiketela, hilaha Yehovha a leriseke Muxe hakona.
(Levhitika 8:12) Eku heteleleni a chela mafurha man’wana yo kwetsima enhlokweni ya Aroni kutani a n’wi hlawula leswaku a va wo kwetsima.
it-1-E 1207
Ku Vekiwa Ka Vuprista Bya Aroni
Muxe u hlambise Aroni ni vana va Aroni Nadabu, Abihu, Eliyazara na Ithamara (kumbe u va lerise leswaku va tihlambisa) exihlambelweni xa koporo lexi a xi ri exivaneni naswona a ambexa Aroni tinguvu to vangama ta muprista lonkulu. (Tin 3:2, 3) Aroni a ambexiwe tinguvu to xonga swinene leti fambisanaka ni ntirho lowu a nyikiwe wona. Muxe u teke mafurha a tota tabernakela ni swilo hinkwaswo leswi a swi ri endzeni ka yona, a tlhela a tota alitari yo hisela magandzelo, xihlambelo ni swilo hinkwaswo leswi fambisanaka na swona. Sweswo swi endle leswaku swi kwetsima, leswaku swi ta tirhiseriwa ntsena ntirho wo hlawuleka wa Xikwembu. Eku heteleleni Muxe u hlawule Aroni hi ku n’wi chela mafurha enhlokweni.—Lv 8:6-12; Eks 30:22-33; Ps 133:2.
(Levhitika 9:1-5) Hi siku ra vunhungu, Muxe a vitana Aroni ni vana vakwe ni vakulukumba va Israyele. 2 Hiloko a byela Aroni a ku: “Teka rhole leri hanyeke kahle ri va gandzelo ra xidyoho ni khuna leri hanyeke kahle ri va gandzelo ro hisiwa, u swi nyikela emahlweni ka Yehovha. 3 Kambe u ta byela Vaisrayele u ku, ‘Tekani xiphongo xi va gandzelo ra xidyoho, rhole ni khuna leritsongo, hinkwaswo swi ri ni lembe naswona swi hanye kahle, swi va gandzelo ro hisiwa 4 ni nkuzi ni khuna swi va magandzelo yo kombela ku rhula, mi swi nyikela emahlweni ka Yehovha ni gandzelo ra mavele leri pfanganisiweke ni mafurha, hikuva Yehovha u ta humelela eka n’wina namuntlha.’” 5 Hiloko va teka leswi Muxe a leriseke leswaku va swi yisa emahlweni ka tende ra nhlengeletano. Kutani Vaisrayele hinkwavo va tshinela, va yima emahlweni ka Yehovha.
it-1-E 1208 ¶8
Ku Vekiwa Ka Vuprista Bya Aroni
Hi siku ra vunhungu, vaprista lava vekiweke (handle ko pfuniwa hi Muxe) va endle gandzelo ro sungula ro kombelela tiko ra Israyele ku rivaleriwa, ku nga ri ntsena leswaku va tibasisa eka swidyoho leswi va tswariweke na swona kambe ni hileswi va tluleke nawu wa Xikwembu hi ku endla rhole ra nsuku, leswi hlundzukiseke Yehovha. (Lv 9:1-7; Eks 32:1-10) Loko vaprista lava ha ku vekiwaka va lava ku gimeta ntirho wa vona, Yehovha u kombise leswaku wa va amukela hi ku rhumela ndzilo, swi le rivaleni leswaku a wu xika wu huma eka papa leri a ri ri ehenhla ka tabernakela kutani wu hisa masalela ya gandzelo leri a ri ri ehenhla ka alitari.—Lv 9:23, 24.
(Levhitika 9:23, 24) Eku heteleleni, Muxe na Aroni va nghena etendeni ra nhlengeletano va tlhela va huma kutani va katekisa vanhu. Hiloko ku vangama ka Yehovha ku humelela eka vanhu hinkwavo, 24 Yehovha a rhumela ndzilo kutani wu sungula ku hisa gandzelo ro hisiwa ni mafurha lawa a ma ri ealtarini. Loko vanhu hinkwavo va swi vona, va sungula ku huwelela, va wa swikandza swa vona swi languta ehansi.
Leswi Hi Swi Dyondzaka eBukwini Ya Levhitika
13 Dyondzo ya vumune: Yehovha u katekisa nhlengeletano yakwe ya laha misaveni. Ehleketa hi leswi endlekeke hi 1512 B.C.E. loko tabernakela yi yimisiwe ehansi ka Ntshava ya Sinayi. (Eks. 40:17) Muxe u fambise nkhuvo lowu eka wona Aroni ni vana vakwe va majaha va hlawuriweke ku va vaprista. Tiko hinkwaro ra Israyele ri hlengeletanile leswaku ri ta vona loko vaprista va endla switlhavelo hi swiharhi ro sungula. (Lev. 9:1-5) Yehovha u swi kombise njhani leswaku wa va amukela vaprista lava a va ha ku vekiwa? Loko Muxe na Aroni va ri karhi va katekisa vanhu, Yehovha u rhumele ndzilo leswaku wu hisa switlhavelo leswi a swi sele ealitarini.—Hlaya Levhitika 9:23, 24.
Endla Ndzavisiso
(Levhitika 8:6) Hiloko Muxe a tshineta Aroni ni vana vakwe ekusuhi kutani a va hlambisa hi mati.
Ha Yini Hi Fanele Hi Va Lava Kwetsimaka?
6 Mhaka ya leswaku vaprista va le Israyele a va fanele va basa emirini i ya nkoka eka vanhu va Yehovha namuntlha. Vanhu lava hi dyondzaka na vona Bibele hakanyingi va swi xiya leswaku tindhawu leti hi hlanganyelaka eka tona ti basile ni leswaku na hina hi basile naswona hi ambala kahle. Kambe, ku basa ka vaprista ku hi pfuna ku xiya leswaku munhu un’wana ni un’wana la tlhandlukelaka entshaveni leyi tlakukeke ya Yehovha ya vugandzeri u fanele a va ni ‘mbilu leyi baseke.’ (Hlaya Pisalema 24:3, 4; Esa. 2:2, 3.) Loko hi endlela Xikwembu ntirho wo kwetsima hi fanele hi wu endla hi mianakanyo ni timbilu leti baseke swin’we ni mimiri leyi baseke. Leswi swi vula leswaku hi fanele hi tshama hi ri karhi hi tikambela, laha kumbexana endzhaku ka swona van’wana va hina swi nga ha lava leswaku va endla mindzulamiso leyikulu leswaku va ta va lava kwetsimaka. (2 Kor. 13:5) Hi xikombiso, munhu la khuvuriweke loyi a hlalelaka swifaniso swo navetisa rimbewu u fanele a tivutisa a ku, ‘Xana ndzi tikombisa ndzi ri la kwetsimaka?’ Endzhaku ka sweswo u fanele a kombela mpfuno leswaku a tshika mukhuva wolowo wo biha.—Yak. 5:14.
(Levhitika 8:14-17) Kutani a tisa nkuzi ya gandzelo ra xidyoho, hiloko Aroni ni vana vakwe va tlhandleka mavoko enhlokweni ya nkuzi ya gandzelo ra xidyoho. 15 Muxe a yi tlhava kutani a teka ngati a yi tota hi ritiho etimhondzweni ta altari matlhelo hinkwawo ivi a tengisa altari exidyohweni, kambe ngati leyin’wana hinkwayo a yi chela etshakwini ra altari leswaku a yi hlawulekisa ni ku yi basisa. 16 Endzhaku ka sweswo, Muxe a teka mafurha hinkwawo lawa a ma ri ehenhla ka marhumbu ni lawa a ma ri eka xivindzi ni tinso timbirhi ni mafurha ya tona kutani a swi hisa ealtarini. 17 Kutani nkuzi hinkwayo, dzovo ra yona, nyama ya yona ni vulongo bya yona swi hisiwa hi ndzilo ehandle ka nxaxa hilaha Yehovha a leriseke Muxe hakona.
it-2-E 437 ¶3
Muxe
Xikwembu xi veke Muxe leswaku a va muhlanganisi wa ntwanano wa Nawu eka Vaisrayele, xikhundlha lexi a xi n’wi tshineta ngopfu ekusuhi ni Xikwembu naswona a nga kona munhu un’wana loyi a tshameke a va na xona handle ka Yesu Kreste loyi a nga Muhlanganisi wa ntwanano lowuntshwa. Muxe u n’wan’wasele buku ya ntwanano hi ngati ya swiharhi leswi a ku endliwa magandzelo ha swona, ntwanano lowu a wu ri exikarhi ka Yehovha ni Vaisrayele, Muxe a yimela Yehovha kasi vona, (a va yimeriwa hi vakulukumba va tiko). U hlayele vanhu buku ya ntwanano ivi va ku, “Hinkwaswo leswi Yehovha a swi vuleke hi tiyimiserile ku swi endla naswona hi ta n’wi yingisa.” (Eks 24:3-8; Hv 9:19) Muxe a nyikiwe ntirho wo langutela ku akiwa ka tabernakela ni wo endla swilo leswi a swi ta tirhisiwa eka yona hi ku landza nkongomiso lowu Xikwembu xi n’wi nyikeke wona, ni ku veka vaprista, ku tota tabernakela hi mafurha ni ku hlawula Aroni leswaku a va muprista lonkulu hi ku n’wi chela mafurha lama endliweke hi ndlela yo hlawuleka. U tlhele a langutela ni mitirho yo sungula leyi a yi ta endliwa hi vaprista lava a va ha ku vekiwa.—Eks tindz 25-29; Lv tindz 8, 9.
Ku Hlayiwa Ka Bibele
(Levhitika 8:31–9:7) Kutani Muxe a byela Aroni ni vana vakwe a ku: “Swekani nyama enyangweni ya tende ra nhlengeletano naswona mi ta yi dyela kwalaho ni swinkwa leswi nga ebasikitini ya loko ku vekiwa vaprista, hilaha ndzi lerisiweke hakona, ‘Aroni ni vana vakwe va ta swi dya.’ 32 Nyama leyi nga ta sala ni xinkwa mi ta swi hisa hi ndzilo. 33 A mi fanelanga mi huma enyangweni ya tende ra nhlengeletano ku ringana masiku ya nkombo, kukondza ku hela masiku ya ku vekiwa ka n’wina hikuva swi ta teka masiku ya nkombo leswaku mi vekiwa ku va vaprista. 34 Yehovha u lerise leswaku hi endla leswi hi swi endleke namuntlha leswaku mi kombeleriwa ku rivaleriwa. 35 Mi ta tshama enyangweni ya tende ra nhlengeletano vusiku ni nhlikanhi ku ringana masiku ya nkombo naswona mi tivonela leswaku mi nga tluli swileriso swa Yehovha leswaku mi nga fi; hikuva ndzi lerisiwe tano.” 36 Kutani Aroni ni vana vakwe va endla hinkwaswo leswi Yehovha a swi leriseke Muxe.
9 Hi siku ra vunhungu, Muxe a vitana Aroni ni vana vakwe ni vakulukumba va Israyele. 2 Hiloko a byela Aroni a ku: “Teka rhole leri hanyeke kahle ri va gandzelo ra xidyoho ni khuna leri hanyeke kahle ri va gandzelo ro hisiwa, u swi nyikela emahlweni ka Yehovha. 3 Kambe u ta byela Vaisrayele u ku, ‘Tekani xiphongo xi va gandzelo ra xidyoho, rhole ni khuna leritsongo, hinkwaswo swi ri ni lembe naswona swi hanye kahle, swi va gandzelo ro hisiwa 4 ni nkuzi ni khuna swi va magandzelo yo kombela ku rhula, mi swi nyikela emahlweni ka Yehovha ni gandzelo ra mavele leri pfanganisiweke ni mafurha, hikuva Yehovha u ta humelela eka n’wina namuntlha.’” 5 Hiloko va teka leswi Muxe a leriseke leswaku va swi yisa emahlweni ka tende ra nhlengeletano. Kutani Vaisrayele hinkwavo va tshinela, va yima emahlweni ka Yehovha. 6 Kutani Muxe a ku: “Hi leswi swilo leswi Yehovha a leriseke leswaku swi endliwa, leswaku ku vangama ka Yehovha ku va eka n’wina.” 7 Hiloko Muxe a byela Aroni a ku: “Yana ealtarini u nyikela gandzelo ra wena ra xidyoho ni gandzelo ra wena ro hisiwa, u kombela ku rivaleriwa, wena ni ndyangu wa wena; kutani u nyikela gandzelo ra vanhu naswona u va kombelela ku rivaleriwa, hilaha Yehovha a leriseke hakona.”