Ntsombano Wo Sungula Wa Matiko Hinkwawo Wa Timbhoni Ta Yehovha Le Russia

DOROBA ra St. Petersburg, le Russia, ri dume ngopfu hi mhaka ya leswi vaaki va kona va swi vitanaka “vusiku byo basa”—nkarhi wo ringana mavhiki manharhu hi June loko xibakabaka xi tshama xi nga vi na wona munyama lowu heleleke. Kambe June 26 ku ya ka 28 ya 1992 a yi hlawulekile.

Emasikwini wolawo, Timbhoni ta Yehovha ti khome ntsombano lowu nga koka mahlo, ku nga ri hi ku vonakala loku voningaka doroba ra St. Petersburg vusiku ni nhlikanhi, kambe hi ku vonakala ka moya loku kombiwaka hi Vakreste va ntiyiso. Hi yona mhaka leyi xihloko xa ntsombano xi nge: “Vabyarhi Va Ku Vonakala.”

Lowu a ku ri ntsombano wo sungula wa matiko hinkwawo wa Timbhoni le ndhawini ya khale ka Soviet Union. A ku ri ni vapfhumba lava humaka ematikweni ya kwalomu ka 30 emisaveni hinkwayo, ku katsa na Britain, Canada, Denmark, Finland, Italy, Japani, Jarimani, Netherlands, Norway, Sweden, Switzerland na United States.

Ku engetela kwalaho, a ku ri ni Timbhoni ta kwalomu ka 29 000 leti humaka endhawini ya khale ka Soviet Union. Van’wana a va huma le Estonia, Georgia, Latvia, Lithuania, Moldova ni le Ukraine. Nhlayo ya kona a yi ri yikulu loko hi ehleketa leswaku Russia a yi nonon’hweriwa hi ku lulamisa xiyimo xa ikhonomi. Lexi a xi hlawulekile a ku ri vukona bya vapfhumba va le Russia lava nga famba 8 000 wa tikhilomitara va suka eVladivostok ni tindhawu tin’wana ta vuxa bya ribuwa ra Russia.

Vapfhumba vo tala va matiko man’wana a va huma eFinland, ku ri ni vayimeri vo tlula 10 000. Xitediyamu xi aviwe xi va ni swiyenge swimbirhi—xa lava vulavulaka Xirhaxiya ni xa lava vulavulaka Xifinish, laha xin’wana ni xin’wana a xi ri ni platifomo ya xona leyi nongonoko a wu fambiseriwa eka yona.

Malunghiselelo

Xivandla xa ntsombano a ku ri Xitediyamu xa Kirov xa malembe ya 42 hi vukhale, lexi akiweke eKrestovsky, eka tikhilomitara ti nga ri tingani ku suka entsindza wa St. Petersburg. Xi tshamisisa vanhu va kwalomu ka 60 000 naswona hi xona xitediyamu lexikulu xa vumbirhi endhawini ya khale ka Soviet Union. Endzhaku ka xona ku vonaka mati ya Nambu wa Neva lama khulukelaka eSonga-nkulu ra Finland.

Hambi swi ri tano, xitediyamu a xi fanele ku lunghisiwa. Ku hlantswiwe tiphayiphi ta mati, ku vuya ku akiwa ni swihambukelo swin’wana. Xivandla xa vutshamo bya xitediyamu bya kwalomu ka 30 wa tikhilomitara byi pendiwile. Nakambe ku tsemeleriwe nhova leyi a yi ri exitediyamu, ku tsemiwa ni byanyi. Swi teke mavhiki yo tala ku heta ntirho lowu.

Ku Famba Ni Byetlelo

Leswi a ku rhambiwe vapfhumba va le matikweni mambe va 17 000, malunghiselelo ya ku famba ni byetlelo a ma ri ntirho lowukulu. Valawuri va le Russia a va ri ni ntirhisano swinene emindzilakaneni ni lomu ku tshamaka kona swihaha-mpfhuka swa matiko le St. Petersburg, ku nga ri etindlwini ta vuhosi ntsena.

Ku endliwe malunghiselelo ya tihotela ta 32 leswaku ku rhurheriwa vapfhumba vo tala eka lava va 17 000. Vapfhumba va 29 000 lava humaka eswiphen’wini swo hambana swa khale ka Soviet Union va rhurheriwe eswikolweni swa 132 ni le swivandleni swo hlayisela vana. Vapfhumba a va lava ni swo famba ha swona siku na siku va ya exivandleni xa ntsombano, kutani ku qachiwe tibazi ta 390 leswaku ti va rhwala.

Vapfhumba vo tala va le matikweni mambe va dye swakudya swa vona etihoteleni. Hambi swi ri tano, tin’hweti to hlayanyana ntsombano wu nga si sungula, valawuri va le St. Petersburg va boxe xiphiqo lexi nga ta va kona xa ku phamela magidi yo tala ya vapfhumba lava humaka eswiphen’wini swo hambana swa khale ka Soviet Union. Va vule leswaku a ku nge vi na swakudya leswi ringaneke edorobeni ni leswaku Timbhoni ti fanele ti rhwala swakudya swa tona.

Ti endlise xisweswo. Marhavi yo hlayanyana ya Sosayiti ya Watch Tower ma nyikele hi swakudya swo tala leswi rhumeriweke. Rhavi ra le Finland hi roxe ri humese swakudya swa tithani ta 200 leswi yaka entsombanweni! Ku engetela kwalaho, vapfhumba vo tala va matiko mambe va te ni swiputsanyana swa nyama ya le swikoteleni, mihandzu leyi khusiweke ni timanga, xinkwa ni swakudya swin’wana. Hi siku ro hetelela ra ntsombano, mabokisi ya swakudya lama tateke tilori ma aviwile exitediyamu, ma nyikiwa vapfhumba vo huma endhawini ya khale ka Soviet Union leswaku va kuma swakudya swa le ndleleni.

Tsima Ra Ku Ba Hungwe

St. Petersburg i doroba ra vumbirhi lerikulu eRussia, leri nga ni vaaki va kwalomu ka ntlhanu wa timiliyoni. Ku sukela ku va tona, Timbhoni ta Yehovha ta le Russia a to sungula ku pfumeleriwa ku endla tsima ra ku endla xitiviso lexikulu swonghasi.

Tsima leri leri nga si tshamaka ri va kona ri sungule ka ha sele mavhiki leswaku ntsombano wu sungula. Ku kandziyisiwe miliyoni ya swiphephana swa ku rhamba vanhu hi Xirhaxiya, ivi swi hangalasiwa. Ehandle ka xiphephana xa xirhambo, a ku ri ni xirhambo xa nkulumo ya le rivaleni ya hi Mugqivela ni ndzhenga. Endzhaku a ku ri ni nhlamuselo ya nongonoko wa Sonto. Ku engetela kwalaho, ku hangalasiwe tikopi ta kwalomu ka 750- 000 ta xiphephena lexi nge Xana Timbhoni Ta Yehovha Ti Pfumela Yini? eka vaaki va le St. Petersburg. Leswi swi va endle va tolovela leswi Timbhoni ti pfumelaka swona.

Vapfhumba vo tala va fike eSt. Petersburg ka ha sele masiku ya le xikarhi ka mune ni rin’we leswaku ntsombano wu sungula. Emasikwini wolawo, magidi ya vapfhumba a ma ri eswitarateni ma hangalasa swiphephana ni ku fambisa tibuku tin’wana eRussia. Ku engetela kwalaho ku lunghiseleriwe tibodo letikulu ta ku tivisa, ti vekiwe eswitarateni leswi nga tala ni vanhu, edorobeni ra St. Petersburg. A ti lehe 3 wa timitara, ti aname timitara ta 1,5, ti ri ni xirhambo xa mivala-vala emahlweni ni le ndzhaku. Tin’wana ti vekiwe etinyangweni letikulu ta switichi swa switimela.

Nongonoko

Eku heteleleni, ku fike siku ro sungula ra ntsombano, laha a ku ri ni vanhu vo tlula 45 000! Nongonoko wu endliwe leswaku wu pfuna vapfhumba vo tala lava a va nga xi vulavuli Xirhaxiya kumbe Xifinish. Hi xikombiso, tinkulumo to talanyana ti nyikeriwe hi Xinghezi, ti tolokiwa hi Xifinish ni Xirhaxiya. Nkombo wa swirho swa Huvo leyi Fumaka ya Timbhoni ta Yehovha swi nyikele tinkulumo to talanyana.

Siku rin’wana ni rin’wana ra ntsombano, a ku ri ni swiviko ni mintokto leyi humaka eka matiko man’wana leswi kombaka ndlela leyi Yehovha a katekisaka ntirho wo chumayela ematikweni wolawo ha yona. Swiviko leswi kun’we ni mintokoto yo tala, na swona swi nyikeriwe hi Xinghezi kutani swi tolokiwa hi Xirhaxiya ni Xifinish.

Nkulumo ya le rivaleni eka xiyenge xa Xirhaxiya a yi hlamula xivutiso lexi karhataka Marhaxiya yo tala namuntlha. Xihloko xa kona a xi ku “Xana Xikwembu Xa Hi Khathalela Hakunene?” Endzhaku ka nkulumo vapfhumba a va nyanyukile loko va amukela broxara leyintshwa leyi nge Xana Xikwembu Xa Hi Khathalela Hakunene? hi Xirhaxiya ni Xifinish.

Buku ya tinsimu leyi tirhisiwaka hi Timbhoni ta Yehovha eminhlanganweni ya tona a yi si kumeka hi Xirhaxiya. Hikwalaho, Sosayiti ya Watch Tower yi lunghiselele broxara leyi hlawulekeke, leyi nga ni marito ya tinsimu hinkwato leti a ti ta yimbeleriwa entsombanweni. Vapfumba va Marhaxiya va tikumele tikopi ta vona loko va nghena exitediyamu. Mayana ndlela leyi a swi tsakisa ha yona ku yingisa vanhu va 46 000 lava humaka ematikweni ya 30 yo hambana, va yimbelelela Yehovha Xikwembu swidzuniso hi tindzimi ta vona, ku katsa ni Xirhaxiya!

Ku ringana makume ya malembe dyondzo ya ndzhundzuluko yi dyondzisiwile eswiphen’wini swo tala swa misava, ku katsa ni masimu ya khale ka Soviet Union. Timbhoni ta Yehovha ematikweni lawa sweswi ti hlome ku antswa leswaku ti paluxa vunwa bya dyondzo leyi ni ku hangalasa ntiyiso wa Muvumbi wa vutomi. Vapfhumba a va nyanyukile swinene eku heleni ka nongonoko wa Sonto ni mixo, loko xirho xa Huvo leyi Fumaka xi humesa buku leyi nge Life—How Did It Get Here? By Evolution or by Creation? hi ririmi ra Xirhaxiya! Hinkwavo va nyikiwe kopi mahala.

Vapfhumba va matiko mambe va tivisiwe ka ha ri ni nkarhi leswaku Timbhoni to tala ta le Russia a ti na tona Tibibele. Kutani magidi ya Tibibele ta Xirhaxiya ma tisiwile ma va tinyiko. Tibibele leti ti yisiwe endhawini leyi lulamiseriweke tona, leswaku endzhakunyana ti ta yisiwa emavandlheni ya Timbhoni ta Yehovha ni ku aviwa eka lava nga riki na tona.

A Va Hlamarile!

Hi Mugqivela, nimixo na hi ndzhenga, vaendzi lava nga riki Timbhoni a va khitikanela exitediyamu. A va navela ku tiva naswona a va lava ku vona hi mahlo leswi a swi humelela. Vo tala va hlamarile. Vunyingi bya vona a byi nga si tshama byi twa hi Timbhoni ta Yehovha, loko byi nga si amukela xirhambo xa nkulumo ya le rivaleni. Van’wana va twe hi ntsombano lowu eka nkatsakanyo wa mahungu ya thelevhixini. Nhlayo yo hetelela ya ntsombano a ku ri 46 214.

Wansati un’wana loyi a nga wa Kereke ya Orthodox le Russia u hlamuserile: “Timbhoni ta ndzi tsakisa. I vanhu vo rhula, va xichavo ni lava nga ni xindzhuti.” Muendzi un’wana u te: “Hi tshemba leswaku Timbhoni ta Yehovha ti ta va ni mintsombano yo tala la St. Petersburg.” Ndhuna ya maphorisa ya Russia, leyi yi averiweke ku tirha exivandleni xa ntsombano, yi vule leswaku a a swi “nyanyula ku va eka ntsombano lowu.”

Mutirhela-mfumo wa ndhawu yoleyo u vule leswaku ‘van’wana va languta Timbhoni ta Yehovha tanihi mpambukwa lowu tumbeleke, lowu nga emunyameni, lava tixanisaka swin’we ni vana va vona. Kambe mina ndzi vona vanhu lava hanyeke kahle, lava n’wayitelaka, va tlula vanhu vo tala lava ndzi va tivaka. Va rhurile, va ni vunene naswona va rhandzana ngopfu.’ U engetile: “Hakunene a ndzi swi twisisi leswaku ha yini vanhu va mi hembela hi ndlela leyi.”

Hi Mugqivela nindzhenga vakaneti van’wana va ringete ku kavanyeta ntsombano. A va macha ni mijeko leyikulu leyi tsariweke swihehlo swo hehla Timbhoni. Loko ntshungu wa vakaneti wu ya wu kula ni ku ba huwa, maphorisa ma vitane ntlawa wa ku pfuneta leswaku wu sirhelela vapfhumba va ntsombano. Vakaneti lava a va swi kotanga ku nghena etigedeni letikulu. Hi ku famba ka nkarhi va tifamberile, va hele matimba.

Un’wana wa vapfhumba loyi a voneke leswi nga endleka, u tsakisiwe swinene hi ntirhisano wa maphorisa. “Swa ndzi hlamarisa ku vona maphorisa ma endla matshalatshala ya ku hi sirhelela. Emalembeni ma nga ri mangani lama hundzeke, Timbhoni ta Yehovha a ti langutiwa tanihi valala va Mfumo. Kambe sweswi maphorisa ma hi sirhelela!” Phorisa rin’wana ri phofula ndlela leyi ri titwaka ha yona loko ri byela nhlayo ya vapfhumba ri ku: “A hi lavi leswaku mi hi chava. Hi tele ku ta mi sirhelela ni ku tiyisekisa leswaku hinkwaswo swi famba khwatsi.”

Hinkwaswo swi fambe khwatsi. Ni maxelo a ma ri manene. Siku rin’wana ni rin’wana ra ntsombano, a ku omile, ku kufumela, ku nga ri na mapapa.

Ku Khuvuriwa Ka Magidi Ya Vanhu

Eka vo tala, yinhla-nkulu ya ntsombano a ku ri ku khuvuriwa ka magidi ya vanhu. Vandlha rin’wana le St. Petersburg, leri nga ni vahuweleri va 254, ri vike vanhu va 108 lava khuvuriweke! Swa tika ku boxa mintlhaveko leyi nyanyulaka leyi vapfhumba va veke na yona loko va vona vanhu va 3 256 lava yaka eku khuvuriweni va suka va yima. Xivulavuri xi vutise swivutiso swimbirhi malunghana ni ku tinyiketela ka vona eka Yehovha, kutani va hlamula hi “da” (ee) lonkulu.

Endzhaku ka xikhongelo, va xisati lava yaka eku khuvuriweni va yisiwe etindlwini ta ku ambalela ka tona, kutani va xinuna lava yaka eku khuvuriweni va ya etindlwini ta vona ta ku ambalela ka tona. Loko madzana ya vona ma suka erivaleni, vona ni vayingiseri va xewetanile hi ku tlakuselana mavoko.

Vayingiseri vo tala va rile mihloti ya ntsako. Van’wana va phokotele hi ku wisanyana ku tlula 45 wa timinete. Mupfhumba un’wana wa Mufinnish a a nga tikoti, lerova a sungula ni ku rila. Wa hlamusela: “Hi 1943, ndzi nghenisiwe evuthwini ra le Finland leswaku ndzi ya lwisana ni Marhaxiya. A ku ri nyimpi leyikulu swinene. Kutani sweswi entsombanweni lowu, ndzi vone magidi ya Marhaxiya ma nyiketela vutomi bya vona eka Yehovha! Loko ndzi vona van’wana va vona va ri eswitulwini swa swigulana ni van’wana va khwita, ndzi ririle. Ndzi tivutisile: ‘Xana na vona a va ri masocha ya nyimpi? Xana va vavisiwe hi masocha ya le Finland?’ Kumbexana Yehovha a nga ndzi pfuna sweswi leswaku ndzi pfuna vamakwerhu va Marhaxiya.”

Xana vamakwerhu lava vulavulaka Xirhaxiya va ri tlangerile lunghiselelo ra Yehovha ra nkhuvo lowu wa moya wa masiku manharhu lowu va lunghiseleriweke wona, ntsombano lowu wo sungula eSt. Petersburg? Loko xivulavuri xo hetelela xi gimeta hi marito ya xona yo hetelela, xi te: “Ku tlula hinkwaswo, hi khensa Yehovha Xikwembu hikwalaho ka ntsombano lowu wo saseka.” Vayingiseri va yime hi milenge kutani va phokotela hi matimba ku ringana ntlhanu wa timinete. A ku ri ku tlangeriwa ka Yehovha loku leheke!

Yehovha Xikwembu, Xihlovo xa ku vonakala, hakunene u seketela magidi ya vabyarhi va ku vonakala ematikweni lawa a ma ri xiphemu xa Soviet Union eku sunguleni. Endzhaku ka malembe yo tlula 70 ya ku yirisiwa ni ku xanisiwa, sweswi swi le rivaleni leswaku ku sukela enkarhini wolowo Yehovha a hetisisa xitshembiso xa yena xa Esaya 60:22, loko a ku: “Lo’nṭongo o ta v̌a khume ra madzana, lo’nṭongo ngopfu, o ta v̌a tiko le’ra matimba. Mina, Yehova, nḍi hatlisisa ŝilo leŝi e mikarini ya ŝona.”

[Bokisi leri nga eka tluka 31]

Mintsombano Yin’wana

Hinkwayo ka yona, ku khomiwe mintsombano ya tsevu eka ximumu lexi hundzeke endhawini ya khale ka Soviet Union. Ku ve ni vanhu va 91 673, naswona ku khuvuriwe 8 562. Leswi swi vula leswaku 9,3 wa tiphesente ya nhlayo ya lava a va ri kona va khuvuriwile eka mintsombano leyi. Kavula, tiphesente ta kona a ti ta va ehenhla ku tlula leswi loko vapfhumba va matiko mambe va 17 000 a va nga ri kona enhlengeletanweni wa matiko hinkwawo le St. Petersburg.

Phepha-hungu leri nge Visoki Zamok, leri humesiwaka eLviv (laha eku sunguleni a ku ri Lvov), ri te: “Vunene ni ku tshembeka a swi fuma hakunene exitediyamu, emasikwini manharhu ya ntsombano. Ku nga khathariseki ku tala ka vanhu lava a va ri kona, timbala ta ha basile ku fana ni loko ntsombano wu nga si sungula. Ku hleleka ni ku rhula loku nga xikombiso lexinene a ku kumiwa hinkwako.”

Leswi sweswi Timbhoni ta Yehovha ti nga ni ntshunxeko wa ku gandzela Xikwembu handle ko siveriwa le ndhawini ya khale ka Soviet Union, vanhu vo tala va kota ku tivonela leswaku Timbhoni i vanhu va njhani. Krasnoyarskii Komsomolets, ku nga phepha-hungu ra le Russia, ri te: “I vanhu lava kokaka mahlo, va xinghana lexikulu, lava nga riki va politiki nikatsongo; va khutaza ku gingiriteka, ku nga ri ku hlongorisa ‘mali u nga yi tirhelanga.’”

Mintsombano eNdhawini Ya Khale Ka Soviet Union

SIKU DOROBA LAVA A VA RI KONA NKHUVULO

June 26-28 St. Petersburg, Russia 46 214 3 256

July 10-12 Lviv, Ukraine 15 011 1 326

Alma-Ata, Kazakhstan 6 605 829

July 17-19 Kharkov, Ukraine 17 425 2 577

July 24-26 Irkutsk, Siberia 5 051 536

Tallinn, Estonia 1 367 38

NTSENGO 91 673 8 562

[Xifaniso lexi nga eka tluka 28]

Tibodo a ti tivisa ntsombano

[Xifaniso lexi nga eka tluka 29]

Mupfhumba wa Murhaxiya u amukela Bibele ya yena

[Xifaniso lexi nga eka tluka 29]

Ku tirhisiwe tibroxara to hlawuleka ta tinsimu

[Xifaniso lexi nga eka tluka 30]

Ku khuvuriwe nhlayo leyi tsakisaka ya 3 256