Vanhu Va Le Rhaxiya Va Wu Tlangela Ntshunxeko Wa Vugandzeri

KU SUKELA LOKO SOVIET UNION YI HAHLUKILE HI 1991, VANHU LAVA TSHAMAKA ETIKWENI RERO VA KUME NTSHUNXEKO LOWUKULU WA KU GANDZELA XIKWEMBU. NTSHUNXEKO WOLOWO WU TLANGERIWE NI HI VANHU LAVA RHURHELEKE EMATIKWENI MAMBE.

EKA vo tala lava a va tshama ekhale ka Soviet Union, ntshunxeko wa ku hlangana erivaleni va gandzela Xikwembu wu tise ntsako lowukulu—ntsako lowu va tsoniweke wona hi makume ya malembe.

Endzhaku ka Nhlunga-vuhosi wa Bolshevik hi 1917, a ku ri khombo lerikulu ku hlaya Bibele eRhaxiya, naswona vanhu va nga ri vangani va hoxe ntshunxeko wa vona ekhombyeni leswaku va yi hlaya. A swi nga ri tano hi Timbhoni ta Yehovha. Entiyisweni, magazini wa Newsweek wa April 16, 1956—kwalomu ka malembe ya 44 lama hundzeke—wu tshahe muntshwa wa le Jarimani Vuxa a ku: “I Timbhoni ta Yehovha ntsena leti hlayaka Bibele.” Kambe, Timbhoni ti pfaleriwe emakhotsweni ni le tikampeni ta nxaniso hikwalaho ko khoma minhlangano yo dyondza Bibele ni hikwalaho ko chumayela rungula ra Bibele. Hambiswiritano, kun’wana ni kun’wana lomu ti yeke kona, ti yise nyingiso eka ntshembo wa tona lowu sekeriweke eBibeleni, hilaha bokisi leri nga laha ri kombisaka hakona.

Loko Soviet Union yi sungula ku hahluka hi 1991, Timbhoni ta kwalaho ti khome mintsombano ya nkombo leyi dyondzisaka hi Bibele. Vanhu hinkwavo lava veke kona a va ri 74 252. Hi 1993, endzhaku ka malembe mambirhi, vanhu lava ringanaka 112 326 va hlengeletanile emintsombanweni ya nhungu eka tiriphabliki ta mune eka leta 15 ta khale ka Soviet Union.a Vo tala va magidi lawa, va hete malembe yo hlaya va ri emakhotsweni ya Soviet ni le tikampeni ta nxaniso. Vakreste lava vo tshembeka a va tsake ngopfu hi ntshunxeko wa vona wa ku gandzela Xikwembu handle ko kavanyetiwa.

Ku sukela hi 1993, lembe ni lembe vanhu lava humaka eka khale ka tiriphabliki ta Soviet va tlangele lunghelo ra ku hlangana va ntshunxekile eminhlanganweni ya Vukreste etikweni ra rikwavo. Hi xikombiso, n’wexemu, Timbhoni ta Yehovha leti ringanaka 282 333 ni vanghana va tona ti tsakele ku gandzela swin’we eMintsombanweni ya Muganga leyi ringanaka 80 leyi khomeriweke le khale ka tiriphabliki ta Soviet, leyi nga ni xihloko lexi nge “Rito ra Xikwembu ra Vuprofeta.” Naswona ku khuvuriwe vanhu lava tlulaka 13 452.

Lexi hlamarisaka, n’wexemu a ku ri ni mintsombano yin’wana leyi khomiweke hi ririmi ra Xirhaxiya ematikweni man’wana ya misava. Vanhu vo ringana 6 336 va ve kona eminhlanganweni yo tano leyi khomeriweke ehandle ka Soviet Union! Xana leyi a yi khomeriwe kwihi? Naswona, ha yini vanhu vo tala swonghasi lava vulavulaka Xirhaxiya va yi tsakela swinene Bibele? A hi rhangeni hi kambela xivutiso lexa vumbirhi hi ku komisa.

Va Lemuka Xilaveko Xa Moya

I khale vukhongeri byi ri kona eRhaxiya. Tikereke-nkulu ta rona leti sasekisiweke ngopfu, leti akiweke eka malembe-xidzana lama hundzeke, hi tin’wana ta leti dumeke ngopfu eka Vujagana. Kambe, Kereke ya Orthodox ya le Rhaxiya, ku fana ni Kereke ya Rhoma Khatoliki, yi endle leswaku vanhu va honisa Bibele.

Buku ya sweswinyana leyi nge The Russian Tragedy—The Burden of History, ya hlamusela: “Bibele a yi si tshama yi va nchumu wa nkoka eka Vuorthodox bya le Rhaxiya.” Hi ku ya hi Sergei Ivanenko la nga xichudeni xa vukhongeri wa Murhaxiya, vuyelo bya kona lebyi nga “ku pfumaleka ka vutivi bya Bibele eka vapfumeri lava nga Maorthodox byi endle leswaku vanhu vo tala lava nghenaka tikereke ta Orthodox va va ehansi ka nkucetelo wa vukholwa-hava, vungoma ni masalamusi ku tlula vanhu lava nga riki vapfumeri.”

Tolstoy, mutsari la dumeke wa Murhaxiya u lemuke leswi fanaka. U tsarile: “Ndzi khorwisekile leswaku dyondzo ya kereke ya [Vuorthodox bya le Rhaxiya] loko yi dyondzisiwa, ko va vukanganyisi ni vuxisi lebyikulu, kasi loko vanhu va hanya ha yona, ko va vukholwa-hava ni vungoma lebyikulu, lebyi yi funengetaka hi ku helela nhlamuselo hinkwayo ya tidyondzo ta Vukreste.”

Xiyimo lexi xi endle leswaku Vukhomunisi bya Soviet byi nyuka kahle swin’we ni dyondzo ya vuxisi ya leswaku Xikwembu a xi kona ni marito lawa ma tolovelekeke lama nge: “Vukhongeri i xirivatisi xa vanhu.” Kambe, hi ku hatlisa Vukhomunisi byi ve vukhongeri bya muxaka wo karhi, hakanyingi byi vitaniwa Vukhongeri byo Tshwuka. Kambe Vukhongeri byo Tshwuka a byi peleriwanga hi dyambu. Loko Mfumo wa Soviet wu wa hi 1991, vanhu va timiliyoni a va pfilunganyekile va nga tivi lomu va nga hundzukelaka kona. Hi ku khutaziwa hi Timbhoni ta Yehovha, vanhu va magidi yo tala va le Rhaxiya va lave tinhlamulo eBibeleni.

Hikwalaho ka dyondzo leyi leyinene, Vanhu va le Rhaxiya va ve van’wana va vanhu lava dyondzekeke ngopfu emisaveni. Xisweswo, vanhu vo tala va le Rhaxiya a va hundzukanga ntsena vahlayi va Bibele, kambe va sungule ku rhandza ni tidyondzo ta yona. Hi nkarhi lowu fanaka, ngopfu-ngopfu eka lembe-xikhume ra va-1990, vanhu va madzana ya magidi lava humaka eka khale ka Soviet Union va rhurhele ematikweni man’wana yo fana na Grikiya, Jarimani na United States. Xana ku ve ni vuyelo byihi?

Ntshunxeko Wa Vugandzeri eJarimani

Eka lembe-xidzana ra vu-18 ni ra vu-19, Majarimani yo tala ma rhurhele eRhaxiya. Loyi a dumeke ngopfu i Sophie loyi a a ri ni malembe ya 15 hi vukhale, loyi, hi 1762, a veke hosi ya Rhaxiya endzhaku ka nuna wakwe. Hi nkarhi wa ku fuma kakwe ka nkarhi wo leha, Sophie, loyi endzhaku a tiviweke tanihi Catherine Lonkulu, u rhambe varimi va le Jarimani leswaku va ta tshama eRhaxiya. Kutani, loko Jarimani ri hlasela Soviet Union hi nkarhi wa Nyimpi ya Vumbirhi ya Misava, vanhu vo tala lava humaka eJarimani va rhurhiseriwe eSiberia ni le ka tiriphabliki ta Soviet to kota Kazakhstan, Kyrgyzstan na Uzbekistan. Sweswinyana, Marhaxiya yo tala lama vulavulaka Xijarimani, swin’we ni van’wana lava humaka eSoviet Union, va rhurhele eJarimani leswaku va ya kuma xiyimo lexi antswaka xa ikhonomi.

Hi December 1992, ku vumbiwe vandlha ro sungula leri tirhisaka Xirhaxiya eBerlin, le Jarimani. N’wexemu, mavandlha lama ringanaka 52 ni mintlawa leyitsongo leyi ringanaka 43 ana se a yi vumbe swifundzha swinharhu swa Xirhaxiya le Jarimani. Lava a va ri kona eNtsombanweni wa Muganga le Cologne, lowu a wu ri ni xihloko lexi nge “Rito ra Xikwembu ra Vuprofeta” lowu a wu khomiwe hi July 30 ku ya eka August 1 hi Xirhaxiya, a va ri 4 920, naswona lava ringanaka 164 va khuvuriwile va kombisa ku tinyiketela ka vona eka Yehovha. Eku sunguleni, hi April 1, emavandlheni ya le Jarimani lama tirhisaka Xirhaxiya, vanhu va 6 175 a va ri kona ku ta tlangela Xitsundzuxo xa rifu ra Yesu.

Marhaxiya Lama Nga eUnited States

EUnited States na kona ku fike vanhu vo tala lava vulavulaka Xirhaxiya lava humaka ekhale ka Soviet Union. The New York Times yi vikile: “Exikarhi ka 1991 na 1996, vahlapfa lava humaka eRhaxiya hi vona lava a va ta hi vunyingi eBrooklyn. Hi nkarhi wolowo, Ndzawulo ya Vahlapfa ni Mpfumelelo wo Tshama yi tsarise vahlapfa lava tlulaka 339 000 eUnited States, lava humaka ekhale ka Soviet Union.”

Endzhaku, magazini wa Times wa January 1999 wu vule leswaku eka khume ra malembe lama hundzeke, Vayuda lava ringanaka 400 000 lava humaka ekhale ka Soviet Union va rhurhele eDoroba-nkulu ra New York ni le tindhawini leti nga ekusuhi na kona. Tlhandlakambirhi, Marhaxiya ya magidi ma tshama etindhawini tin’wana ta le United States emalembeni ya sweswinyana. Hi xikombiso, en’walungwini wa California ku ni vahlapfa vo tala swinene lava ha ku fikaka va huma eRhaxiya lava ringanaka 35 000, leswi endleke leswaku yi va ya vunharhu hi vukulu leyi nga ni vahlapfa vo tala lava humaka ekhale ka Soviet Union, yi tlhandlama New York na Los Angeles. Vanhu lava va vulavulaka Xirhaxiya va amukela lunghiselelo ro dyondzo Bibele, naswona va madzana va hundzuke vagandzeri va Xikwembu xa ntiyiso, ku nga Yehovha.

Sweswinyana hi April 1, 1994, vandlha ro sungula ra Timbhoni ta Yehovha leri tirhisaka Xirhaxiya ri vumbiwile eUnited States le Brooklyn, eNew York. Eku heteleleni, ku sunguriwe vandlha leri tirhisaka Xirhaxiya le Pennsylvania, eCalifornia ni le Washington. Ku sunguriwe mintlawa ya dyondzo etindhawini to tala ta tiko.

Yo Sungula eUnited States

N’wexemu hi August 20 ku ya eka 22, nhlohlorhi ya lava veke kona lava ringanaka 670 lava humaka eUnited States hinkwaro ni le Canada va tsake swinene ku va kona entsombanweni wa muganga lowu khomiweke hi Xirhaxiya le Doroba-nkulu ra New York. Tinkulumo hinkwato ti nyikeriwe hi Xirhaxiya, naswona drama ya khale, leyi vulavulaka hi mhaka leyi kumekaka eBibeleni ya Yakobo na Esawu, yi tlangiwe hi swirho swa Vandlha ra Xirhaxiya ra le Los Angeles, eCalifornia. Kunene a ku ri nchumu wo hlawuleka entsombanweni wolowo.

Mhaka yin’wana yo hlawuleka ya ntsombano a ku ri ku khuvuriwa ka vanhu va 14, hinkwavo ka vona va vonaka eswifanisweni leswi nga laha. Vo hlayanyana va fambe tikhilomitara leti ringanaka 4 000 ku suka ePortland, eOregon, ni ku suka eLos Angeles ni le San Francisco, eCalifornia leswaku va ta khuvuriwa entsombanweni lowu eDoroba-nkulu ra New York. Vanhu lava va 14 a va tshama ekhale ka tiriphabliki ta Soviet ku nga Armenia, Azerbaijan, Belarus, Moldova, Rhaxiya na Ukraine. Mintokoto ya vona yi kombisa leswaku va byi tlangela ngopfu vutivi bya Xikwembu ni ntshunxeko wa ku xi gandzela.

Svetlana (wa vunharhu ku sukela eximatsini, eka layini ya le mahlweni) u kulele eMoscow. Loko a ri ni malembe ya 17, u tekiwe hi xilombe lexi a xi n’wi tlula hi malembe yo tala, naswona hi 1989, va te eUnited States ni xihlangi xa vona xa mufana. Nuna wakwe a a tshama a ri endleleni, naswona endzhaku ka malembe ya ntlhanu, vukati bya vona byi hahlukile.

Loko Svetlana a hlangana ni mutirhi-kulobye la nga Mbhoni, vanghana vakwe va n’wi lemukisile leswaku a tivonela, va n’wi byele leswaku u tihlanganisa ni “mpambukwa lowu nga ta lawula vutomi [byakwe] ni ku teka mali [yakwe] hinkwayo.” Kambe, a a lava ku tiva leswi Bibele yi swi dyondzisaka. Loko a kombiwe vito ra Xikwembu eBibeleni, u ri: “Swi ndzi tsakise ngopfu ku tiva leswaku Timbhoni hi tona ntsena leti endlaka leswaku ri tiviwa.”

Andrei, (wa vunharhu ku suka eximatsini, eka layini ya le ndzhaku) loko a ha ri muntshwa, u suke ekaya ka vona le Siberia leswaku a ya kuma vuleteri lebyi engetelekeke tanihi xitsutsumi endhawini leyi namuntlha yi vuriwaka St. Petersburg. Endzhakunyana ka kwalaho, Soviet Union yi hahlukile, naswona hi 1993, Andrei, loko a ri ni malembe ya 22, u rhurhele eUnited States. Wa hlamusela: “Ndzi sungule ku ehleketa hi Xikwembu kutani ndzi sungula ku ya eKerekeni ya Orthodox ya le Rhaxiya. Siku rin’wana, loko ku ri karhi ku tlangeriwa Paseka ya le Rhaxiya, ndzi tshame ekerekeni vusiku hinkwabyo ndzi ri karhi ndzi ringeta ku tshinela ekusuhi ni Xikwembu.”

Hi nkarhi lowu, Svetlana u hlangane na Andrei, naswona u n’wi byele hi leswi a a swi dyondza edyondzweni ya Bibele. U pfumerile ku famba na yena enhlanganweni, kutani endzhaku ka sweswo u amukele dyondzo ya Bibele. Va tekanile hi January 1999. A va tsakile endzhaku ka ku khuvuriwa ka vona entsombanweni.

Pavel (wa vumune ku suka eximatsini, eka layini ya le ndzhaku) u velekeriwe ekusuhi na Qaraghandy, le Kazakhstan, kambe endzhaku u rhurhele eNal’chik, le Rhaxiya. Doroba-nkulu leri lerikulu ri le kusuhi na Chechnya na Dagestan, laha a ku lwiwa kona ngopfu. Pavel u hlangane ni Timbhoni ro sungula hi August 1996, kambe a rhurhela eSan Francisco n’hweti leyi landzeleke. A a tirhisa swidzidzirisi naswona a a ri ni n’wana wa nhwanyana, loyi a n’wi siyeke ni xigangu xakwe le Rhaxiya.

Hi ku hatlisa endzhaku ka ku fika eUnited States, Pavel u tihlanganise ni Timbhoni ta Yehovha kutani a amukela dyondzo ya Bibele. U lulamise vutomi byakwe kutani a tsalela mana wa n’wana wakwe malunghana ni ripfumelo rakwe leri a ha ku ri kumaka. Sweswi mana wa n’wana wakwe u dyondza ni Timbhoni, naswona ku karhi ku endliwa malunghiselelo ya leswaku a ta eUnited States leswaku yena na Pavel va ta tekana kutani va tirhela Yehovha swin’we ni n’wana wa vona eCalifornia.

George (wa vumbirhi etlhelweni ra ximatsi, eka layini ya le ndzhaku) u beburiwe eMoscow a tlhela a kulela kona. U te eUnited States hi 1996, naswona lembe leri tlhandlameke, u tekane na Flora, loyi a velekeriweke eAzerbaijan. George a a nghena Kereke ya Orthodox ya le Rhaxiya, kambe endzhaku ko hlaya magazini wa Xihondzo xo Rindza, a a ri ni swivutiso malunghana ni dyondzo ya Vunharhu-un’we. Loko Sosayiti ya Watch Tower yi hlamula papila rakwe, yi tlhele yi n’wi rhumela ni broxara leyi nge Xana U Fanele Ku Pfumela Eka Vunharhu-un’we? Hi 1998, yena na Flora va sungule ku dyondza Bibele. Sweswi na yena u endla malunghiselelo yo khuvuriwa.

Yinhla yin’wana yo hlawuleka entsombanweni a ku ri ku amukela marungula lama humaka eMoscow, laha a ku ri ni vanhu lava ringanaka 15 108 entsombanweni wa vona hi vhiki rero. Kunene vapfhumba lava a va ri eDoroba-nkulu ra New York a va tsake ngopfu loko va twa xitiviso xa leswaku kwalaho ku khuvuriwe vanhu lava ringanaka 600! Leswi a swi tsakisa ngopfu hikwalaho ka leswi a ku sungule ku humelela swiviko swo biha swa maphepha-hungu ni swa thelevhixini eUnited States ni le tindhawini tin’wana evhikini ra le mahlweni ka ra ntsombano.

Leswi A Swi Endleka eMoscow

Hi July 21, 1999, Timbhoni ti sayine ntwanano wa ku tirhisa Xitediyamu xa Olympic lexi kumekaka enkaveni wa Moscow naswona xi le nyongeni ya kereke leyikulu ya Orthodox ya le Rhaxiya. Kambe loko ku sele vhiki leswaku ku va ni nhlengeletano, swi ve erivaleni leswaku van’wana va lwisana na swona. Hi Ravunharhu, August 18, a ti nga si nyikiwa mpfumelelo wo tirhisa xitediyamu lexi, hambileswi mali ya ku xi lomba ana se a yi hakeriwile. Vatirhela-mfumo va byeriwe kahle leswaku Timbhoni ta Yehovha i nhlengeletano ya vukhongeri lebyi amukeriwaka ximfumo eRhaxiya, hilaha bokisi leri nga eka tluka 28 ri kombisaka hakona.

Hikwalaho ka leswi vapfhumba va kwalomu ka 15 000 a va lunghiselela ku fika hi Ravuntlhanu nimpundzu, vayimeri va Timbhoni va sungule ku karhateka. Vapfhumba van’wana lava a va ta eMoscow a va huma emadoroba-nkulu ni le madorobeni ya le kule swinene. Eku heteleleni, endzhaku ko heta tiawara to karhi va ri karhi va burisana, kwalomu ka 8:00 nimadyambu, hi Ravumune August 19, valawuri va xitediyamu va tsakele ku tivisa vayimeri va Timbhoni leswaku ntsombano wu nga ya emahlweni. Valawuri va doroba va vule leswaku a va ali leswaku ku va ni ntsombano.

Hi mixo lowu landzelaka, vanhu va magidi a va khitikanela exitediyamu. Vatirhi vo tirhandzela lava nga Timbhoni va tirhe vusiku hinkwabyo va ri karhi va lunghiselela ku fika ka vona. Van’wana lava a va ri kona nimpundzu wa siku rero ro sungula a ku ri vateki va mahungu, lava a va lumiwe ndleve leswaku ku ni lava lavaka ku sivela ntsombano lowu. Un’wana wa vona u te: “Ha mi nkhensisa! Ha tsaka ku twa leswaku ntsombano wa n’wina wu ya emahlweni.”

Xikombiso Xa Ku Tikhoma Lokunene

Valawuri va xitediyamu va vone leswaku swi nga va vutlhari ku teka magoza ya nsirhelelo. Hikwalaho, vatirhi va swa vusirheleri lava a va tamele switirho swo nun’hwetela nsimbi ku fana ni leswi tirhisiwaka etimbaleni ta swihaha-mpfhuka, a va yime etihekeni hinkwato. Maphorisa na wona a ma hangalake ni xitediyamu hinkwaxo. Ntsombano wu fambe hi ndlela leyi hlelekeke ku nga khathariseki minxungeto leyikulu.

Hi Mugqivela nindzhenga un’wana u be riqingho a vula leswaku ku fuhlekiwe bomo exitediyamu. Nxungeto wolowo wu fike loko nkulumo leyi tlhandlamiwaka hi leyo hetelela yi ri ekusuhi ni ku hela. Kutani, hi ku landza xikombelo xa vafambisi va xitediyamu, ku endliwe xitiviso xo koma lexi vulaka leswaku vanhu va huma exitediyamu hi nomu lowu. Loko vanhu hinkwavo va huma hi ndlela leyi hlelekeke, valanguteri va xitediyamu ni maphorisa va sale va ahlamise milomu. A va nga si tshama va vona nchumu wo tano! Va vutisile loko malunghiselelo yo tano ma endliwe ka ha ri emahlweni.

Bomo a yi kumiwanga kutani esikwini leri tlhandlamaka, nongonoko wu lehisiwilenyana leswaku ku nghenisiwa ni tinkulumo leti a ti nga nyikeriwanga hi Mugqivela. Valawuri va xitediyamu a va tsake ngopfu hi ntsombano lowu.

EGrikiya Ni Le Tindhawini Tin’wana

Hi mahelo-vhiki yo hetelela ya August ni yo sungula ya September, ku tlhele ku va ni mintsombano ya muganga hi ririmi ra Xirhaxiya le Grikiya—yi sungule eAtena ku hetelela wa le Tesalonika. Vanhu lava ringanaka 746 va ve kona, naswona va 34 va khuvuriwile. Ku ni mavandlha ya nhungu lama tirhisaka Xirhaxiya le Grikiya, naswona ku ni mintlawa leyitsongo leyi ringanaka 17 ya vahlapfa lava humaka ekhale ka tiriphabliki ta le n’walungwini wa Soviet Union. Lava va khoma minhlangano ya vona hi Xirhaxiya ni hi tindzimi tin’wana leti tirhisiwaka hi vahlapfa.

Un’wana wa lava va khuvuriweke eAtena i Victor. A a nga pfumeli leswaku Xikwembu xi kona, kambe hi August 1998, u ve kona entsombanweni wa matiko hinkwawo wa Timbhoni ta Yehovha lowu a wu ri eAtena, laha nsati wakwe a khuvuriweke kona. U vule leswaku u tsakisiwe ngopfu hi rirhandzu leri kombisiweke hi vapfhumba lerova u susumeteleke ku dyondza Bibele.

Wanuna la vuriwaka Ighor u kume buku leyi nge U Nga Hanya Hi Masiku eParadeyisini eMisaveni naswona endzhaku ko yi hlaya, u cukumete swifaniso swakwe swa hava. U sungule ku byela vanhu leswaku i Mbhoni ya Yehovha. Endzhaku ko tsalela hofisi ya rhavi eAtena, ni ku endzeriwa hi Timbhoni hi November 1998, xikan’we-kan’we u ye enhlanganweni ro sungula naswona a nga si xwa ni le ka wun’we ku sukela siku rero. Sweswi, endzhaku ka loko a khuvuriwile, pakani ya Ighor i ku va mutirheli wa nkarhi hinkwawo la nga Mbhoni ya Yehovha.

Vanhu lava vulavulaka Xirhaxiya va rhurhele ematikweni yo hlayanyana lama nga boxiwangiki laha. Vo tala va vanhu lava na vona va tsakela ntshunxeko wa vona wo dyondza Bibele ni ku hlangana erivaleni leswaku va gandzela Xikwembu. Va ri tsakela swinene lunghelo leri!

[Nhlamuselo ya le hansi]

[Bokisi leri nga eka tluka 22]

Vanhu Va Le Rhaxiya Lava Rhandzaka Bibele

Profesa Sergei Ivanenko, xidyondzi lexi xiximiwaka xa vukhongeri xa le Rhaxiya, u hlamusele Timbhoni ta Yehovha ti ri vanhu lava tinyiketeleke eka dyondzo ya Bibele. Ebukwini yakwe ya sweswinyana leyi tsariweke hi Xirhaxiya leyi nge, O lyudyakh, nikogda nye rasstayushchikhsya s bibliey (Vanhu Lava Tshamaka Va Ri Ni Tibibele Ta Vona), u tsale hi matimu ya vona yo sungula eSoviet Union: “Hambiloko ti hetelele ti khomiwile hikwalaho ko khomelela ka tona ti tiyile eripfumelweni ra tona, Timbhoni ta Yehovha ti kume tindlela to tirhisa Bibele.” Hi xikombiso, u chumbute ntokoto lowu landzelaka.

“Vabohiwa a va nga pfumeleriwi ku va ni Bibele. Tibibele a ti tekiwa loko ku ngundzuvanyiwa. Eka yin’wana ya tikampa ta le n’walungwini, un’wana wa Timbhoni ta Yehovha a a ri mutivi wa gezi naswona a a veka tibuku leti vulavulaka hi Bibele eka xitirhisiwa lexi vuriwaka transfomer laha gezi ra kona a ri ri ni matimba ngopfu. Xiphemu xin’wana ni xin’wana xa Bibele a xi boheleriwe ni darada yo karhi, naswona a ku ri yena ntsena loyi a a tiva ndlela yo yi bohulula a yi humesa—hi xikombiso, a a swi tiva ku humesa Evhangheli ya Matewu—handle ko biwa hi gezi. Ina, varindzi a va nga si tshama va kuma nchumu loko va ri karhi va ngundzuvanya, hambi vo ngundzuvanya njhani, hikwalaho, Bibele leyi yo hlawuleka a yi kumiwanga.”

[Bokisi leri nga eka tluka 28]

Timbhoni Ta Yehovha Ti Tsarisiwa eRhaxiya Ximfumo

Se ku hundze lembe-xidzana Timbhoni ta Yehovha ti ri karhi ti hisekela ku huwelela Mfumo wa Xikwembu eRhaxiya. Kambe, hikwalaho ka minsivelo ya hulumendhe, Timbhoni a ti nga amukeriwanga ximfumo kukondza ku va March 27, 1991. Hi nkarhi wolowo ti tsarisiwe hi vito leri nge Ntsindza wa Vukongomisi wa Tinhlengeletano ta Vukhongeri wa Timbhoni ta Yehovha eU.S.S.R.

Hi September 26, 1997, ku vekiwe nawu lowu nga ni nhloko-mhaka leyi nge “eNtshunxekweni wa Ripfalo ni Nhlengeletano ya Vukhongeri.” Nawu lowu lowuntshwa wu hangalasiwe emisaveni hinkwayo hi vatsari va mahungu. Ha yini? Hikuva vanhu vo tala a va ehleketa leswaku ku pasisiwa ka nawu lowu a ku ri matshalatshala yo sivela mintirho ya vukhongeri lebyitsongo eRhaxiya.

Kutani, hambileswi Timbhoni ta Yehovha ti lweke hi matimba ti kondza ti tsarisiwa hi 1991, nawu lowuntshwa wa le Rhaxiya wa Ntshunxeko wa Ripfalo a wu koxa leswaku tona swin’we ni tinhlengeletano tin’wana hinkwato ta vukhongeri, ti tlhela ti tsarisiwa. Leswi swi pfuxe swivutiso swo hlayanyana. Xana leswi a swi kombisa leswaku valawuri va le Rhaxiya va tlhelela eka endlelo ro tshikilela Timbhoni ta Yehovha? Kumbe, xana ku amukeriwa ka vukhongeri ni ntshunxeko wa vugandzeri leswi tiyisekisiweke ehansi ka Vumbiwa bya Federexini ya le Rhaxiya ku ta landzeriwa?

Eku heteleleni nhlamulo yi fikile. Mawaku ndlela leyi Timbhoni a ti tsake ha yona ku tlhela ti amukeriwa ximfumo loko Ndzawulo ya Vutirheli ya le Rhaxiya yi humesa xitifiketi xa ku tsarisiwa ka “Ntsindza wa Vukongomisi wa Timbhoni ta Yehovha eRhaxiya,” hi April 29, 1999!

[Xifaniso lexi nga eka tluka 23]

Ntsombano wa muganga wo sungula wa Xirhaxiya eUnited States

[Xifaniso lexi nga eka tluka 24]

Drama ya Bibele leyi tlangiweke eNew York hi Vandlha ra Xirhaxiya ra le Los Angeles

[Xifaniso lexi nga eka tluka 25]

Vanhu lava va 14 lava khuvuriweke eNew York va huma ekhale ka tiriphabliki ta Soviet Union ta tsevu

[Xifaniso lexi nga eka tluka 26, 27]

Vanhu lava tlulaka 15 000 va hlengeletanile eXitediyamu xa Olympic, le Moscow