Xana Wu Kona Ntshembo Wa Ku Hela Ka Nyimpi?
NYIMPI YO SUNGULA YA MISAVA yi lwiwe ku sukela hi 1914 ku ya ka 1918, a yi vitaniwa nyimpi leyi nga ta herisa tinyimpi hinkwato. Kambe ku sukela kwalaho, ku ve na tinyimpi to tlula 200, ku katsa ni leyikulu ka tona hinkwato ku fikela ni namuntlha—Nyimpi ya Vumbirhi ya Misava.
Entiyisweni, matshalatshala ya vanhu ya ku herisa nyimpi ma tsandzeke hi laha ku heleleke. Kutani ke, a swi hlamarisi leswi vo tala va nge, “Tinyimpi ti ta tshama ti ri kona”? Xana sweswo hi leswi u swi anakanyaka?
Ku sunguriwa ka Nhlangano wa Matiko hi 1945 endzhaku ka Nyimpi ya Vumbirhi ya Misava a ku ri ku nyika vanhu lava va karheleke hi nyimpi ntshembo wa misava leyi nga riki na nyimpi. Ntshembo wolowo wu hlamuseriwa eka tsalwa leri nga ekhumbini ra rivala ra UN le New York City, leri nge: HI MABANGA YA VONA VA TA FULA SWIKOMU. NASWONA HI MATLHARI YA VONA VA ENDLA TIHWEVO: MATIKO A MA NGA HA PFUKELANI. NASWONA A VA NGA HA DYONDZI NYIMPI.
Lexi vavisaka, hikwalaho ka leswi matiko ma rhandzaka ku pfuxa nyimpi, ma endle xihlekiso hi ntshembo lowu wa ku rhula lowu ku vulavuriwaka ha wona. Ku nga khathariseki sweswo, marito lawa ma ta hetiseka! Leswi swi vangiwa hi mhaka ya leswaku ya vuriwe malembe ya 2 500 lama hundzeke hi Munhu la nge henhla ka vanhu lava nga hetisekangiki. I xitshembiso lexi endliweke hi Xikwembu xa Matimba Hinkwawo.—Esaya 2:4.
Ntshembo Wa Vunwa
Vo tala va titshege eka tikereke leswaku ti endla misava leyi nga riki na nyimpi. Kambe entiyisweni, tikereke, ti tikombe ti ri xivangelo-nkulu xa ku lwa ematin’wini. Hi xikombiso, Frank P. Crozier, brigadiya jenerala wa le Britain hi nkarhi wa Nyimpi yo Sungula ya Misava, u te: “Tikereke ta Vukreste hi tona vahalati-nkulu va ngati, naswona hi ti tirhisa mahala.”
Xisweswo, i swa nkoka leswaku hi hambanisa Vukreste bya ntiyiso ni bya mavunwa. Leswaku hi kota ku byi hambanisa, Yesu u hi nyike nawu wo olova: “Mi ta va tiva hi mintirho ya vona.” (Matewu 7:16) Marito, kumbe ku tivula, a swi enelanga. Leswaku a kombisa leswi, Steve Whysall, un’wana wa vatsari va Sun ya le Vancouver, u te: “A hi vanhu hinkwavo lava ambaleke swiambalo swo tirha swa bulawusele leswi totiweke hi oyili, lava nga valunghisi va mimovha, hambi loko va languteka va ri valunghisi va yona, . . . hambi loko va ku ‘Hi valunghisi va yona.’”
Loko a tirhisa xikombiso xa yena eka Vukreste, Whysall u te: “Hakanyingi u ta twa vanhu va vulavula hi leswaku Vukreste byi endle leswi na leswiya ni leswaku nchumu wolowo a wu bihise ku yini. Ina, a wu bihile. . . . Kambe i mani loyi a nga te lava va endleke swilo swo tano swo biha kahle-kahle a va ri Vakreste?
“U ri, phela tikereke leti yimisiweke ti vurisa sweswo. Kutani ke, i mani loyi a nga vula leswaku tikereke leti yimisiweke i ta Vukreste?
“Phela mupapa u katekise Mussolini, naswona ku na vumbhoni bya leswaku vapapa van’wana enkarhini lowu hundzeke va endle swilo swo biha kambe hi vutoya. Kutani i mani loyi a nga te a va ri Vakreste?
“Xana u anakanya leswaku leswi munhu a nga mupapa u fanele a ri Mukreste? Ku va munhu a ku ‘ndzi Mukreste’ a swi vuli leswaku hi yena—hi laha munhu loyi a tivulaka mulunghisi wa mimovha swi nga vuriki leswaku hi yena mulunghisi.
“Bibele yi tlhela yi tsundzuxa Vakreste hi vanhu lava va tiendlaka Vakreste . . . Ku hava Mukreste la nga lwaka ni Mukreste un’wana—sweswo swi ta fana ni munhu loyi a tilwisaka hi yexe.
“Vakreste va ntiyiso i vamakwavo eka Yesu Kreste. . . . Kahle-kahle va nga ka, va nga vavisani nikan’we hi vomu.”
Kutani hi fanele hi tirhisa mpimanyeto wa Yesu hi languta mintirho leyi tikereke ti yi endlaka. Kambe hi yihi mintirho ya kona? Bibele yi kombetela eka wun’we tanihi xikombiso, yi ri: “Ku hambana exikarhi ka vana va Xikwembu ni vana va Diyavulosi, ku nga vonaka hi ndlela leyi: Hileswaku un’wana ni un’wana loyi a nga endliki leswo lulama, kumbe loyi a nga rhandziki makwavo, a hi wa Xikwembu. Rito leri hi ri tweke ku sukela eku sunguleni, hileswaku hi fanele ku rhandzana. Hi nga fani na Kayini, loyi a a twanana na Lowo biha, kutani ú dlele makwavo.”—1 Yohane 3:10-12.
Ematshan’wini ya ku khutaza leswaku va rhandza vamakwavo, tikereke ti seketele ti tlhela ti kucetela ku dlaya vamakwavo enyimpini. Xisweswo, va ve switirho wa Sathana Diyavulosi hi ku kongoma hi laha vukhongeri bya Vaegipta, Vaasiriya, Vababilona ni bya Varhoma a byi ri ha kona. Yesu Kreste u vitane Sathana a ku i “mufumi wa misava leyi” ivi loko a vulavula hi valandzeri vakwe a ku: “A hi va misava, tanihi leswi na mina ndzi nga riki wa misava.” (Yohane 12:31; 17:16; 2 Vakorinto 4:4) Kambe, tikereke ti tiendle xiphemu-nkulu xa misava leyi.
Kutani, swi le rivaleni leswaku Xikwembu a xi tirhisi tikereke leswaku ti hetisisa xikongomelo xa tona xa ku vumba misava leyi nga riki na nyimpi. Ku nga khathariseki leswaku vafundhisi va swikerekana ni vayimeri van’wana va tikereke va ri yini, Xikwembu a xi yimi na munhu eka tinyimpi ta matiko.
Xana xitshembiso xa Xikwembu xa ku herisa tinyimpi xi ta hetisisiwa njhani? Xana va kona vanhu lava hakunene va nga fula swikomu hi mabanga ya vona? Hakunene va’wana va swi endlile.
Lava Va Hetisisaka Xitshembiso Xa Xikwembu
N’wamatimu wa kereke la dumeke C. J. Cadoux u te: “Vakreste vo sungula a va n’wi tshemba Yesu . . . Va twananise vukhongeri bya vona ni ku rhula; va sole nyimpi swinene mayelana ni ngati leyi a yi halatiwa; va tirhise vuprofeta bya Testamente ya Khale bya ku hundzula matlhari ya va switirho swa ku rima.”—Esaya 2:4.
Kambe ku vuriwa yini hi namuntlha? Xana va kona vanhu lava tshembaka Yesu va tlhela va rhandzana hakunene? Entiyisweni, xana lava va fule swikomu hi mabanga ya vona? Encyclopedia Canadiana yi ri: “Ntirho wa Timbhoni ta Yehovha i ku pfuxetiwa ni ku tlhela ku simekiwa Vukreste bya khale bya Yesu ni vadyondzisiwa va yena hi nkarhi wa lembe xidzana ro sungula ni ra vumbirhi ra nguva ya hina. . . . Hinkwavo i vamakwavo.”
Xisweswo, hi ku landzelela xileriso xa Kreste xa ku rhandzana, Timbhoni ta Yehovha ta ala ku venga kumbe ku dlaya vamakwavo, hambi loko va ri swirho swa rixaka kumbe tiko rin’wana. (Yohane 13:34, 35) Martin Niemöller, murhangeri wa Muprotestente le Jarimani, u xiye leswaku “minkarhi hinkwayo, [tikereke] ti pfumele ku katekisa nyimpi, mavuthu ni matlhari ni leswaku ti khongele hi ndlela leyi nga riki ya Vukreste leswaku nala a herisiwa.” Kambe, ku hambana ni sweswo, u ri, Timbhoni, “madzana ni magidi ya tona ti ye etikampeni ta nxaniso naswona ti file hikuva ti ale ku tirha enyimpini naswona ti ale ku duvula vanhu.”
Ina, ku hambana ni vanhu va vukhongeri byin’wana, hakunene Timbhoni ta Yehovha ti fule swikomu hi mabanga ya tona. Hi ku tshama va ‘nga ri va misava,’ hi laha Kreste a leriseke ha kona, hakunene va hambane ni vukhongeri byin’wana. (Yohane 15:19) St. Anthony’s Messenger ya Rhoma Khatoliki yi xiyile: “Timbhoni ta Yehovha a hi xiphemu xa ‘tiko’ naswona a va pfumeli ku katekisa nchumu wihi na wihi lowu hulumendhe ya tiko yi kunguhataka ku wu endla.”
Xana xitshembiso xa Xikwembu mayelana ni ku tshika matlhari xi fanele xi langutiwa tanihi vuyelo bya ku va timiliyoni ti nga ri tingani ematikweni hinkwawo ti fula swikomu hi mabanga ya tona? Nikatsongo! Xitshembiso xa Xikwembu xi ta hetiseka hi ndlela leyi tlulaka yoleyo naswona hi ndlela ya xiviri.
Ndlela Leyi Nyimpi Yi Nga Ta Hela Ha Yona
Muvumbi, Yehovha Xikwembu, u ta herisa tinyimpi hi ku herisa switirho hinkwaswo swa nyimpi ni lava va nga vini va swona. Mupisalema wa Bibele u rhamba vahlayi leswaku va xiya ku langutela loku ku nyanyulaka. U tsarile, “Tanani, mi hlalela mitiro ya Yehova, leŝi a ŝi heriseke misav̌eni. O herise tinyimpi ku yisa e makuṅweni ya misav̌a.” (Pisalema 46:8, 9) Mawaku xitiviso lexi nyanyulaka lexi xiyekaka!
Xana ku langutela misava leyi nga riki na nyimpi a swi tshembisi? Vakaneti va nga anakanya tano. Hambi ku ri n’wamatimu wa nyimpi Gillett Griswold u anakanye tano. Kambe u tinyike nkarhi wa ku kambisisa vumbhoni hi vukheta. Vuyelo bya kona, u tivonele hi yexe leswaku hakunene Bibele ya tshembeka. U kume leswaku vuprofeta bya Bibele lebyi a byi vulavula hi swiendlakalo swa le mahlweni ematin’wini swi humelele hi nkarhi wa kona, a swi tsandzekanga. Leswi swi n’wi endle a pfumela leswaku swiendlakalo leswi profetiweke leswaku swa ha ta humelela swi ta humelela hi nkarhi lowu vekiweke.
Hi xikombiso, xiya leswaku swiendlakalo leswi tsekatsekisaka misava leswi humelelaka sweswi swi fambelana kahle njhani ni swiendlakalo leswi Bibele yi vhumbheke leswaku a swi ta fungha masiku ya makumu ya mafambiselo lawa ya swilo. (Matewu 24:3-14; 2 Timotiya 3:1-5) Leswi swi vula leswaku sweswi hi hanya emasikwini ya ku ta ka Mfumo wa Xikwembu, ni ya leswaku ku hetiseka xikhongelo lexi Yesu a xi dyondziseke valandzeri vakwe, lexi nge: “Tata wa hina la nge matilweni, vito ra wena a ri hlawuleke; a ku te ku fuma ka wena ku rhandza ka wena a ku endliwe misaveni, tanihi loko ku endliwa tilweni.”—Matewu 6:9, 10.
Xana hi fanele hi langutela leswaku Mfumo wa Xikwembu wu tisa ku yini? Vuprofeta bya Bibele mayelana na leswi byi ri: “E mikarini ya tihosi leti, [ku nga, tihulumendhe leti fumaka sweswi] Šikwembu ša matilo ši ta pfuša ku fuma lo’ku nga taka ku nga onhaki, ni siku riṅwe kutani v̌uhosi bya kona byi nga ka byi nga hunḍeli ka tiko riṅwana; ku [hulumendhe ya Mfumo wa Xikwembu] ta seletela ni ku herisa ku fuma kuloku hikwako, kambe kona ku ta v̌a kona hi laha ku nga riki na makumu.”—Daniyele 2:44.
Ina, Mfumo wa Xikwembu wu ta ta hi ndlela ya xiviri wu ta susa tihulumendhe leti nga kona, hi laha Ndhambi leyi vhumbhiweke yi teke hi siku ra Nowa. (Matewu 24:36-39; 1 Yohane 2:17) Leswi makumu ya tihulumendhe hinkwato ma nga ekusuhi, xikan’we ni vukhongeri lebyi byi ti seketelaka, i swa nkoka leswaku ha un’we-un’we hi tikambisisa hi vukheta. Hi ta endla matshalatshala yo dyondza hi ta Yehovha Xikwembu ni N’wana wa yena, Yesu Kreste, ivi hi endla leswi lavekaka eka hina? (Yohane 17:3) Xana hi ta rhandzana, hi nga endli van’wana swo biha ivi xisweswo hi kombisa leswaku hi fule swikomu hi mabanga?
Loko u pfumela leswaku nyimpi yi hava nhloko naswona u lava ku hanya laha misaveni loko ku rhula ku tate misava, vulavurisana ni Timbhoni ta Yehovha. Va ta ku pfuna leswaku u dyondza leswi engetelekeke hi leswaku xana nyimpi yi ta herisiwa hi ndlela yihi ku nga ri khale, ehansi ka vulawuri bya Mfumo wa Xikwembu.
[Bokisi leri nga eka tluka 31]
Makungu Ya Himmler Hi Timbhoni Ta Yehovha
HEINRICH HIMMLER a a ri ndhuna ya Nazi SS, kumbe Mulanguteri Lonkulu, naswona hi nkarhi wa Nyimpi ya Vumbirhi ya Misava a ri nhenha ya vumbirhi le Jarimani, a landzela Adolf Hitler. Hambi leswi Himmler a vengeke Timbhoni ta Yehovha hikwalaho ka leswi a ti ala ku hlanganyela emakungwini ya Manazi ya ku hlula misava hinkwayo, u kale a ti xixima. Eka rin’wana ra mapapila ya yena lama yaka eka ndhuna ya Gestapo Ernst Kaltenbrunner, Himmler u tsarile:
“Rungula rin’wana ni ku kambisisa ka sweswinyana ku ndzi endle ndzi fikelela ku endla makungu lawa ndzi lavaka ku ku tivisa wona. Wona ya mayelana ni Timbhoni ta Yehovha. . . . Leswaku xana hi ta fuma Russia ni ku ri endla leswaku ri va ni ku rhula hi ndlela yihi loko . . . hi ta va hi hlule tindhawu ta rona to tala? . . . Hi fanele hi seketela vukhongeri ni mintlawa leyin’wana leyi nga ni ku rhula . . . , ngopfu-ngopfu leswi pfumeriwaka hi Timbhoni ta Yehovha. Swa tiveka leswaku tona ti ni timfanelo letinene leti hi nga pfunekaka ha tona hina: Handle ka leswaku va ala ntirho wa nyimpi ni xin’wana ni xin’wana lexi fambisanaka ni nyimpi . . . , u nga va tshemba, a va nwi, a va dzahi; i vatirhi lava rhuleke naswona va tshembeka. Leswi va swi vulaka u nga swi tshemba. Leti i timfanelo ta xiviri . . . , timfanelo leti lavekaka.”
E-e, Himmler a nga ta tshuka a sindzise Timbhoni leswaku ti tirhela Manazi. A nga rhandzi leswaku yena n’wini ni vanhu vakwe va va ni timfanelo ta ku rhandza ku rhula ta Timbhoni, kambe a lava leswaku timfanelo leti ti va eka Marhaxiya. Leswi a swi ta va endla va va vanhu va ku rhula, swi va endla va fula mabanga ya vona ya va swikomu.