Ku Nga Ri Khale—Misava Yo Pfumala Nyimpi!

HI DECEMBER 24, 1914, socha ra le Britain leri ra ha riki jaha, leri vitaniwaka Jim Prince, ri tsemakanye xivandla lexi xi nga tsemakanyiwiki, ku ya vulavula ni socha ra Mujarimani. “Ndzi Musaxon. Na wena u Musaxon wa le Britain. Ha yini hi lwa xana?” ku vutisa Mujarimani. Endzhaku ka malembenyana, Prince u pfumerile: “Na sweswi a ndzi yi tivi nhlamulo ya xivutiso xexo.”

Hi vhiki rin’wana leri nga hlamarisa hi 1914, masocha ya Britain na Jarimani ma endle xinghana, ma tlanga bolo ya milenge, kun’we ni ku nyikana tinyiko ta Khisimusi. Kambe ku yimanyana loku ka nyimpi, a ku nga ri ka ximfumo. Varhangeri a va nga lavi leswaku mavuthu ya vona ma tshubula leswaku “nala,” wa vona a ku nga ri xona xinghunghumana lexiya xo homboloka lexi ku vulavuriwaka ha xona eka vuxisi bya vahlohloteri va nyimpi. Albert Moren la nga socha ra le Britain, endzhakunyana u tsundzuxile: “Loko ku yima ka nyimpi leyi a ku tlulele eka vhiki rin’wana leri landzeleke, a swi ta tika swinene leswaku nyimpi yi sungula nakambe.”

Ku yima loku ka nyimpi, ku komba leswaku hambi wona masocha lawa ma leteriweke ma navela ku rhula ku ri na nyimpi. Masocha yo tala lawa ma tivaka mahlomulo lama vangiwaka hi nyimpi, ma nga xi amukela xivuriso xa Xipaniya lexi nge: “N’wi tshike a ya enyimpini loyi a nga swi tiviki leswaku nyimpi i yini.” Handle ko kanakana, nhlawulo wa matiko hinkwawo lowu nga fambisiwaka eka un’wana na un’wana, wu nga kombisa leswaku nhlayo leyikulu swinene yi hlawula ku rhula ku ri na nyimpi. Kambe ku navela loku ka misava hinkwayo ko kuma ku rhula, ku nga hundzuluxiwa njhani ku endla misava yo pfumala nyimpi xana?

Kambe, loko nyimpi yi nga si herisiwa langutelo ri fanele ku hundzuka. Vumbiwa bya UN Educational, Scientific, and Cultural Organization byi vula leswi: “Tanihi leswi nyimpi yi sungulaka emianakanyweni ya vanhu, tindlela to sirhelela ku rhula ti fanele ku vumbiwa emianakanyweni ya vanhu.” Kambe vanhu va siku ra namuntlha, laha ku nga tshembani ni ku vengana swi tlakukeke swinene va ya va biha swinene ematshan’weni yo ya va va ni ku rhula.

Hambi swi ri tano, Xikwembu hi xoxe xi tshembise leswaku ri ta fika siku leri ku rhula ku nga ta byariwa emianakanyweni ya vanhu va timbilu letinene. Hi ku tirhisa muprofeta wa xona Esaya, xi te: “Kutani [Xikwembu], ši ta av̌anyisa matiko la’yo tala ngopfu. Hi mabanga ya v̌ona v̌a ta fula ŝikomu, hi matlhari ya v̌ona v̌a ta fula masikeri; tiko ri nga ka ri nga ha lwi ni rin’wana, kutani a ku nga ha dyonḍisiwi ku lwa.”—Esaya 2:4.

Ku Kondletela Ku Rhula Ka Mianakanyo

Xana ku cinca ko tano ka mianakanyo loku xiyekaka ku nga humelela? Xana vanhu va ta kala va dyondza ku hlayisa ku rhula ku ri na ku seketela nyimpi? Xiya xikombiso lexinene xa Wolfgang Kusserow. Hi 1942 Manazi ma tseme nhloko ya Mujarimani loyi wa malembe ya 20 hi vukhale hi leswi a ‘aleke ku dyondza nyimpi.’ Ha yini a hlawule ku fa? Eka nhlamuselo leyi tsariweke, u tshahe misinya ya milawu ya Matsalwa yo tanihi leyi nge, “Rhandza munhu kuloni kukota loko u tirhandza” ni lowu nge, “Hikuva hinkwavo lava tirhisaka mabanga, va ta dlawa hi mabanga.” (Matewu 22:39; 26:52) Kutani a vutisa a ku: “Xana Muvumbi wa hina a a lava leswaku swilo leswi swi tsaleriwa maribye ke?”

Rito ra Xikwembu, leri tsariweke eBibeleni, “ra tirha” naswona ri susumetele jaha leri ri nga Mbhoni ya Yehovha leswaku ri kondletela ku rhula, ku nga khathariseki mbuyelo wa kona. (Vaheveru 4:12; 1 Petro 3:11) Kambe Wolfgang Kusserow a hi yena ntsena la koteke ku landzelela ku rhula hi ndlela leyi. Eka buku leyi nge The Nazi Persecution of the Churches 1933-45, J.S. Conway u boxa tibuku ta matimu ta ximfumo, ta Manazi leti kombisaka leswaku Timbhoni ta Yehovha tanihi ntlawa ti ale ku nghenela nyimpi. Hi laha Conway a swi vekaka ha kona, xiyimo xo tano xa xivindzi a xi vula ku tisayinela rifu hi voxe.

Timbhoni ta Yehovha namuntlha ti hambeta ti hlakulela ku rhula, ku nga khathariseki leswaku i va rixaka rihi kumbe tiko rihi. Ha yini? Hikuva va dyondzile eBibeleni leswaku malandza ya ntiyiso ya Xikwembu ma fanele ku fula matlhari ya wona ma va swikomu. Alejandro jaha ra le Argentina leri rhurheleke eIsrayele hi 1987, ra byi nyikela vumbhoni eka mhaka leyi.

Ku ringana malembe manharhu, Alejandro a a tshama epurasini loko a dyondza eyunivhesiti naswona a tirha eka tihotela to hambana-hambana ni le mavhengeleni yo dyela ka wona. Hi nkarhi lowu u sungule ku dyondza Bibele naswona a a lavisisa xikongomelo xa vutomi. Ku tlula kwalaho a navela ku vona misava leyi eka yona vanhu va nga tiphinaka hi ku rhula ni ku lulama. Alejandro—la nga Muyuda—a tirha exikarhi ka Vayuda ni Maarabu kambe u hlawule ku ka a nga ti seketeli tinxaka leti hatimbirhi.

Hi 1990 munghana wa Alejandro loyi a a dyondza Bibele ni Timbhoni ta Yehovha, u n’wi rhambele eka nhlengeletano ya siku rin’we le Haifa. Hi ku hlamarisiwa hi ku vona Vayuda na Maarabu ya 600 va hlangane hi ntsako enhlengeletanweni, u te, ‘Leyi hi yona ndlela leyi vanhu va faneleke va hanya ha yona.’ Ku nga si hela tin’hweti ta tsevu, u ve Mbhoni, naswona sweswi u heta nkarhi wa yena wo tala a chumayela rungula ra Bibele ra ku rhula.

Ndlela Leyi Xikwembu Xi Nga Ta Tisa Ku Rhula Ha Yona

Hambi loko swikombiso leswi swi tsakisa, kambe a swi tolovelekanga eka vanhu va namuntlha. Hambi leswi mafambiselo ya namuntlha ma hetaka nkarhi ma vulavula hi ku rhula, kambe ma tlhela ma hlohlotela nyimpi. Xana u nga swi tsakela ku tshama eka xitarata, lexi vaaki va xona va hetaka kwalomu ka tiphesente ta 7 na 16 ta muholo wa vona va hakelela swibalesa ni ku sirhelela tiyindlu ta vona ke? Kahle-kahle leswi hi leswi matiko ma swi endleke emalembeni ya sweswi, hi ku endla matlhari ya nyimpi. A swi hlamarisi, hikuva vuprofeta bya Esaya byi vula leswaku vanhu a va nge ma fuli matlhari ya vona ya va swikomu ku fikela loko Xikwembu xi ta ‘lulamisa timhaka ni vanhu va matiko hinkwawo.’ Xana xi ta swi endlisa ku yini sweswo?

I Mfumo wa Yehovha Xikwembu lowu nga ndlela yo lulamisa timhaka. Muprofeta Daniyele u vhumbhile a ku, ‘Xikwembu xa matilo xi ta pfuxa ku fuma loku nga taka ku nga onhaki.’ A engeta a ku ku Fuma loku, “ku ta seletela ni ku herisa ku fuma kuloku hikwako, [tihulumendhe ta misava] kambe kona ku ta v̌a kona hi laha ku nga riki na makumu.” (Daniyele 2:44) Marito lawa ma paluxa leswaku, Mfumo wa Xikwembu wu ta simeka vulawuri bya wona emisaveni hinkwayo. Loko Mfumo lowu wu herise mindzilikana ya matiko, timholovo ti ta helela makumu. Ku tlula kwalaho, tanihi leswi vaaki va kona ku nga ta va “v̌adyonḍisiwa v̌a Yehova,” ku rhula ka vona “ku ta v̌a lo’kukulu.” (Esaya 54:13) A swi hlamarisi leswi Yesu a hi byeleke ku khongela eka Xikwembu hi ku: “A ku te ku fuma ka wena”!—Matewu 6:10.

Ku Susa Swihinga Swa Vukhongeri

Xikwembu xi ta susa ni swihinga swa vukhongeri, leswi sivelaka ku rhula. Vukhongeri hi byona byi hlohloteleke nyimpi, leyi tekeke nkarhi wo leha swinene ematin’wini—Tinyimpi ta Nkutsulo, kumbe “Tinyimpi to Kwetsima,” leti sunguleke hi Pope Urban II hi 1095 C.E.a Eka lembe xidzana leri ra hina vafundhisi hi vona va nga vahlohloteri-nkulu va tinyimpi, hambi leti hi laha ku heleleke ti nga khumbhaniki ni vukhongeri.

Loko a kombetela eka xiphemu xa tikereke ta Vakreste va nomu hi nkarhi wa Nyimpi yo Sungula ya Misava, n’wamatimu Paul Johnson u tsarile: “Vafundhisi va tsandzekile, naswona a va nga tiyimiselanga ku rhangisa ripfumelo ra Vukreste eka rirhandzu ra vona ra vutiko. Vo tala va teke ndlela yo olova, kutani va ringanisa Vukreste ni vurhandza-tiko. Mintlawa hinkwayo ya masocha ya Vakreste yi khongoteriwe ku dlayana hi yoxe, hi vito ra Muponisi wa yona.”

Vukhongeri byi endle swo tala ku lumeka nyimpi, ematshan’wini yo hlayisa ku rhula. Kahle-kahle, Bibele yi fanisa vukhongeri bya mavunwa ni “muoswi” la oswanaka ni vafumi va misava. (Nhlavutelo 17:1, 2) Xikwembu xi n’wi hlamusela tanihi mudyohi lonkulu loyi a nga ni vutihlamuleri bya ngati hinkwayo leyi halatiweke ya lava dlayiweke laha misaveni. (Nhlavutelo 18:24) Xisweswo, Yehovha Xikwembu u ta herisa xihinga lexi xi sivelaka ku rhula, hi laha ku heleleke.—Nhlavutelo 18:4, 5, 8.

Hambi loko swilo leswi swi vangaka ku avana konghasi swo susiwa, ku nga swilo swo tanihi tipolitiki ni vukhongeri bya mavunwa, loko muvangi-nkulu wa nyimpi—Sathana Diyavulosi a nga susiwanga, ku rhula a ku nge vi kona. Wolowo i ntirho wo hetelela lowu Mfumo wa Xikwembu wu nga ta wu endla eka fambiselo ra wona ra ku tisa ku rhula laha misaveni. Buku ya Bibele ya Nhlavutelo yi vula leswaku Sathana u ta “khomiwa” kutani a “bohiwa” naswona a “hoxiwa . . . ekheleni” leswaku “a nga ha yi emahlweni ku xisa vanhu va matiko.” Endzhaku ka sweswo u ta heriseriwa makumu.—Nhlavutelo 20:2, 3, 10.

Xitshembiso xa Bibele xo herisa nyimpi a hi norho. Malunghiselelo ya Yehovha Xikwembu yo tisa ku rhula se ma sungurile. Mfumo wa yena se wu tlhomiwile ematilweni, naswona se wu lulamele ku teka magoza man’wana leswaku wu ta tisa ku rhula emisaveni hinkwayo. Hambi swi ri tano, timiliyoni ta Timbhoni ta Yehovha leti ti seketelaka hulumendhe leyi ya matilo, se ti dyondze ku hanya hi ku rhula.

Hakunene, hi na swona swivangelo leswi twalaka swo tshemba leswaku tinyimpi ti nga siveleka. Naswona, lexi tsakisaka, hi nga languta emahlweni eka siku leri nga kusuhi swinene, leri ha rona Yehovha a nga ta endla nyimpi yi helela makumu. (Pisalema 46:9) U ta endla leswaku hi xihatla, ku va ni misava yo pfumala nyimpi.

[Nhlamuselo ya le hansi]

[Xifaniso lexi nga eka tluka 7]

U nga swi kota ku hanya emisaveni leyintshwa yo pfumala nyimpi