Ku Rhula Ka Ntiyiso—Xana Ku Huma Eka Xihlovo Xihi?

“[Yehovha] o herise tinyimpi ku yisa e makuṅweni ya misav̌a.”—PISALEMA 46:9.

1. Hi xihi xitshembiso lexi tsakisaka lexi hi xi kumaka eka vuprofeta bya Esaya?

“NTIRO wa ku lulama ku ta v̌a ku rula, ni mihanḍu ya ku lulama, e ku wisa ni ku ṭaka lo’ku nga yiki helo. Kutani tiko ra mina ri ta aka v̌uakweni byo ṭaka, ne tindlwini le’ti ṭhembekaka, ne tinḍawini le’ti nga ni ku ṭaka e ku wiseni.” (Esaya 32:17, 18) Mayana xitshembiso xo tsakisa swonghasi! I xitshembiso xa ku rhula ka ntiyiso loku humaka eka Xikwembu.

2, 3. Hlamusela ku rhula ka ntiyiso.

² Kutani, xana ku rhula ka ntiyiso i yini? Xana i ku pfumaleka ka nyimpi ntsena? Kumbe, xana i nkarhi lowu matiko ma lunghekelaka nyimpi leyi nga ta landzela? Xana ku rhula ka ntiyiso ko va norho ntsena? Leswi i swivutiso leswi hi lavaka ku kuma tinhlamulo ta swona leti tshembekeke. Xo sungula, ku rhula ka ntiyiso a hi norho. Ku rhula loku tshembisiweke hi Xikwembu i nchumu lowu tlulaka swinene leswi misava leyi yi nga swi anakanyaka. (Esaya 64:4) A hi ku rhula ka malembe ma nga ri mangani, kumbe malembe-xikhume ma nga ri mangani. Ku tshama hilaha ku nga heriki! Naswona a hi ku rhula ka vanhu vo karhi lava katekeke—ku katsa matilo ni misava, tintsumi ni vanhu. Ku fikelela vanhu va matiko hinkwawo, swivongo, tindzimi ni mivala. A ku vi ni maava, a ku vi ni mindzilakana, a ku tsandzeki.—Pisalema 72:7, 8; Esaya 48:18.

³ Ku rhula ka ntiyiso swi vula ku rhula siku rin’wana ni rin’wana. Swi vula ku pfuka mpundzu wun’wana ni wun’wana u nga ehleketi hi nyimpi, u nga vileli hi vumundzuku bya wena, vumundzuku bya vana va wena, hambi ku ri hi vumundzuku bya vatukulu va wena. Swi vula ku rhula ka mianakanyo loku heleleke. (Vakolosa 3:15) Swi vula ku hela ka vugevenga, ku pfumaleka ka madzolonga, ku pfumaleka ka mindyangu leyi avaneke, ku nga ha ri na vanhu lava pfumalaka makaya, ku nga ha ri na vanhu lava sikaka hi ndlala kumbe lava dlawaka hi xirhami, naswona ku nga ha ri na gome ni ku tshoveka mbilu. Ku tlula hinkwaswo, ku rhula ka Xikwembu swi vula misava leyi nga hava vuvabyi, switlhavi, mbitsi kumbe rifu. (Nhlavutelo 21:4) Mawaku ntshembo wo hlamarisa swonghasi lowu hi nga na wona wo kuma ku rhula ka ntiyiso loku nga heriki! Xana lowu a hi wona muxaka wa ku rhula ni ntsako, lowu hinkwerhu hi wu navelaka? Xana lowu a hi wona muxaka wa ku rhula loku hi faneleke hi ku khongelela ni ku ku tirhela?

Matshalatshala Ya Vanhu Lama Tsandzekeke

4. I matshalatshala wahi ya ku rhula lawa matiko ma tikarhateke ku ma endla, naswona ku ve ni vuyelo byihi?

⁴ Hi malembe-xidzana yo tala, vanhu ni matiko va vulavule hi ku rhula, va kanerisane hi ku rhula, va sayine madzana ya mintwanano ya ku rhula. Xana vuyelo byi ve byihi? Emalembeni ya 80 lama hundzeke, hakanyingi a ku vanga ni nkarhi lowu tiko ro karhi kumbe ntlawa wo karhi a wu nga ri enyimpini. Swi lo dla, leswaku vanhu a va si tshama va kuma ku rhula. Kutani xivutiso xi ri, Hikwalaho ka yini matshalatshala hinkwawo ya vanhu yo simeka ku rhula ka misava hinkwayo ma tsandzekile, naswona hikwalaho ka yini munhu a nga swi koti ku tisa ku rhula ka ntiyiso loku nga ta tshama hi masiku?

5. Hikwalaho ka yini matshalatshala ya vanhu yo tisa ku rhula nkarhi na nkarhi ma tsandzekile?

⁵ Nhlamulo yo olova hileswaku vanhu a va hundzukelanga eka xihlovo xa ku rhula ka ntiyiso. Ehansi ka nkucetelo wa Sathana Diyavulosi, vanhu va simeke tinhlengeletano leti hlaseriwaka hi ku tsana ni vubihi bya vona—makwanga ni ku navela ka vona, ndlela yo biha leyi va lavaka matimba ni swikhundla ha yona. Va ye etindhawini ta dyondzo ya le henhla ni ku simeka minkwama ya timali ni mintlawa ya swidyondzeki leswi lavisisaka timhaka ta misava hinkwayo, leswi tikarhateleke ntsena ku endla swilo leswi tshikilelaka ni ku onha. Xana hi xihi xihlovo lexi vanhu va kongomisiweke eka xona? Xana a va tshembele kwihi?

6, 7. (a) I matimu wahi lawa Ntwanano wa Matiko wu tiendleleke wona? (b) Hi yihi rhekhodo ya Nhlangano wa Matiko?

⁶ Le ndzhaku hi 1919, matiko ma veke ntshembo wa wona eka Ntwanano wa Matiko leswaku hi wona wu nga ta simeka ku rhula ka nkarhi hinkwawo. Ntshembo wolowo wu herile loko Mussolini a hlasela Etiyopiya hi 1935 ni loko ku sungula nyimpi ya xin’wana-manana eSpain hi 1936. Ntwanano wolowo wu herile loko ku sungula Nyimpi ya Vumbirhi ya Misava hi 1939. Leswi a swi vuriwa ku rhula a swi hetanga ni malembe ya 20.

⁷ Ku vuriwa yini hi Nhlangano wa Matiko? Xana wu swi kotile ku nyika ntshembo lowu tiyeke wa ku rhula ka misava hinkwayo loku khomelelaka nkarhi wo leha? Nikatsongo. Ku ve ni tinyimpi leti tlulaka 150 ni madzolonga ya vanhu lava hlomeke ku sukela eku sunguriweni ka wona hi 1945! A swi hlamarisi leswi Gwynne Dyer, xichudeni xa le Canada lexi kambisisaka nyimpi ni masungulo ya yona, a hlamuseleke Nhlangano wa Matiko tanihi “nhlangano wa vahloti va swiharhi lava hundzukeke valanguteri va swiharhi, ku nga ri nhlangano wa vakwetsimi,” ni ku va “xivandla lexi ku vulavuriwaka ngopfu eka xona kambe ku nga tekiwi goza leri tiyeke.”—Ringanisa Yeremiya 6:14; 8:15.

8. Ku nga khathariseki mimbulavurisano ya wona ya ku rhula, xana matiko a ma ri karhi ma endla yini? (Esaya 59:8)

⁸ Ku nga khathariseki ku vulavula ka wona hi ku rhula, matiko ma hambeta ma tshubula ni ku endla swibamu. Matiko lama seketelaka leswaku ku va ni tinhlengeletano ta ku rhula, hakanyingi hi wona lama rhangaka emahlweni eku endleni ka matlhari. Ku vuyeriwa lokukulu ematikweni lawa hi tlhelo ra timali ku hlohlotela ku endliwa ka matlhari lama dlayaka, ku katsa ni tibomo leti fuhlekiwaka, leti nga ni khombo swinene, leti dlayaka kumbe ku lamata vana ni lavakulu lava nga vaaka-tiko va kwalomu ka 26 000 lembe na lembe. Leswi swi kuceteriwa hi makwanga ni ku pfumala ku tshembeka. Ku ba mati ni ku fumbarherisa hi swona swi khutazaka bindzu ra matlhari emisaveni hinkwayo. Van’watipolitiki van’wana va tifuwisa hi swona.

9, 10. Xana i yini leswi swidyondzeki swa misava swi swi xiyeke malunghana ni tinyimpi ni matshalatshala ya vanhu?

⁹ Hi December 1995, mutivi wa ntumbuluko tlhelo muwini wa Sagwadi ra ku Rhula ra Nobel wa le Poland, Joseph Rotblat u kombele matiko leswaku ma tshika ku phikizana hi ku endla matlhari. U te: “Ndlela yin’we ntsena yo herisa [mphikizano lowuntshwa wa matlhari] i ku yi herisela makumu nyimpi.” Xana u ehleketa leswaku leswi swi nga humelela? Ku sukela hi 1928 ku ya emahlweni, matiko ya 62 ma amukele Kellogg-Briand Pact, lowu vuleke leswaku nyimpi a yi ti lunghisi timholovo. Nyimpi ya Vumbirhi ya Misava yi swi veke erivaleni leswaku ntwanano wolowo a wu nga pfuni nchumu.

¹⁰ Ku vula ntiyiso, nkarhi na nkarhi nyimpi yi ve xihinga xa nhluvuko ematin’wini ya vanhu. Hilaha Gwynne Dyer a tsaleke hakona, “nyimpi yi fambisana ni nhluvuko wa vanhu, naswona i khale yi ri kona exikarhi ka vanhu.” Phela, ndhavuko ni mfumo wun’wana ni wun’wana swi ve ni tinhenha ta swona ta nyimpi leti xiximiwaka, mavuthu ya swona ya nkarhi hinkwawo, tinyimpi ta swona leti dumeke, tintlhari ta swona ta nyimpi leti langutiwaka ti kwetsima, ni nhulu ya swona ya matlhari. Hambiswiritano, lembe-xidzana ra hina a ri tele hi tinyimpi ku tlula rihi na rihi, hi ku onhetela na hi ku dlaya.

11. Hi wihi ntiyiso lowu tiyeke lowu varhangeri va misava va wu honiseke eku laveni ka vona ku rhula?

¹¹ Swi le rivaleni leswaku varhangeri va misava va honise vutlhari bya nkoka bya Yeremiya 10:23: “Oho Yehova, nḍa ŝi tiv̌a, ndlela ya munhu a yi le matimbeni ya yena, kambe munhu l’a fambaka a nga ka a nga lulamisi renḍo ra yena.” Loko Xikwembu xi honisiwa, a ku nge pfuki ku ve ni ku rhula ka ntiyiso. Kutani, xana leswi hinkwaswo swi vula leswaku nyimpi a yi papalateki eka vandla ra vanhu leri hluvukeke? Xana swi vula leswaku ku rhula—ku rhula ka ntiyiso—ko va norho ntsena?

Ku Twisisa Xivangelo-nkulu

12, 13. (a) Xana Bibele yi paluxa yini malunghana ni xivangelo-nkulu lexi nga xiyiwiki xa nyimpi? (b) Xana Sathana u wu suse njhani nyingiso wa vanhu eka ntlhantlho wa xiviri wa swiphiqo swa misava?

¹² Leswaku hi hlamula swivutiso leswi, hi fanele hi twisisa swivangelo swa nyimpi. Bibele yi swi veka erivaleni leswaku ntsumi leyi xandzukeke, ku nga Sathana i “mudlayi” wo sungula ni “muhembi” ni leswaku “misava hinkwayo yi le hansi ka matimba ya Lowo biha.” (Yohane 8:44; 1 Yohane 5:19) Xana u endle yini leswaku a hetisisa makungu ya yena? Eka 2 Vakorinto 4:3, 4 ha hlaya: “Hikuva loko Mahungu Lamanene ya hina ma fihlekile, ma fihlekile ntsena eka lava yaka eku loveni; xikwembu xa misava leyi xi pfarile miehleketo ya vanhu lava va nga pfumeriki; xi va sive mahlo leswaku va nga voni ku vangama ka Mahungu Lamanene lama twarisaka ku kwetsima ka Kriste, yena loyi a nga xifaniso xa Xikwembu.” Sathana u endla hinkwaswo leswi a nga swi kotaka leswaku a susa nyingiso wa vanhu eMfun’weni wa Xikwembu tanihi ntlhantlho wa swiphiqo swa misava. U pfala mahlo ya vanhu a tlhela a va hambukisa hi swiyimo leswi hambaneke swa ntshamisano wa vanhu, tipolitiki ni timhaka ta vukhongeri, leswaku leswi swi vonaka swi ri swa nkoka swinene ku tlula vulawuri bya Xikwembu. Xikombiso xin’wana xa sweswinyana i ku rhandza tiko loku nga lawulekiki.

¹³ Sathana Diyavulosi u hlohlotela ku rhandza tiko ni xivongo, ku tibyela leswaku tiko ra ka n’wina, rixaka, kumbe xivongo swi tlakuke ku tlula swin’wana. Rivengo lerikulu leri a ku tshamiwe hi rona hi malembe-xidzana yo tala ra pfuxetiwa leswaku ri hlohlotela tinyimpi leti engetelekeke ni minkwetlembetano. Federico Mayor, mukongomisi-nkulu wa UNESCO, u tsundzuxile hi mboyamelo lowu, a ku: “Hambi ku ri laha hi ntolovelo vanhu a va khomana hi ndlela leyinene, vanhu va ya va va ni mboyamelo wo chava vanhu vambe, naswona marito ya xihlawuhlawu kumbe ya ku tikurisa ka rixaka lawa a ma vonaka ma hundzeriwe hi nkarhi ma twiwa hi ku phindha-phindha.” Xana ku ve ni vuyelo byihi? Ku yayarheriwa ka vanhu hi ndlela leyi chavisaka le khale ka Yugoslavia ni ku dlayeteriwa ka vanhu hikwalaho ka swivongo eRwanda, i swiendlakalo swimbirhi leswi veke mahungu ya misava hinkwayo.

14. Xana Nhlavutelo 6:4 yi yi hlamusela njhani nyimpi ni vuyelo bya yona enkarhini wa hina?

¹⁴ Bibele yi vhumbhe leswaku eminkarhini ya makumu ya mafambiselo lawa ya swilo, hanci yo tshwuka, leyi fanekiselaka nyimpi, a yi ta tsutsuma emisaveni hinkwayo. Eka Nhlavutelo 6:4 ha hlaya: “Hanci yin’wana yi huma; a yi ri yo tshwuka; mugadi wa yona a a nyikiwile matimba yo pfuxa tinyimpi emisaveni, leswaku vanhu va dlayana; a a nyikiwile ni tlhari lerikulu.” Ku sukela hi 1914, hi n’wi vonile mugadi loyi wa hanci wo fanekisela a ri karhi a ‘herisa ku rhula,’ naswona matiko a ma ri karhi ma hambeta ma lwa ni ku pfuxa nyimpi.

15, 16. (a) Xana a xi ri xihi xiphemu xa vukhongeri etinyimpini ni le ku dlayaneni? (b) Xana Yehovha u swi languta njhani leswi vukhongeri byi swi endleke?

¹⁵ Leswi nga fanelangiki swi honisiwa i ku hoxa ka vukhongeri xandla eka tinyimpi ni ku dlayana loku. Ku halatiwa lokukulu ka ngati ematin’wini ya vanhu ku fanele ku hoxe xandla swinene eka nkucetelo lowu hoxeke wa vukhongeri bya mavunwa. Mufundhisi wa Khatoliki Hans Küng u tsarile: “A swi kaneteki leswaku [vukhongeri] byi ve ni nkucetelo lowukulu wo biha lowu dlayaka naswona bya ha ri na wona. Handle ko ba mariri, vukhongeri hi byona byi nga ni nandzu eka nyimpi, mimpfilumpfilu leyi halataka ngati, ‘tinyimpi to tala ta vukhongeri’; . . . naswona leswi swi tano na hi tinyimpi timbirhi ta misava.”

¹⁶ Xana Yehovha Xikwembu u titwa njhani hi ku katseka ka vukhongeri bya mavunwa eku dlayeni ni le tinyimpini? Ndlela leyi Xikwembu xi vonaka vukhongeri bya mavunwa nandzu ha yona, yi tsariwe eka Nhlavutelo 18:5 leyi nge: “Swidyoho swa yena swi tlhandlekel[a]ne ku ya fika ehenhla tilweni, kutani Xikwembu xi tsundzukile ku homboloka ka yena.” Ku endla ka vukhongeri bya mavunwa xinghana ni valawuri va misava va tipolitiki swi vange ku halatiwa lokukulu ka ngati, ntlhandlamano lowukulu wa swidyoho lerova Xikwembu xi nga ka xi nga swi honisi. Ku nga ri kungani xi ta herisa xihinga lexi xa ku rhula ka ntiyiso.—Nhlavutelo 18:21.

Ndlela Yo Ya Eku Rhuleni

17, 18. (a) Hikwalaho ka yini ku nga ri norho ku kholwa leswaku ku rhula loku nga heriki ku ta va kona? (b) I yini leswi Yehovha ana se a swi endleke ku tiyisekisa leswaku ku rhula ka ntiyiso ku ta va kona?

¹⁷ Loko munhu hi ku tirhisa switirho swo kota Nhlangano wa Matiko a nga swi koti ku tisa ku rhula ka ntiyiso ni loku nga heriki, xana ku rhula ka ntiyiso ku ta huma exihlobyeni xihi, naswona njhani? Xana ko va norho ntsena ku kholwa leswaku ku rhula loku nga heriki ku nga kumeka? A hi norho, loko ho hundzukela exihlobyeni lexinene xa ku rhula. Kutani i mani xihlovo xexo? Pisalema 46:9 yi hlamula hi ku hi byela leswaku Yehovha “o herise tinyimpi ku yisa e makuṅweni ya misav̌a, o ṭhov̌ile mav̌ura, o fayetele matlhari, o hise magolonyi e nḍilweni.” Naswona Yehovha se u yi sungurile ndlela leyi a nga ta herisa tinyimpi ha yona, kutani a simeka ku rhula ka ntiyiso. Njhani? Hi ku veka Kreste Yesu ximfumo exiluvelweni xa Vuhosi hi 1914, na hi ku seketela tsima lerikulu ra dyondzo ya ku rhula ematin’wini ya vanhu. Marito ya vuprofeta eka Esaya 54:13 ma hi tiyisekisa: “V̌ana v̌a wena v̌a šinuna hikwav̌o v̌a ta v̌a v̌adyonḍisiwa v̌a Yehova, ku rula ka v̌ona ku ta v̌a lo’kukulu.”

¹⁸ Vuprofeta lebyi byi kombisa xivangelo ni vuyelo bya kona—hileswaku, vuyelo byin’wana ni byin’wana byi ni xivangelo xa byona. Emhakeni leyi, dyondzo ya Yehovha—ku nga xona xivangelo xa kona—yi hundzula vanhu lava rhandzaka nyimpi va va vanhu lava rhandzaka ku rhula, lava nga ni ku rhula ni Xikwembu. Vuyelo bya kona i ku hundzuka ka mbilu loku endlaka leswaku vanhu va va varhandzi va ku rhula. Dyondzo leyi, leyi cincaka timbilu ni mianakanyo ya vanhu sweswi yi hangalasiwa emisaveni hinkwayo tanihi leswi timiliyoni ta vanhu ti landzelaka xikombiso xa “Hosi ya ku rula,” Yesu Kreste.—Esaya 9:6.

19. Yesu u dyondzise yini malunghana ni ku rhula ka ntiyiso?

¹⁹ Kutani, xana Yesu u dyondzise yini malunghana ni ku rhula ka ntiyiso? A nga vulavulanga hi ku rhula ka matiko ntsena, kambe ku rhula exikarhi ka vanhu ni le ku hanyisaneni ka vona, swin’we ni ku rhula ka le ndzeni loku tisiwaka hi ripfalo lerinene. Eka Yohane 14:27 hi hlaya marito ya Yesu lama yaka eka valandzeri vakwe: “Ndzi mi siyela ku rhula, ndzi mi nyika ku rhula ka mina. A ndzi mi nyiki hilaha misava yi nyikaka hakona. Timbilu ta n’wina ti nga karhateki, ti nga khomiwi hi ku chava.” Xana ku rhula ka Yesu a ku hambane njhani ni lokuyani ka misava?

20. Xana Yesu u ta tirhisa yini leswaku a tisa ku rhula ka ntiyiso?

²⁰ Xo sungula, ku rhula ka Yesu a ku fambisana swinene ni rungula rakwe ra Mfumo. A a swi tiva leswaku hulumendhe yo lulama ya le tilweni, leyi vumbiwaka hi Yesu ni vafumi-kulobye va 144 000, yi ta herisa nyimpi ni lava kucetelaka nyimpi. (Nhlavutelo 14:1, 3) A a swi tiva leswaku yi ta tisa swiyimo swa paradeyisi leyi a yi tshembiseke xidyohi lexi feleke etlhelo kakwe. Yesu a nga n’wi tshembisanga ndhawu eMfun’weni wa matilo, kambe u te: “Ndzi tiyisile ndza ku byela namuntlha, U ta va na mina eParadeyisini.”—Luka 23:43, NW.

21, 22. (a) Xana ntshembo lowu hlamarisaka lowu tiyisaka nhlana wu katsa yini? (b) Xana hi fanele hi endla yini leswaku hi vona nkateko wolowo?

²¹ Nakambe Yesu a a swi tiva leswaku Mfumo wakwe wu ta chavelela hinkwavo lava kololaka loko va kombisa ripfumelo eka yena. Ku rhula ka yena ku katsa ntshembo wo tsakisa wa ku pfuxiwa ka vafi lowu tiyisaka nhlana. Tsundzuka marito yakwe lama khutazaka lama kumekaka eka Yohane 5:28, 29: “Mi nga hlamaleni hi mhaka leyi, hikuva nkarhi wa ta lowu hinkwavo lava nge masirheni va nga ta twa rito ra yena, kutani va ta huma. Lava endleke leswinene va ta pfuka va ya evutomini lebyi nga heriki, lava endleke leswo biha va ta pfuka va ya eku avanyisiweni.”

²² Xana u wu languterile nkarhi wolowo? Xana u lahlekeriwe hi varhandziwa va wena eku feni? Xana u navela ku tlhela u va vona? Kutani amukela ku rhula loku humaka eka Yesu. Vana ni ripfumelo leri fanaka ni ra Marta, makwavo wa Lazaro wa xisati, loyi a byeleke Yesu a ku: “Ndza swi tiva leswaku ú ta pfuka hi siku ra makumu, eku pfukeni ka vafi.” Kambe xiya nhlamulo ya Yesu leyi phyuphyisaka eka Marta: “Hi mina ku pfuka ni vutomi; la pfumelaka ka mina, hambi a nga fa, ú ta hanya, kutani un’wana ni un’wana la hanyaka, a va a pfumela ka mina, a nga ka a nga fi ni siku ni rin’we. Xana wa swi pfumela sweswo xana?”—Yohane 11:24-26.

23. Hikwalaho ka yini vutivi lebyi kongomeke bya Rito ra Xikwembu byi ri bya nkoka eku kumeni ka ku rhula ka ntiyiso?

²³ Na wena u nga swi kota ku pfumela ni ku vuyeriwa eka xitshembiso xexo. Njhani? Hi ku kuma vutivi lebyi kongomeke bya Rito ra Xikwembu. Xiya ndlela leyi muapostola Pawulo a wu kandziyiseke ha yona nkoka wa vutivi lebyi kongomeke: “A hi tshikanga ku mi khongelela, ni ku kombela Xikwembu leswaku xi mi tata hi vutivi bya ku rhandza ka xona, evutlharini hinkwabyo ni ku twisiseni hinkwako loku nyikiwaka hi Moya; hi ndlela leyi, mi ta hanya vutomi lebyi fanekelaka emahlweni ka Hosi, mi yi tsakisa etimhakeni hinkwato, mi tswala mihandzu hi ku tirha mintirho leyinene ya tinxaka-xaka, mi ya mi kula hi tlhelo ra ku tiva Xikwembu.” (Vakolosa 1:9, 10) Vutivi lebyi lebyi kongomeke byi ta ku tiyisekisa leswaku Yehovha Xikwembu i xihlovo xa ku rhula ka ntiyiso. Byi ta tlhela byi ku endla u tiva leswi u faneleke u swi endla sweswi leswaku u ta hlanganyela na mupisalema hi ku vula u ku: “Nḍi siv̌ama, nḍi etlela hi ku rula, hikuv̌a hi wena Yehova u ri ŝaku l’a nḍi akisaka e ku sasekeni.”—Pisalema 4:8.

Xana U Nga Hlamusela?

◻ Hikwalaho ka yini matshalatshala ya vanhu yo tisa ku rhula ma tsandzekile nkarhi hinkwawo?

◻ Hi xihi xivangelo-nkulu xa nyimpi?

◻ Hikwalaho ka yini ku rhula ka ntiyiso ku nga ri norho ntsena?

◻ Hi xihi xihlovo xa ku rhula ka ntiyiso?

[Xifaniso lexi nga eka tluka 8]

Ku rhula ka ntiyiso a hi norho. I xitshembiso xa Xikwembu

[Xifaniso lexi nga eka tluka 10]

Ku sukela hi 1914 mugadi wo fanekisela wa hanci yo tshwuka u herise ku rhula emisaveni

[Xifaniso lexi nga eka tluka 11]

Xana vukhongeri swin’we ni Nhlangano wa Matiko swi nga swi kota ku tisa ku rhula?

[Xihlovo Xa Kona]

UN photo