Langutelo Ra Bibele
Xana U Fanele U Khuvuriwa Nakambe?
LUCILA a a karhatekile. Hambi leswi a kurisiweke a ri Mukhatoliki, sweswinyana u sungule dyondzo ya Bibele leyi hisaka hi mpfuno wa munghana wakwe la nga riki Mukhatoliki. A a swi vona leswaku Bibele yi hlamusela nkhuvulo wu ri lowu hambaneke ni mihivahivana leyi a yi dyondzeke ku sukela evuhlangini. U vutise swi huma embilwini a ku: “Xana leswi swi vula leswaku ndzi fanele ku khuvuriwa nakambe? Ndzi vona onge ku endla tano swi nga ha khunguvanyisa Xikwembu.”
Madzana ya timiliyoni ta vanhu, lava nga Makhatoliki na Maprotestente, va phuphuteriwe ni ku cheriwa mati etinhlokweni va ha ri tincece loko ku endliwa nkhuvulo. Timiliyoni ta vanhu van’wana ti khuvuriwe hi ndlela yin’wana hi ku nghenisiwa ematini hi laha ku heleleke loko se va kurilenyana. Leswi swi tlakusa xivutiso lexi nge, Xana nkhuvulo wa Vukreste hi wihi? Xana swi kona swiyimo leswi nga endlaka nkhuvulo wa vumbirhi wu fanela?
Pocket Catholic Dictionary yi hlamusela nkhuvulo tanihi “xiendlo xo kwetsima laha hi mati na rito ra Xikwembu, munhu a hlantswiwaka swidyoho hinkwaswo ni ku tlhela a tswariwa ni ku kwetsimisiwa hi Kreste leswaku a ta kuma vutomi lebyi nga heriki.” Malunghana ni ku tlhela u khuvuriwa, buku leyi yi vula leswaku “nkhuvulo wu kandziyisa mfungho lowu nga taka wu nga susiwi eka moya-xiviri, leswi vulaka leswaku a wu nge engetiwi, hikuva a swi fanelanga.” Xana leswi hi swona leswi Bibele yi swi vulaka?
Endlani Vadyondzisiwa, Mi Va Khuvula
Eka Matewu 28:19, 20, hi hlaya xileriso malunghana ni nkhuvulo lexi Kreste la pfuxiweke a xi nyikeke vadyondzisiwa va yena a nga si tlhelela etilweni. “Hikokwalaho, yanani eka vamatiko hinkwavo, mi va endla vadyondzisiwa va mina, mi va khuvula hi vito ra Tatana, ni ra N’wana, ni ra Moya lowo Kwetsima, mi va dyondzisa ku hlayisa hinkwaswo leswi ndzi mi leriseke swona.” Entiyisweni, nkhuvulo wu fanerile eka vadyondzisiwa va Vakreste—lava dyondzisiweke ku hlayisa swileriso swa Kreste—hayi tincece.a Leswi swi pfumelelana ni mhaka ya leswaku minkhuvulo hinkwayo leyi hlamuseriweke eMatsalweni yi katsa vadyondzisiwa lava handle ko kanakana va nghenisiweke ematini hi ku helela. Leswi swi le rivaleni leswaku swi ve tano loko Kreste Yesu hi byakwe a khuvuriwa hi Yohane Mukhuvuri. Mhaka ya Bibele yi vula leswaku loko Yesu a ha ku khuvuriwa “u hume ematini” ya Nambu wa Yordani. (Matewu 3:16, The Jerusalem Bible) Hakunene, Matsalwa ma kombisa leswaku Yohane u hlawule ndhawu yo khuvulela eka yona hi vukheta leswaku a ta kuma mati yo tala.—Yohane 3:23.
Endzhaku, loko yi hlamusela nkhuvulo wa ndhuna ya Muetiyopiya, Bibele yi hi byela leswaku “Filipi u nghene ematini ni ndhuna kutani a yi khuvula,” endzhaku ka sweswo “va huma ematini.” (Mintirho 8:38, 39, The New American Bible) Minkhuvulo leyi yo nyuperisa yi fambelana ni nhlamuselo ya rito ra Xigriki leyi tolovelekeke ba·ptiʹzo, “ku khuvula,” leri humaka eka baʹpto, leswi vulaka ku “ku nghenisa endzeni,” leri ku nga rimitsu ra rito ra Xinghezi leri nge “baptism.”
Nhlamuselo Ya Matsalwa Hi Ku Khuvuriwa Ravumbirhi
Kambe ku vuriwa yini hi timiliyoni ta vanhu lava khuvuriweke va ha ri tincece kumbe lava nga petiwangiki hi ku helela? Xana swi nga va swi fanerile leswaku va khuvuriwa nakambe? Xiendlakalo lexi hlamuseriwaka eka Mintirho 19:1-7 xi hi pfuna ku hlamula swivutiso leswi. A ku ri kwalomu ka xixika xa 52/53 C.E. loko muapostola Pawulo a endzele muti lowu fuweke wa Efesa le Asia Minor. U kume vadyondzisiwa van’wana lava a va lava ku tlhela va khuvuriwa. Loko a twa leswaku vavanuna lava a va khuvuriwe hi nkhuvulo wa Yohane, Pawulo u tlhele a va khuvula hi “vito ra Hosi Yesu.” A nga ehleketanga leswaku ku endla tano ku ta va ku khunguvanyisa Xikwembu. Entiyisweni, Xikwembu xi pfumelelane ni mianakanyo ya Pawulo, naswona ematshan’wini yo n’wi vona nandzu hikwalaho ko tlhela a va khuvula, Xikwembu xi swi tiyise hi nyiko ya moya lowo kwetsima.
Loko vavanuna lava va 12 a va lo ala dyondzo ya Pawulo malunghana ni muxaka wa nkhuvulo ni nkoka wa Mesiya, Kreste Yesu, a swi kanakanisi leswaku Pawulo a nga ta va khuvula. Xo sungula, vavanuna a va fanele ku fanelekela nkhuvulo. Ku ri kona va nga ta tlhela va khuvuriwa ni ku amukeriwa hi Xikwembu.
Ndlela Yo Fanelekela Nkhuvulo
Xana hi nga wu fanelekela njhani nkhuvulo? Xiya vunyingi bya vanhu lava khuvuriweke hi siku ra Pentekosta ya 33 C.E. Xana va faneleke njhani? Xo sungula, tanihi leswi a va ri Vayuda ni vaproselita va Vuyuda, a va ri ni vutivi lebyinene bya masungulo hi Yehovha Xikwembu, ni ndlela leyi a tirhisaneke ni vanhu vakwe ni vuprofeta bya Bibele malunghana na Mesiya la tshembisiweke. Xa vumbirhi, va ye emahlweni va amukela vutivi lebyi kongomeke hi nkarhi wa ku nyikeriwa ka vumbhoni lebyi huhuteriweke hi muapostola Petro siku rero. Ku ve ni vuyelo byihi?
“Kuteloko vanhu va yingisile marito lawa, va tlhaveka timbilu; kutani va ku ka Petro ni ka vaapostola lavan’wana: ‘N’wina varikwerhu, xana hi ta endla yini?’ Petro a ku ka vona: ‘Hundzukani, kutani un’wana ni un’wana wa n’wina a khuvuriwa hi vito ra Yesu Kriste, leswaku mi rivaleriwa swidyoho swa n’wina; kutani mi ta amukela nyiko, wu nga Moya lowo Kwetsima.’” (Mintirho 2:37, 38) Xiya leswaku ku nyikela ka Petro vumbhoni a ku nga ri ka xinkarhana. ‘U vulavule na vona nkarhi wo leha a ri karhi a tirhisa timhaka to tala.’ Va khorwisekile hi mianakanyo yakwe, naswona va amukele leswi a swi vuleke ivi va khuvuriwa. “Esikwini rero, ku amukeriwa vanhu lava lavaka ku va 3 000.”—Mintirho 2:40, 41.
Maendlelo lama fanaka ma laveka eka minkhuvulo leyi fanelekaka ya Matsalwa namuntlha: (1) vutivi lebyi kongomeke, (2) ku hundzuka hi ku helela, na (3) ku cinca, kumbe ku hundzulukela eka Xikwembu ni ku hambana ni “rixaka leri ro homboloka.” Ku tlula kwalaho, minkhuvulo leyi fanelekaka ya Matsalwa yi fanele yi va “hi vito ra Yesu Kriste,” leswi vulaka leswaku wu sekeriwa eku amukeleni ka gandzelo ra nkutsulo ro rivalela swidyoho ni ku n’wi yingisa tanihi hosi ya Xikwembu leyi vekiweke exiluvelweni.—Mintirho 2:40; Varhoma 5:12-19; 7:14-25.
Vanhu lavanene lava fanelaka nkhuvulo hi Matsalwa a va fanelanga va chava leswaku loko va tlhela va khuvuriwa va ta khunguvanyisa Xikwembu. Hi laha ku hambaneke, nkhuvulo lowunene wa Matsalwa wa vanhu lava fanelekaka wu tsakisa Xikwembu.
[Nhlamuselo ya le hansi]
a Leswaku u kuma rungula leri engetelekeke, vona xihloko lexi nge “Baptism—Is It for Infants?” enkandziyisweni wa Awake! ya October 8, 1986.