Mpfuvu Yi Pfuna!

MPFUVU yi tika kwalomu ka mune wa tithani, xisweswo i xiharhi xa vumbirhi lexikulu lexi mamisaka eka leswi nga kona emisaveni. Tinhlaya ta yona leta matimba ti nga tshova byatso hi le xikarhi hi ku luma kan’we ntsena. Xisweswo, ntlawa wa vavanuna eNtangeni wa Swiharhi wa Hwange, eZimbabwe, a wu hlamarile swinene loko wu vona ndlela leyi mpfuvu yi endleke swilo ha yona hi ndlela leyi va nga yi teka yi nga tolovelekanga eka mahanyelo ya yona—handle ko hundzeleta swilo.

Vavanuna lava, loko va ri ekusuhi ni damu, va vone timhala timbirhi ti ri karhi ti hlongorisiwa hi mahlolwa ya kaye. Hikwalaho ka leswi a ku nga ri na ndlela yo baleka, timhala ti ticukumetele ematini. Timbyana ti tsutsuma-tsutsume etlhelo ka mati, ti ri karhi ti languta laha timhala leti ti nga ta huma ha kona.

Eku heteleleni, mhala yin’wana leyi karhaleke yi sungule ku hlambelela eribuweni lerin’wana handle ko swi xiya leswaku mahlolwa lawa a ma yi yimerile. Kambe, loko mhala yi ri karhi yi tshinelela ribuwu, vavanuna va vona mpfuvu leyi a yi ri kusuhi yi ri karhi yi hlambela yi kongome mhala leyi. Loko yi fika eka yona, magazini wa African Wildlife, wu vika wu ku mpfuvu “yi yi jikisile ivi yi yi susumeta kahle leswaku yi hlambelela etlhelo lerin’wana.” Mhala yi pfumerile. Mpfuvu yi yi landzerile, yi ri karhi yi yi susumeta minkarhi yin’wana loko mhala yi vonaka yi karhele.

Loko mhala yi fika emakun’wini ya mati, vavanuna va vone mpfuvu yi susumetela mhala eribuweni hi ku olova kambe hi ntamu. Mhala yi tshetshelekile, ivi yi yima yi ri karhi yi rhurhumela. Endzhakunyana, mhala yi sungule ku famba yi suka ematini. Mpfuvu yi yi landzerile ku kondza haswimbirhi swi nyamalala.

Ku humelele yini hi mhala leyin’wana? Vavanuna va vula leswaku mahlolwa “a ma kokiwe rinoko ngopfu hi ku hlalela ku ponisiwa loku lerova mhala leyin’wana yi kote ku baleka handle ko voniwa.”