Loko Marito Ya Hundzuka Matlhari
“L’a v̌ulaka ŝa hav̌a wa tlhav̌a kukota tlhari.”
ELAINEa u ri: “Mavhikinyana endzhaku ka mucato, hi loko swi sungula. Marito yo tlhava, swiga swo ndzi tsongahata, ni matshalatshala yo ndzi khomisa tingana. A ndzi nga n’wi fanelanga nuna wa mina. Mianakanyo yakwe leya rivilo ra rihati ni ririmi rakwe lera rivilo a swi kota ku soholota ni ku hundzuluxela xin’wana ni xin’wana lexi ndzi xi vuleke.”
Evukatini byakwe Elaine u hlaseriwe hi nhlaselo wa mano lowu nga siyiki swivati enyameni, naswona lowu ku tiselaka ntwela-vusiwana wutsongo. Lexi vavisaka, xiyimo xakwe a xi antswanga hi ku famba ka nkarhi. U ri: “Sweswi se hi na 12 wa malembe hi tekanile. Ku hava ni siku ni rin’we leri hundzaka a nga ndzi haxanga hi marito ya ku ndzi sola, ni ku ndzi hlekula, ya tihanyi, kumbe nhlamba.”
Bibele a yi swi hundzeleti loko yi ku ririmi ri nga va “ku biha loku nga rhuteliki, ri tele vuxungu lebyi dlayaka.” (Yakobo 3:8; ringanisa Pisalema 140:3.) Lowu i ntiyiso ngopfu-ngopfu evukatini. Lisa wansati la tekiweke u ri: “Munhu loyi a nga te ‘tinhonga ni maribye swi nga ndzi tshova marhambu, kambe marito ya nga ka ya nga ndzi vavisi’ u hoxise ngopfu.”—Swivuriso 15:4.
Ni vavanuna va nga ha va vahlaseriwa va nhlaselo wa marito. Mike, loyi vukati byakwe na Tracy bya mune wa malembe byi kongomeke eku dlayiweni, wa vutisa: “Xana u swi tiva kahle leswaku swi njhani ku tshama ni wansati loyi a tshamelaka ku ku vitana muhembi, xiphukuphuku xa makumu, kumbe swin’wana swo tlula sweswo? Loko ku ri ni vanhu lava ndzi va xiximaka a ndzi nge swi koti ku phindha leswi a swi vulaka eka mina. Hi swona swi ndzi endlaka ndzi nga vulavuli na yena naswona ndzi tshama entirhweni nkarhi wo lehisa xileswi. Kona ku rhurile ku tlula ku vuya ekaya.”—Swivuriso 27:15.
Swa twala leswaku ha yini muapostola Pawulo a khutaze Vakreste a ku: “A swi susiwe exikarhi ka n’wina; . . . [pongo, BX] ni ku rhuketelana.” (Vaefesa 4:31) Kambe xana “ku rhuketelana” i yini? Pawulo u swi hambanisa ni “pongo” (Xigriki, krau·geʹ), leswi vulaka ntsena ku tlakusa rito. “Ku rhuketelana” (Xigriki, bla·sphe·miʹa) swi katsa ngopfu mongo lowu rhwariweke hi marito ya kona. Loko ya ri marito ya vulawuri, ya mona, yo tsongahata, kumbe ya ndzhukano, kutani sweswo i ku rhuketelana—hambi u swi vula u ba pongo, kumbe u hlevetela.
Timbanga Ta Marito
Mukhuva wa marito ya tihanyi wu nga hlakata vukati, kukotisa leswi magandlati ya lwandle ma nga dyaka ribye leri tiyeke. Dok. Daniel Goleman, wa tsala: “Loko ya tirhisiwa swinene naswona nkarhi wo leha, khombo ra kona na rona ri va rikulu. . . . Mukhuva wo solasola ni ku nyenya-nyenya kumbe ku siringeka i swikombiso leswi vulaka khombo hikuva swi kombisa leswaku nuna kumbe nsati ana se emianakanyweni u vona swo biha hi munghana wakwe.” Hilaha buku yin’wana yi swi vekaka ha kona loko rirhandzu ri hela, nuna ni nsati, “va sala va lo tekana enawini ntsena, ku nga ri emintlhavekweni.” Hi ku famba ka nkarhi swi nga ha endleka va nga ha tekananga hilaha ku heleleke.
Hambiswiritano, marito yo holovela, ya nga khumba leswi tlulaka vukati ntsena. Xivuriso xa Bibele xi te: “Moya wo ṭhov̌eka, i ku v̌av̌a ka mbilu.” (Swivuriso 15:13) Ntshikilelo lowu vangiwaka hi ku haxiwa hi marito yo tlhava wu nga va ni vuyelo byo biha swinene erihanyweni ra munhu. Hi xikombiso, nkambisiso lowu endliweke hi Yunivhesiti ya Washington (U.S.A.) wu kombise leswaku wansati loyi a tshamelaka ku tlhaviwa hi marito a nga tshamela ku khomiwa hi mikhuhlwana, swiphiqo swa xivelekelo, ku hlohlonha ka swirho swa le xihundleni, ni swiphiqo swa ku gayiwa ka swakudya.
Vavasati vo tala lava tiyiseleke ku xanisiwa hi marito ni ku biwa, va vula leswaku marito ya nga vavisa ku tlula swibakele. Beverly u ri: “Mafidzula ya ku phakata kakwe a ya ta hetelela ya horile ivi ya nyamalala, kambe ndzi nge swi rivali swilo leswo biha leswi a swi vuleke mayelana ni ndlela leyi ndzi langutekaka ha yona, ndlela leyi ndzi swekaka ha yona, ni ndlela leyi ndzi khathalelaka vana ha yona.” Julia na yena u titwa hi ndlela leyi fanaka. U ri: “Ndza swi tiva leswaku a swi twisiseki, kambe swi nga antswa a ndzi ba ivi swi hundza ku ri ni ku tlanga hi mianakanyo ya mina tiawara to tala swonghasi.”
Kambe ha yini vanhu van’wana va hlasela ni ku tsongahata munhu loyi va vulaka leswaku va n’wi rhandza? Xihloko lexi landzelaka xi ta bula hi xivutiso lexi.
[Tinhlamuselo ta le hansi]
a Mavito man’wana enxaxamelweni wa swihloko leswi ma cinciwile.
[Xifaniso lexi nga eka tluka 1]
“Swi nga antswa a ndzi ba ivi swi hundza ku ri ni ku tlanga hi mianakanyo ya mina tiawara to tala swonghasi”
[Xifaniso lexi nga eka tluka 1]
“Xana u swi tiva kahle leswaku swi njhani ku tshama ni wansati loyi a tshamelaka ku ku vitana muhembi, xiphukuphuku xa makumu, kumbe swin’wana swo tlula sweswo?”