Mbitsi Ya Ku Hambana Ni Vana Va Wena

“Siku leri n’wana wa hina wa mativula a velekiweke ha rona nuna wa mina u ndzi tsundzuxile—‘Murhandziwa, ku kurisa vana, swi vula ku hambana na vona hakatsongo-tsongo.’”—Ourselves and Our Children—A Book by and for Parents.

VATSWARI vo tala va tsaka—hambi ku ri ku khana—loko ku velekiwa n’wana wa vona wa mativula. Ku nga khathariseki ku tikeriwa, swihinga, mbitsi, ku hetiwa matimba ni ku xaniseka loku fambisanaka ni ku va mutswari, vana va nga va xihlovo xa ntsako lowukulu. Kwalomu ka magidi manharhu ya malembe lama hundzeke, Bibele yi te: “Vana i nyiko leyi humaka eka HOSI; i nkateko hakunene.”—Pisalema 127:3, Today’s English Version.

Hambiswiritano, Bibele nakambe yi vhumbhe hi ndlela leyi pakanisaka: “Wanuna o ta siya tata wa kwe ni mana wa kwe.” (Genesa 2:24) Hikwalaho ka swivangelo swo hambana-hambana, vana lava kuleke hakanyingi va suka ekaya—leswaku va yisa tidyondzo ta vona emahlweni kumbe ku lava ntirho, ku ndlandlamuxa vutirheli bya vona bya Vukreste ni ku nghenela vukati. Kambe eka vatswari vo tala, swa vava ku langutana ni xiyimo lexi. Va pfumelela matshalatshala ya ntumbuluko ya vana va vona ya ku tilavela ntshunxeko leswaku ya va endla—tanihi laha mutsari un’wana a swi vekaka hakona—va “titwa va rhukaniwile, va hlundzukile, va xumbadzekile, va xungetiwile kumbe ku va va lahliwile.” Hakanyingi leswi swi vanga timholovo ni ntshikilelo lowu nga heriki endyangwini. Hikwalaho ka ku ala ku twisisa leswaku siku rin’wana vana va vona va ta huma miti ya vona, vatswari van’wana va tsandzeka ku pfuna vana va vona leswaku va lunghekela ku va vatswatsi. Vuyelo bya ku honisa ko tano byi tsema nhlana: va ta va vatswatsi lava tsandzekaka ku hlayisa muti, ku khathalela ndyangu kumbe hambi ku ri ku kuma ni ku khomelela entirhweni wa ku tihanyisa.

Ku vaviseka loku vangiwaka hi ku hambana ku nga nyanya ku biha emindyangwini leyi nga ni mutswari un’we. Mutswari la nga un’we la vitaniwaka Karen u ri: “Mina na n’wana wa mina wa nhwanyana hi vanghana lavakulu; hi hlakulele xiboho lexi tiyeke xa vunghana. Hinkwako laha a ndzi ya kona, a ndzi famba na yena.” Vuxaka lebyi tiyeke exikarhi ka mutswari ni n’wana byi tolovelekile emindyangwini leyi nga ni mutswari un’we. Hikwalaho swa twisiseka leswaku ku anakanya hi ku lahlekeriwa ka vuxaka byo tano lebyikulu ku nga vanga ntshikilelo.

Hambiswiritano, buku leyi nge, Traits of a Healthy Family yi tsundzuxa vatswari: “Sweswo hi leswi vutomi bya ndyangu byi katsaka swona; ku nga ku wundla ricece kukondza ri va ntswatsi la vupfeke.” Kutani yi tlhela yi tsundzuxa: “Swiphiqo swo tala emindyangwini swi vangiwa hi ku tsandzeka ka vatswari ku pfumela ku hambana ni vana va vona.”

Ku vuriwa yini hi wena? Xana u mutswari? Loko swi ri tano, xana u ri lunghekerile siku leri u nga ta boheka ku pfumelela vana va wena va famba? Naswona ku vuriwa yini hi vana va wena? Xana wa va hlomisa leswaku va ta kota ku hanya hi ndlela leyi humelelaka va ri voxe?