Ku Hela Ka Vusweti Ku Tshinele

XANA Yesu a vula yini loko a te: “Swisiwana mi tshama mi ri na swona”? (Matewu 26:11) Xana a vula leswaku vusweti byi ta tshama hilaha ku nga heriki, ku ri hava ndlela ya ku byi herisa?

Yesu a swi tiva leswaku ntsendze loko mafambiselo lama nga kona ya ku fuma ka munhu ma ya emahlweni, vusweti byi ta va kona. A swi tiva leswaku a byi nge herisiwi hi ku helela hi hulumendhe yihi na yihi ya munhu kumbe mafambiselo wahi ni wahi ya ikhonomi kumbe ya ntshamisano. Naswona matimu ma tiyisa mhaka leyi.

Emalembeni hinkwawo ya magidi ematin’wini ya munhu, hulumendhe yin’wana ni yin’wana ni mafambiselo man’wana ni man’wana ya ikhonomi ni ya ntshamisano ma ringetiwile, kambe vusweti bya ha ri kona. Entiyisweni ku nga khathariseki nhluvuko lowu endliweke etimhakeni ta sayense, vumaki ni ku endliwa ka mirhi ya vutshunguri, ntiyiso lowu nga kanetekiki hi leswaku emisaveni hinkwayo nhlayo ya vanhu lava hlaseriwaka hi vusiwana ya engeteleka.

Yesu a swi tiva swivangelo swo hambana-hambana leswi vangaka vusweti, swo tanihi ndlala, dyandza, ku hlaseriwa hi mavuthu ya valala, hulumendhe yo homboloka, ku tirhisiwa ka timali ta tiko hi ndlela yo biha, ku tshikileriwa ka swisiwana ni lava tsaneke hi vanhu lava fuweke ni lava nga ni matimba, timhangu ni vuvabyi, ku fa ka vavanuna lava siyaka vana ni tinoni va ri swisiwana. Tlhandla-kambirhi, a a swi tiva leswaku vanhu va nga tifunengeta hi vusweti ni mindyangu ya vona hikwalaho ka mikhuva yo biha yo tanihi vulolo, vudakwa, ku gembula ni ku godzomberiwa hi swidzidzirisi.

Hikwalaho loko Yesu a vule leswaku “swisiwana mi tshama mi ri na swona,” a vula leswaku mavandla ya misava leyi a ma nge swi koti ku herisa vusweti. A vula leswaku ntsendze loko mafambiselo lawa ya ku fuma ka munhu ma ha ri kona, vanhu lava nga swisiwana va ta va kona.

Hambileswi xiphiqo xa vusweti xi nga xa khale ngopfu, a hi fanelanga hi gimeta hi leswaku Yesu kumbe Tata wakwe wa le tilweni a va na mhaka na swisiwana. A hi fanelanga hi gimeta hi leswaku hi ku ya hi marito ya Yesu vusweti a byi nge pfuki byi herile. Leswi swi le rivaleni hi ku ya hi leswi Bibele yi swi vulaka malunghana ni mhaka leyi.

Vusweti Ni Nawu Wa Muxe

Hi xikombiso, anakanya hi Nawu lowu Xikwembu xi wu nyikeke tiko ra khale ra Israyele hi ku tirhisa Muxe. Xileriso xin’wana xa Nawu a ku ri leswaku ndyangu wun’wana ni wun’wana wa Muisrayele a wu fanele wu nyikiwa nsimu ya ndzhaka eKanana. (Deteronoma 11:8-15; 19:14) A ku ri Valevhi ntsena lava a va nga nyikiwanga ku averiwa loku. Ematshan’weni ya sweswo, hikwalaho ka ntirho wo hlawuleka lowu a va wu endla etempeleni, a va wundliwa hi vukhume bya swilo leswi humaka emasin’wini lebyi a va nyikiwa byona.—Tinhlayo 18:20, 21, 24.

Tlhandla-kambirhi, milawu ya ku dya ndzhaka ehansi ka Nawu wa Muxe a yi tiyisa leswaku nsimu leyi yi ta hambeta yi va ya ndyangu kumbe rixaka leri yi nyikiweke rona. (Tinhlayo 27:8-11) Hambiloko munhu a xavise nsimu yakwe, yi nga ha va ya n’wini wa yona lontshwa swa nkarhinyana. Hi ku famba ka nkarhi nsimu leyi yi nga ha tlheriseriwa eka ndyangu wa loyi a yi xaviseke.

Eka lava hundzukeke swisiwana hikwalaho ka swivangelo swo hambana-hambana, swo tanihi ku tirhisa masimu ya vona hi ndlela yo biha kumbe ku tlanga hi rifuwo ra vona, Nawu a wu va nyika mfanelo ya ku khwaja swakudya emasin’wini, emasin’wini ya van’wana ya mihandzu ni vhinyo. (Levhitika 23:22) Ku tlula kwalaho, Muisrayele la pfumalaka a a lomba mali handle ko hakerisiwa ntswalo wa yona. Entiyisweni, moya wo hanana a wu fanele ku kombisiwa eka swisiwana.—Eksoda 22:25.

Yesu A Khathalela Swisiwana

Eka malembe-xidzana lama landzeleke loko Yesu a te emisaveni, u hambete a kombisa moya wa ku hanana lowu a wu dyondzeke eka Tata wakwe, Yehovha. Yesu a va rhandza vanhu lava a va ri swisiwana hi tlhelo ra swilo leswi vonakaka. Yena ni vadyondzisiwa vakwe a va ri na nkwama lowu tolovelekeke wa mali leyi a va yi nyika Vaisrayele lava pfumalaka.—Yohane 12:5-8.

Endzhaku ka ku dlawa ka Yesu, Vakreste va kombise nkhathalelo lowu fanaka hi ku nyikela mpfuno hi swilo leswi vonakaka ngopfu-ngopfu eka vamakwavo va vona va moya va xinuna ni va xisati lava nga swisiwana. (Varhoma 15:26) Vakreste va ntiyiso namuntlha va kombisana nkhathalelo lowu fanaka.

Kavula, hambiloko Bibele yi khongotela vanhu lava hlaseriwaka hi swiyimo leswi leswi tshikilelaka, kahle-kahle yi tlhela yi tshinya lava ‘dyaka nyama ya vona hikwalaho ka vulolo.’ (Eklesiasta 4:1, 5) Muapostola Pawulo u tsarile: “Loko munhu a nga lavi ku tirha, ni ku dya a nga tshuki a dya.” (2 Vatesalonika 3:10) Hilaha ku fanaka, vanhu lava tlangisaka mali eka mikhuva yo tanihi ku tirhisa swidzidzirisi, fole kumbe ku godzomberiwa hi xihoko va ta tikuma va ri evuswetini. Leswi swi vangiwe hi swiendlo swa vona swo biha; entiyisweni va ‘tshovela leswi va swi byaleke.’—Vagalatiya 6:7.

Nsirhelelo Sweswi

Bibele yi vula leswaku Xikwembu xa khumbeka swinene hi swiyimo swa vanhu lava ringetaka ku endla ku rhandza ka xona. Hi xikombiso, eka Pisalema 37:25, Davhida u ri: “A nḍi ri lo’ntŝha, kutani nḍi dyuharile, kambe a nḍi v̌onanga l’a lulameke a ṭhikiwa, ni v̌ana v̌a yena v̌a kombele v̌uŝa bya v̌ona.” Lava rhandzaka ku lulama a va tshembisiwi rifuwo, kambe mhaka leyi kombisiwaka laha hi leswaku Xikwembu xi ta tiyiseka leswaku va kuma swa ku tihanyisa leswi ringaneke. Ndzimana 28 ya pisalema leyi fanaka yi ri: “Yehova o ranḍa ku lulama, a nga ka a nga ṭhiki la’v̌a ṅwi ranḍaka.”

Yesu u endle leswi engetelekeke ku tlula ku khathalela swisiwana hi ku swi pfuna hi swilo leswi vonakaka loko a ha ri emisaveni. U va tiyisekisile leswaku ntsendze loko va ringeta ku endla ku rhandza ka Xikwembu, Xikwembu xi ta endla leswaku mpimo wo karhi wa swilaveko swa vona swa khathaleriwa, eka nkarhi wa sweswi ni lowu taka. Yesu u vule marito lama landzelaka:

“Xiyisisani swinene tinyenyana ta tilo, hikuva a ti byali mbewu, a ti tshoveli, a ti hlengeleti eswitlatini; kambe ke, Tata wa n’wina wa le tilweni wa ti wundla. Xana a mi ti tluli hi risima? . . . Nakambe, ha yini mi vilela hi swiambalo? Dyondzani eka makhon’wa ya nhova leswi ma kurisaka xiswona; a ma tirhi, a ma swuli; kambe ndza mi byela leswaku hambi ku ri Solomoni eku vangameni kakwe hinkwako a nga ambalanga ku fana ni rin’we ra wona. Kutani, loko Xikwembu xi xi ambexa hi ndlela yoleyo ximila xa nhova, lexi nga kona namuntlha kasi mundzuku xi ta hoxiwa exitikweni, xana a xi nge mi ambexi ngopfu, n’wina mi nga ni ripfumelo leritsongo? Xisweswo mi nga tshuki mi vilela kutani mi ku, ‘Xana hi ta dya yini?’ kumbe, ‘Xana hi ta nwa yini?’ kumbe, ‘Xana hi ta ambala yini?’ . . . Hikuva Tata wa n’wina wa le tilweni wa swi tiva leswaku ma swi lava swilo leswi hinkwaswo.”—Matewu 6:26-32.

Yesu u gimete hi ku khutaza valandzeri vakwe: “Hambetani mi lava mfumo ni ku lulama ka [Xikwembu] ku sungula, xisweswo swilo leswin’wana hinkwaswo mi ta engeteleriwa swona.” (Matewu 6:33) Mayana xikhutazo lexinene swonghasi eka lava nga swisiwana kambe lava lavaka ku endla ku rhandza ka Xikwembu! Nakambe, xiya leswaku Yesu u kombise leswaku Mfumo wa Xikwembu a wu fanele wu va nchumu wa nkoka evuton’wini bya valandzeri vakwe. Yesu a swi tiva leswaku loko Mfumo wa Xikwembu wa le tilweni wu ta lawula misava hinkwayo hi ku helela, kutani—hi kona laha—vusweti byi nga ta herisiwa.

A Byi Nge Vi Na Hina Hilaha Ku Nga Heriki

Xisweswo, Yesu u boxe ntshembo lowu tsakisaka malunghana ni vumundzuku. Hikwalaho loko a te “swisiwana mi tshama mi ri na swona,” a kombetela eka vutomi bya mafambiselo lama nga kona sweswi ya ku fuma ka munhu. A nga kombeteli eka vutomi bya nkarhi lowu taka ehansi ka ku fuma ka Mfumo wa Xikwembu. Bibele ya vhumba: “Šisiwana ši nga ka ši nga riv̌ariwi hi masiku, kambe ku langutela ka la’v̌a nge khombyeni, ku nga ka ku nga lov̌i hi laha ku nga heriki.” (Pisalema 9:18) Naswona tanihi Hosi ya Mfumo wa Xikwembu, Kreste Yesu, a nge pfumeleli munhu leswaku a xanisa ni ku tshikilela van’wana.

Yesu u endle leswaku ku fuma ka Mfumo wa Xikwembu ku va nhloko-mhaka-nkulu ya ku dyondzisa ka yena. (Matewu 4:17) Ehansi ka ku fuma ka Mfumo, swiyimo swa laha misaveni swi ta fana ni swiyimo swa le tilweni. Hikwalaho u dyondzise valandzeri vakwe leswaku va khongela eka Xikwembu: “Mfumo wa wena a wu te. Ku rhandza ka wena a ku endleke emisaveni, hilaha ku endlekaka hakona etilweni.”—Matewu 6:10.

Xana sweswo swi ta endlekisa ku yini? I xikongomelo xa Xikwembu leswaku xi susa mafambiselo hinkwawo lama nga kona ya ku fuma ka munhu emisaveni ivi xi ku siva hi ku fuma ka Mfumo wa xona wa le tilweni. Vuprofeta eka Daniyele 2:44 byi ri: “E mikarini ya tihosi leti, Šikwembu ša matilo ši ta pfuša ku fuma lo’ku nga ta ka ku nga onhaki, ni siku riṅwe, kutani v̌uhosi bya kona byi nga ka byi nga hunḍeli ka tiko riṅwana; ku ta seletela ni ku herisa ku fuma koloku hikwako, kambe kona ku ta v̌a kona hi laha ku nga riki na makumu.”

Kutani, emisaveni leyintshwa ehansi ka ku fuma ka Mfumo wa Xikwembu, misava hinkwayo yi ta hundzuriwa paradeyisi leyi nga ni ndzalo, leswaku ku tshame ku va ni vusweti a swi nga ha tikombi nikatsongo. Xiya swikombiso swin’wana swa vuprofeta bya Bibele malunghana ni swiyimo leswi nga ta va swi ri kona enkarhini wolowo:

“Yehova wa tinyimpi o ta lungisela matiko hikwawo . . . ŝakunwa ŝa tivinyo leti noneke, le’ti tengeke, ti ri tinyama le’ti noneke le’ti teleke, ni mafura.” (Esaya 25:6) “Ku ta v̌a ni nḍalo ya koro la misav̌eni ni le tihlohlorini ta tinṭhav̌a.” (Pisalema 72:16) “Ku ta v̌a ni ku ṭakama ka ku kateka kona. Muri wa le masiṅwini wu ta v̌eka mihanḍu ya wona, ni tiko ri ta v̌eka ŝa rona, v̌a ta tikhorisa e tikweni ra v̌ona.” (Ezekiyele 34:26, 27) “Misav̌a yi humesile mihanḍu ya yona. Šikwembu, Šikwembu ša hina ši ta hi katekisa.” (Pisalema 67:6) “Tiko ra ntlhohe ri ta ṭaka, ni tiko le’ri omeke; makwanḍasi ma ta ṭakisisa, ma rumbuka kukota koṅhwa!”—Esaya 35:1.

Ku tlula kwalaho, Mikiya 4:4 yi tshembisa leswi: “V̌a ta ṭhama uṅwana ni uṅwana e hansi ka nkuwa, ni le hansi ka vinya ya yena, ku nga ri na loyi a v̌a pfušaka.” Hinkwavo va ta va ni makaya ya vona: “V̌a ta aka tindlu, v̌a ta ṭhama ka tona . . . V̌a nga ka v̌a nga ha aki tindlu, leŝaku uṅwana a ta ṭhama kona.” (Esaya 65:21, 22) A swi hlamarisi leswi Yesu a tshembiseke lava a va pfumela tidyondzo ta yena: “U ta va na mina eParadeyisini.”—Luka 23:43.

Ina, Rito ra Xikwembu leri huhuteriweke hi xona ri dyondzisa leswaku vusweti byi ta herisiwa hi ku helela. Naswona nkarhi wolowo wa tshinela, hikuva vuprofeta bya Bibele byi kombisa leswaku misava leyi, sweswi yi le ‘masikwini ya yona yo hetelela,’ yi le ka “minkarhi ya mangava leyi swi nonon’hwaka ku langutana na yona.” (2 Timotiya 3:1-5, 13) Ku nga ri khale mafambiselo ya swilo lama nga kona sweswi ni vusweti swi ta heriseriwa makumu—ku nga ri hi matshalatshala ya munhu kambe hi ku nghenelela ka Xikwembu. Hosi Yesu Kreste “[U] ta nṭhunša šisiwana loko ši huwelela, ni l’a nge nhlomulweni, l’a nga riki na mupfuni. [U] ta ṭeṭelela šisiwana ni l’a nge khombyeni, kutani [u] ta kuṭula v̌utomi bya ŝisiwana.”—Pisalema 72:12, 13.

[Xifaniso lexi nga eka tluka 8, 9]

Emisaveni leyintshwa ya Xikwembu, ku ta va ni tiyindlu letinene ni swakudya swo tala swa vanhu hinkwavo

[Xifaniso lexi nga eka tluka 10]

Emisaveni leyintshwa, a va nga vi kona vana lava sikaka