Langutelo Ra Bibele
Xana I Yini Moya Lowo Kwetsima Wa Xikwembu?
“KUTANI LOKO VANHU HINKWAVO VA KHUVURIWILE, YESU NA YENA U KHUVURIWILE NASWONA, LOKO A RI KARHI A KHONGELA, TILO RI PFULEKA KUTANI MOYA LOWO KWETSIMA HI XIVUMBEKO XA TUVA WU XIKELA EHENHLA KA YENA, KUTANI RITO RI HUMA ETILWENI: ‘U N’WANA WA MINA, LA RHANDZEKAKA; NDZI KU AMUKERILE.’”—Luka 3:21, 22.
EKA mbulavurisano wa ntlawa wa vativi va filosofi eGreece ya khale, muapostola Pawulo u vitane Xikwembu leswaku i “Hosi ya tilo ni misava.” Pawulo u vule leswaku i Xikwembu lexi, lexi “endleke misava ni swilo hinkwaswo leswi nga eka yona,” ni lexi “nyika[ka] vanhu hinkwavo vutomi ni ku hefemula ni swilo hinkwaswo.” (Mintirho 17:24-28) Xana Xikwembu xi swi endla njhani hinkwaswo leswi? Xi tirhisa moya wa xona lowo kwetsima, kumbe matimba lama tirhaka.
Bibele yi tlhela yi vula leswaku Xikwembu xi ni ‘ntamu lowukulu ni matimba lamakulu.’ (Esaya 40:26) Ina, Xikwembu xi tumbuluxe vuako hinkwabyo, lebyi kombisaka ntamu wa xona lowukulu ni matimba ya xona.
Matimba Lama Tirhaka
Swi ta va swi hoxile hi ndlela yo karhi ku vula leswaku moya lowo kwetsima i matimba ya Xikwembu. Leswi swi tano hikuva matimba ma nga ha tshama ma nga tirhi eka munhu wo karhi kumbe eka nchumu wo karhi, kukota matimba lama vekiweke eka betri leyi nga tirhisiwiki. Hambiswiritano, Matsalwa ma kombisa moya wa Xikwembu wu ri eku tirheni, leswi yelanaka ni gezi leri fambaka eka betri leyi tirhaka. (Genesa 1:2) Kutani, moya lowo kwetsima wa Xikwembu hi wona wu humesaka ntamu lowu, ku nga matimba ya xona lama tirhaka.
Minkarhi yin’wana Bibele yi vulavula hi moya lowo kwetsima wu ri karhi wu endla ntirho wo karhi kumbe wu ri endhawini yin’wana, wu nga ri kona eka Xikwembu. (Matewu 28:19, 20; Luka 3:21, 22; Mintirho 8:39; 13:4; 15:28, 29) Van’wana lava tshameke va hlaya tindzimana teto va ehleketa leswaku moya lowo kwetsima i nchumu wo karhi lowu nga riki kona eka Xikwembu. Ha yini swi vekiwa hi ndlela leyi eMatsalweni? Xana moya lowo kwetsima a wu kona eka Xikwembu hi ku helela?
Xikwembu xa Matimba Hinkwawo xi tshama endhawini leyi hambaneke ngopfu ni ya swivumbiwa swa xona swa nyama. Xona i moya, a hi nge swi koti ku xi anakanya hi miehleketo ya hina leyi hikiweke. (Yohane 4:24) Bibele yi vula leswaku Yehovha Xikwembu u tshama ematilweni naswona u languta vanhu a ri kwalaho. (Pisalema 33:13, 14) Leswi swa twisiseka. Muvumbi u fanele a ri nkulu eka swilo leswi a swi tirhisaka. Wa swi lawula, wa swi tirhisa, wa swi vumba ni ku swi kongomisa.—Genesa 1:1.
Xikwembu xa swi kota ku endla leswaku swilo swi endleka hi nkarhi hambi wu ri wihi, endhawini yihi ni yihi xi ri evutshan’weni bya xona lebyi nga vonakiki. Kutani, a swi bohi leswaku xi va endhawini leyi matimba ya xona lama tirhaka ma tirhaka eka yona. Xa swi kota ku rhumela moya wa xona leswaku wu endla ntirho. (Pisalema 104:30) Leswi swi nga ha twisisiwa hi ku olova hi vanhu va manguva lawa lava tirhisaka switirhisiwa swo karhi swa le ndlwini hi xilawula-ekule lexi nga riki na darada. Namuntlha hi vona ntamu wa matimba lama nga vonakiki wo kota gezi kumbe magandlati ya moya. Hilaha ku fanaka, hi matimba ya xona yo kwetsima lama nga vonakiki, kumbe moya, Xikwembu xi nga endla xin’wana ni xin’wana lexi xi lavaka ku xi endla, xi nga famba-fambi.—Esaya 55:11.
Eminkarhini ya Bibele, swi nga ha endleka a swi tika ku twisisa mhaka leyi. Ku hlamusela moya lowo kwetsima tanihi matimba yo karhi handle ko kanakana swi pfune vahlayi ku vona ndlela leyi Xikwembu xi tirhisaka matimba ya xona ha yona hambileswi xona hi xoxe xi nga yiki laha wu tirhaka kona. Loko Bibele yi vula leswaku moya lowo kwetsima wu endle swo karhi, entiyisweni yi vula leswaku Xikwembu hi xoxe xi tirhise matimba ya xona evanhwini kumbe eka nchumu wo karhi ku endla ku rhandza ka xona.
Mintirho Yo Hambana-hambana Leyi Endliwaka Hi Moya Lowo Kwetsima
Yehovha u tirhise moya lowo kwetsima loko a tumbuluxa swilo hinkwaswo leswi hanyaka ni leswi nga hanyiki. (Pisalema 33:6) Xikwembu xi tlhele xi wu tirhisa ku lovisa xitukulwana xa vanhu lexi rhandzaka madzolonga ni lexi nga hundzukiki hi ku tirhisa ndhambi. (Genesa 6:1-22) Hi wona moya lowu wu tirhaka lowu Xikwembu xi wu tirhiseke ku hundzisela vutomi bya risima bya N’wana wa xona embelekweni ya nhwana wa Muyuda la vuriwaka Mariya.—Luka 1:35.
Minkarhi yin’wana, moya lowu wu nyike vanhu matimba leswaku va vula ntiyiso hi xivindzi ni hi vurhena emahlweni ka valala, hakanyingi va hoxa vutomi bya vona ekhombyeni. (Mikiya 3:8) Naswona ku ni swikombiso swo tala eBibeleni, ngopfu-ngopfu leswi khumbaka vuprofeta, laha vavanuna ni vavasati va nyikiweke vutlhari byo hlawuleka kumbe ku twisisa hi ku tirhisa moya lowu. Tanihi leswi ku nga riki na munhu la nga vhumbhaka hi ku pakanisa leswi vumundzuku byi hi khomeleke swona, lowu i ntirho wo hlawuleka swinene wa moya.—2 Petro 1:20, 21.
Moya wu nga ha tlhela wu nyika vanhu matimba yo hlamarisa. Hi xikombiso, hi ku tirhisa moya lowu, Yesu a a swi kota ku lawula matimba ya ntumbuluko, a hanyisa lava vabyaka hambi ku ri ku pfuxa lava feke. (Luka 4:18-21; 8:22-26, 49-56; 9:11) Moya a wu tirha ku hlela ni ku nyika Vakreste vo sungula matimba leswaku va va timbhoni ta Xikwembu emisaveni hinkwayo.—Mintirho 1:8; 2:1-47; Varhoma 15:18, 19; 1 Vakorinto 12:4-11.
Matimba Ya Xikwembu Ma Tirhiseriwa Hina
Xana swa koteka namuntlha leswaku malandza ya Xikwembu ma kuma mpfuno eka xihlovo lexi xi nga hikiwangiki xa matimba? Ina! Xikwembu xi nyika vanhu va xona mpimo wo karhi wa moya lowo kwetsima leswaku wu va pfuna ku twisisa ni ku endla ku rhandza ka xona. Lava va endlaka xikombelo lexinene, xa mbilu hinkwayo, lava va susumetiwaka hi mbilu leyinene naswona va landzelaka swilaveko swa xona, xi va nyika moya wa xona. (1 Vakorinto 2:10-16) Moya wolowo wu nga nyika vanhu lava nga hetisekangiki “matimba lama tlulaka lama tolovelekeke,” wu va pfuna ku tirhela Xikwembu hi ku tshembeka ku nga khathariseki swihinga. Kutani, swi le rivaleni leswaku vanhu hinkwavo lava chavaka Xikwembu va navela ku kuma moya wa Xikwembu ni ku wu tirhisa.—2 Vakorinto 4:7; Luka 11:13; Mintirho 15:8; Vaefesa 4:30.
Ku nga ri khale Xikwembu xi ta tirhisa matimba ya xona lamakulu ku herisa vuhomboloki ni ku xaniseka emisaveni leyi yo biha, kutani xi hlawulekisa vito ra xona lerikulu ni ro kwetsima. Moya lowo kwetsima wu ta pfuna misava hinkwayo, naswona mihandzu ya wona yi ta vonaka eka hinkwavo, swi tisa ku dzuneka eka Mutumbuluxi wa wona.—Vagalatiya 5:22, 23; Nhlavutelo 21:3, 4.