Langutelo Ra Bibele
Xana Moya Lowo Kwetsima I Munhu?
IYINI moya lowo kwetsima wa Xikwembu? Emaritweni ya yona yo rhanga, Bibele yi vulavula hi moya lowo kwetsima—nakambe wu hundzuluxeriwe tanihi “matimba lama tirhaka ya Xikwembu”—lawa “a ma ya hala ni hala ehenhla ka vuandlalo bya mati.” (Genesa 1:2) Eka xiendlakalo lexi vulavulaka hi ku khuvuriwa ka Yesu, Xikwembu xi hlamuseriwa tanihi lexi nga “ematilweni,” moya lowo kwetsima wu vonaka wu “xika ku fana ni tuva” ehenhla ka Yesu. (Matewu 3:16, 17) Tlhandlakambirhi, Yesu u vulavule hi moya lowo kwetsima tanihi “mupfuni.”—Yohane 14:16.
Tindzimana leti ni tin’wana leti kumekaka eBibeleni ti endle leswaku van’wana va ehleketa leswaku moya lowo kwetsima i munhu, ku fana ni leswi Xikwembu, Yesu ni tintsumi va nga vanhu va moya. Entiyisweni, se ku hundze malembe-xidzana yo tala vukhongeri lebyi dumeke ngopfu bya Vujagana byi teka moya lowo kwetsima wu ri munhu. Hambileswi dyondzo leyi yi dyondzisiweke nkarhi wo leha, swirho swo tala swa kereke swa ha pfilunganyekile, naswona swin’wana a swi pfumelelani ni varhangeri va vukhongeri bya swona. Hi xikombiso, hi ku ya hi nkambisiso wa sweswinyana, 61 wa tiphesente ta lava ku buriweke na vona va kholwa leswaku moya wa Xikwembu i “xikombiso xa vukona bya Xikwembu kumbe matimba ya xona kambe a hi nchumu lowu hanyaka wu ri woxe.” Kambe, Bibele yi ri yini hi mhaka leyi?
Leswi Bibele Yi Swi Vulaka
Munhu la hlayaka Bibele hi xikongomelo xo kuma ntiyiso wa swi vona leswaku moya lowo kwetsima a wu fani ni nhlamuselo leyi nyikeriwaka hi vafundhisi ya leswaku moya lowu i munhu. Ehleketa hi timhaka leti landzelaka leti kumekaka eBibeleni.
1. Loko Mariya, mana wa Yesu, a endzela muzala wakwe Elizabeta, Bibele yi vula leswaku n’wana la nga si velekiwaka la nge khwirini ra Elizabeta u sungule ku tshuka-tshuka, “kutani Elizabeta a tala hi moya lowo kwetsima.” (Luka 1:41) Xana swa twala ku ehleketa leswaku munhu u ta “tala” hi munhu un’wana?
2. Loko Yohane lowo Khuvula a vulavula ni vadyondzisiwa vakwe malunghana na Yesu tanihi munhu loyi a nga ta ta endzhaku ka yena, Yohane u te: “Loko ku ri mina, ndzi mi khuvula hi mati . . . , kambe loyi a taka endzhaku ka mina wa ndzi tlula hi matimba, loyi maphaxani ya yena swi nga ndzi faneriki ku ma hluvula. Yena u ta mi khuvula hi moya lowo kwetsima.” (Matewu 3:11) Yohane a a nga ta vulavula hi moya lowo kwetsima tanihi munhu loko a vula leswaku ku ta tirhisiwa wona ku khuvula vanhu.
3. Loko a endzela ndhuna ya vuthu ra Varhoma ni ndyangu wa yona, muapostola Petro u vulavule hi Yesu tanihi loyi a totiweke hi Xikwembu “hi moya lowo kwetsima ni matimba.” (Mintirho 10:38) Endzhakunyana ka sweswo, “moya lowo kwetsima wu xikela ehenhla” ka vandyangu wa ndhuna ya vuthu. Rungula leri ri vula leswaku vanhu vo tala va hlamarile “hikuva nyiko ya mahala ya moya lowo kwetsima a yi chululeriwa ni le ka vanhu va matiko.” (Mintirho 10:44, 45) Ni laha, marito lama tirhisiweke a ma kombisi leswaku moya lowo kwetsima i munhu.
Swi tolovelekile leswaku Rito ra Xikwembu ri munhuhata swilo leswi nga hanyiki. Swin’wana swa swona i vutlhari, ku twisisa, xidyoho, rifu ni musa lowu nga faneriwiki. (Swivuriso 8:1–9:6; Varhoma 5:14, 17, 21; 6:12) Yesu hi byakwe u vule leswaku “vutlhari byi kombisiwa byi ri lebyi lulameke hi vana va byona hinkwavo,” kumbe hi vuyelo bya kona lebyinene. (Luka 7:35) Swi lo dla, leswaku vutlhari a hi munhu la nga ni vana! Hilaha ku fanaka, a swi nge endleki leswaku moya lowo kwetsima wu va munhu ntsena hileswi kun’wana wu munhuhatiweke.
Moya Lowo Kwetsima I Yini?
EBibeleni, moya lowo kwetsima wu hlamuseriwa tanihi matimba ya Xikwembu lama tirhaka. Hikwalaho, vuhundzuluxeri lebyi pakanisaka bya matsalwa ya Bibele ya Xiheveru byi kombetela eka moya wa Xikwembu tanihi “matimba lama tirhaka ya Xikwembu.” (Genesa 1:2) Dyondzo leyi yi sekeriwa hi Bibele hinkwayo.—Mikiya 3:8; Luka 1:35; Mintirho 10:38.
Ku hambana ni dyondzo leyi tolovelekeke, Xikwembu a xi kumeki kun’wana ni kun’wana minkarhi hinkwayo. Ku ri na sweswo, xi tshama exivandleni xa moya, eka “ndhawu . . . yo tshama eka yona,” kumbe vutshamo. (1 Tihosi 8:39; 2 Tikronika 6:39) Matsalwa ma tlhela ma kombetela eka ndhawu yo karhi leyi Xikwembu xi tshamaka eka yona nileswaku xi ni “xiluvelo.” (1 Tihosi 22:19; Esaya 6:1; Daniyele 7:9; Nhlavutelo 4:1-3) Kambe, ku suka eka “ndhawu . . . yo tshama eka yona,” xi nga tirhisa matimba ya xona lama tirhaka ku ya kun’wana ni kun’wana exivandleni xa moya kumbe xa nyama.—Pisalema 139:7.
Ku sukela le ndzhaku hi 1879, xidyondzi xa Bibele Charles L. Ives, u kombise kahle ndlela leyi Xikwembu xi nga tirhisaka vuswikoti bya xona ku endla leswi xi swi rhandzaka xi ri endhawini yin’we. U tsale a ku: “Hi xikombiso, hi ri, ‘Pfula maharideni leswaku dyambu ri voninga endzeni ka yindlu.’ Entiyisweni, a hi vuli dyambu hi ku kongoma, kambe hi vula miseve ya rona, hi vula leswi humaka edyambyini.” Hilaha ku fanaka, a swi bohi leswaku Xikwembu xi ya endhawini yo karhi leyi xi lavaka ku tirhisa matimba ya xona eka yona. Xi tirhisa moya lowo kwetsima, lowu nga fikaka kun’wana ni kun’wana laha ku nga ni ntumbuluko wa xona. Ku twisisa leswi moya lowo kwetsima wu nga swona—matimba lama tirhaka ya Xikwembu—swi nga ku tiyisekisa leswaku Yehovha u ta hetisisa switshembiso swakwe.
XANA U TSHAME U TIVUTISA?
◼ Xana Bibele yi dyondzisa leswaku moya lowo kwetsima i munhu?—Mintirho 10:44, 45.
◼ Xana moya lowo kwetsima i yini?—Genesa 1:2.
◼ Xana moya lowo kwetsima wu nga kota ku fikelela kwihi?—Pisalema 139:7.