Ku Kamba Switori Leswi

VANHU va angula hi tindlela leti nga faniki eka switori swa manguva lawa leswi vulaka leswaku vanhu va tshame va hlangana ni tintsumi. Vo sungula, i vapfumeri. Va vula leswaku hikwalaho ka leswi switori swo tano swi teleke ngopfu naswona swi hangalakeke ngopfu, swi fanele swi ri ntiyiso. Ntlawa wa vumbirhi, i vanhu lava hehlaka vukhongeri. Va vula leswaku ku hava vumbhoni lebyi tiyeke byo seketela switori swo tano. Leswaku mhaka yi hangalakile, a swi vuli leswaku i ntiyiso. Phela, vanhu va tshame va kholwa leswaku ku ni nyoka leyi nga ni nhloko ya mesisi. Ntlawa wa vunharhu, i vanhu lava nga tibohiki eka mavonelo lawa hamambirhi. Loko yi vulavula hi vonelo leri ra vukala-tlhelo, buku leyi nge Angels—Opposing Viewpoints yi ri: “Vanhu vo tala va vula leswaku va tshame va vona tintsumi. Ku hava vumbhoni bya leswaku va ti vonile; vo swi kholwa ntsena. Kambe, hambi ku ri vanhu lava hehlaka va tsandzeka ku sola switori leswi, kambe va nga ri vangani va ringeta ku swi sola.”

Vanhu vo tala va pfumela leswaku Bibele i xihlovo xa xiviri xa rungula leri vulavulaka hi xivandla xa mimoya.a Yi nga hi pfuna leswaku hi kambela switori swa manguva lawa leswi vulavulaka hi tintsumi. Kumbexana wa swi tiva leswaku Bibele ya hi tiyisekisa leswaku tintsumi i swivumbiwa swa xiviri, leswi nga ni matimba ni leswi vangamaka. Bibele yi ni rungula ra tintsumi leti tisaka rungula kumbe ku ponisa malandza ya Xikwembu.—Pisalema 104:1, 4; Luka 1:26-33; Mintirho 12:6-11.

Bibele yi tlhela yi kombisa leswaku ku ni tintsumi to biha. Swivumbiwa leswi swa moya swi kanganyisa ni ku hambukisa vanhu, swi va susa eka Xikwembu. (2 Vakorinto 11:14) Bibele yi ni swivangelo leswinene loko yi hi tsundzuxa: “Mi nga kholwi marito hinkwawo lama huhuteriweke, kambe kambisisani marito lama huhuteriweke mi vona loko swi ri leswaku ma huma eka Xikwembu.” (1 Yohane 4:1) Hi xikombiso, loko hi nga si tshemba mhaka leyi vhumbhiweke hi munhu la tivulaka muprofeta, leswi a swi vulaka hi ta swi kambisisa hi vutlhari hi ku ya hi Rito ra Xikwembu, leri a nga ha vulaka leswaku u yimela rona. Kunene, timhaka ta manguva lawa leti kombisaka leswaku ntsumi yi tshame yi humelela na tona hi ta ti kambisisa hi ndlela leyi fanaka. Kutani, xana switori swa manguva lawa swa vanhu lava hlanganeke ni tintsumi swi fambisana njhani ni leswi swi tsariweke eMatsalweni?

Tintsumi A Hi Nchumu Lowu Vanhu Vo Tala Va Wu Ehleketaka

A hi sunguleni hi ku hlamusela tidyondzo timbirhi leti hoxeke naswona ti hangalakeke leti vulavulaka hi tintsumi. Hilaha ku hambaneke ni dyondzo leyi dumeke, tintsumi a ti sungulanga vutomi bya tona ti ri vanhu. I khale ti ri kona etilweni Xikwembu xi nga si tumbuluxa vutomi emisaveni. Bibele yi vula leswaku ti ve kona loko Xikwembu xi “simeka misava . . . vana [tintsumi] va Xikwembu hinkwavo va huwelela va dzunisa.”—Yobo 38:4-7.

Dyondzo yin’wana leyi hoxeke hi leyi vulaka leswaku tintsumi ti pfumelela nchumu wun’wana ni wun’wana naswona ta xi amukela xidyoho. Ematshan’weni ya sweswo, tintsumi to tshembeka ti seketela mimpimanyeto leyi lulameke ya Xikwembu naswona ti teka goza hi ku landza nkongomiso wa xona. Ti tirhela Xikwembu, ku nga ri vanhu.—Pisalema 103:20.

Tintsumi Ta Xi Tsakela Xiyimo Xa Hina Xa Moya

Eka switori swa sweswi leswi khumbaka tintsumi, ku tele timhaka ta leswaku ti ponisa vanhu. Ebukwini yin’wana leyi xaviwaka ngopfu, hi hlaya leswaku xin’hwanyetana xin’wana lexi nga ni musa xi humesiwe hi voko leri nga vonakiki endlwini leyi tshwaka. Buku yin’wana yi vulavula hi swichudeni swimbirhi swi ri karhi swi dlayiwa hi xirhami emovheni wa swona. Kutani ku humelela lori hi xitshuketa, yi kokela movha wa swona endhawini leyi sirhelelekeke, kambe ku nga vonaki laha mathayere ma fambeke kona! Kun’wana, xitori xin’wana xi vulavula hi Ann, la khomiweke hi vuvabyi bya khensa. Ku sele masiku manharhu a nghena exibedlhele leswaku va n’wi handzula, ku nghena munhu wumbe wo leha. U vule leswaku hi yena Thomas nileswaku u rhumiwe hi Xikwembu. Thomas u tlakuse voko, kutani Ann a vona ku vonakala ko hisa, ko basa ku khumba miri wakwe. Loko a fika laha a a fanele ku handzuleriwa kona, madokodela ma hlamarile. Vuvabyi byakwe bya khensa a byi herile!

Switori leswi swi tlakusa swivutiso leswi faneleke, Loko munhu un’wana ni un’wana a ri ni ntsumi leyi n’wi kongomisaka, ha yini vanhu van’wana va ponisiwa, kasi vo tala a va ponisiwi? Vanhu vo tala swinene va dlayiwe hi mavabyi, tinyimpi, tindlala ni timhangu ta ntumbuluko. Kunene, van’wana va khongerile hi timbilu ta vona hinkwato va kombela mpfuno. Ha yini ntsumi leyi va kongomisaka yi nga va ponisanga?

Bibele ya pfuna eka swivutiso leswi. Yi komba leswaku Xikwembu a xi hlawuli. (Mintirho 10:34) Ku tlula kwalaho, hambileswi tintsumi ta Xikwembu leti tshembekeke ti tsakelaka leswaku hi tshama hi hanye kahle emirini, kambe ti tsakela ngopfu leswaku hi tshama hi hanye kahle emoyeni. Muapostola Pawulo u vulavule hi mhaka leyi loko a tlakusa xivutiso lexi nge: “Xana hinkwato a hi mimoya ya ntirho wa le rivaleni, leyi rhumiweke ku ya tirhela lava nga ta dya ndzhaka ya ku ponisiwa?” (Vaheveru 1:14) Mpfuno wa nyama wa vuyerisa swa xinkarhana, kambe mpfuno wa moya wu vuyerisa hilaha ku nga riki na makumu.

Switori swo tala swa tintsumi a swi nyawuli. Ku vuriwa leswaku tintsumi ti pfuna manana la karhaleke ku cinca malakani emubedweni, ku tsundzuxa muxavi leswaku a xava mecisi ni ku pfuna vachayeri leswaku va kuma tindhawu to paka. Nhwanyana un’wana wa le Scotland u vula leswi a ri karhi a hleka: “A ndzi paka movha wa mina endhawini leyi ndzi nga fanelangiki ku paka eka yona le Xitarateni xa St Mary emavhikini manharhu lama hundzeke kutani ndzi kombela ntsumi ya mina leswaku yi yi rhendzela hi rirhandzu ni nsovo. Loko phorisa ra pato ri tshuka ri fikile, ri ta va ni rirhandzu lerikulu lerova ri nga ndzi tsali thikithi. A ndzi si tshama ndzi tsariwa thikithi.” A swi hlamarisi leswi van’wana va fanisaka ntsumi ya manguva-lawa leyi nga murindzi ni munghana la hananaka kumbe va yi fanisaka na Santa Claus.

Tintsumi To Tshembeka A Ti Kanetani Ni Rito Ra Xikwembu

Tibuku leti vulavulaka hi tintsumi ti tele hi timhaka leti kombisaka mpfuno ni ndzayo leyi ku vuriwaka leswaku yi huma exivandleni xa moya. Hi xikombiso, buku yin’wana yi vula leswaku yi tamele tidyondzo leti humaka eka ntsumi leyikulu Mikayele leti yaka eka wansati wa le Colorado, le U.S.A. Swin’wana leswi Mikayele a swi “vuleke” hi leswi: “Tindlela hinkwato ti ya eka Xikwembu. Vupfumeri hinkwabyo, mintiyiso hinkwayo ya ku vonakala yi ya eka Xikwembu.” Ku hambana ni sweswo, Yesu u vule leswaku ku ni magondzo mambirhi ntsena ya vukhongeri nileswaku i rin’we ntsena leri endlaka leswaku munhu a tsakeriwa hi Xikwembu naswona a kuma vutomi lebyi nga heriki. Lerin’wana ri endla leswaku munhu a nga amukeleki naswona a loviseriwa makumu. (Matewu 7:13, 14) Swi le rivaleni leswaku swiga leswi a swi nge vi ntiyiso haswimbirhi.

Xana “tintsumi” ta “vumoya lebyintshwa” ti nghenelela njhani evukatini ni le ka ku tikhoma lokunene? Ebukwini yin’wana, muhlayi u hlaya hi Roseann, loyi a byeriweke hi “ntsumi” yakwe yi ku: “U fanele u fikelela vanhu vo tala, naswona gondzo ra wena a ri heleli eka [nuna wa wena]. Wa n’wi rhandza na yena wa ku rhandza, kambe se i nkarhi wa leswaku mi hambana.” Wansati loyi u dlaye vukati. Kambe, Bibele yi vula leswaku Xikwembu xa ku venga ku dlaya vukati ku nga ri na swivangelo leswi faneleke. (Malakiya 2:16) Xitori xin’wana xi vulavula hi mpatswa lowu oswaka, kambe a wu kholwa leswaku tintsumi ti wu hlalela hi ku tsaka naswona ti wu rhendzela hi ndlela yo hlawuleka. Kambe Bibele yi ri: “U nga tshuki u endla vuoswi.”—Eksoda 20:14.

Xana swi nga endleka leswaku marungula lawa ya manguva lawa ma cinca Bibele? E-e, Rito ra Xikwembu a ri cinci. Muapostola Pawulo u tsalele van’wana eka lembe-xidzana ro sungula: “Ndza hlamala leswi mi hatlisaka mi susiwa eka Loyi a mi vitaneke hi musa lowu nga faneriwiki wa Kreste mi ya eka muxaka wun’wana wa mahungu lamanene. Kambe a hi un’wana; ntsena ku ni van’wana lava mi karhataka ni ku lava ku soholota mahungu lamanene malunghana na Kreste. Hambiswiritano, niloko hina kumbe ntsumi ya le tilweni ho mi byela leswi fanaka ni mahungu lamanene ku tlula leswi hi mi byelaka swona tanihi mahungu lamanene, a yi rhukaniwe.”—Vagalatiya 1:6-8.

“Ku Vitana Tintsumi Hinkwato!”

Xana hi fanele hi vitana tintsumi leswaku ti hi pfuna loko hi langutane ni swiphiqo ni makhombo evuton’wini? Tibuku to tala ti vulavula hi mhaka leyi. Hi leswi swikombiso swimbirhi. Ku vuriwa leswaku buku leyi nge Ask Your Angels yi kombisa vahlayi ‘ndlela yo kuma matimba eka tintsumi leswaku ma pfuxelela leswi va nga ha swi tiviki ni ku fikelela tipakani ta vona.’ Buku yin’wana leyi fanaka ni leyi yi ri Calling All Angels!: 57 Ways to Invite an Angel Into Your Life.

Kambe, Bibele a yi hi khutazi leswaku hi vitana tintsumi. Yesu u swi veke erivaleni exikhongelweni xakwe lexi nga xikombiso. U te: “Kutani mi fanele mi khongela hi ndlela leyi: ‘Tata wa hina la nge matilweni . . . ’” (Matewu 6:9) Hilaha ku fanaka, muapostola Pawulo u tsarile: “Eka hinkwaswo tivisani Xikwembu swikombelo swa n’wina hi xikhongelo ni xikombelo swin’we ni ku nkhensa swikombelo swa n’wina.”—Vafilipiya 4:6.

Hi Vito Ra Tintsumi

“Vumoya lebyintshwa” byi kandziyisa ngopfu leswaku hi tiva mavito ya tintsumi. Tibuku leti dumeke ti nyikela mavito lama ku vuriwaka leswaku i ya tintsumi ta magidi. Ha yini? A swi endliwi hi xikongomelo xo endla leswaku vanhu va tiva leswi va navelaka ku swi tiva; kambe swi endleriwele ku kondletela ku navela loku. Leswi swi fambisana ngopfu ni masalamusi. Encyclopedia of Angels yi vula leswaku nchumu wun’wana lowu fambisanaka ni mihivahivana, swilo swa vungoma, matimba lama nga tolovelekangiki, “i ku tirhisiwa ka ‘mavito ya matimba,’ kumbe mavito ya mimoya yo karhi, ku hefemulela ehenhla leswi pfulaka nyangwa exikarhi ka xivandla xa nyama ni xivandla xa moya, leswi pfunaka mungoma leswaku a . . . vulavula ni mimoya.” Kambe, Bibele yi swi veka erivaleni: “Mi nga tshuki mi endla masalamusi.”—Levhitika 19:26.

Bibele yi boxa mavito ya tintsumi timbirhi ntsena to tshembeka, Mikayele na Gabriyele. (Daniyele 12:1; Luka 1:26) Hi ku boxa mavito lawa, Bibele yi kombisa leswaku tintsumi i vanhu vo hlawuleka va moya. Ha yini yi nga boxi mavito man’wana? Swi nga ha endleka yi endlela ku sivela vanhu leswaku va nga tlakusi tintsumi va ti nyika xichavo lexi nga ti fanelangiki—ku nga nchumu lowu tintsumi hi toxe ti nga wu laviki. Hikwalaho, loko Yakobe a kombela ntsumi leswaku yi n’wi byela vito ra yona, yi arile. (Genesa 32:29) Hi ku famba ka nkarhi, ntsumi leyi humeleleke eka Yoxuwa a yi ri boxanga vito ra yona kambe yi vule leswaku hi yona “hosana ya vuthu ra Yehovha.” (Yoxuwa 5:14) Hilaha ku fanaka, loko tata wa Samsoni a vutisa ntsumi vito ra yona, yi te: “Ha yini u vutisa vito ra mina, kasi ra hlamarisa?” (Vaavanyisi 13:17, 18) Tintsumi to tshembeka ta Xikwembu ti lava leswaku hi xixima Xikwembu ni ku khongela evitweni ra xona, hayi ra tona.

[Nhlamuselo ya le hansi]

[Marito lama tshahiweke exihlokweni lama nga eka tluka 26]

“Eka lava va vonaka onge swa va tikela ku landzela Xikwembu ni milawu ya xona . . . tintsumi ta [Nguva Leyintshwa] ti ni timfanelo timbirhi to olova . . . musa, ni ku ka ti nga avanyisi. Naswona ti pfuna vanhu hinkwavo, ku fana ni maphilisi ya nhloko.”—Magazini wa Time

[Bokisi leri nga eka tluka 25]

Ku “Hlangana” Ni Tintsumi Ni Vanhu Vambe Ka Manguva Lawa

Namuntlha vanhu vo tala va vula leswaku va tshame va vona tintsumi naswona va vulavule na tona. Van’wana va vula leswaku va tshame va hlangana ni vanhu vambe lava humaka etindhawini tin’wana. Buku leyi nge Angels—An Endagered Species yi nyikela ku fana loku nga kona eka timhaka leti, yi vula leswaku vanhu vambe swin’we ni tintsumi va ni nhlamuselo yin’we.b Nxaxamelo lowu landzelaka i ku fana kun’wana loku tsariweke ebukwini leyi.

1. Tintsumi ni vanhu vambe va huma etindhawini tin’wana.

2. Hinkwavo va tlulana hi swivumbeko, swa moya kumbe swa thekinoloji.

3. Va hambana hi vuntshwa ni hi ku saseka, naswona va ni musa ni nsovo lowukulu.

4. Hinkwavo a va na xiphiqo hi ririmi, va vulavula kahle hi ririmi ra lava va va yingiseke.

5. Hinkwavo i vahahi lava nga ni vutshila.

6. Loko tintsumi ni vanhu vambe va humelela, va vangama.

7. Hinkwavo va humelela va ambale hi ku helela, hi ntolovelo va ambale tinguvu to leha kumbe swiambalo leswi va manyaka. Va rhandza muhlovo wo basa ni wa wasi.

8. Hinkwavo va ringana hi ku leha.

9. Hinkwavo va karhatekile hi xiyimo xa vanhu ni xa pulanete.

10. Vumbhoni bya vanhu vambe ni bya tintsumi leti va vulaka leswaku va hlangane na tona, byi le ka vanhu lava vulaka leswaku va ti vonile.

[Nhlamuselo ya le hansi]

[Xifaniso lexi nga eka tluka 27]

Bibele yi ni timhaka leti nga ntiyiso ta tintsumi leti humelelaka eka vanhu