Vantshwa Va Vutisa . . .

Xana Ndzi Nga Wu Hlakulela Njhani Moya Wa Xinghana?

“A ndzi nga swi koti ku dya mabulo ni vanhu. A ndzi vona onge loko ndzo vula xo karhi, vanhu va ta ndzi papalata. Manana u ni tingana ngopfu, ndzi vona onge hi swona swi endlaka leswaku na mina ndzi va tano.”—Artie.

XANA nkarhi wun’wana u navela onge a wu fanelanga u va na tingana ngopfu—naswona u va ni moya wa xinghana? Hilaha xihloko lexi hundzeke eka ntlhandlamano lowu xi kombiseke hakona, tingana ti tolovelekile.a Kutani, ku hava lexi hoxeke ha wena loko u ri munhu wo tshama a miyerile, u vonaka u nga swi koti ku tolovelana ni vanhu. Kambe tingana letikulu ti nga va xiphiqo xa xiviri. Entiyisweni, ti nga endla leswaku u nga swi koti ku va ni vanghana. Naswona ti nga ha endla leswaku swi ku tikela ku titwa u amukelekile kumbe ku ntshunxeka loko mi ri ntlawa.

Hakanyingi ni vanhu lavakulu va va na tona tingana. Barryb i nkulu evandlheni ra Vukreste. Kambe wa miyela loko va ri ntlawa. Wa pfumela: “Ndzi vona onge ndzi hava vuswikoti byo vula nchumu lowu twalaka.” Nsati wakwe, Diane, u ni xiphiqo lexi fanaka. Nsati loyi u xi tlhantlhe njhani xiphiqo lexi? U ri: “Ndzi rhandza ku va ni vanhu lava nga ni moya wa xinghana hikuva ndzi vona onge hi vona va nga ta sungula mabulo.” Hi tihi tindlela tin’wana leti nga ku pfunaka leswaku u va ni moya wa xinghana?

Tshika Ku Titekela Ehansi

Xo sungula, swi nga ha lava leswaku u kambisisa ndlela leyi u titekaka ha yona. Xana u tala ku titekela ehansi, u tibyela leswaku van’wana a va nge ku tsakeli kumbe leswaku a ku na nchumu lexi u nga xi vulaka? Loko u ri ni langutelo ro biha ha wena n’wini swi nga endla leswaku u nga swi koti ku va ni moya wa xinghana. Phela, Yesu u te: “U fanele u rhandza warikwenu kukota loko u tirhandza”—hayi leswaku wena u nga tirhandzi! (Matewu 19:19) Xisweswo, i swinene naswona swi fanerile leswaku u tirhandza hi mpimo wo karhi. Swi nga ku nyika xivindzi lexi u xi lavaka leswaku u swi kota ku vulavula ni vanhu van’wana.

Loko u tivona u nga ri nchumu, u nga ha pfuneka hi ku hlaya ndzima 12, “Hikwalaho Ka Yini Ndzi Nga Tirhandzi?,” ebukwini leyi nge Swivutiso Leswi Vantshwa Va Swi Vutisaka—Tinhlamulo Leti Tirhaka.c Rungula leri ri nga ku pfuna u vona leswaku u ni timfanelo to tala letinene. Phela, leswi u nga Mukreste, swi vula leswaku Xikwembu xi vona nchumu wo karhi wa risima eka wena! Hi hala tlhelo, Yesu u te: “Ku hava munhu loyi a nga taka eka mina handle ka loko Tatana, loyi a ndzi rhumeke, a n’wi koka.” (Yohane 6:44)

Tsakela Vanhu Van’wana

Swivuriso 18:1 ya tsundzuxa: “Loyi a tihambanisaka ni van’wana u tilavela swa yena ntsena.” Ina, loko u tshama u ri swaku, u nga ha yisa nyingiso lowukulu eka wena n’wini. Vafilipiya 2:4 ya hi khutaza leswaku ‘hi nga veki tihlo etimhakeni ta hina ntsena, kambe ni le timhakeni ta van’wana.’ Loko u khathalela timhaka ni swilaveko swa vanhu van’wana, a wu karhateki ha wena n’wini ntsena. Naswona loko u khathalela vanhu van’wana, u nga ha susumeteleka ku teka goza ro lava ku va tiva ku sungula.

Hi xikombiso, Lidiya, wansati loyi a a tiveka tanihi xikombiso xa vunghana ni malwandla. Bibele yi hi byela leswaku endzhaku ka ku va a twe marito ya muapostola Pawulo kutani a khuvuriwa, u kombele Pawulo ni vanghana vakwe a ku: “Loko n’wina mi ndzi avanyise leswaku ndzi tshembekile eka Yehovha, nghenani endlwini ya mina mi tshama.” (Mintirho 16:11-15) Hambileswi a a ri mupfumeri lontshwa, Lidiya hi yena a tekeke goza ku sungula, ro lava ku tiva vamakwerhu lava—naswona handle ko kanakana, u kume mikateko yo tala hikwalaho ka sweswo. Endzhaku ka loko Pawulo na Silasi va ntshunxiwile ekhotsweni, xana va kongome kwihi? Lexi tsakisaka, va tlhelele ekaya ra Lidiya!—Mintirho 16:35-40.

Hilaha ku fanaka, vanhu vo tala va ta ku tsakela loko na wena u va tsakela. Xana u nga sungula njhani ku endla tano? Hi leswi swiringanyeto swi nga ri swingani.

● Sungula hi leswitsongo. Ku va ni moya wa xinghana a swi vuli leswaku u fanele u tshama u ri exikarhi ka ntlawa wa vanhu. Lwela ku vulavula ni munhu ha un’we. U nga ha tiendlela pakani yo bula ni munhu un’we nkarhi wun’wana ni wun’wana loko u ri enhlanganweni wa Vukreste. Ringeta ku n’wayitela. Tidyondzise ku languta munhu ematihlweni.

● Pfula nomu. U nga ha tivutisa leswaku ndzi wu pfula ‘njhani?’ Phela, loko u va tsakela hakunene vanhu van’wana, hakanyingi swa olova ku kuma swilo swo vulavula ha swona. Muntshwa wa le Spain la vuriwaka Jorge u ri: “Ndzi lemuke leswaku ku xeweta vanhu kumbe ku va vutisa hi ntirho wa vona swa ku pfuna leswaku u va tiva ku antswa.” Muntshwa la vuriwaka Fred wa ringanyeta: “Loko u nga swi tivi leswi u nga swi vulaka, sungula hi ku vutisa vanhu swivutiso.” Ina, a wu swi lavi ku endla vanhu va vona onge wo va konanisa. Loko munhu a vonaka a nga swi tsakeli ku hlamula swivutiso, ringeta ku n’wi byela swo karhi ha wena.

Mary, mutswari la nga ni n’wana loyi a nga emalembeni ya kondlo-a-ndzi-dyi, u ri: “Ndzi xiye leswaku ndlela yo antswa ya ku endla vanhu va ntshunxeka i ku va tshika va vulavula hi swilo leswi va khumbaka.” Kate lontsongo wa engetela: “Swa pfuna ku bumabumela vanhu hi swiambalo swa vona kumbe swilo swin’wana. U va endla va vona leswaku va rhandziwa.” Ina, vula ntiyiso, u nga titlhomi tinsiva loko u vulavula. (1 Vatesalonika 2:5) Hi ntolovelo vanhu va angula kahle loko va twa marito ya musa ni lama tsakisaka.—Swivuriso 16:24.

● Vana muyingiseri lonene. Bibele yi ri: “U fanele [u] hatlisa emhakeni yo twa, [u] nonoka emhakeni yo vulavula.” (Yakobo 1:19) Phela, bulo ri katsa vanhu vambirhi—a hi munhu un’we a vulavulaka a ri swakwe. Kutani, loko u chava ku vulavula, leswi swi nga ku pfuna! Vanhu va rhandza munhu la yingisaka.

● Hlanganyela. Loko se u swi kota ku vulavula ni munhu mi ri vambirhi, sungula ku vulavula ni vanhu lava nga ntlawa. Nakambe, eminhlanganweni ya Vukreste hi kona laha u nga swi kotaka ku kuma vuswikoti lebyi. Minkarhi yin’wana, ndlela yo antswa yo hlanganyela ebulwini, i ku hlanganyela ebulwini leri ana se ri yaka emahlweni. Ina, vutlhari ni mikhuva leyinene i swa nkoka emhakeni leyi. U nga fiki u nghena hi nhloko ebulwini leri nga ku khumbiki. Kambe loko u lemuka leswaku ntlawa wo karhi wu tidyela mabulo, ringeta ku hlanganyela. Tirhisa vutlhari; u nga kavanyeti kutani ku va wena la vulavulaka ngopfu. Rhanga u yingisela swa xinkarhana. Loko se u ntshunxekile, u nga ha lahlela marito mambirhi manharhu.

● U nga rindzeli leswaku u va la hetisekeke. Minkarhi yin’wana vantshwa va karhateka ngopfu hileswaku va nga ha vula nchumu lowu hoxeke. Nhwanyana wa le Italiya la vuriwaka Elisa u ri: “Minkarhi hinkwayo a ndzi chava leswaku loko ndzo vula swo karhi, swi ta va swi hoxile.” Hambiswiritano, Bibele ya hi tsundzuxa leswaku hinkwerhu ka hina a hi hetisekanga, hikwalaho a hi nge swi koti ku vulavula swilo leswi hetisekeke. (Varhoma 3:23; ringanisa Yakobo 3:2.) Elisa u ri: “Ndzi swi lemukile leswaku lava i vanghana va mina. Kutani va ta swi twisisa loko ndzi vula swilo leswi hoxeke.”

● Vana ni misavu. Ina, swa nyumisa ku vula swilo leswi nga fanelangiki. Kambe, hilaha Fred a vulaka hakona, “loko wo ntshunxeka kutani u tihleka, vanhu a va swi tekeli enhlokweni leswi u swi vuleke. Kambe loko u pfilunganyeka, u hela matimba kumbe u vilela, u endla ximhakana xi va mhaka leyikulu.”

● Lehisa mbilu. U fanele u lemuka leswaku a hi mani na mani la nga ta angula hi ku hatlisa. Xihoxo lexitsongo ebulwini a xi vuli leswaku munhu a nga ku rhandzi kumbe u fanele u nga ringeti ku vulavula. Minkarhi yin’wana vanhu va va va khomekile—kumbe va ri ni tingana ku fana na wena. Eswiyin’weni swo tano, swi nga ha pfuna ku nyika munhu yoloye nkarhi wa leswaku a ntshunxeka loko a ri na wena.

● Ringeta ku vulavula ni vanhu lavakulu. Vanhu van’wana lavakulu, ngopfu-ngopfu Vakreste lava wupfeke, va ni ntwela-vusiwana lowukulu eka vantshwa lava nga ni tingana. Hikwalaho, u nga chavi ku sungula bulo ni munhu la kuleke. Kate u ri: “Ndzi nga ntshunxeka loko ndzi ri exikarhi ka vanhu lavakulu hikuva ndza swi tiva leswaku vanhu lavakulu a va nge ndzi avanyisi, a va nge ndzi hlekuli kumbe ku ndzi sola ku fana ni tintangha ta mina.”

Ku Susumetiwa Hi Rirhandzu

Hambileswi swiringanyeto leswi swi nga pfunaka, a yi kona ndlela yo olova yo hlula tingana. Hi ku famba ka nkarhi, a hi mhaka ya ku tirhisa tindlela ta vutlhari. U pfuniwa hi ku “rhandza warikwenu kukota loko u tirhandza.” (Yakobo 2:8) Ina, dyondza ku khathalela vanhu van’wana—ngopfu-ngopfu vamakwenu lava nga Vakreste. (Vagalatiya 6:10) Loko u ri ni rirhandzu ra xiviri embilwini ya wena, u ta hlula ku chava hambi ku ri ku titwa u nga sirhelelekanga kutani u endla matshalatshala ya ku vulavula ni vanhu van’wana. Hilaha Yesu a vuleke hakona, “nomu wu vulavula leswi mbilu yi taleke swona.”—Matewu 12:34.

Barry, la boxiweke eku sunguleni u ri: “Loko ndzi tolovela vanhu vo tala, swi ndzi olovela ngopfu ku vulavula na vona.” Hi marito man’wana, loko u lwela ku va ni moya wa xinghana, swi ta ku olovela ngopfu. Naswona loko u tikuma u ri karhi u endla vanghana lavantshwa naswona u titwa u amukeleka eka vanhu van’wana, handle ko kanakana, loko u tshovela u ta swi lemuka leswaku a swi fanerile leswaku u endla matshalatshala!

[Tinhlamuselo ta le hansi]

[Xifaniso lexi nga eka tluka 15]

Sungula bulo naswona u hlanganyela emabulweni!