Xana Ntshunxeko Lowukulu Wa Ripfalo Wu Ta Pfumeleriwa eMexico?
HI MUYIMERI WA XALAMUKA! LE MEXICO
EMEXICO, ku ni nawu lowu tiyisekisaka ntshunxeko wa vukhongeri. Kambe nawu wa kona wa ha ri ni swipimelo swo karhi eka ntshunxeko wa vugandzeri. Hi xikombiso, mhaka ya ku ala ku ya evusocheni hikwalaho ka ripfalo a yi tiviwi etikweni leri. Hi yona mhaka leyi Nhlangano wa Vukambisisi bya swa le Nawini wa Yunivhesiti ya Tiko eMexico (UNAM [National Autonomous University of Mexico]), yi endleke xiboho xo va ni bulo ra matiko hinkwawo leri nga ni nhloko-mhaka leyi nge “Ku Ala Ku Ya eNyimpini Hikwalaho Ka Ripfalo eMexico Ni Le Misaveni Hinkwayo.” Nhlangano wa Vukambisisi bya swa le Nawini wa UNAM wu byarha vutihlamuleri eka hulumendhe, kambe xikongomelo xa wona i ku kambisisa ku simekiwa ka milawu ni ku tirhisiwa ka yona. Timbhoni ta Yehovha eMexico a ti rhambiwile leswaku ti rhumela muyimeri la nga ta nyikela nkulumo leyi nga ni nhloko-mhaka leyi nge “Timbhoni Ta Yehovha Ni Ku Ala Ku Ya eNyimpini Hikwalaho Ka Ripfalo.”
Vaprofesa Va Tiphofula
Nkulumo leyi nga ni nhloko-mhaka leyi nge “Ku Ala Ku Ya eNyimpini Hikwalaho Ka Ripfalo Hi Ku Ya Hi Nawu Wa Misava Hinkwayo,” leyi nyikeriweke hi Dok. Javier Martínez Torrón, profesa wa Yunivhesiti ya Nawu ya Granada, eSpaniya, yi kombise leswaku ntshunxeko wa ripfalo ni lunghelo ra ku nga landzeli milawu yin’wana kumbe vutihlamuleri byin’wana hikwalaho ka ripfalo, ana se swa amukeleka emisaveni hinkwayo. U boxe xiyimo xa Timbhoni ta Yehovha eSpaniya ni nandzu lowu khumbaka Kokkinakis eGrikiya.a
Dok. José Luis Soberanes Fernández, profesa wa Nhlangano wa Vukambisisi bya swa le Nawini wa UNAM, u vulavule hi xihloko lexi nge “Ntokoto Wa Vanhu Va Le Mexico Hi Mhaka Leyi.” “Hi fanele hi vula leswaku Nawu wa le Mexico wa Tinhlengeletano ta Vukhongeri ni Vugandzeri Bya Mani na Mani wa yi yirisa mhaka ya leswaku munhu a ala ku ya enyimpini hikwalaho ka ripfalo,” ku vula yena loko a kombetela eka Nawu wo Sungula, lowu nge: “Ku hava laha ripfumelo ra vukhongeri ri alaka leswaku munhu a landzela milawu ya tiko leri. Ku hava munhu loyi a nga boxaka swivangelo swa vukhongeri hi xikongomelo xo papalata ku byarha vutihlamuleri kumbe mintirho leyi lerisiweke hi nawu.” Eku heteleleni, Dok. Soberanes u te: “Hi kholwa leswaku i swa xihatla leswaku ku simekiwa nawu lowu khumbaka mhaka ya ku ala ku ya enyimpini hikwalaho ka ripfalo eMexico.”
U vule leswaku lembe ni lembe vana va madzana lava nga Timbhoni eMexico, va langutana ni swiphiqo leswi fambisanaka ni dyondzo ya vona ya xikolo hikwalaho ka ku ala ka vona ku losa mujeko hi swivangelo leswi sekeriweke eBibeleni. Vana van’wana va Timbhoni a va pfumeleriwi hambi ku tsarisa exikolweni. Kambe, hi ku hoxa swikombelo eka Khomixini ya Timfanelo ta Vanhu, vo tala va vona va nyikiwe lunghelo ra vona ro dyondza. Valanguteri van’wana va timhaka ta dyondzo va teke magoza yo sivela leswaku vana va nga hlongoriwi exikolweni, kambe vadyondzisi van’wana va ma honisa matshalatshala wolawo. Valawuri va xi amukela xiyimo xa Timbhoni, kambe ku hava endlelo ro karhi leri swikolo swa le Mexico swi nga ri landzelaka.
Bulo leri ri katse ni timhaka tin’wana leti khumbaka ripfalo, leti andlariweke hi vukhongeri byin’wana, ku fana ni ku sindzisiwa ku tirha hi masiku lawa ma langutiwaka ma ri yo kwetsima, ku sindzisiwa ku ambala hi ndlela leyi lwisanaka ni ripfumelo ra vona emintirhweni ni swin’wana ni swin’wana. Ku tlhele ku buriwa ni hi ku ala ku nghenela vusocha ni matshungulelo ya mixaka yin’wana.
Timbhoni Ta Yehovha Na Khezari
Xirho xa vatirhi va le hofisini ya Timbhoni ta Yehovha ta le Mexico xi nyikele nkatsakanyo wa tidyondzo ta xisekelo ta Timbhoni ta Yehovha. Xi hlamusele ku namarhela ka tona misinya ya milawu ya Bibele ku fana ni lowu tsariweke eka Luka 20:25, lowu byelaka Vakreste ku ‘tlherisela swilo swa Khezari eka Khezari.’ Xi tlhele xi kombetela eka Varhoma 13:1, leyi vulaka leswaku Vakreste va fanele va xixima valawuri ematikweni lawa va hanyaka eka wona. Xi kandziyise leswaku Timbhoni ta Yehovha ti fana ni vanhu van’wana, i vaaka-tiko lava lwelaka ku hakela swibalo, ti hanya vutomi lebyi hlelekeke, ti hlayisa makaya ya tona ma basile, naswona ti yisa vana va tona exikolweni.
Kutani xi kandziyise xisekelo xa Matsalwa lexi endlaka leswaku vana lava nga Timbhoni va ala ku losa mujeko, lexi kumekaka eka Swileriso swa Khume, eka Eksoda 20:3-5: “U nga tshuki u va ni swikwembu swimbe emahlweni ka xikandza xa mina. U nga tshuki u tiendlela xifaniso lexi vatliweke kumbe xivumbeko lexi fanaka ni xilo xihi ni xihi lexi nga ehenhla ematilweni kumbe lexi nga ehansi emisaveni kumbe ematini ehansi ka misava. U nga tshuki u swi nkhinsamela kumbe u yengiwa ku swi tirhela.”
Timbhoni ta Yehovha ti gandzela Xikwembu ntsena, naswona a ti swi gandzeli swifaniso, ehansi ka swiyimo hinkwaswo. Hambiswiritano, a ti nge pfuki ti endle xiendlo lexi kombaka ku delela xifaniso xa tiko kumbe ku vulavula hi ndlela yo xi delela.
Leswaku ku kandziyisiwa langutelo ra Timbhoni ta Yehovha emhakeni leyi, ku kombisiwe vhidiyo leyi nge Purple Triangles. Vhidiyo leyi yi kombisa ndlela leyi Timbhoni ta Yehovha ti yimeke ha yona ti tiyile ehansi ka Jarimani ya Manazi (1933-45). Vhidiyo leyi yi nyikela mhaka ya ndyangu wa ka Kusserow, lowu yimeke wu tiyile eripfumelweni ra wona hi nkarhi wa mfumo wa Manazi.b
Kutani ku nyikeriwe xivangelo xa Matsalwa lexi endlaka leswaku Timbhoni ta Yehovha ti ala ku pomperiwa ngati. (Genesa 9:3, 4; Mintirho 15:28, 29) Ku hlamuseriwe lunghiselelo ra Tikomiti to Vulavurisana ni Swibedlhele emisaveni hinkwayo. Ku tlhandlekela kwalaho, ku vuriwe nileswaku se ma kumekile madokodela lama nga ni ntirhisano lama endlaka vuhandzuri ma nga tirhisi ngati eka Timbhoni ta Yehovha.
Siku rin’wana ni rin’wana a ku va ni vanhu va kwalomu ka 100 eka bulo leri, lava vo tala va vona a ku ri magqweta. Van’wana lava a va ri kona a ku ri vayimeri va Ndzawulo ya Timhaka ta Vukhongeri eMexico. Hinkwavo lava a va ri kona va twe vonelo ra vatshila malunghana ni ku ala ku ya enyimpini hikwalaho ka ripfalo. Mhaka leyi i yintshwa eka vanhu va le Mexico lava endlaka milawu, hambileswi yi amukeriwaka ematikweni yo tala ya xidimokrati ku fana na Furwa, Portugal, Spaniya na United States swin’we ni matiko lawa khale a ma ri ya Vukhomanisi ku fana na Czechia na Slovakia.
[Tinhlamuselo ta le hansi]
a Vona xihloko lexi nge “Huvo Leyi Tlakukeke Ya Le Yuropa Yi Seketela Mfanelo Ya Ku Chumayela Le Greece” ni lexi nge “Ku Sirhelela Mahungu Lamanene Ximfumo,” eminkandziyisweni ya Xihondzo xo Rindza xa September 1, 1993, ni xa December 1, 1998.
b Vona Xihondzo xo Rindza (xa Xinghezi) xa September 1, 1985, “Rirhandzu Ra Ndyangu Wa Mina Ha Xikwembu Ku Nga Khathariseki Ku Khotsiwa Ni Rifu.” Nakambe, vona nkandziyiso wa January 15, 1994, tluka 5.
[Xifaniso lexi nga eka tluka 13]
Timbhoni ta Yehovha eMexico ti tlangela ntshunxeko wa tona wo chumayela