Matshalatshala Ya Mina Ya Ku Endla Swiboho Swa Vutlhari

HI KU VULA KA GUSTAVO SISSON

Loko ndzi ri ni malembe ya 12, hambileswi a ndzi rhandza ngopfu ku hlambela, ndzi endle xiboho xa ku va dokodela. Kambe hi nkarhi wolowo, ndzi sungule ku dyondza Bibele, naswona hikwalaho ka sweswo, a ndzi lava ku va mutirheli. Ku humelele yini hi tipakani ta mina letimbirhi? Xana a ti fambisana?

HI 1961 Olive Springate, murhumiwa la nga Mbhoni ya Yehovha u sungule ku dyondza Bibele swin’we na mina na Manana eBrazil. Hikwalaho ka nkaneto wa Tatana, loyi a a ri dokodela la xiximiwaka ePôrto Alegre, hi tshike ku dyondza. Kambe, Olive a a hamba a hi kamba, naswona hi ku famba ka nkarhi, ndzi sungule ku vona ntiyiso eka leswi a ndzi swi dyondza. Kambe hi nkarhi wolowo, ku rhandza ka mina ku hlambela ku kavanyete timhaka ta moya.

Loko ndzi ri ni malembe ya 19, ndzi hlangane ni nhwanyana la nga phyembye la vitaniwaka Vera Lúcia endhawini leyi a ndzi hlambela eka yona naswona hi sungule ku vekana tihlo. Manana u bule na yena hi ripfumelo ra hina, naswona a a ri tsakela. Kutani ndzi tihlanganise na Olive, hiloko a sungula ku dyondza Bibele na hina, ku nga khathariseki nkaneto wa tata wa Vera Lúcia.

Vera Lúcia u ye emahlweni a dyondza, naswona vutivi byakwe bya Bibele byi ye byi ndlandlamuka. U sungule ku dyondza Bibele ni vatirhi va le ndhawini leyi a ndzi hlambela eka yona. Hi nkarhi lowu fanaka, a ndzi yise nyingiso eka mimphikizano ya tiko ya ku hlambela leyi a yi ta landzela.

Endzhaku ka lembe hi ri karhi hi dyondza ni ku ya eminhlanganweni ya Vukreste, tata wa Vera Lúcia u sungule ku lemuka leswaku swi kona leswi endlekaka. Siku rin’wana loko hi vuya etidyondzweni, hi n’wi kume a rindzile, naswona a a lava ku tiva lomu hi humaka kona. Ndzi n’wi byele leswaku hi huma enhlanganweni wa Vukreste nileswaku hambileswi vukhongeri ku nga riki nchumu wa nkoka eka yena, kambe a ku ri mhaka ya vutomi ni rifu eka hina. U hefemulele ehenhla ivi a ku: “Ee, loko ku ri mhaka ya vutomi ni rifu, ndzi boheka ku swi amukela.” Ku sukela siku rero, langutelo rakwe ri cincile, hambileswi a nga vangiki Mbhoni ya Yehovha, a a ri munghana wa hina lonkulu hi minkarhi yo tika.

Ku Endla Swiboho

Ndzi endle xiboho xo tshika mphikizano wo hlambela endzhaku ka mphikizano wa tiko wa tinghwazi, kambe leswi ndzi nga wina kambirhi naswona ndzi tshoveke rhekhodo ya le Brazil eka rivilo ra 400 wa timitara ni ra 1 500 wa timitara, ndzi kume xirhambo xo ya ePan American Games le Cali, eColombia hi 1970. Hambileswi Vera Lúcia a a nga swi rhandzi leswaku ndzi famba, kambe ndzi sungule ku jimela mintlango yoleyo.

Leswi ndzi hlambeleke kahle le Cali, valeteri va ndzi vutisile loko ndzi nga swi tsakela ku jimela Tiolimpiki. Ndzi ehlekete hi tidyondzo ta mina ta vudokodela leti ndzi nga si ti hetaka ni ntiyiso lowu hlamarisaka lowu ndzi wu dyondzeke malunghana ni swikongomelo swa Yehovha, hiloko ndzi bakanya miehleketo yo hlawula ku hlambela tanihi ntirho-vutomi. Ku sukela kwalaho, ndzi endle nhluvuko hi ku hatlisa hi tlhelo ra moya. Hi 1972, ku nga lembe leri veke ra Tiolimpiki eMunich, le Jarimani, mina na Vera Lúcia hi kombise ku tinyiketela ka hina eka Yehovha hi ku khuvuriwa. Leswi swi khutaze Manana leswaku a sungula dyondzo yakwe ya Bibele, naswona hi ku famba ka nkarhi na yena u khuvuriwile.

Endzhaku ka ku khuvuriwa ka Manana, nkaneto wa Tatana wu nyanye ngopfu. Eku heteleleni ndyangu wa ka hina wu hahlukile, tanihi leswi a ndza ha ri eyunivhesiti, a hi boheka ku hanya hi swimalana swa manana swa mudende ni mali leyi hi yi kumeke loko ku xavisiwa yindlu ya ka hina. Hikwalaho ka sweswo, mina na Vera hi tlhentlhise siku ra hina ra mucato. Entiyisweni, tidyondzo letinene leti ndzi ti kumeke eka Tatana ti ndzi pfunile leswaku ndzi endla swiboho leswi ndzi swi endleke. A a tala ku vula a ku: “U nga chavi ku hambana ni van’wana” naswona, “A hi kanyingi swilo leswi endliwaka hi vanhu vo tala swi vaka swi lulamile.” Swin’wana leswi a a rhandza ku swi vula hi leswi, “Risima ra munhu ri pimiwa hi leswi a swi nyikaka van’wana.”

Tanihi Mbhoni ya Yehovha, ndzi swi kotile ku tirhisa ndzayo leyinene ya Tatana. A ndzi ri etlhelo ka mubedo wakwe loko a fa hi 1986. Hi tlhele hi va vanghana naswona a hi xiximana. Ndzi kholwa leswaku a a tinyungubyisa ha mina, tanihi leswi ndzi veke dokodela ku fana na yena.

Loko ndza ha ku thwasa exikolweni xa vudokodela hi 1974. Ndzi endle xiboho xa ku dyondzela vudokodela bya mavabyi hinkwawo, kambe hi ku famba ka nkarhi, endzhaku ka loko ndzi ehleketisise kahle hi mhaka leyi, ndzi vone leswaku ndzi nga va mpfuno lowukulu eka vamakwerhu va Vakreste loko ndzo dyondzela ku va muhandzuri. (Mintirho 15:28, 29) Hikwalaho ndzi hlawule ku endla tano, kutani ndzi hete malembe manharhu lama landzeleke ndzi dyondzela vuhandzuri.

Ntlhontlho Wa Le Nawini

Mhaka leyi vavaka leyi ndzi katsekeke eka yona a ku ri ya nhwanyana la nga Mbhoni wa malembe ya 15 loyi a a mpfempfa ngati endzeni. A a kwalarile naswona mpimo wa ngati yakwe wu ehle ngopfu kambe a nga kanakani naswona a a tiyiseka hi ku helela leswaku a nga swi lavi ku pomperiwa ngati. Endzhaku ko n’wi pfuna leswaku ngati yakwe yi engeteleka, ndzi n’wi kamberile kutani ndzi n’wi hlantswa hi mati lama nga ni munyu leswaku ndzi pfala ku mpfempfa loku. U sungule ku antswanyana, kambe endzhaku ka tiawara ta 36, loko a ha ri ekamareni ra vavabyi lava vabyelaka ku fa, ku mpfempfa lokuya ku sungurile nakambe. Ku nga khathariseki matshalatshala ya vurhon’wana, dokodela loyi a a ri entirhweni u tsandzekile ku pfala ku mpfempfa loku ni ku sivela leswaku a nga humi ngati yo tala, hikwalaho nhwanyana loyi u file.

Loko leswi swi humelela, komiti ya milawu yi ndzi tshikise vuleteri lebyi a ndzi ri eka byona kutani yi yisa nandzu wa mina eka huvo ya vutshunguri ya muganga wolowo. Ndzi voniwe nandzu wa ku tlula milawu yinharhu ya vutshunguri, leyi hoxaka layisense ya mina ya vutshunguri ekhombyeni swin’we ni vutomi bya mina.

Komiti yi ndzi nyike masiku ya 30 lawa ha wona a ndzi boheka ku tisa papila ra mina ro tilwela. Magqweta ya mina ma lunghiselele rungula leri nga ni tinhla ta nawu ni ta vumbiwa, naswona ndzi lunghiselele ndlela yin’wana yo tilwela ha yona hi ku pfuniwa hi Komiti yo Vulavurisana ni Swibedlhele (HLC) ya kwalaho, ku nga ntlawa wa Timbhoni ta Yehovha lowu lavaka ku antswisa ntirhisano exikarhi ka swibedlhele ni vavabyi. Ehubyeni, komiti yo letela yi ndzi vutise swivutiso leswi a swi fambisana ngopfu ni xiyimo xa mina tanihi dokodela tlhelo Mbhoni ya Yehovha. Hambiswiritano, rungula leri a ndzi tilwela ha rona a ri voyamele ngopfu eka tinhla ta vutshunguri ni ta sayense ni le ka swiviko leswi humaka eka vahandzuri lava xiximekaka.

Vumbhoni lebyi nyikeriweke byi tiyisekise leswaku muvabyi u arile ku amukela mpompelo wa ngati nileswaku ku hava lexi ndzi xi endleke ku n’wi kucetela leswaku a endla xiboho xexo. Huvo yi tlhele yi kuma leswaku eka madokodela ya mune lawa a yeke eka wona, hi mina ntsena la sunguleke vutshunguri bya muxaka wo karhi lebyi pfumelelanaka ni ku rhandza ka muvabyi ni xiyimo xakwe xa vutshunguri.

Mhaka ya mina yi yisiwe eka komiti leyi a yi ta vhota enhlengeletanweni ya yona. Ndzi nyikele rungula hi timinete ta khume leri eka rona, ku fana ni le ku sunguleni loko ndzi tilwela, ndzi yiseke nyingiso emhakeni ya vutshunguri ntsena. Ehubyeni yoleyo, swirho swimbirhi swa komiti swi vule leswaku hambileswi ndzi nga tirhisangiki mpompelo wa ngati, kambe vutshunguri lebyi ndzi byi tirhiseke byi seketeriwe hilaha ku tiyeke eka sayense. Dokodela un’wana u kandziyise leswaku vutshunguri lebyi nga tirhisiki ngati bya pfuna naswona a va talanga vanhu lava faka hikwalaho ka byona. Mutsundzuxi wo hetelela u vule leswaku yinhla ya mhaka leyi ku buriwaka ha yona a hi ya leswaku mimpompelo ya ngati i vutshunguri lebyinene kumbe e-e. Kambe mhaka ya nkoka a ku ri leswaku xana dokodela a nga tshungula hi ndlela leyi muvabyi a nga yi laviki ke, naswona mutsundzuxi yoloye u gimete hi ku vula leswaku a nga ehleketi leswaku dokodela u ni mfanelo yoleyo. Hikwalaho, eka vatsundzuxi lava a va ri kona, vambirhi a va yimanga na mina, kasi lava 12 va seketele leswaku milandzu leyi hinkwayo yi suriwa, kutani ndzi ntshunxeka.

Ku Lwela Timfanelo Ta Muvabyi

Madokodela man’wana ma kume swileriso swa le hubyeni swo sindzisa leswaku vavabyi lava nga Timbhoni va pomperiwa ngati, naswona minkarhi yin’wana a ndzi nyikela vumbhoni etihubyeni teto lebyi pfuneke leswaku swileriso sweswo swi bakanyiwa. Mhaka yin’wana a yi khumba Mbhoni leyi a yi pfimbe misiha ya khololwani, ku nga vuvabyi lebyi vangaka ku mpfempfa ka ngati ekhwirini. Hi nkarhi wa ku amukeriwa kakwe exibedlhele, ana se a a kayivela ngati—mpimo wa hemoglobini yakwe a ku ri 4,7 wa tigiramu engatini.a Eku sunguleni a nga sindzisiwanga ku pomperiwa ngati, kambe a a nyikiwa vutshunguri byin’wana.

Kutani, endzhaku ka vhiki a ri exibedlhele, muvabyi yoloye u hlamarisiwe hi ku endzeriwa hi mutirhi wa le hubyeni a tamele xileriso xo pomperiwa ngati. Hi nkarhi lowu, mpimo wa hemoglobini yakwe a wu tlakukile ku fika eka 6,4 wa tigiramu engatini, naswona a a sungula ku hlakarhela. Swi vonaka onge muavanyisi a a seketele xiboho xakwe eka mpimo wo sungula ku nga ri eka lowa vumbirhi, lowu se a wu tlakukile.

HLC yi tinyikerile leswaku yi pfuna. Muvabyi u ndzi kombele leswaku ndzi n’wi kambela. Ndzi n’wi kamberile, naswona endzhakunyana ndzi swi kotile ku n’wi yisa exibedlhele lexi a a ta tshunguriwa eka xona handle ko cheriwa ngati. Hi nkarhi wolowo, magqweta yakwe ma hlasele xileriso xa le hubyeni xa leswaku muvabyi a pomperiwa ngati.

Ndzi vitaniwile leswaku ndzi ya hlamusela emahlweni ka muavanyisi, loyi a ndzi vutiseke hi xiyimo xa muvabyi. Hi nkarhi wa ku nyikeriwa ka vumbhoni, u ndzi nyike mpfumelelo wa ku ya emahlweni ndzi tshungula muvabyi loko xileriso xa huvo xa ha tlhuvutsiwa. Loko ku tengiwa hi vuntshwa, muvabyi a a tshungulekile naswona a a humile exibedlhele. Loko ndzi vitaniwa ku ta nyikela vumbhoni nakambe, gqweta ra xibedlhele ri ndzi konanisile, ri koxa leswaku ndzi nyikela vumbhoni bya leswaku vutshunguri lebyi ndzi byi bumabumeleke byi na xona xisekelo xa sayense. Lexi ri khomiseke tingana, ndzi humese xihloko xa vutshunguri eka magazini wa vutshunguri lowu kandziyisiweke hi xibedlhele lexi ri xi yimelaka, naswona wu bumabumele vutshunguri byebyo!

Loko ku endliwa xiboho, hi tsakile ku twa leswaku xiyimo xa hina xo titshega hi vutshunguri bya mirhi ematshan’weni ya mpompelo wa ngati xi humelerile. Xibedlhele xi lerisiwe ku hakela timali hinkwato leti tirhisiweke, ku katsa ni ta vayimeri va nawu. Hambileswi xibedlhele xi endleke xivilelo nakambe, kambe xi tlhele xi dyiwa hi nandzu.

Ku Khathalela Ndyangu Wa Hina

Ku sukela loko ndzi ve Mbhoni, a ndzi seketeriwa hi Vera Lúcia tanihi munghana la tinyiketeleke tlhelo nsati la nga ni vuswikoti, mana wa vana va hina la nga xikombiso lexinene. Xana u swi kotise ku yini ku langutana ni mintlhontlho leyi hinkwayo, ku hlayisa kaya ra hina ni ku pfuna eku khathaleleni vana, lava hi nkarhi lowu a va ri vantshwa lava nga ni nkhinkhi? U swi kote hi leswi a a rhandza Yehovha swinene ni vutirheli bya Vukreste.

Leswi hi nga vatswari, vana va hina hi va dyondzise tidyondzo ni misinya ya milawu ya Bibele ku sukela evutsongwanini. Hambileswi hi tshamaka hi khomekile, hi lwela ku nghenela vutirheli bya nkarhi hinkwawo tin’hweti to hlayanyana lembe ni lembe. Naswona hi endla hinkwaswo leswi nga ematimbeni ya hina leswaku hi namarhela xiyimiso xa hina, lexi katsaka ku hlaya Bibele nkarhi ni nkarhi, ku bula hi ndzimana ya Bibele siku ni siku ni ku byela van’wana hi ta ripfumelo ra hina evutirhelini bya Vukreste. Sweswinyana, ndyangu wa hina wu hambeta wu fambisa 12 wa tidyondzo ta Bibele vhiki ni vhiki ni vanhu lava nga riki Timbhoni.

Mina na Vera Lúcia hi ringeta ku katsa ni vana va hina emintirhweni ya hina, hi nkarhi lowu fanaka, hi xixima leswi va swi tsakelaka. Hi kholwa leswaku ku katseka swilo swinharhu swa nkoka leswaku vatswari va khathalela mindyangu ya vona hi mfanelo. Xo sungula, i dyondzo leyi faneleke, leyi sekeriweke eRitweni ra Xikwembu, ku nga Bibele. Xa vumbirhi, i xikombiso lexinene, lexi nyikaka vana vumbhoni lebyi nga erivaleni bya leswaku vatswari va vona va chava Xikwembu hi ndlela leyinene. Xa vunharhu, i ku tolovelana lokunene ni Vakreste va malembe yo hambana-hambana ni va swiyimo leswi nga faniki, lava nga hundziselaka tinyiko to hambana-hambana ni vuswikoti eka swirho swa ndyangu. Leswi hi nga mpatswa, hi swi endle pakani ya hina ku nyika ndyangu wa hina swilo leswi.

Loko hi languta endzhaku emalembeni ya 30 hi ri karhi hi gandzela Yehovha, mina ni lowa nghamu hi nga vula handle ko kanakana leswaku, u hi nyike swilo leswinene evuton’wini ni ku titsakisa ko tala ni mikateko. Hambileswi ndzi nga yangiki eka Tiolimpiki, ndza ha tiphina hi ku hlambela tikhilomitara to hlayanyana hi vhiki. I ntiyiso leswaku ku va ka mina dokodela tlhelo Mbhoni ya Yehovha ku endle leswaku ndzi tshama ndzi khomekile swinene, kambe ndzi kume swi vuyerisa swinene ku pfuna vamakwerhu lava nga Vakreste ku tiyisela eka vutirheli bya vona lebyi va byi endlelaka Xikwembu loko va langutane ni miringo.

Vanhu va tala ku ndzi vutisa loko swi ndzi karhata leswaku ndzi ta heleriwa hi ntirho loko fambiselo lerintshwa ra Xikwembu ri fika kutani vuvabyi byi nga ha ri kona. Ndzi hlamula hi ku vula leswaku ndzi ta va wo rhanga ku khana loko ‘la khutaka a tlula kukota mhunti, ririmi ra la nga vulavuriki ri huwelela hi ku tsaka, naswona ku ri hava munhu la tshamaka kona la nga ta ku: “Ndza vabya.”’—Esaya 33:24; 35:6.

[Nhlamuselo ya le hansi]

[Xifaniso lexi nga eka tluka 15]

Ndzi ri karhi ndzi handzula muvabyi

[Swifaniso leswi nga eka tluka 15]

Ndzi ri na Vera Lúcia, ni dyondzo ya hina ya ndyangu