Langutelo Ra Bibele
I Mani Mukaneti Wa Kreste?
‘MI SWI TWILE LESWAKU MUKANETI WA KRESTE WA TA.’—1 YOHANE 2:18.
LOKO a wu lemukisiwile leswaku xigevenga lexi nga ni khombo xi voniwe xi nghena emugangeni wa ka n’wina, xana a wu ta endla yini? A wu ta lavisisa vuxokoxoko lebyi pakanisaka malunghana ni ndlela leyi xi langutekaka ha yona ni marhengu lama xi ma tirhisaka. A wu ta tshama u xalamukile.
Ni namuntlha ku ni xiyimo lexi fanaka. Hi lemukisiwe hi marito ya muapostola Yohane, u te: “Marito hinkwawo lama huhuteriweke lama nga n’wi pfumeriki Yesu a ma humi eka Xikwembu. Ku tlula kwalaho, lawa i marito lama huhuteriweke ya mukaneti wa Kreste lawa mi tweke leswaku ma ta, naswona sweswi se ma le misaveni.” (1 Yohane 4:3) Xana u kona mukaneti wa Kreste, la nga nala wa Xikwembu ni muxisi wa vanhu, loyi sweswi a xungeteka vuhlayiseki bya vanhu hinkwavo?
Yohane u tirhise rito leri nge “mukaneti wa Kreste” ka ntlhanu eka tiepistola takwe timbirhi. Ti kombetela eka vanhu hinkwavo lava kanetaka leswi Bibele yi swi dyondzisaka malunghana na Yesu Kreste ku katsa ni vakanganyisi lava tivulaka Kreste kumbe lava vulaka leswaku va rhumiwe hi yena. Bibele yi nyikela rungula leri tshembekaka malunghana ni mukaneti wa Kreste. Kambe, hilaha minkarhi yin’wana swi endlekaka hakona hi timhaka to biha, swiviko leswi nga riki na vumbhoni swi kume nyingiso lowukulu ku tlula ntiyiso.
Lava Hi Xihoxo Va Vuriweke Vakaneti Va Kreste
Ku sukela emasikwini ya muapostola Yohane, vanhu a va vula leswaku marito ya Yohane malunghana ni Mukaneti wa Kreste a ma kombetela eka munhu wo karhi. Vanhu va kombetele eka vanhu vo hambana-hambana va ehleketa leswaku i vakaneti va Kreste. Eka malembe-xidzana lama hundzeke, vo tala a va ehleketa leswaku Mufumi wa le Rhoma la vuriwaka Nero a a ri mukaneti wa Kreste. Endzhakunyana, Vatisi va Ndzhundzhunuko va Protestente va tivise leswaku vapapa a va ri vakaneti va Kreste. Rivengo ni vukarhi lebyikulu bya Adolf Hitler swi khorwise vo tala leswaku a a ri mukaneti wa Kreste. Marito lawa ma tirhisiwe ni le ka mutivi wa filosofi wa le Jarimani la vuriwaka Friedrich Nietzsche. Kambe van’wana a va kholwa leswaku mukaneti wa Kreste wa ha ta ni leswaku u ta ta tanihi munhu wa vutlhari, n’watipolitiki loyi a nga ni tihanyi loyi xikongomelo xakwe ku nga ta va ku fuma misava. Va pfumela leswaku xivandzana lexi nga eka Nhlavutelo ndzima 13 xi kombetela hi ku kongoma eka mukaneti wa Kreste la boxiweke hi Yohane. Va vula leswaku hi ndlela yo karhi hosi ya vuhomboloki ya nkarhi lowu taka yi ta vonaka hi mfungho lowu wa “666.”
Lava va hlohlotelaka tidyondzo leti va vula leswaku Yohane u kombetele eka mukaneti un’we wa Kreste. Kambe, xana marito yakwe ma kombisa yini? Xiya marito lama nga eka 1 Yohane 2:18, lama nge: “Hilaha mi tweke hakona leswaku mukaneti wa Kreste wa ta, hambi sweswi ku ni vakaneti va Kreste vo tala.” Ina, “vakaneti va Kreste vo tala,” ku nga ri un’we, hi vona lava a va endla leswaku swilo swa moya swi nga fambi kahle eka lembe-xidzana ro sungula. Namuntlha ku ni vakaneti va Kreste vo tala, hayi un’we, lava vumbaka ntlawa wa vakaneti va Kreste. Ntlawa wa vona wu vavise vanhu hi tlhelo ra moya. (2 Timotiya 3:1-5, 13) I vamani lava vumbaka ntlawa wa mukaneti wa Kreste?
A hi languteleni xivandzana lexi nga eka Nhlavutelo ndzima 13 leswaku kumbexana hi xona. Muapostola Yohane u tsarile: “Xivandzana lexi ndzi xi voneke a xi fana ni yingwe, kambe milenge ya xona a yi fana ni ya bere, kasi nomu wa xona a wu fana ni nomu wa nghala.” (Nhlavutelo 13:2) Xana swilo leswi boxiweke laha swi yimela yini?
Vadyondzi va Bibele va xiye ku hlangana ka Nhlavutelo 13 na Daniyele ndzima 7. Xikwembu xi nyike Daniyele xivono xa swivandzana swo fanekisela, ku katsa yingwe, bere ni nghala. (Daniyele 7:2-6) Xana vuprofeta bya Xikwembu byi kombisa leswaku swi fanekisela yini? U tsale leswaku swiharhi leswi swa nhova a swi fanekisela tihosi ta misava kumbe tihulumendhe. (Daniyele 7:17) Hikwalaho, hi nga gimeta hi ku vula leswaku xivandzana xa Nhlavutelo xi fanekisela tihulumendhe ta vanhu. Leswi tihulumendhe leti ti lwisanaka ni Mfumo wa Xikwembu, ti vumba xiphemu xa vakaneti va Kreste.
I Mani Mukaneti Wa Kreste?
Loko n’wana wa Xikwembu a ri laha misaveni, a a ri ni valala vo tala. Hambileswi sweswi vakaneti vakwe va manguva lawa va nga ha swi kotiki ku n’wi fikelela, kambe a va si lan’wa. Xiya loyi a katsiwaka exikarhi ka vakaneti lava.
Muapostola Yohane u te: “Muhembi i mani loko ku nga ri loyi a landzulaka leswaku Yesu i Kreste? Yoloye i mukaneti wa Kreste, loyi a landzulaka Tatana ni N’wana.” (1 Yohane 2:22) Vagwinehi ni varhangeri va vukhongeri bya mavunwa va soholote tidyondzo leti twisisekaka ta Yesu va ti endla mavunwa lama nga twisisekiki ya vukhongeri. Vanhu volavo va bakanye ntiyiso wa Bibele kutani va hangalasa mavunwa hi vito ra Xikwembu na Kreste. Va landzula vuxaka bya ntiyiso bya Tatana ni N’wana, hi tidyondzo ta vona ta Vunharhu-un’we. Hikokwalaho, na vona i xiphemu xa vakaneti va Kreste.
Yesu u lemukise valandzeri vakwe eka Luka 21:12, a ku: “Vanhu va ta mi khoma, va mi xanisa, va mi nyiketa emasinagogeni ni le makhotsweni . . . hikwalaho ka vito ra mina.” Ku sukela eka lembe-xidzana ro sungula, Vakreste va ntiyiso a va tiyisela nxaniso wa tihanyi. (2 Timotiya 3:12) Vahlohleteri va mintirho yo tano va lwisana na Kreste. Na vona i vaseketeri va vakaneti va Kreste.
“Loyi a nga riki etlhelweni ra mina u lwisana na mina, naswona loyi a nga hlengeletiki na mina wa hangalasa.” (Luka 11:23) Laha Yesu u vula leswaku hinkwavo lava n’wi kanetaka ni ku kaneta xikongomelo xa Xikwembu, va wela etlhelweni ra mukaneti wa Kreste. Xana va ta helela kwihi vanhu lava?
Xana Vakaneti Va Kreste Va Ta Langutana Na Yini?
“[Xikwembu xi] ta lovisa lava vulavulaka mavunwa. Yehovha wa n’wi nyenya munhu la halataka ngati ni wa vuxisi,” ku vula Pisalema 5:6. Xana leswi swa tirha ni le ka vakaneti va Kreste? Ina. Muapostola Yohane u tsarile: “Ku humelele vaxisi vo tala emisaveni, vanhu lava nga pfumeriki leswaku Yesu Kreste u tile a ri wa nyama. Loyi i muxisi ni mukaneti wa Kreste.” (2 Yohane 7) Hikwalaho ka vunwa ni vuxisi bya vona, Xikwembu xa Matimba Hinkwawo xi ta tisa ndzoviso ehenhla ka vakaneti va Kreste, hikwalaho ka mavunwa ni vukanganyisi bya vona.
Tanihi leswi nkarhi wa xigwevo xexo wu tshinelaka, Vakreste va ntiyiso a va fanelanga va pfumelela vuxisi ni ntshikilelo wa vakaneti va Kreste, ngopfu-ngopfu lowu humaka eka vagwinehi, leswaku wu tsanisa ripfumelo ra vona. Xitsundzuxo xa Yohane i xa xihatla: “Tivoneleni, leswaku mi nga lahlekeriwi hi swilo leswi hi tirheleke ku swi humesa, kambe mi kuma hakelo leyi heleleke.”—2 Yohane 8.
[Laha Xifaniso Xi Humaka Kona eka tluka 30]
Nero eka matluka 2 na 30: Courtesy of the Visitors of the Ashmolean Museum, Oxford