Langutelo Ra Bibele
Xana Swi Fanerile Leswaku Xikwembu Xi Tirhisa Matimba?
EMATIN’WINI hinkwawo munhu a a tirhisa matimba hi ndlela yo biha. Hi ku ya hi mpimanyeto wun’wana, vanhu va kwalomu ka 170 000 000 va dlayiwe hi vomu hi lembe-xidzana ra vu-20 hi mimfumo ya vona. Hilaha Bibele yi kombisaka hakona hi ku kongoma, minkarhi hinkwayo vanhu va fume vanhu van’wana ku va endla swo biha.—Eklesiasta 8:9.
Hikokwalaho ka leswi munhu a tirhisaka matimba hi ndlela yo biha, van’wana va nga ha kanakana loko swi fanerile leswaku Xikwembu xi tirhisa matimba ku herisa valala va xona. Xana Xikwembu a hi xona xi leriseke Vayuda ku hlasela ni ku dlaya Vakanana lava a va tshama eTikweni leri Tshembisiweke? (Deteronoma 20:16, 17) Naswona, xana Xikwembu a xi vuli hi xoxe leswaku xi ta pfotlosa ni ku herisa vafumi lava lwisanaka na xona? (Daniyele 2:44) Vanhu van’wana va ehleketa leswaku kumbexana minkarhi yin’wana a swi fanelanga leswaku Xikwembu xi tirhisa matimba ya xona.
Ku Tirhisiwa Ka Matimba Hi Ndlela Yo Biha
I swa nkoka ku twisisa leswaku hulumendhe yi fanele yi tirhisa matimba. Entiyisweni, hulumendhe leyi tsandzekaka ku endla leswaku vanhu va yona va landzela milawu ya yona, a hi hulumendhe. Hi xikombiso, hambileswi ku nga ni swiviko swa leswaku maphorisa man’wana ma tirhisa matimba ya wona hi ndlela yo biha, i vanhu vangani lava nga hlawulaka ku hanya handle ka nsirhelelo wa maphorisa? Ku hava munhu loyi a nga alaka leswaku ku fanele ku va ni nawu etikweni.
Mohandas Gandhi, loyi a a dume hi ku venga madzolonga, u tshame a ku: “A hi nge hi loyi munhu u mukisana ni vanhu a va khavangela hi banga, naswona ku ri hava loyi a nga ni ntiya-nhlana wa ku n’wi khoma. Munhu loyi a nga dlayaka xipengi lexi, u ta bumabumeriwa ni ku fundzhiwa.” Ina, hambi ku ri Gandhi u vone swi fanerile leswaku ku tirhisiwa matimba eswiyin’weni swin’wana.
Kutani ke, swi le rivaleni leswaku tiko rin’wana ni rin’wana ri fanele ri va ni vuswikoti byo tirhisa matimba loko ri lava ku va ni ku rhula. Hi ntolovelo, loko vanhu va vilela hileswaku munhu u tirhisa matimba, entiyisweni va va va vula leswaku u ma tirhisa hi ndlela yo biha.—Eklesiasta 4:1-3.
“Tindlela Takwe Hinkwato I Vululami”
Matimu ma kombisa leswaku Xikwembu a xi si tshama xi tirhisa matimba ya xona hi ndlela yo biha. A xi hi sindzisi leswaku hi xi gandzela. Xi lava leswaku hi xi gandzela hi ku swi rhandza. (1 Yohane 4:18, 19) Entiyisweni, Xikwembu a xi ma tirhisi matimba loko yi ri kona ndlela yin’wana leyi faneleke leyi xi nga yi tirhisaka. (Yeremiya 18:7, 8; 26:3, 13; Ezekiyele 18:32; 33:11) Naswona loko xi hlawula ku tirhisa matimba ya xona, minkarhi hinkwayo xi va nyika switsundzuxo swo tala ku endlela leswaku un’wana ni un’wana loyi a swi lavaka a lulamisa tindlela takwe. (Amosi 3:7; Matewu 24:14) Xana u ehleketa leswaku Xikwembu xa tihanyi xi nga swi endla leswi?
Ndlela leyi Xikwembu xi tirhisaka matimba ha yona yi hambanile ni ndlela leyi vanhu lava tirhisaka matimba ya vona swi nga fanelanga. Muxe u vule leswi malunghana na Yehovha: “Tindlela takwe hinkwato i vululami. Xikwembu xa vutshembeki, lexi nga riki na vuhomboloki.” (Deteronoma 32:4) Hulumendhe ya Xikwembu a yi fani ni tihulumendhe ta vanhu va tihanyi hikuva yona a yi fumi hi ku tshikilela vanhu. Exiyin’weni xin’wana ni xin’wana, xi tirhise matimba hi ndlela ya rirhandzu ra xona leri hetisekeke, ya vutlhari ni ku lulama.—Pisalema 111:2, 3, 7; Matewu 23:37.
Hi xikombiso, loko Xikwembu xi herisa vanhu vo homboloka hi Ndhambi, xi sungule xi va tsundzuxa ko tala. Hinkwavo a va ta va va ponile loko a va lo nghena engalaveni. Kambe ku lo pona ntsena nhungu wa vona. (1 Petro 3:19, 20; 2 Petro 2:5) Emasikwini ya Yoxuwa, Vaisrayele va humese vuavanyisi bya Xikwembu ehenhla ka Vakanana lava onhakeke, vuavanyisi lebyi profetiweke emalembeni lama tlulaka 400 lama hundzeke. (Genesa 15:13-21) Enkarhini wolowo hinkwawo Vakanana a va nga fanelanga va honise vumbhoni lebyikulu bya leswaku Vaisrayele a va ri vanhu lava hlawuriweke hi Xikwembu. (Yoxuwa 2:9-21; 9:24-27) Kambe etikweni hinkwaro ra Vakanana, ko va Vagibiyoni ntsena lava kombeleke tintswalo kumbe ku rhula. Ematshan’weni ya sweswo Vakanana va hlawule ku nonon’hwisa timbilu ta vona, va nga yingisi Xikwembu.—Yoxuwa 11:19, 20.
Xikwembu Hi Xona Xi Faneleke Xi Hi Lawula
Loko hi ringeta ku twisisa ndlela leyi Xikwembu xi tirhisaka matimba ha yona, hi fanele hi rhanga hi kamba xiyimo xa hina emahlweni ka Xikwembu. Hi ku titsongahata muprofeta Esaya u pfumerile: “Hina hi vumba, wena u Muvumbi wa hina.” (Esaya 64:8) Handle ko kanakana, tanihi leswi Xikwembu xi nga Muvumbi wa vuako hinkwabyo, xi nga tirhisa matimba ya xona hi ndlela yin’wana ni yin’wana leyi xi yi rhandzaka. Hi ku xiya leswaku Xikwembu xi ni mfanelo ya ku lawula, hi nga vula ku fana na Solomoni hi ku: “Rito ra hosi i matimba ya ku lawula; i mani la nga yi vutisaka a ku: ‘Xana u endla yini?’”—Eklesiasta 8:4; Varhoma 9:20, 21.
Leswi Xikwembu xi nga Muvumbi la nga ni matimba hinkwawo, xi ni mfanelo yo endla leswaku vutomi byi va kona emisaveni ni ku byi herisa. Ina, vanhu a va na yona mfanelo hambi ku ri vutivi lebyi eneleke byo kanakana ndlela leyi Xikwembu xi tirhisaka matimba ha yona. Munhu u fanele a dyondza ku vona swilo hi ndlela leyi Xikwembu xi swi vonaka ha yona. Yehovha u vutise a ku: “Xana tindlela ta n’wina a hi tona leti nga lulamisiwangiki kahle?”—Ezekiyele 18:29; Esaya 45:9.
Vululami bya Yehovha ni ku rhandza ka yena vanhu, hi swona swi nga ta n’wi susumetela ku herisa vanhu lava tirhisaka matimba hi ndlela yo biha va tlhela va honisa timfanelo ta vanhu van’wana. U ta tirhisa matimba yakwe ku endlela leswaku misava yi tshama yi ri ni ku rhula, leswaku vanhu hinkwavo lava rhandzaka ku rhula va ta yi tsakela. (Pisalema 37:10, 11; Nahume 1:9) Xisweswo, hulumendhe ya Xikwembu yi ta va yi hlurile.—Nhlavutelo 22:12-15.