Switsotswana Leswi Nga Ni Vutshila Eku Cukumeteni Ka Thyaka
EMALEMBENI ya kwalomu ka 150 lama hundzeke, vanhu va sungule ku endla switirho leswi rharhanganeke swo fambisa ni ku cukumeta thyaka. Hambiswiritano, ana se a wu ri kona nchumu lowu nga ni vutshila bya ku cukumeta thyaka—ku nga vusokoti lebyitsongo lebyi kumekaka ekhwatini ra le Amerika.
Timiliyoni ta vusokoti bya matimba lebyi tsemaka matluka, byi tshama eka xisaka lexikulu xa le hansi ka misava. Vusokoti lebyi byi ni mintirho leyi nga faniki. Vusokoti byin’wana byi hlengeleta swiphemu-phemu swa matluka kutani lebyin’wana byi ma cakunya leswaku ma olova. Vusokoti bya le xirhapeni byi tirhisa nchumu wolowo wo olova leswaku wu va swakudya leswi swi nga ta dyiwa eswisakeni swa byona. Byi tlhela byi susa nchumu wun’wana ni wun’wana lowu nga tluletaka mavabyi, ku fana ni mfurhe leyi nga ni khombo, vusokoti lebyi feke kumbe lebyi lavaka ku fa ni swilo swin’wana leswi bolaka. Xana vusokoti byi ri cukumeta njhani thyaka leri?
Vativi va sayense va le Britain va Yunivhesiti ya Sheffield va kume nhlamulo, ku vika phepha-hungu ra The Independent. Ekusuhi ni laha byi tirhelaka kona, ku ni mihocho leyikulu, laha byi cukumetaka kona thyaka. Vusokoti lebyi tirhaka laha ku lahliwaka thyaka, byi tshama kwalaho byi ri karhi byi hundzuluxela thyaka leri leswaku ri bola kutani ku fa switsongwatsongwana leswi vangaka mavabyi. Vusokoti bya le xirhapeni a byi ngheni emihochweni leyi ku cukumetiwaka thyaka eka yona. Byi tisa thyaka embhoveni, kutani vusokoti lebyi tirhaka ethyakeni byi ri teka. Endlelo leri ra ku fambisa thyaka ri byi sirhelela eka khombo rin’wana ni rin’wana ra mavabyi leswaku byi tshama byi hanye kahle.
Yehovha Xikwembu a nga lo vumba switsotswana swi ri ni vutlhari bya ntumbuluko ntsena, kambe u tlhele a nyika Vaisrayele milawu ya rihanyo leyi va pfuneke emalembeni lama tlulaka 3 500 lama nga hundza. Loko va landzela milawu leyi, a yi ta endla leswaku swakudya ni mati swi nga thyakisiwi, yi herisa vuvabyi lebyi tlulelaka ni ku endla leswaku thyaka ri lahliwa hi ndlela leyi nga riki na khombo. Loko a ko landzeriwa misinya yo tano ya milawu a ku ta hungutiwa ku xaniseka ni ku fa ka vanhu hi mpimo lowukulu!—Levhitika 11:32-38; Tinhlayo 19:11, 12; Deteronoma 23:9-14.