Ku Kombisa Rirhandzu Hi Nkarhi Wa Maxangu
HI MUTSARI WA XALAMUKA! ENIGERIA
SONTO ya January 27, 2002, a ku ri Sonto ya Ntima eLagos, le Nigeria. Vuhlayiselo bya matlhari bya le hansi ka misava byi sungule ku buluka, byi ninginisa doroba hinkwaro ku tlhela ku pfurha ndzilo lowu voningeke xibakabaka nivusiku. Ku hundze tiawara to hlayanyana swibuluki swi ri karhi swi buluka ni ku jikijela swilo swi ya wela eka mpfhuka wa kwalomu ka tikhilomitara tinharhu, leswi chaviseke vanhu edorobeni.
Mavarivari ma chavise vanhu. Mintshungu ya vanhu lava a va nga tikoti hi ku chava va tsutsumele eswitarateni, va nga xi tivi ni lexi a va xi baleka naswona va nga ku tivi ni lomu va yaka kona. Exinyameni xa nivusiku, vanhu va madzana, ku katsa ni vana lava a va chuhe ngopfu, va tsutsumele emugerhweni wo dzwihala wa mati kutani va fika va nwela kwalaho. Tindlu, swikolo ni miako ya mabindzu swi mbundzumuxiwile, vanhu va magidi va sala va nga ri na makaya naswona va nga ri na mintirho. Vanhu va kwalomu ka 1 000 va lahlekeriwe hi vutomi bya vona emhangwini leyi. Swiviko leswi landzeleke swi kombise leswaku vanhu lava feke va tele ku tlula nhlayo leyi.
Kwalomu 1 350 wa tibomo leti nga bulukangiki, tirhokete ni tibomo to khoma hi voko ti kumiwe endhawini leyi ku tshamaka vanhu leyi nga ekusuhi ni vuhlayiselo bya matlhari ya nyimpi, laha mhangu leyi ya swibuluki yi humeleleke kona. Wanuna un’wana u kume nchumu wa nsimbi endlwini yakwe. Tanihi leswi a a nga swi tivi leswaku i bomo, u wu tekile, a wu hoxa ebhutini ya movha wakwe kutani a wu tlherisela eka vafumi.
Loko rhavi ra le Nigeria ra Timbhoni ta Yehovha ri twa mahungu ya ku buluka koloko, hi ku hatlisa ri tihlanganise ni nkulu un’wana wa le Lagos va tlhela va kombela valanguteri lava famba-fambaka va 16 va le ndhawini yoleyo leswaku va kambisisa xiyimo xa Timbhoni ta 36 000 leti kumekaka eLagos. Rhavi ri rhumele mali leyi ringanaka ti-naira ta miliyoni (kwalomu ka R100 000) swin’we ni swiletelo swa leswaku va simeka komiti ya mphalalo.
Eka lava va nga Timbhoni, wanuna un’we u vavisiwe swinene hi bomo; vavasati vambirhi va file; Tiholo ta Mfumo timbirhi ni tindlu ta mindyangu ya 45 ti onhakile.
Hi February 2, 2002, endzhaku ka masiku ya tsevu ku sukela ku buluka swibuluki leswi, ku pfuke nyimpi ya rixaka endhawini yin’wana ya doroba leri. Hi ku ya hi lava Xihambano xo Tshwuka, nyimpi yoleyo yi dlaye vanhu va 100, yi vavisa vanhu va 430 naswona van’wana va 3 000 va boheke ku baleka emakaya, naswona ku hisiwe tindlu ta 50. Komiti ya mphalalo leyi a yi khathalela swilaveko swa lava weriweke hi khombo ra “Sonto ya Ntima,” hi ku hatlisa yi sungule ku lava vamakwerhu lava nga Vakreste endhawini yoleyo.
Ku hava ni Mbhoni ni yin’we leyi feke hi nkarhi wolowo, tanihi leswi vo tala va vona a va ye enhlengeletanweni ya xifundzha loko nyimpi leyi yi sungula. Hambiswiritano, swirho swo tala swa mavandlha wolawo ya ntlhanu, a swi nga ha ri na tona tindlu to vuyela eka tona. Hiloko vamakwavo lava nga Vakreste va va rhurhela etindlwini ta vona. Mbhoni yin’wana leyi nga dokodela, yi rhurhele 27 wa vanhu lava nga riki na makaya.
Timbhoni ta le Lagos leti a ti nga weriwanga hi khombo ra ku buluka ni ku lwa ka tinxaka, ti nyikele swinene hi swakudya, swiambalo ni swilo swa le ndlwini. Mulanguteri wa doroba u vikile: “Leswi swi nyikeriwaka hi vamakwerhu va laha Lagos swi tele ngopfu ku tlula leswi laviwaka hi lava va khumbekeke.” Rhavi ri boheke ku tsalela mavandlha ri ma byela leswaku ma nga ha nyikeli nchumu. Nhundzu leyi saleke leyi tateke tilori tinharhu yi rhumeriwe erhavini leswaku yi ya vekiwa kona.
Vakulu va vandlha va endzele vanhu vo tala lava weriweke hi khombo swin’we ni swirho swa mindyangu leyi feriweke. Va endle matshalatshala ya ku nyikela nchavelelo wa Matsalwa. Komiti ya mphalalo yi hlele leswaku ku lunghisiwa makaya lama onhakeke. Va nyike lava weriweke hi timhangu leti, swilo swa le ndlwini, swiambalo ni swakudya ni ku kumela lava nga riki na makaya, ndhawu leyi hlayisekeke. Komiti leyi yi pfune mindyangu ya 90 swin’we ni vanhu van’wana.
Vanhu vo tala lava weriweke hi timhangu leti, va hlamarile loko va vona mpfuno lowu va wu kumeke. Mbhoni yin’wana yi byele komiti ya mphalalo yi ku: “Loko ntsena ndza ha hanya, ndzi ta endla Yehovha a va ‘vutumbelo ni ntamu’ wa mina!”—Pisalema 46:1, 2.
Vanhu lava nga riki Timbhoni va yi lemukile ndlela leyi Timbhoni ta Yehovha a ti khathalelana ha yona hi nkarhi wolowo wa nkitsinkitsi. Malume wa Mbhoni yin’wana leyi feke, u byele vakulu va vandlha leri a a ri eka rona a ku: “Ndzi ta vuya ndzi ta mi nkhensa kahle ni ku dyondza swo tala.” U byele ndyangu wakwe a ku: “Leswi ndzi swi voneke eLagos, a swi hlamarisa hakunene. Hambi ku ri maxaka a ma swi endlanga leswi vanhu lava va swi endleke.”
[Xifaniso lexi nga eka tluka 13]
Lori leyi rhwaleke swilo swa mphalalo
[Xifaniso lexi nga eka tluka 13]
Van’wana lava pfuniweke
[Xifaniso lexi nga eka tluka 14]
Mpatswa lowu wu rhurhele vanhu va 27 lava nga riki na makaya
[Xifaniso lexi nga eka tluka 14]
Timbhoni ti karhi ti tirha endlwini leyi onhakeke
[Laha Xifaniso Xi Humaka Kona eka tluka 13]
Ehenhla: Sam Olusegun - The Guardian