Ku Vulavurisana eMisaveni Leyi Hi Hanyaka Eka Yona

“Handle ka ku vulavurisana, munhu a a ta hanya vutomi bya yena a ri swakwe ku fana ni xihlala lexi tiyimeleke xoxe.”—The Language of Animals.

LE NHOVENI, le makhwatini lama tlhumeke hambi ku ri entangeni wa wena, swi nga ha endleka swiharhi swi karhi swi dya mabulo. Buku leyi nge The Language of Animals yi ri: “Swiharhi swi tirhisa switwi hinkwaswo, swirho swa miri swo kota makatla kumbe mayimekelo yo karhi; swi rhumela rungula leri tumbeleke kumbe ku twa risema ro karhi leri loko swi chuhile swi ri twisisaka kahle; ku rilarileka, ku cema, ku yimbelela ni ku ba miloti; swi kota ku rhumela rungula hi ndlela ya gezi; swi tsayitela; swi cinca muvala wa dzovo; ‘swicina-cina;’ nkarhi wun’wana swi gongondza ni ku tlula-tlula swi ninginisa ndhawu leyi swi fambaka eka yona.” Kambe, xana swikombiso leswi swi vula yini?

Vativi va sayense va kuma leswaku swikombiso leswi swi vula yini hi ku xiyisisa hi vurhon’wana. Hi xikombiso, va xiye leswaku loko huku yi vona nchumu lowu lavaka ku yi dlaya wo kota manghovo, huku yi sungula ku endla pongo leri nkekelaka leri nge, kukuku, kukuku, kukuku, yi lemukisa tihuku tin’wana. Kambe loko yi vona gama, u twa yi ku, kweee, kweee! Mpfumawulo lowu yi wu endlaka wu susumetela tin’wana leswaku ti teka goza hi xihatla, leswi kombisaka leswaku swinyenyana swa vulavurisana kahle. Swinyenyana swin’wana na swona swi voniwe swi ri karhi swi vulavurisana hi ndlela leyi fanaka.

Buku leyi nge Songs, Roars, and Rituals, yi ri: “Tindlela tin’wana leti tirhaka ta ku vona ndlela leyi swiharhi swi vulavurisanaka ha yona i ku rhekhoda mpfumawulo wa swona kutani u wu chaya u vona leswaku swi ta endla leswi u swi rindzeleke.” Ku kumeke leswaku endlelo leri ri tirha hi ndlela leyi fanaka ni le ka tihuku. Endlelo leri ra tirha ni le ka mapuma. Leswaku ku kumeka lexi kokaka mapuma ya xisati ma ya eka ya xinuna—lawa u kumaka ma ringeta ku tsakisa ya xisati hi ku tlangisa milenge ya wona ya le mahlweni leyi nga ni voya—valavisisi va teke swifaniso swa lawa xinuna kutani va susa voya lebyi hi khompyuta emilengeni ya wona. Loko va tlanga khasete ya vhidiyo eka lawa xisati, ku kumeke leswaku a ma na mhaka. Va dyondze yini? Mapuma lawa xisati ma kokiwa ntsena hi milenge leyi tlanga-tlangaka leyi nga ni voya bya lawa xinuna!

Ku Tirhisa Nun’hwelo

Swiharhi swo tala swi vulavurisana hi ku humesa tikhemikhali leti nun’hwaka ngopfu leti vuriwaka ti-pheromone, hakanyingi ti huma eka tinhlaribya to hlawuleka kumbe swi ti humesa loko swi tsakamisa kumbe eka vulongo bya swona. Tanihi leswi darada ni xizenghana lexi nga ni vito kumbe nomboro yo karhi swi kombisaka leswaku ndhawu leyi i ya mani, ti-pheromone ti fungha ni ku kombisa leswaku ndhawu leyi i ya swiharhi swihi, ti nga ha kombisa leswaku i ya timbyana kumbe i ya swimanga. Hambileswi mindzilakana leyi yi nga vonakiki, kambe yi pfuna swiharhi swa muxaka lowu fanaka leswaku swi nga tshinelani ngopfu.

Kambe ti-pheromone a to fungha mindzilakana ntsena. Ti fana ni bodo ya switiviso leyi swiharhi swin’wana swi yi “kambisisaka” hi vukheta lebyikulu. Hi ku ya hi buku leyi nge How Animals Communicate, ku fungha hi phunga “kumbexana swi nyikela ni rungula leri engetelekeke hi swiharhi leswi tshamaka kwalaho, ku fana nileswaku swi ni malembe mangani swi ri karhi swi hanya, leswaku i swa nkati kumbe matsune, leswaku swi ni matimba ku fikela kwihi swin’we ni vuswikoti bya swona byin’wana nileswaku se swi ni vana vangani . . . Phunga ra xiharhi ri nga ha pfuna ku tiva leswaku ku tshama xiharhi xa njhani kwalaho.” Hi swona leswi endlaka leswaku swiharhi swin’wana swi teka phunga ra swona ri ri ra nkoka swinene—vahlayisi va mintanga ya swiharhi va swi tiva kahle leswi. Loko va heta ku hlantswa swivala kumbe laha swi tshamaka kona, vahlayisi va mintanga ya swiharhi va xiya leswaku swiharhi swo tala swi tlhela swi fungha ndhawu yoleyo hi ku hatlisa swinene. Kunene, “loko phunga ra swona ri nga twali swi nga ha va ni ntshikilelo swi tlhela swi endla swilo leswi nga tolovelekangiki hambi ku ri ku tsandzeka ku bebula,” hi ku vula ka buku leyi tshahiweke laha henhla.

Ti-pheromone ti tlhela ti pfuna ngopfu hala ka switsotswana. Hi xikombiso, ti-pheromone leti hundzisaka rungula hi tona leti endlaka leswaku switsotswana swi vungelelana ndhawu yin’we swin’we ni ku hlasela. Ti-pheromone ti endla leswaku switsotswana swi ya laha ku nga ni swakudya kumbe endhawini leyi faneleke yo etlela eka yona. Ti-pheromone tin’wana i ta rimbewu, leti switsotswana swin’wana swi ti twaka hi ku hatlisa. Tinsumbha ta xinuna ti ni timhondzo timbirhi leti langutekaka ku fana ni makhamba ya xilalasi. Timhondzo leti ti twa ngopfu lerova ti nga swi kota ku yi twa hi ku hatlisa hambi ku ri molekhuli yin’we ya tikhemikhali ta leya xisati! Timolekhuli ta kwalomu ka 200 ti susumetela nsumba leya xinuna leswaku yi sungula ku lavana ni leya xisati. Kambe, ku vulavurisana hi ndlela ya tikhemikhali a swi tirhi ntsena eka swilo leswi hanyaka.

Swimila Leswi “Vulavulaka”

Xana a wu swi tiva leswaku swimila swi nga swi kota ku vulavurisana hi xiswona hambi ku ri ku vulavurisana ni swiharhi swo karhi? Magazini wa Discover wu vika leswaku valavisisi va le Netherlands va kume leswaku swimila swa tinyawa ta lima, loko swi hlaseriwa hi switsotswana leswi vuriwaka swivunguri, swi humesa tikhemikhali leti vitanaka switsotswana swin’wana leswi dyaka swivunguri. Hilaha ku fanaka, swifaki, fole ni swimila swa vutiyi, loko swi hlaseriwa hi swivungu, swi humesa tikhemikhali to karhi leti rhwariwaka hi moya ivi ti vitana mimpfi—yona i valala va swivungu leswi. Mulavisisi un’wana u te: “Swimila a swo vula ntsena swi ku, ‘Ina, ndza vavisiwa,’ kambe swi tlhela swi vula hi ku kongoma leswaku i mani la swi vavisaka. Leswi endlekaka swi rharhanganile naswona swa hlamarisa.”

Ya hlamarisa ndlela leyi ni swimila swi vulavurisanaka ha yona. Hi ku ya hi magazini wa Discover, valavisisi va “xiye mirhi ya minengenedzi, ya poplar, ya alder ni ya birch yi yingisele mirhi leyi fanaka na yona naswona swimilana swa maxalana swi yingisele swimilana swin’wana swa maxalana. Exiyin’weni ha xin’we, swimila leswi vavisekeke, ku nga khathariseki leswaku swi dyiwe hi swivungu, swi hlaseriwe hi mfurhu [kumbe] swi hlaseriwe hi switsotswana leswi vuriwaka swivunguri . . . swi humesa tikhemikhali leti vonakaka ti endla leswaku ku sirheleleka swimila leswi nga ekusuhi.” Hambi ku ri swimila leswi nga faniki swi vonaka swi khumbeka loko ku huma tikhemikhali leti.

Nsinya wu sungula ku tisirhelela loko wu hlaseriwa kumbe wu lemukisiwa leswaku wu ta hlaseriwa. Wu nga ha humesa chefu leyi dlayaka switsotswana kumbe tikhemikhali leti kavanyetaka kumbe leti endlaka leswaku vahlaseri va nga swi koti ku dya nsinya lowu. Vulavisisi bya nkarhi lowu taka emhakeni leyi byi nga ha tshubula swin’wana leswi tsakisaka, swin’wana swa swona swi nga ha pfuna eka vurimi.

‘Ku Vulavurisana’ Hi Timboni

Susan Tweit, mutivi wa ikholoji, u tsale leswi exihlokweni xin’wana malunghana ni switsayitsayi: “Timboni ta swona letitsongo leti vonakaka empfhukeni, leti ketimelaka exikarhi ka tinyeleti, ti endla mahlori exidorobanini xa ka hina.” Switsotswana leswi swi welaka eka ndyangu wa swifufunhunhu, swi hundzisa rungula hi ku tirhisa rivoni leri “minkarhi yin’wana ri voningaka kan’we, minkarhi yin’wana ri voningaka ko tala loko xi ri exikarhi ka swin’wana leswi xi nga ha tekanaka na swona,” hi ku vula ka Tweit. Timboni ta swona ta cinca-cinca, ti va ta rihlaza, ta xitshopana kumbe ta muvala wa xilamula. Tanihi leswi swa xisati swi nga taliki ku haha, swo tala leswi hi swi vonaka swi tsayita i swa xinuna.—Vona bokisi leri nge “Rivoni Leri Tsayitelaka Ra Xitsayitsayi.”

Xitsayitsayi xin’wana ni xin’wana eka leswa mixaka ya 1 900, xi ni rivoni ra xona ro hlawuleka. Xi nga ha va ni timboni tinharhu, ti siyana hi nkarhi wa kwalomu ka sekene, naswona nkarhi lowu swi wu hetaka swi ri karhi swi tsayita a wu ringani. Loko xi lava nsati, xitsayitsayi xa xinuna xi tsayita hi ndlela leyi kombisaka leswaku xi lava wo gangisana na yena. “Lexa xisati xi vona hi matsayitele ya kona,” hi ku vula ka magazini wa Audubon, naswona “xi hlamula hi ku tsayitela xi ku ‘Hi mina loyi’ hi ndlela leyi lexin’wana xi nga ta swi twisisa.” Lexa xinuna xa swi lemuka ivi xi kongoma eka lexa xisati.

Swinyenyana Leswi Nga Swilombe

David Attenborough, ebukwini yakwe leyi nge The Life of Birds, u ri: “Ku hava xiharhi lexi nga yimbelelaka nkarhi wo leha naswona xi nga yimbelelaka risimu ro nandziha ku fana ni xinyenyana.” Tinsimu ta swinyenyana a ti sukeli enkolweni kambe ti sukela eka xirho xin’wana lexi vuriwaka syrinx, lexi nga endzeni-ndzeni ka xifuva xa xinyenyana laha phayiphi ya moya yi fikaka yi endla swiphandzi swimbirhi yi nga si nghena emahahwini.

Tinsimu leti swinyenyana swi ti yimbelelaka, hi tlhelo swi lo tswariwa na tona, kasi hi tlhelo swi lo titekelela eka vatswari. Xisweswo, swinyenyana swi nga ha va ni tinsimu ta swona ta muganga wolowo. Buku leyi nge The Life of Birds, yi ri: “Swinyenyana leswi vuriwaka blackbird leswi swi tekiweke eAustralia hi lembe-xidzana ra vu-19 leswaku swi ta tsakisa tindleve ta vahlapfa va le Yuropa hi tinsimu ta le kaya, sweswi swi yimbelela ku hambana ni swinyenyana swa le Australia.” Rito ra xinyenyana xa nkuku xa lyrebird, leri ku vuriwaka leswaku hi rona ro saseka naswona ri nga ni miloti ku tlula swinyenyana hinkwaswo, xi lo ri dyondza eka swinyenyana swin’wana. Entiyisweni, ti-lyrebird ti ni vuswikoti lerova ti nga kopa mpfumawulo wun’wana ni wun’wana lowu ti wu twaka, ku katsa ni mpfumawulo wa swichayachayana swa vuyimbeleri, ku vukula ka timbyana, tialamu ta miako, pongo ra ku kapa ka beyila hambi ku ri pongo ra ku famba ka filimi ya khamera! Phela, hinkwaswo leswi xi swi endlela ku tsakisa munghana wa xona wa vukati.

Hambi ku ri tingongondzwani, leti hi ntolovelo ti tirhisaka milomu ya tona ku cela swakudya, i swilombe, ti lemukisa swinyenyana swin’wana hi ku gongondza hi nomu wa swona emhandzini kumbe erhavini leri endlaka ngulumelo. Swin’wana swi nga ha “tirhisa ni swichayachayana leswintshwa, leswi tsakisaka . . . , lwangu ra mazenge kumbe chimele ya nsimbi ya xitofu,” hi ku vula ka Attenborough. Swinyenyana swi nga ha vulavurisana hi ku langutana, swi tirhisa vuyimbeleri kumbe e-e. Hi xikombiso, swi nga ha lemukisana hi ku tlangisa tinsiva ta swona leta mivalavala.

Loko xinyenyana lexi vuriwaka Australian palm cockatoo xi tivisa leswaku xi le kwihi, xi endla hinkwaswo—xi ba noti, xa yimbelela, xa tshuka-tshuka ni ku pfula timpapa ta xona. Xi tshova xirhabyana, xi xi khoma hi nenge kutani xi fika xi ba ha xona emurhini lowu omeke. Hi nkarhi wolowo xi pfula timpapa ta xona, xi ri karhi xi ninginisa nhloko, naswona xi rilela ehenhla—a hi ku saseka ka swona!

Swiharhi swin’wana swa ku tiva ku rila ka swinyenyana swin’wana. Ehleketa hi nhlalala, xinyenyana lexitsongo, lexi kumekaka eAfrika. Hi ku rila ka xona, xi nga kongomisa xiharhi lexi vuriwaka ratel, lexi fanakanyana ni mancindana emurhini lowu nga ni vulombe. Loko xinyenyana lexi xi fika emurhini wolowo kumbe ekusuhi na wona, xi cinca marilelo ya xona, entiyisweni xi ri, “Vulombe byi laha!” Ratel yi fika yi vona murhi wa kona, yi wu gegevula, kutani yi tilolosa hi swakudya leswi swo tsokombela.

Ku Vulavula Ehansi Ka Mati

Ku sukela loko ku endliwe ti-hydrophone, michini yo yingisela ha yona u ri endzeni ka mati, valavisisi va hlamarisiwe hi mapongo yo tala lama twalaka ematini. Ku twakala mimpfumawulo leyitsongo leyi fanaka ni ku rila ka ximanga swin’we ni yin’wana leyikulu leyi fanaka ni ku rila ka mhisi, mapongo lawa ma tele lerova swikepe swin’wana swa le hansi ka mati swa ma tirhisa leswaku swi nga twali loko swi ri karhi swi famba. Kambe pongo ra tinhlampfi ri hlelekile. Ebukwini yakwe leyi nge Secret Languages of the Sea, mutivi wa vutomi bya swivumbiwa swa le matini Robert Burgess, u ri: “U nga ha endla pongo leri endlaka leswaku nhlampfi yi ‘ba pongo, yi endla huwa leri fanaka ni ku ntlokola kumbe ku huwelela,’ loko u endla pongo leri fanaka nakambe, nhlampfi yin’wana yi nga ha ‘ba pongo ro fana ni leri endliwaka hi ririmi ni tinhlaya,’ kutani yi engeta hi ku endla pongo ‘leri twalaka onge ku khuhlana swilo.’”

Xana tinhlampfi ti ri endla njhani pongo tanihi leswi ti nga riki na tinsinga ta marito? Burgess u vula leswaku tin’wana ti tirhisa misiha “leyi hlanganeke ni thundela ra tona leri fanakanyana ni baluni leswaku ti tsekatsekisa makhumbi wolawo kukondza mathundela” ma humesa pongo leri fanaka ni ra madiromo. Tinhlampfi tin’wana ti getserisa meno ya tona kumbe ti pfula ni ku pfala swifunengeto swa luku hi matimba ivi ku twala pongo leri fanaka ni ku phokotela ka mavoko. Xana leswi hinkwaswo ko va ku “vulavurisana” loku nga vuriki nchumu? Swi vonaka swi nga ri tano. Ku fana ni swiharhi leswi hanyaka emisaveni, nhlampfi yi ba pongo leswaku yi “koka leta rimbewu lerin’wana, yi kuma ndlela, leswaku yi tisirhelela eka valala va yona, naswona ku ri ndlela ya ku vulavurisana ni ku chavisela,” hi ku vula ka Burgess.

Nhlampfi na yona yi twa kahle. Entiyisweni, swivumbiwa swo tala swi ni tindleve ta le ndzeni ni tisele tin’wana leti hundzisaka rungula, leti nga hala nhlaneni. Layini leyi ya tisele, leyi vuriwaka layini leyi fambaka etlhelo, yi nga twa mpfumawulo wa ku vumbeka ka magandlati.

Vativi Lavakulu Va Ta Ku Vulavurisana eMisaveni

Noam Chomsky, profesa wa tindzimi, u tsale a ku: “Loko hi kambisisa ririmi ra vanhu, hi fikelela leswi van’wana va nga ha swi vulaka ‘ku hleleka ka vanhu,’ timfanelo to hlawuleka emiehleketweni leti hi ku ya hi vutivi lebyi hi nga na byona, ti kumekaka eka vanhu ntsena.” Barbara Lust, profesa wa tindzimi ni nhluvuko wa vanhu u te: “Vana lava ha riki ni malembe manharhu ntsena ana va tiva ku hleleka ka ririmi ni mavekelo ya marito hi ndlela leyi rharhanganeke ni leyi pakanisaka lerova ku hava ndlela yo hlamusela leswaku va swi tivise ku yini.”

Hambiswiritano, Bibele yi nyikela nhlamuselo leyi twisisekaka malunghana ni ndlela leyi hlamarisaka leyi ririmi ra vanhu ri hlelekeke ha yona. Yi vula leswaku nyiko leyi yi huma eka Muvumbi, Yehovha Xikwembu, la endleke vanhu hi “xifaniso” xakwe. (Genesa 1:27) Kambe, xana timfanelo ta vukwembu ti vonaka njhani eka vuswikoti bya hina bya ku vulavula?

Hi xikombiso, ehleketa hi mhaka ya ku thya mavito. Frank Dance, profesa wa timhaka ta ku vulavurisana u tsale leswaku vanhu “hi vona ntsena swivumbiwa leswi kotaka ku thya mavito.” Leyi i mfanelo ya vukwembu leyi kumekaka eMatsalweni. Kwale masungulweni ya ntumbuluko, Bibele yi hi byela leswaku Xikwembu xi thye “ku vonakala xi ku i Nhlikanhi kambe munyama xi wu vitana Vusiku.” (Genesa 1:5) Hi ku ya hi Esaya 40:26, swi le rivaleni leswaku Xikwembu xi thye nyeleti yin’wana ni yin’wana vito—ku nga ntirho wo hlamarisa hakunene!

Endzhaku ka loko Xikwembu xi tumbuluxe Adamu, ntirho wo sungula lowu xi n’wi nyikeke wona a ku ri ku thya swiharhi mavito. Kunene ntirho wolowo wu fanele wu susumetele Adamu leswaku a tirhisa vutlhari lebyikulu bya ku xiya swilo ni ku swi thya mavito! Hi ku famba ka nkarhi, Adamu u thye nsati wakwe vito ra Evha. Nsati wakwe u thye mativula yakwe vito ra Kayini. (Genesa 2:19, 20; 3:20; 4:1) Ku sukela kwalaho, vanhu va endle matshalatshala hinkwawo ya ku thya nchumu wun’wana ni wun’wana vito—hinkwaswo va swi endlela leswaku ku vulavurisana ku ya emahlweni. Ina, ehleketa leswaku a swi ta tika njhani ku vulavurisana loko swilo a swi nga ri na mavito.

Ku tlhandlekela eka vuswikoti ni ku navela loku vanhu va nga na kona ka ku vulavurisana, nakambe va ni tindlela to tala ta ku vulavurisana, handle ko tirhisa marito. Kunene, swi tele ngopfu swilo leswi hi nga swi bulaka ni van’wana, ku sukela eka swilo leswi rharhanganeke ku ya eka mintlhaveko ya rirhandzu. Kambe, ku ni ndlela yin’wana ya ku vulavurisana leyi tlulaka letin’wana hinkwato, hilaha hi nga ta swi vona hakona sweswi.

[Bokisi/Xifaniso lexi nga eka tluka 22]

RIVONI RA XITSAYITSAYI A RI HISI

Rivoni ra gezi nkarhi wun’wana ni wun’wana ri lahla tiphesente ta 90 ta gezi loko ri tirha. Rivoni ra xitsayitsayi, leri vaka kona hikwalaho ka ku hlangana loku rharhanganeke ka tikhemikhali, ri tirhisa kwalomu ka 90 ku ya eka 98 wa tiphesente, lerova swi vonaka ku nga ri na nchumu lexi salaka lexi nga vangaka ku hisa. Hi yona mhaka leyi ku vuriwaka ku vonakala loku nga vangiki ku hisa. Tikhemikhali leti vangaka ku vonakala ti hlangana eka tisele to hlawuleka leti vuriwaka photocytes. Misiha hi yona leyi lumekaka ni ku tima photocytes.

[Xihlovo Xa Kona]

John M. Burnley/Bruce Coleman Inc

[Bokisi/Xifaniso lexi nga eka tluka 24, 25]

LESWI NGA KU PFUNAKA KU ANTSWISA VUSWIKOTI BYA WENA BYA KU VULAVULA

1. Yingisela kahle loko van’wana va vulavula, naswona u nga endli leswaku ku twiwa wena ntsena. Vanhu va nga swi honisa loko u vitana vito rin’wana hi ndlela leyi hoxeke kumbe u endla xihoxo eka ririmi, kambe a va nge n’wi tsakeli munhu la rhandzaka ku vulavula kumbe a nga yingisi. Bibele yi ri: “U fanele a hatlisa emhakeni yo twa, a nonoka emhakeni yo vulavula.”—Yakobo 1:19.

2. Rhandza vutomi ni swilo leswi kumekaka laha u nga kona. Hlaya tibuku to hambana-hambana kambe u va ni vukheta. Loko u hlamusela leswi u swi dyondzeke, swi hlamusele hi ndlela ya ku titsongahata, u nga tiendli onge u tiva hinkwaswo.—Pisalema 5:5; Swivuriso 11:2.

3. Dyondza marito lamantshwa, kambe u nga tirhisi marito lama endlaka leswaku vanhu va yisa nyingiso eka wena. Vanhu va vule leswi hi Yesu: “Ku hava munhu un’wana la tshameke a vulavula hi ndlela leyi.” (Yohane 7:46) Kambe, hambi ku ri “vanhu lava nga dyondzekangiki” a swi va olovela ku twisisa marito ya Yesu.—Mintirho 4:13.

4. Vulavula swi twala, naswona u vitana marito hi ndlela leyi faneleke. Kambe papalata ku vulavula hi ndlela yo tinyungubyisa. Loko hi vulavula kahle naswona hi nga fambi hi vitana marito man’wana hi ndlela leyi hoxeke kumbe ku vitana rito hi ndlela leyi nga hetisekangiki, hi endla leswaku bulo ra hina ri va ni xindzhuti naswona ha va anakanyela vanhu lava hi yingiseke.—1 Vakorinto 14:7-9.

5. Tsundzuka leswaku vuswikoti bya wena bya ku vulavula i nyiko leyi humaka eka Xikwembu. Leswi swi ta endla leswaku u byi tirhisa hi xichavo lexi faneleke.—Yakobo 1:17.

[Xifaniso lexi nga eka tluka 21]

Nsumba yi ni timhondzo leti twaka ngopfu

[Xihlovo Xa Kona]

Courtesy Phil Pellitteri

[Xifaniso lexi nga eka tluka 23]

Ngongondzwani

[Xifaniso lexi nga eka tluka 23]

Xinyenyana xa paradeyisi

[Xihlovo Xa Kona]

© Michael S. Yamashita/CORBIS

[Xifaniso lexi nga eka tluka 23]

“Palm cockatoo”

[Xihlovo Xa Kona]

Roland Seitre