Khoma Nkarhi!

“RILONGETA i xiphiqo lexikulu exikarhi ka timininjhere-nkulu,” ku vika magazini wa USA Today. Wu engetela hi ku vula leswaku “nkarhi wo tala a ti fiki hi nkarhi eka minhlangano ya tona,” yi nyikela xiviko lexi kumiweke loko ku endliwa vukamberi eka timininjhere-nkulu ta 2 700.

Emintirhweni, ku kumeke leswaku rilongeta a ro kombisa leswaku munhu u ni mikhuva yo biha ntsena. Nkambisiso wa swikombelo swa mintirho swa 81 000 wu gimetise xileswi: “Ku lahleka mali yo tala hikwalaho ka rilongeta ni ku xwa entirhweni handle ka mpfumelelo.” Ina, rilongeta a ri vangi swiphiqo emintirhweni ntsena. Nkambisiso lowu endliweke eka tinhloko ta swikolo swa le henhla wu paluxe leswaku “rilongeta eka swichudeni a ri ri xiphiqo lexikulu naswona lexi talaka ku endla leswaku ku tekiwa magoza ya nxupulo.”

Muvumbi wa hina u hi endle hi ndlela ya leswaku hi khathala hi nkarhi. U veke “timboni timbirhi letikulu”—dyambu ni n’weti endhawini leyi faneleke leswaku ti hi pfuna ku xiya nkarhi. (Genesa 1:14-16) Swikomba-nkarhi swa manguva lawa swa hi pfuna leswaku hi kota ku pima nkarhi hi timinete ni tisekene. Kambe, ku nga khathariseki thekinoloji leyi nga kona, vo tala va hina ha ha ri ni xiphiqo xo fika hi nkarhi—entirhweni, exikolweni kumbe eka tindhawu ta nkoka laha hi faneleke hi fika hi nkarhi.

Xana xiphiqo lexi xi vangiwa hi ku pfumaleka ka nkarhi? Ha pfumela leswaku entirhweni ni le kaya hi tshama hi khomekile. Nilokoswiritano, manana un’wana la tirhaka la vuriwaka Wanda Rosseland, u ri: “Ndzi tshike ku rila hi mhaka ya leswaku a ndzi na nkarhi loko ndzi lemuka leswaku hinkwerhu hi ni tiawara ta 24 hi siku. Ndzi ehlekete ha swona ivi ndzi endla xiboho xa leswaku enkarhini lowu hi hanyaka eka wona, mhaka a hileswaku a hi na nkarhi, kambe hileswaku hi ni swilo swo tala leswi hi kavanyetaka.”

Nakambe ehleketa hi Renee,a manana la nga ni vana va ntlhanu, loyi a nga Mbhoni ya Yehovha. U ri: “Loko vana va mina va ha ri vatsongo, a swi tika ku va lunghiselela leswaku va fika hi nkarhi exikolweni ni le minhlanganweni ya Vukreste. Hambiswiritano, a ndzi nga ri na xiphiqo xa ku khoma nkarhi. Kambe leswi sweswi hinkwavo se va kuleke, ndzi ni mukhuva wo biha wo tsandzeka ku khoma nkarhi.” Xana na wena u na wona mukhuva lowu wo biha? Loko swi ri tano, u nga swi kota ku cinca! Hi leswi swin’wana leswi u nga swi endlaka.

● XIYA MIMBUYELO YA KONA. Ku tshamela ku tsandzeka ku khoma nkarhi swi nga tekiwa swi nga ri nchumu. Kambe xiya marito ya Bibele: “Tinhongana leti feke hi tona leti endlaka leswaku mafurha ya muendli wa mafurha ma nun’hwa, ma vila. Vuphukuphuku lebyitsongo byi n’wi endla tano la nga ni vutlhari ni ku vangama ka risima.” (Eklesiasta 10:1) Ina, “vuphukuphuku lebyitsongo” hi ku ka u nga anakanyeli van’wana byi nga onha vuxaka bya wena ni mudyondzisi kumbe muthori wa wena.

Loko a ha ri ekholichi ya le ndhawini ya ka vona, wansati un’wana la vuriwaka Marie u xiye leswaku vana van’wana lava a a va dyondzisa “a va nga ri na mhaka ni nkarhi,” hakanyingi a va fika tidyondzo se ti sungurile. U ri: “Kambe, mukhuva wolowo a wu tlhaveriwanga hi dyambu. Vadyondzisi vambirhi a va nga lavi ku twa nchumu hi nkarhi. Xisweswo loko xichudeni xi hlwele hi timinete ti nga ri tingani, a ku tsariwa leswaku a xi tanga exikolweni. Naswona loko munhu o xwa masiku yo karhi, a a feyila.”

Ku tshamela ku siyiwa hi nkarhi swi nga onha vito ra wena eka vanghana ni tintangha ta wena. Wanuna un’wana la nga emalembeni ya le xikarhi la vuriwaka Joseph u tsundzuka swin’wana hi Mukreste-kulobye loyi se a a ri ni makume ya malembe a n’wi tiva. Hambileswi wanuna loyi a a xiximiwa hi ku va ni vuswikoti byo dyondzisa, kambe a a ri ni ku tsana kun’wana loku nyumisaka. Joseph u ri: “A a tshama a siyiwe hi nkarhi. A a siyiwa hi nkarhi eka hinkwaswo! Naswona a swi vonaka onge a swi n’wi yi helo sweswo. Vanhu a va tshamela ku endla mafenya hi ku hlwela kakwe.” Xana vanhu se va sungule ku vulavula hi wena tanihi munhu la tshamelaka ku fika nkarhi se wu hundzile? Loko swi ri tano, swi nga ha olova leswaku va nga ti xiyi timfanelo ta wena letinene.

● ANAKANYELA VAN’WANA. Rilongeta a hi mukhuva lowunene naswona ri nga ha hlundzukisa van’wana. Naswona swi nga ha endla leswaku vanhu va ehleketa leswaku u titeka u antswa ku ri na vona. Loko a hlamusela leswaku ha yini timininjhere ta mabindzu to tala swonghasi ti tala ku fika nkarhi se wu hundzile eminhlanganweni, n’wamabindzu un’wana u te: “Vo tala va hina ha tikukumuxa.” Hi hala tlhelo, Vakreste va teka van’wana va tlakukile eka vona. (Vafilipiya 2:3) Nakambe va tirhisa Nawu-nsinya naswona va khoma van’wana hilaha va lavaka ku khomiwa hakona. (Matewu 7:12) Xana a swi ku hlundzukisa loko u boheka ku yimela van’wana? Kutani, u nga endli leswaku van’wana va ku yimela.

● DYONDZA TINDLELA TA KU HLAYISA NKARHI. Xana u va ni xinamu kutani u sungula ku tlula-tluleka loko se nkarhi wu fambile? Xana u tinyika mintirho yo tala, u ringeta ku endla swilo swo tala hi nkarhi lowutsongo? Nsinya wa nawu lowu kumekaka eka Eklesiasta 3:1 wu nga pfuna: “Xin’wana ni xin’wana xi ni nkarhi wa xona lowu vekiweke.” Loko hi ri ni ‘nkarhi lowu vekiweke’ wa swilo leswi hi lavaka ku swi endla swi ta hi pfuna ku swi endla hi ndlela leyi hlelekeke.

Xo sungula, xaxameta swilo hinkwaswo leswi u lavaka ku swi endla. Kutani, landzela nsinya wa nawu lowu nga eka Vafilipiya 1:10: “Tiyiseka hi swilo swa nkoka swinene.” Ina, rhangisa swilo swa nkoka. I yini lexi faneleke xi endliwa hambiloko ko ba lexi dumaka? Hi swihi swilo leswi munhu a nga swi tshikaka, leswi a nga swi endlaka endzhaku ka nkarhi? Xo hetelela, hlayela nkarhi lowu u wu lavaka leswaku u ta endla leswi u lavaka ku swi endla. Endla xiyimiso lexi tirhaka, u nga hleli ku endla swilo swo tala hi nkarhi lowutsongo.

Wansati la vuriwaka Dorothy u bumabumela vatswari vakwe hi ku n’wi dyondzisa ku hlayisa nkarhi. U ri: “Loko hi fanele hi fika eminhlanganweni ya Vukreste hi 7:30 nimadyambu, manana a a endla leswaku hi sungula ku lungheka ka ha sele awara ni timinete ta 45. A hi sala ni nkarhi wa ku lalela, wa ku hlantswa swibya, wa ku ambala ni ku famba hi ya eminhlanganweni. Ana se a hi swi endle mukhuva ku hlayisa nkarhi.” Minkarhi yin’wana i swinene ku veka nkarhi wa swiyimo leswi hi nga swi rindzelangiki loko swo tshuka swi humelela. Dorothy u ri: “Siku rin’wana a ndzi boheka ku ya layicha vanhu va nga ri vangani ndzi famba na vona eminhlanganweni. Hiloko vhilwa ra movha wa mina ri ponca ndzi ri endleleni. Ndzi ri lunghisile, kambe ndzi fike hi nkarhi ku ya va layicha. Phela, minkarhi hinkwayo a ndzi siya nkarhi wa loko ndzo tshuka ndzi va ni swiphiqo emovheni kumbe ku ri ni mimovha yo tala egondzweni.”

● KUMA SWIRINGANYETO EKA VAN’WANA. Eka Swivuriso 27:17, Bibele yi ri: “Nsimbi yi lotiwa hi nsimbi. Hi ndlela leyi fanaka munhu u lota xikandza xa un’wana.” Hi ku landza nsinya wolowo wa nawu, bula ni van’wana lava nga exiyin’weni xo fana ni xa wena—kambe lava swi kotaka ku khoma nkarhi. Hakanyingi va nga nyikela swiringanyeto leswi pfunaka.

Renee, la tshahiweke eku sunguleni, u tiyimisele ku cinca mukhuva wakwe wa ku va ni rilongeta. Wansati loyi u ri: “Ndza ha ku endla xiboho xa ku antswisa emhakeni leyi. Hambileswi swi nga oloviki, ndzi wa ndzi pfuka ndzi ya emahlweni.” Na wena u nga swi kota. Loko wo tibyela emiehleketweni ya wena naswona u endla matshalatshala, u nga swi dyondza ku khoma nkarhi!

[Nhlamuselo ya le hansi]

[Swifaniso leswi nga eka tluka 16]

Ku tshamela ku fika nkarhi se wu hundzile swi nga ku onha vito eka vathori ni ku ku endla u vonakala onge a wu va anakanyeli vanhu van’wana

[Xifaniso lexi nga eka tluka 17]

Loko munhu a hlelekile a nge tlangi hi nkarhi