Langutelo Ra Bibele
Xana Ku Vilela Ku Kombisa Leswaku Munhu A Nga Na Ripfumelo?
“KU VILELA KU YIRISIWILE.” Ehansi ka nhloko-mhaka leyi, mufundhisi un’wana loyi a hanyeke eku sunguleni ka lembe-xidzana ra vu-20 u tsale leswaku ku vilela hi swilo leswi vonakaka a swi lo biha ntsena kambe “i xidyoho lexikulu ngopfu.” Ku nga ri khale, mutsari un’wana loko a vulavula hi mhaka ya ku hlula ku karhateka ni ku vilela, u te, “Loko hi karhateka, hi kombisa leswaku a hi xi tshembi Xikwembu.”
Eka timhaka leti hatimbirhi, vatsari va seketele leswi va swi vuleke eDyondzweni ya Yesu ya le Ntshaveni, leyi eka yona a nga te: “Tshikani ku vilela.” (Matewu 6:25) Leswi vanhu vo tala va vilelaka namuntlha, hi nga ha vutisa hi ku: Xana Mukreste u fanele a tivona nandzu loko a vilela? Xana ku vilela ku kombisa leswaku munhu a nga na ripfumelo?
Xikwembu Xa Swi Twisisa Leswaku A Hi Hetisekanga
Bibele a yi dyondzisi leswaku ku pfumala ripfumelo hi swona swi vangaka mivilelo hinkwayo. Leswi hi hanyaka “eminkarhini ya mangava leyi swi nonon’hwaka ku langutana na yona,” a swi nge endleki leswaku hi nga vileli nikatsongo. (2 Timotiya 3:1) Vakreste lava tshembekeke va langutana ni mivilelo ya siku ni siku leyi vangiwaka hi mavabyi, ku dyuhala, swiphiqo swa timali, swiphiqo swa ndyangu, vugevenga ni swiphiqo swin’wana. Hambi ku ri eminkarhini ya khale, malandza ya Xikwembu a ma langutana ni mivilelo.
Anakanya hi mhaka ya le Bibeleni leyi vulavulaka hi Lota. Xikwembu xi n’wi lerise leswaku a balekela etintshaveni leswaku a nga lovisiwi loko ku herisiwa muti wa Sodoma na Gomora. Hambiswiritano, Lota u sungule ku vilela. U te: “Yehovha, ndza ku kombela, ku nga ri sweswo!” Hi ku kanakana, u ye emahlweni a ku: “Kambe mina—a ndzi nge swi koti ku balekela endhawini ya tintshava hikuva ndzi chava leswaku khombo ri nga va ekusuhi na mina kutani ndzi fa kunene.” Ha yini Lota a a chava ku ya etintshaveni? Bibele a yi hi byeli. Ku nga khathariseki xivangelo xa kona, Lota a a chava swinene. Xana Xikwembu xi angule njhani? Xana Lota u xupuriwile hikwalaho ka leswi a a nga ri na ripfumelo kumbe hileswi a a nga xi tshembi Xikwembu? Doo! Ematshan’weni ya sweswo, Yehovha u kombise tintswalo, a pfumelela Lota leswaku a balekela emutini lowu nga ekusuhi.—Genesa 19:18-22.
Ku ni swikombiso swin’wana eBibeleni swa vagandzeri vo tshembeka lava tshameke va vilela ngopfu minkarhi yin’wana. Muprofeta Eliya u sungule ku chava kutani a baleka endzhaku ko twa leswaku a nga ha dlayiwa. (1 Tihosi 19:1-4) Muxe, Hana, Davhida, Habakuku, Pawulo ni vavanuna ni vavasati van’wana lava nga ni ripfumelo leri tiyeke na vona va tshame va vilela. (Eksoda 4:10; 1 Samuwele 1:6; Pisalema 55:5; Habakuku 1:2, 3; 2 Vakorinto 11:28) Kambe, Xikwembu xi kombise tintswalo kutani xi hambeta xi va tirhisa entirhweni wa xona, xisweswo a a xi kombisa leswaku xa swi twisisa hakunene leswaku vanhu a va hetisekanga.
“Xidyoho Lexi Hi Phasaka Hi Ku Olova”
Hambiswiritano, ku tshamela ku vilela, swi nga hi heta matimba kutani swi endla leswaku hi nga ha xi tshembi Xikwembu. Muapostola Pawulo u vulavule hi ku pfumala ripfumelo tanihi “xidyoho lexi hi phasaka hi ku olova.” (Vaheveru 12:1) Hi ku tikatsa, swi nga ha endleka leswaku Pawulo a a pfumela leswaku a a ‘phasiwa hi ku olova’ minkarhi yin’wana, a a tsana swa xinkarhana eripfumelweni.
Kumbexana sweswo hileswi humeleleke Zakariya loko a nga yi kholwi ntsumi leyi n’wi tiviseke leswaku nsati wakwe a a ta tika. Minkarhi yin’wana vaapostola va Yesu a va nga swi koti ku tshungula vanhu hikwalaho ko va ni “ripfumelo leritsongo.” Hambiswiritano, vanhu lava va hambete va amukeleka eka Xikwembu.—Matewu 17:18-20; Luka 1:18, 20, 67; Yohane 17:26.
Hi hala tlhelo, Bibele yi tamele ni swikombiso swa vanhu van’wana lava lahlekeriweke hi ripfumelo ra vona eka Xikwembu kutani va langutana ni vuyelo byo biha. Hi xikombiso, Vaisrayele vo tala lava humeke aEgipta va siveriwe ku nghena eTikweni leri Tshembisiweke hikwalaho ko pfumala ripfumelo. Siku rin’wana va sandze Xikwembu hi ku kongoma, va ku: “Ha yini [u] hi humese aEgipta leswaku hi ta fela emananga? Hikuva a ku na xinkwa ni mati.” Ku kombisa leswaku Xikwembu a xi tsakisiwanga hi sweswo, ku rhumeriwe tinyoka leti nga ni vuxungu leswaku ti va komba xa ncila wa bulubulu.—Tinhlayo 21:5, 6.
Vaaki va le ximutanini lexi Yesu a a tshama eka xona, ku nga Nazareta, a va vanga na rona lunghelo ro vona masingita yo tala lama endliweke endhawini ya ka vona hikuva a va nga ri na ripfumelo. Ku tlula kwalaho, xitukulwana xo homboloka xa le nkarhini wolowo xi soriwe hi Yesu hikwalaho ko pfumala ripfumelo. (Matewu 13:58; 17:17; Vaheveru 3:19) Hilaha ku faneleke, muapostola Pawulo u tsundzuxile: “Tivoneleni, vamakwerhu, hi ku chava leswaku ku nga tshuka ku va ni un’wana wa n’wina la vaka ni mbilu yo homboloka leyi pfumalaka ripfumelo, hi ku suka eka Xikwembu lexi hanyaka.”—Vaheveru 3:12.
Ina, eswiyin’weni swo biha swinene, ku pfumala ripfumelo ku nga endla munhu a va ni mbilu yo biha. Kambe a swi nga ri tano hi Zakariya swin’we ni vaapostola va Yesu lava boxiweke eka swikombiso leswi hundzeke. Ku pfumala ka vona ripfumelo a ku vangiwa hikwalaho ka ku tsana swa xinkarhana. Ndlela leyi a va hanya ha yona yi kombise leswaku a va ri lavo “tenga embilwini.”—Matewu 5:8.
Xikwembu Xi Tiva Swilaveko Swa Hina
Matsalwa ma hi pfuna ku hambanisa mivilelo ya siku ni siku ni xidyoho lexi vangiwaka hi ku pfumala ripfumelo. Mivilelo ya siku ni siku hambi ku ri ku tsana swa xinkarhana eripfumelweni hikwalaho ka ku tsana ka vumunhu a swi fanelanga swi hlanganisiwa ni ku ka munhu a nga tshembi Xikwembu hikwalaho ka mbilu yo homboloka, leyo sihalala. Hikwalaho, Vakreste a va fanelanga va hambeta va tivona nandzu hikwalaho ka leswi va langutanaka ni mivilelo siku ni siku.
Nilokoswiritano, ku laveka vukheta lebyikulu leswaku hi nga tshameli ku vilela lerova ku hetelela ku lawula vutomi bya hina. Hikwalaho ka sweswo, Yesu u tirhise marito ya vutlhari loko a ku: “Mi nga tshuki mi vilela kutani mi ku, ‘Xana hi ta dya yini?’ kumbe, ‘Xana hi ta nwa yini?’ kumbe, ‘Xana hi ta ambala yini?’ ” Endzhaku ka sweswo u vule marito lama chavelelaka a ku: “Hikuva Tata wa n’wina wa le tilweni wa swi tiva leswaku ma swi lava swilo leswi hinkwaswo. Kutani, hambetani mi lava mfumo ni ku lulama ka yena ku sungula, xisweswo swilo leswin’wana hinkwaswo mi ta engeteleriwa swona.”—Matewu 6:25-33.
[Xifaniso lexi nga eka tluka 16]
Muapostola Pawulo u tshame a vilela