Ndzi Tsakela “Ku Endla Leswi Engetelekeke”

HI KU VULA KA CLAIRE VAVY

XIHLALA xa Madagascar, lexi nga kwalomu ka 400 wa tikhilomitara ku suka etikweni ra le Afrika Vuxa ra Mozambhiki, xi ni tintshava ni makhwati yo tlhuma. Ndzi velekiwe evuxeni bya xihlala lexi eximutanini xa Betoko II. Hi 1987, loko ndzi ri ni malembe ya 15, ndzi ye edorobeni ra Mahanoro leri nga eribuweni ra lwandle ndzi ya nghena kona xikolo.

EMahanoro a ndzi tshama na buti wa mina Celestin, loyi a a sungule ku dyondza Bibele ni Timbhoni ta Yehovha. Endzhaku ka malembe mambirhi ndzi ve Mbhoni. A ndzi tiyimisele ku tirhela Yehovha Xikwembu hilaha a ndzi ta kota hakona.

Matshalatshala Yo Fikelela Tipakani Ta Mina

Yin’wana ya tipakani ta mina to sungula a ku ri ku pfuna vandyangu wa ka hina eBetoko II, naswona ndzi khongele eka Yehovha nkarhi ni nkarhi malunghana ni ku navela ka mina. Hambiswiritano, a ndzi muka ntsena loko xikolo xi pfarile. A ku ri riendzo ro tika leri tekaka 100 wa tikhilomitara. Tikhilomitara to sungula ta 40 a ndzi ti famba hi movha, kambe leti seleke ta 60 a ndzi fanele ku famba hi milenge exindledyanini lexi nga entshaveni.

A ndzi fanele ku gonya switsunga swo tala, naswona swindledyana swin’wana a swi khume ngopfu. Loko ndzi nghena ndleleni ka ha ri nimixo, ndzi famba ri kondza ri pela, hi ntolovelo a ndzi famba kwalomu ka 40 wa tikhilomitara. Nkarhi wun’wana a ndzi rhwala ndzhwalo lowu tikaka 15 wa tikhilogiramu—wun’wana a ndzi wu rhwala enhlokweni, wun’wana ndzi wu bebula kasi lowu seleke ndzi wu khoma hi mavoko. Ndzhwalo wo tala a ku ri tibuku ta Bibele, leti a ndzi ti nyika maxaka swin’we ni van’wana lava tsakelaka. Endleleni yoleyo ndzi kale ndzi tiveka tanihi “lowa mindzhwalo yo tala.”

Eku sunguleni, hambiloko ndzi tikarhata, ndyangu wa ka hina a wu nga lavi ku twa nchumu hi ta vukhongeri bya mina lebyintshwa. Hambiswiritano, ku nga ri kungani va cincile naswona a va vutisa swivutiso swo tala lerova nkarhi wun’wana a hi ya eku etleleni hi awara ya mbirhi nimixo.

Riendzo Leri Nga Rivalekiki

Hi December 24, 1990, ndzi fike ekaya le Betoko II loko xikolo xi pfarile. Vandyangu wa ka hina a va tsakile ku ndzi vona, va anakanya leswaku ndzi vuyele ku ta tlangela Khisimusi na vona. Ntsako wa vona wu hundzuke gome loko ndzi va byele leswaku a ndzi nge tlangeli na vona Khisimusi. A swi va khomisa tingana ku hlamusela vanhu va le ndhawini ya ka hina hi mhaka leyi tanihi leswi muganga hinkwawo a wu ri ni vun’we. Kutani ndzi vone swi fanerile leswaku ku va mina ndzi byelaka lavan’wana. Kambe njhani?

A ndzi chava, ngopfu-ngopfu hileswi a ndzi ri ntsongo. A ndzi nga tiyiseki leswaku swi fanerile ku hlamusela ripfumelo ra mina loko vanhu va muti va hlengeletanile ekerekeni hi siku leri landzelaka. Ndzi be xikhongelo xo leha lexi humaka embilwini, ndzi kombela Yehovha leswaku a ndzi kongomisa. Endzhaku ka sweswo ndzi vutise buti wa mina Paul, loyi a a ri mudyondzisi ekerekeni, “Xana u anakanya leswaku swi nga va swinene leswaku mundzuku ndzi hlamusela lava nga ta va va ri ekerekeni leswaku ha yini ndzi nga yi tlangeli Khisimusi?” U vutise van’wana, kutani va pfumerile.

Hi siku leri landzelaka va ndzi vitanile loko kereke yi humile. Endzhaku ko khongela eka Yehovha nakambe, ndzi rhwale tibuku ta Bibele ndzi kongoma kona. Endzhaku ka xingheniso, ndzi nkhense hinkwavo hikwalaho ka leswi va ndzi pfuneke leswaku ndzi kula ndzi xixima Bibele. Ndzi hlamusele leswaku ndzi ye emahlweni ndzi dyondza Bibele loko ndzi rhurhele edorobeni. Ndzi vule leswaku ndzi kume ntiyiso wo tala lowu nga eBibeleni lowu a hi nga si tshama hi dyondzisiwa wona.

Ndzi tirhise nkarhi wolowo ku hlamusela ntshembo lowu nga eBibeleni wa ku hanya hilaha ku nga heriki eparadeyisini emisaveni (Pisalema 37:29; Nhlavutelo 21:3, 4), leswaku ha yini ku ri vanhu vatsongo lava tshembekeke lava nga ta ya etilweni (Yohane 14:2, 3; Nhlavutelo 5:9, 10; 14:1, 3) nileswaku Bibele yi vula leswaku lava feke a va tivi nchumu ku fana ni munhu la etleleke, hikwalaho a va nge xaniseki (Eklesiasta 9:5, 10; Yohane 11:11-14, 38-44). Ndzi tlhele ndzi kombisa leswaku Vakreste vo sungula a va nga yi tlangeli Khisimusi nileswaku a yi tlangeriwa hi vahedeni.

Loko ndzi gimeta bulo ra mina, vo tala va pfumerile leswaku leswi a ndzi swi vula i ntiyiso. Van’wana va vutise ni swivutiso swin’wana. Endzhaku ndzi va kombe tibuku leti ndzi teke na tona, ndzi hlamusele leswaku i tibuku to pfuna ku hlaya Bibele leti kandziyisiweke hi Timbhoni ta Yehovha. Ndzi vule leswaku ndzi nga swi tsakela ku pfuna un’wana ni un’wana loyi a rhandzaka ku dyondza Bibele. Vo tala va teke tibuku ta Bibele.

Ndzi Kume Swin’wana Leswi Ndzi Tsakiseke

Wansati un’wana loyi a ndzi nga n’wi tivi u te eka mina a ku, “Sesi wa mina la tshamaka eximutanini xin’wana na yena i xirho xa vukhongeri bya n’wina.” Ndzi vutise hi ku hlamala ndzi ku, “Kwihi?”

U hlamule a ku: “Le Andranomafana.” Ximutana lexi xi kwalomu ka tikhilomitara ta 30 ku suka eBetoko II.

Ndzi byele wansati loyi leswaku swi nga ha endleka makwavo a ri wa vukhongeri byin’wana, hikuva Timbhoni ta kwalaho ta tivana hinkwato. Hambiswiritano, wansati loyi u sindzise leswaku makwavo u n’wi dyondzise swilo swo fana ni leswi ndzi swi hlamuseleke enkulumeni ya mina ekerekeni. Ndzi kombele vito ni adirese ya makwavo, tanihi leswi a ndzi lava ku hundzela eximutanini xa kona ku nga ri khale. Hambiswiritano, manana u kombele leswaku ndzi yimanyana siku kumbe mambirhi, tanihi leswi a swi tika ku ya kwalaho, hikuva a hi ta famba hi milenge. Endzhaku ka masiku mambirhi mina na buti Charles hi khome ndlela hi kongoma eAndranomafana.

Loko hi fika hi vutise vanhu va kwalaho hi ku, “Xana ti kona Timbhoni ta Yehovha laha?” A ndzi hele matimba loko va ku, “Laha ku ni kereke ya Khatoliki, Pentekosta ni ya Independent ntsena.”

Hiloko wansati un’wana a ku, “Loko mi lava Timbhoni ta Yehovha, kumbexana mi lava Marceline ni ndyangu wakwe.” Hi rona vito leri a ndzi nyikiwe rona!

Hiloko un’wanyana a ya vitana Marceline. U fike hi ku hatlisa kambe a a languteka a chuhile. Vanhu hinkwavo va ximutana lexi va hlengeletanile, tanihi leswi a va ehleketa leswaku hi vatirhela-mfumo lava a va ta ku n’wi konaniseni. Endzhaku ndzi kume leswaku yena ni ndyangu wakwe va tshame va xanisiwa eximutanini lexi hikwalaho ka leswi ‘vukhongeri bya vona a byi nga tolovelekangi.’

Marceline u hi tekile a ya yima na hina ekulenyana ni ntshungu leswaku hi ta kota ku vulavula. Loko ndzi n’wi vutise leswaku i Mbhoni ya Yehovha, u pfumerile. Endzhaku ka sweswo u ye a ya teka buku leyi nge Ntiyiso Lowu Yisaka eVuton’wini Lebyi Nga Heriki, leyi a yi tirhisiwa hi Timbhoni ta Yehovha tanihi buku yo pfuneta ku hlaya Bibele, swin’we ni minkandziyiso ya khale ya Xihondzo xo Rindza. Hinkwato ka tona a ti hlakarile. Ndzi vutisile ndzi ku: “Hi wihi magazini lowu mi wu dyondzeke Sonto leyi hundzeke?”

U hlamule a ku: “Hi tona ntsena timagazini leti hi nga na tona, naswona hi ti dyondza hi ku phindha-phindha.” Hi wona nkarhi lowu ndzi byeleke Marceline leswaku na mina ndzi Mbhoni. A a tsake ngopfu! Loko ndzi vule leswaku ndzi lava ku vona wanuna la fambisaka minhlangano ya vona, u hlamusele leswaku u tshama endhawini yin’wana, ekulenyana.

Nchumu Wun’wana Lowu Ndzi Tsakiseke

Hi siku leri landzelaka mina na Marceline hi khome ndlela hi ya endzela wanuna loyi. Loko hi fika, a a hlamale ngopfu naswona u swi tsakerile ku hi vona. Hi kume leswaku i Mbhoni leyi humaka edorobeni ra Toamasina leri nga eribuweni, leri nga eka mpfhuka wo tlula 200 wa tikhilomitara en’walungu-vuxa. Yena ni ndyangu wakwe va boheke ku tlhelela eximutanini lexi endzhaku ka loko a heleriwe hi ntirho hi xitshuketa eka malembe lama hundzeke. Loko a fika, u sungule ku chumayela, a fambisa tidyondzo ta Bibele ni minhlangano.

Mbhoni leyi ni ndyangu wa yona a va nyanyukile loko va vona timagazini letintshwa ta Xihondzo xo Rindza leti a ndzi ti khomile. Ndzi tlhele ndzi va komba buku leyi nge U Nga Hanya Hi Masiku aParadeyisini eMisaveni, leyi hi nkarhi wolowo a hi tirhisa yona ngopfu ku dyondza Bibele ni vanhu. A ku ri ro sungula va yi vona. Sonto leyi landzeleke ndzi tlhelele eAndranomafana ndzi ya hlanganyela na vona. Ndzi va khutaze ku tsalela rhavi ra Timbhoni leri nga entsindza wa Antananarivo, tanihi leswi rhavi a ri nga swi tivi leswaku ku ni ntlawa laha.

Ku sukela hi January 1991, n’hweti yin’wana ni yin’wana a ndzi famba ku suka eAndranomafana ndzi ya eMahanoro, ndzi va khomele tikopi letintshwa ta Xihondzo xo Rindza ni tibuku tin’wana. A ndzi famba 130 wa tikhilomitara ku ya ntsena, naswona a ndzi famba 85 wa tikhilomitara hi milenge—ndzi gonya ni ku rhelela eswintshabyanini leswi nga ni maribye, ndzi hundza emakhwatini yo tlhuma naswona loko ku ri ni mpfula, a ndzi rheta-rheta endzhopeni.

Ndzhwalo wa mina a wu engeteleka hikuva nhlayo ya vanhu lava a va lava tibuku ni timagazini a yi engeteleka. Hambiswiritano, endzhaku ka riendzo rin’wana ni rin’wana a ndzi titwa ndzi enerisekile naswona ndzi tsakile ndzi nga ha ma twi matshimbi ni ku karhala. A swi tsakisa ku vona ndlela leyi ntlawa lowu a wu nyanyuke ha yona loko un’wana ni un’wana a kuma buku leyintshwa ni ku vona ndlela leyi wu amukeleke ntiyiso wa Bibele ha yona!

Ku Nghenela Vutirheli Bya Nkarhi Hinkwawo

Hi September 1, 1992, ndzi ve phayona, hilaha Timbhoni ti va vitanaka hakona vatirheli va tona va nkarhi hinkwawo. Ndzi phayone eMahanoro naswona a ndzi tsalelana ni maxaka ya mina lama nga eBetoko II. Endzhakunyana ndzi sungule ku dyondza na vona hi ku va tsalela mapapila naswona va vutise loko ndzi nga tlhelela emutini wa ka hina leswaku ndzi ta va pfuna. A ndzi swi tsakela, kambe a ndzi lava ku rhanga ndzi tiyiseka leswaku va tiyimiserile ku dyondza Bibele ni ku endla nhluvuko hi tlhelo ra moya. Kutani ndzi tshamenyana eMahanoro ndzi ri karhi ndzi phayona.

Eku heleni ka lembe ra 1993, ndzi ve ni lunghelo ro ya exikolweni xa maphayona xa mavhiki mambirhi eAntananarivo. Endzhaku ka sweswo, ndzi komberiwe ku va phayona ro hlawuleka, leswi a swi ta vula leswaku a ndzi ta yisiwa kun’wana ni kun’wana etikweni. Hambiswiritano, a ndzi xi amukelanga xirhambo lexi, tanihi leswi a ndzi lava ku pfuna maxaka ya mina eBetoko II, lawa a ma tshama ekule ni vandlha. Kutani ndzi tlhelele entirhweni wa mina wo phayona eMahanoro.

Eku heteleleni, loko mulanguteri la famba-fambaka wa Timbhoni ta Yehovha a tile, ndzi kombele ku tlhelela ekaya ndzi ya pfuna maxaka ya mina. Hi nkarhi wolowo se a ku ri ni vandlha eAndranomafana, kutani u ringanyete leswaku ndzi ya kona leswaku ndzi ta tirha ni vandlha ni ku chumayela eBetoko II. Ndzi sungule xiavelo xa mina hi September 1, 1994. Hi yona n’hweti yoleyo, buti Paul, loyi a a ri mudyondzisi wa vukhongeri, u fambe na mina entsombanweni wa muganga. Ku nga ri kungani le Andranomafana a ku ri ni vanhu va 30 lava a va hlanganyela entirhweni wo chumayela naswona hi Sonto lava a va va kona eminhlanganweni a va ri 65 hi xiringaniso.

Ndzi Ye eMahlweni Ndzi Endzela Tindhawu Ta Le Kule

Endzhaku ka loko ndzi tlhelele eBetoko II, vabuti na vasesi wa mina va mune a va faneleka ku ya ensin’wini tanihi Timbhoni ta Yehovha, naswona endzhakunyana va khuvuriwile. Loko ndzi tlhelele eBetoko II, a ndzi hamba ndzi ya teka tibuku ni timagazini eAnosibe An’ala, naswona a ndzi famba 50 wa tikhilomitara ku ya ni 50 wa tikhilomitara ku vuya. Hambileswi a ku ri riendzo ro tika, ntsako lowu a ndzi va na wona loko ndzi vona nhluvuko lowu a wu ri kona hi tlhelo ra moya etikweni rero wu endle leswaku ndzi nga tisoli nikatsongo.

Namuntlha ku ni vandlha leri kulaka eBetoko II, lava vaka kona enhlanganweni wa Sonto va kwalomu ka 45 hi xiringaniso. Maxaka ya mina hinkwawo endhawini leyi sweswi i Timbhoni naswona vo tala i maphayona ya nkarhi hinkwawo. Ndzisana ya mina ya mufana i phayona ro hlawuleka. Hi November 1, 2001 na mina ndzi hlawuriwe ku va phayona ro hlawuleka naswona ndzi averiwe ku ya tirha emutini wa Antanambao-Manampotsy. Kambe ndzi suke eBetoko II ndzi tsakile.

Loko ndzi sungula ku dyondza ntiyiso wa Bibele hi 1987, a ku ri ni Timbhoni leti nga ehansi ka 3 000 eMadagascar. Sweswi ti tlula 14 000. Ku fana ni van’wana vo tala, ndza ri tlangela lunghelo ro tirhisa matimba ya mina ndzi “endla leswi engetelekeke” leswaku ndzi pfuna van’wana. Naswona ndza nkhensa leswi Yehovha a katekiseke matshalatshala ya mina emhakeni leyi.

[Swifaniso leswi nga eka tluka 24, 25]

Hakanyingi loko ndzi ya ekaya a ndzi rhwala ndzhwalo lowu tikaka ku tlula 15 wa tikhilogiramu ndzi famba 60 wa tikhilomitara hi milenge

[Xifaniso lexi nga eka tluka 25]

Buti Paul

[Xifaniso lexi nga eka tluka 26]

Buti Charles

[Xifaniso lexi nga eka tluka 26]

Ndzi ri ni swirho swin’wana swa ndyangu wa ka hina. Hinkwavo lava i Timbhoni ta Yehovha sweswi