Ndlela Yo Kuma Rirhandzu Ra Ntiyiso
I yini leswi u nga swi endlaka leswaku u kuma rirhandzu u tlhela u rhandziwa, ku nga ri ntsena rirhandzu ra wanuna ni wansati? Xana u fanele u va xifumi? Xana u fanele u antswisa ndlela leyi u langutekaka ha yona?
VAVANUNA ni vavasati, lava xisiweke hi swinavetisi ni ku kuceteriwa hi vuhaxi, hakanyingi va teka swilo swo tano tanihi tindlela to kuma rirhandzu. Entiyisweni, i swa ntumbuluko naswona i swinene ku khathala hi ndlela leyi hi langutekaka ha yona, kambe ku saseka—i swa xinkarhana—a hi swona leswi endlaka leswaku vanhu va va ni vun’we lebyi tiyeke. Hambi ku ri rifuwo a ri pfuni. Ku kombisa rirhandzu leri nga riki na vutianakanyi eka van’wana hi swona swi pfunaka. Yesu u dyondzise a ku: “Hanyani hi ku nyika, kutani vanhu va ta mi nyika.” (Luka 6:38) Hi ku komisa, loko u lava ku rhandziwa, na wena kombisa rirhandzu.
Xana hi nga swi endlisa ku yini sweswo? Loko a tsala ehansi ka nkongomiso wa moya lowo kwetsima wa Xikwembu, muapostola Pawulo u hlamule xivutiso xexo. U kombise leswaku rirhandzu ri ni matimba, leswaku a ri voniwi hi mintlhaveko, kambe hi leswi ri swi endlelaka van’wana ni hi leswi ri papalataka ku swi endla. Xiya marito ya Pawulo: “Rirhandzu ri ni mbilu yo leha ni musa. Rirhandzu a ri na mavondzo, a ri tikurisi, a ri tikukumuxi, a ri tikhomi hi ndlela leyi nga tengangiki, a ri lavi leswi vuyerisaka rona ntsena, a ri hlundzuki. A ri hlayisi mhaka yo biha. A ri tsaki hi leswi nga lulamangiki, kambe ri tsaka ni ntiyiso. Ri byarha swilo hinkwaswo, ri kholwa swilo hinkwaswo, ri va ni ntshembo eka swilo hinkwaswo, ri tiyisela swilo hinkwaswo.”—1 Vakorinto 13:4-7.
Xana u titwa njhani loko un’wana a ku kombisa musa kumbe a ku amukela ku nga khathariseki swilo leswi nga nyawuriki leswi n’wi siringaka leswi u swi vulaka kumbe leswi u swi endlaka? Xana a wu n’wi tsakeli munhu loyi a khathalaka ha wena, loyi a hlwelaka ku hlundzuka naswona a rivalelaka a tlhela a tshembeka hambiloko swi nga olovi ku endla tano?
Kutani, endla tano eka van’wana. Yesu u te: “Hikokwalaho, swilo hinkwaswo, leswi mi lavaka vanhu va swi endla eka n’wina, na n’wina mi fanele mi swi endla eka vona.” (Matewu 7:12) A hi nkarhi hinkwawo swi olovaka ku kombisa rirhandzu, kambe swi lava matshalatshala. Phela, u ta rhandziwa hi vandyangu wa wena, vanghana, munghana wa wena wa vukati kumbe loyi a nga ta va munghana wa wena wa vukati. Nakambe, u ta tsaka hi ku endla swilo leswinene, hi ku pfuna van’wana. Entiyisweni, “ku nyika swi tisa ntsako lowukulu ku tlula ku amukela.”—Mintirho 20:35.
Dyondza Rirhandzu Eka Mulawuri La Tlakukeke
Yehovha i Xikwembu xa rirhandzu, mulawuri la tlakukeke ngopfu ku tlula vanhu vakwe. (1 Yohane 4:8) Rirhandzu ra yena ri n’wi susumetele ku dyondzisa mfanelo leyi eka hinkwavo lava lavaka ku yi dyondza. Anakanya hi swikombiso swi nga ri swingani swa misinya ya milawu ya Bibele leyi hi pfunaka leswaku hi rhandza ni ku rhandziwa.
‘Hatlisa emhakeni yo twa, u nonoka emhakeni yo vulavula.’ (Yakobo 1:19) Nkambisiso lowu endliweke eka mimpatswa yo tlula 20 000 wu kombise leswaku vanhu lava tsakeke hi lava vanghana va vona va vukati va nga vayingiseri lavanene. Ku vulavurisana i ka nkoka evuxakeni bya n’wina. Profesa wa dyondzo ya ntshamisano u tsale a ku: “Loko u tshama ni munhu loyi a nga swi twisisiki swiyimo leswi u langutaneke na swona, u ta titwa u ri ni xivundza. Kumbe u ta va eka xiyimo xo biha ku tlurisa, loko munhu wa kona a swi tiva leswaku ha yini u twa ku vava kambe a nga swi twisisi leswaku ha yini ku vava ka wena ku ri kukulu ngopfu.” U tlhele a vula leswaku hambiloko vanhu vambirhi va hambanile hi tindlela to tala, “loko munghana wa wena wa vukati a twisisa ndlela leyi u titwaka ha yona ni ntokoto wa wena evuton’wini, kutani a ku vi ni vangwa lerikulu exikarhi ka n’wina.”
“Mi manyanile eka xinakulobye xa n’wina lexikulu. . . . Ndlandlamukani.” (2 Vakorinto 6:12, 13) Ha vuyeriwa loko hi ndlandlamuka eku kombiseni van’wana rirhandzu. Nkandziyiso wa le Xikolweni xa Vutshunguri xa Harvard wu ri: “Minkambisiso yo tala yi kombise leswaku vanhu lava kumaka nseketelo—ku nga vuxaka lebyinene ni vandyangu, vanghana ni vaaka-tiko—va tsakile, a va na swiphiqo swo tala swa rihanyo naswona va hanya nkarhi wo leha.”
“A hi khathalelaneni leswaku hi khutazana erirhandzwini ni le mintirhweni leyinene.” (Vaheveru 10:24, 25) Vanhu lava hi tihlanganisaka na vona va ni nkucetelo wo karhi evuton’wini bya hina. Loko u heta nkarhi ni vanhu lava kombisaka rirhandzu ra xiviri ra Vukreste, u ta tokota mfanelo leyi u tlhela u dyondza ndlela leyi u nga yi tirhisaka ha yona evuton’wini bya wena. Timbhoni ta Yehovha ti lwela ku kombisana rirhandzu ro tano, ti ri karhi ti tiva leswaku i mfungho wa vadyondzisiwa va ntiyiso va Yesu. (Yohane 13:35) Titwe u ntshunxekile ku ya eminhlanganweni ya tona ya Vukreste.
Loko u vona onge a wu rhandziwi, u nga heli matimba kumbe ku tivona nandzu. Tsundzuka leswaku Yehovha wa xi vona xiyimo xa wena. Xana wa n’wi tsundzuka Leya, loyi a boxiweke exihlokweni xo sungula xa ntlhandlamano lowu? Yehovha a a xi xiya xiyimo xa yena, naswona u kume vana va majaha va tsevu ni ntombhi yin’we—a ku ri nkateko lowukulu enkarhini lowu vana a va tekiwa tanihi nchumu wa risima ku tlurisa! Ku tlula kwalaho, vana hinkwavo va Leya va majaha va ve vakokwana va rixaka ra Israyele. (Genesa 29:30-35; 30:16-21) Hakunene wa chavelela nkhathalelo wa rirhandzu leri Xikwembu xi ri kombiseke Leya!
Emisaveni leyintshwa leyi hi tshembisiwaka yona eMatsalweni, ku hava munhu loyi a nga ta vona onge a nga rhandziwi. Ematshan’weni ya sweswo, vanhu hinkwavo va ta va va ri ni rirhandzu ra ntiyiso. (Esaya 11:9; 1 Yohane 4:7-12) Kutani a hi swi kombiseni sweswi leswaku hi lava ku va eka yona hi ku hlakulela rirhandzu leri hi dyondzisiwaka rona eBibeleni ni leri kombisiweke hi Mutsari wa yona. Ntsako wa xiviri a wu tisiwi ntsena hi ku rhandziwa kambe hi ku kombisa van’wana rirhandzu leri nga riki na vutianakanyi.—Matewu 5:46-48; 1 Petro 1:22.
[Marito lama tshahiweke exihlokweni lama nga eka tluka 8]
“Ku nyika swi tisa ntsako lowukulu ku tlula ku amukela.”—Mintirho 20:35
[Xifaniso lexi nga eka tluka 8]
Loko u lava ku rhandziwa, na wena rhandza van’wana