“Va Khotseriwele Ripfumelo Ra Vona”

HI MUTSARI WA XALAMUKA! EPOLAND

MARITO lama nge Arbeit Macht Frei (Ntirho Wa Ntshunxa) ni namuntlha ma ha kumeka etigedeni ta nsimbi ta le kampeni ya nxaniso ya le Auschwitz edzongeni wa Poland leyi nga kwalomu ka 60 wa tikhilomitara ku suka endzilakaneni wa le Czech.a Hambiswiritano, marito wolawo a ma fambisani ni leswi endlekeke eka vo tala lava ngheneke hi tigede toleto exikarhi ka 1940 na 1945. Emalembeni lawa, ku fe vanhu vo tlula miliyoni eAuschwitz hikwalaho ka Manazi. Hambiswiritano, vanhu va ntlawa wo karhi a va ta va va ntshunxiwile nkarhi wun’wana ni wun’wana.

A va fanele va endla yini leswaku va ntshunxiwa? Mubohiwa un’wana ni un’wana loyi a a ri Mbhoni ya Yehovha a a ta ntshunxiwa loko o sayina phepha leri a ri vula leswaku u ta tshika ku va Mbhoni. Xana vo tala va endle yini? N’wamatimu István Deák u vula leswaku Timbhoni “a ti fana ni Vakreste vo sungula lava a va hlawula ku dyiwa hi tinghala ku ri ni ku gandzela ealitarini ya mufumi wa Rhoma.” Ku tiyimisela ko tano ku fanele ku tsundzukiwa hakunene, naswona ku tsundzukiwile.

Ku sukela hi September 21, 2004, ku hele tin’hweti timbirhi holo leyikulu ya le Muziyamu ya Mfumo ya le Auschwitz-Birkenau yi tamele swifaniso ni rungula leri vulavulaka hi Timbhoni ntsena. Nkombiso lowu a wu ri ni xihloko lexi faneleke lexi nge, “Va Khotseriwele Ripfumelo Ra Vona—Timbhoni Ta Yehovha Hi Nkarhi Wa Mfumo Wa Manazi.” Nkombiso lowu a wu katsa tibodo ta 27 leti eka tona a ku tsariwe matimu lawa a ma kombisa ndlela leyi Timbhoni a ti tiyimisele ha yona tanihi Vakreste hi nkarhi wa Manazi leswaku ti nga ngheneli tipolitiki.

Vaendzi vo tala va khumbekile loko va hlaya kopi ya papila leri rhumeriweke ri suka ekhotsweni hi Deliana Rademakers wa le Netherlands. Deliana u tsalele ndyangu wa ka vona a ku: “Ndzi tiyimisele ku endla ku rhandza ka Yehovha. . . . Vanani ni vurhena, mi nga chavi. Yehovha u na hina.” Hi 1942, Deliana u yisiwe eAuschwitz, laha a nga fa ku nga si hela ni mavhiki manharhu.

Timbhoni hinkwato leti a ti ri eAuschwitz a ti ri kwalomu ka 400. Loko ku khanguriwa nkombiso lowu, a ku ri ni Timbhoni tinharhu leti poneke ku dlayiwa naswona ti vulavule hi leswi endlekeke ni ku hlamula swivutiso swa vateki va mahungu. Va kombise xivindzi lexi fanaka ni lexi va xi kombiseke ekampeni, lexi va pfuneke leswaku va tiyiselela swiyimo swa kona.

Mulavisisi wa le Muziyamu ya Mfumo, Teresa Wontor-Cichy, ebukwini yakwe leyi nge Imprisoned for Their Faith—Jehovah’s Witnesses in Auschwitz Concentration Camp u tsale a ku: “Langutelo ra ntlawa lowu lowutsongo ri khutaze vabohiwa van’wana naswona ku tiyimisela ka vona ka siku ni siku ku tiyise van’wana ku pfumela leswaku hambi swiyimo swo va njhani, vanhu va nga kota ku namarhela milawu leyi va hanyaka ha yona.”

Mhaka ya nkoka hileswaku valandzeri va Yesu Kreste a va ngo sungula ku khotsiwa ni ku dlayiwa, na yena hi byakwe u khomiwile ni ku dlayeriwa ripfumelo. (Luka 22:54; 23:32, 33) Yakobo, muapostola wa Yesu u dlayiwile na yena. Muapostola Petro u pfaleriwe ekhotsweni, kasi muapostola Pawulo u biwile ni ku pfaleriwa ekhotsweni ko tala.—Mintirho 12:2, 5; 16:22-25; 2 Vakorinto 11:23.

Hilaha ku fanaka, Timbhoni ta Yehovha eYuropa ti veke xikombiso lexinene xo va ni ripfumelo eka Xikwembu hi va-1930 na va-1940. I swinene leswi ripfumelo ra vanhu vo tano ri xiyiweke eAuschwitz.

[Nhlamuselo ya le hansi]

[Swifaniso leswi nga eka tluka 10]

Timbhoni tinharhu leti poneke eAuschwitz ti khome bodo leyi nga ni xihloko xa nkombiso

[Swifaniso leswi nga eka tluka 11]

Deliana Rademakers, ni papila leri a ri tsaleke a ri ekhotsweni

[Xihlovo Xa Kona]

Swifaniso leswi nga endzeni: Zdjęcie: Archiwum Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau

[Laha Xifaniso Xi Humaka Kona eka tluka 10]

Xihondzo: Dzięki uprzejmości Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau