Swisiwana Swi Ni Ntshembo Wihi?

A SWI bihanga leswaku vanhu va kulula va n’watseka leswaku va kota ku hanya, ntsena loko va kuma muholo lowu faneleke. Xiya marito ya un’wana wa vatsari va Bibele: “Ndza swi tiva leswaku a ku na nchumu lexi antswaka . . . ematshan’weni yo tsaka . . . nileswaku munhu un’wana ni un’wana u fanele a dya, kunene a nwa, a kuma leswinene entirhweni wakwe hinkwawo wa matimba. I nyiko leyi humaka eka Xikwembu.”—Eklesiasta 3:12, 13.

Kambe, hilaha hi swi voneke hakona, fambiselo ra misava leyi ra ikhonomi ri koxa leswaku vanhu va tirha hi matimba kambe va hola cinci ntsena. Vo tala va tshama va ri swisiwana, va dya rikoko ra xilondza siku ni siku. A va na xona xivangelo xa ku “tsaka” ni ku “kuma leswinene” hikwalaho ka vutomi lebyi va byi hanyaka. Rifuwo ra misava ri engeteleke ngopfu, kambe swi vonaka onge hafu ya vaaki va misava a va kumi nchumu loko ku aviwa rifuwo rero ro tala.

Xikwembu Xa Khathala Hi Swisiwana

Yehovha Xikwembu, ku nga yena Muvumbi wa vanhu, a nga tsaki hi xiyimo lexi. Yehovha u languta swisiwana hi ntwela-vusiwana. EBibeleni hi hlaya leswi: “[Xikwembu a xi] nge ku rivali ku rila ka lava xanisekaka.” (Pisalema 9:12) Yehovha i Xikwembu lexi khathalaka hi swisiwana.

Malunghana na Yehovha, Bibele yi ri: “La nga ni khombo, la nga riki na tatana, u titshega hi wena. Wena u mupfuni wakwe.” (Pisalema 10:14) Xiya leswaku ndzimana ya Bibele yi vulavula hi swisiwana ha xin’we-xin’we, hi ku kongoma.a Phela, Xikwembu xi languta xisiwana ha xin’we kutani xi xiya swilaveko swa xona. Munhu ha un’we i wa risima eka xona, naswona xi lava ku n’wi khathalela. Yehovha u rhamba swisiwana ni vafumi leswaku va dyondza eka yena naswona va va ni vuxaka na yena.

Nchumu wun’wana lowu vanhu va wu dyondzaka eka Xikwembu i ku kombisa musa ni ntwela-vusiwana eka van’wana. Timbhoni ta Yehovha ti titeka ti ri ndyangu lowukulu wa moya. Ta rhandzana ha un’we-un’we—ti ni rirhandzu ra Vukreste, ra ntiyiso. Hosi Yesu Kreste u tshama a byela valandzeri vakwe a ku: “N’wina hinkwenu mi vamakwavo.” (Matewu 23:8) Hikwalaho, hinkwavo lava amukelaka vugandzeri bya ntiyiso va va xiphemu xa vamakwerhu lava nga hambanisiwiki hi ku ya hileswaku munhu yoloye u fuwile kumbe i xisiwana. Va khathalelana ni ku khutazana hi minkarhi ya maxangu.

Bibele yi tamele misinya ya milawu leyi nga endlaka leswaku munhu a nga xaniseki ngopfu hambi a ri xisiwana. Matsalwa ma kombisa leswaku Xikwembu a xi swi lavi leswaku hi thyakisa mimiri ya hina—a xi lavi leswaku hi yi onha hi ku dzaha ni ku nghena hi nhloko ebyaleni. (Swivuriso 20:1; 2 Vakorinto 7:1) Munhu la hanyaka hi misinya yoleyo ya milawu u hlayisa mali leyi a a ta va a tlange ha yona hikwalaho ka mikhuva yo biha. U papalata mavabyi lama vangiwaka hi ku dzaha ni ku dakwa naswona u hlayisa mali leyi a a ta yi tirhisela ku tshungula mavabyi wolawo. Bibele yi tlhela yi dyondzisa vanhu leswaku va nga hlongorisi rifuwo naswona va nga vi na makwanga. (Marka 4:19; Vaefesa 5:3) Loko munhu a yingisa Rito ra Xikwembu etimhakeni leti, a nge tlangi hi mali yakwe hi ku gembula.

Bibele yi hi nyika nkongomiso wa ndlela leyi hi faneleke hi hanya ha yona siku ni siku, hambiloko hi ri evuswetini lebyikulu. Xiya ntokoto lowu landzelaka:

Etikweni rin’wana leri mintirho yi nga ndlala swinene, munhu la tirhaka efektri u veke ntirho wakwe ekhombyeni hi ku kombela nkarhi wo ya eminhlanganweni ya Vukreste. Muthori wakwe a a ta n’wi hlongola loko a swi lava. Ematshan’weni ya sweswo, u n’wi hlamarisile swin’we ni vathoriwa van’wana hi ku amukela xikombelo xakwe. Tlhandlakambirhi, muthori wakwe u n’wi byele leswaku u lava leswaku a hambeta a tirha efektri yoleyo a tlhela a n’wi bumabumela tanihi “mutirhi la nga xikombiso lexinene.” Ha yini?

Mutirhi yoloye, la nga Mbhoni ya Yehovha, a a hanya hi misinya ya milawu ya Bibele. Leswi a a lava ku “tikhoma hi ku tshembeka eka swilo hinkwaswo,” a a nga hembi kumbe ku yiva, xisweswo a a tiveka tanihi munhu wo tshembeka. (Vaheveru 13:18) Hi ku hanya hi nsinya wa nawu lowu huhuteriweke lowu kumekaka eka Vakolosa 3:22, 23, u endle ntirho wakwe hi “moya-xiviri hinkwawo.” Leswi swi vula leswaku a a yingisa muthori wakwe naswona a a nga pfi a khekheleza entirhweni.

I ntiyiso leswaku ha ha ri eka fambiselo ra ikhonomi leri nga ni vutianakanyi, laha ku ehleketiwaka ntsena hi mpindzulo. Van’wana lava hanyaka hi misinya ya milawu ya Bibele swi nga ha endleka swa ha va tikela ku kuma swakudya, swiambalo ni ndhawu yo tshama eka yona. Kambe vanhu volavo va ni ripfalo leri tengeke emahlweni ka Muvumbi wa vona naswona va wu langutele hi mahlo-ngati nkarhi lowu taka, hikwalaho ka Yehovha, “Xikwembu lexi nyikaka ntshembo.”—Varhoma 15:13.

Ndlela Leyi Xiphiqo Xa Vusweti Xi Nga Ta Herisiwa Ha Yona

Bibele yi paluxa ndlela leyi Yehovha a va vengaka ha yona lava va hoxaka xandla eku tshikileriweni ka swisiwana. Rito ra Xikwembu leri huhuteriweke ri ri: “Khombo eka lava amukelaka swileriso swo biha ni lava va tshamelaka ku tsala, va tsala ku karhateka, leswaku va honisa swisiwana loko ku tengiwa nandzu ni ku teka vululami eka vanhu . . . lava xanisekaka, leswaku va phanga tinoni, ni ku phanga vana lava nga riki na tatana!” (Esaya 10:1, 2) Ku nga khathariseki leswaku va swi honisa hi vomu swisiwana kumbe ku nga ri hi vomu, lava va lawulaka ikhonomi ya tiko namuntlha i xiphemu xa fambiselo leri tshikilelaka leri Xikwembu xa Matimba Hinkwawo xi nga ta ri susa xi tisa ra xona.

Muprofeta Esaya u vutisa vatshikileri volavo xivutiso xa nkoka: “Mi ta endla yini esikwini ro nyikiwa nyingiso ni le ku lovisiweni, loko swi ta hi le kule?” (Esaya 10:3) Yehovha u ta va herisa hi ku lovisa fambiselo ra vona ro biha.

Kambe xikongomelo xa Xikwembu a xi nge vuli ntsena ku lovisiwa ka vatshikileri. Xi ta endla leswaku vanhu va timbilu letinene va hanya emisaveni leyi nga ni vululami. Hi ku tirhisa hulumendhe leyi tlakukeke, xi ta endla leswaku vanhu hinkwavo va hanya vutomi lebyi enerisaka, lebyi tsakisaka, lebyi nga riki na vusweti. Leswaku swi ku fambela kahle, enkarhini wolowo a wu nge lavi ndzhaka ya mali yo tala, ku tiva vanhu vo karhi lava nga ku pfunaka eka mabindzu kumbe vuswikoti lebyikulu eka swa mabindzu. Xana hi nga tiyiseka njhani leswaku swilo swi ta cinca hi ndlela yoleyo?

Yesu Kreste, tanihi munhu loyi Yehovha a n’wi hlawuleke leswaku a fuma vanhu, u kombetele eka vumundzuku byo tsakisa bya ‘ku tumbuluxiwa hi vuntshwa.’ (Matewu 19:28) Xiga lexi xi fambisana ni ku pfuxetiwa, ku sungula vutomi hi vuntshwa. Hi ku tirhisa xiga lexi nge, ‘ku tumbuluxiwa hi vuntshwa,’ Yesu u kandziyise leswaku Yehovha u ta nyika vanhu vo lulama lunghelo ra ku hanya hilaha Muvumbi wa hina a lavaka hakona. Swin’wana swa swilo leswinene leswi a nga ta swi endlela vanhu i ku va susela swiphiqo swa ikhonomi leswi tshikileleke vanhu vo tala swonghasi.

Bibele yi profete leswi landzelaka malunghana ni mfumo wa Yesu Kreste: “Yi ta kutsula xisiwana lexi kombelaka ku pfuniwa, ni la xanisekaka ni hinkwavo lava nga riki na mupfuni. Yi ta va ni nsovo eka loyi a pfumalaka ni loyi a nga xisiwana, yi ta ponisa moya-xiviri wa swisiwana. Yi ta kutsula moya-xiviri wa vona eku tshikileriweni ni le madzolongeni, ni ngati ya vona yi ta va ya risima ematihlweni ya yona.”—Pisalema 72:12-14.

Na wena u nga byi kuma vumundzuku lebyi byo tsakisa. Kambe leswaku u fikelela swilaveko swa Xikwembu swa ku hanya emisaveni yoleyo leyintshwa, i swa nkoka leswaku u rhanga u dyondza hi ta ku rhandza ka Xikwembu xa ntiyiso kutani u ku endla. Endla swiboho swa vutlhari leswi sekeriweke eRitweni ra Xikwembu. Hanya u ri karhi u rindzele vumundzuku lebyinene lebyi Xikwembu xi byi lunghiseleleke vanhu hinkwavo. A wu nge khomisiwi tingana. Rito ra Xikwembu ri tshembisa leswi: “Xisiwana a xi nge rivariwi nkarhi hinkwawo, hambi ku ri ntshembo wa lavo rhula a wu nge heli.”—Pisalema 9:18.

[Nhlamuselo ya le hansi]

[Marito lama tshahiweke exihlokweni lama nga eka tluka 9]

U nga byi kuma vumundzuku lebyinene

[Bokisi/Xifaniso lexi nga eka tluka 10]

Xana Ndzi Fanele Ndzi Rhurhela eTikweni Leri Vutomi Byi Antswaka Eka Rona?

Rito ra Xikwembu a ri byeli vanhu lomu va faneleke va tshama kona ni ku tirha kona. Kambe, misinya ya milawu ya Bibele yi nga pfuna vanhu ku vona loko ku ta va vutlhari kumbe e-e ku rhurhela etikweni rin’wana leri nga ni ikhonomi yo antswa. Xiya swivutiso ni misinya ya milawu ya Matsalwa leyi tirhaka emhakeni leyi.

1. Xana ndzi kokiwa hi mavarivari? Swivuriso 14:15 yi ri: “Un’wana ni un’wana la nga riki na ntokoto u pfumela rito rin’wana ni rin’wana, kambe lowo tlhariha u xiyisisa magoza yakwe.” Endzhaku ko rhurhela etikweni leri fuweke, wanuna un’wana la humaka eYuropa Vuxa u te: “A ndzi twe va ku mali ho yi hakuta kunene etikweni leri. Kambe ko fana ni kwala.”

2. Xana ndzi ni langutelo leri faneleke hi swilaveko swa ndyangu wa mina? Xana swa ndzi tikela ku vona ku hambana eka leswi ndyangu wa mina wu swi pfumalaka hakunene ni leswi wu ngo swi navela ntsena? Tinhloko ta mindyangu ti boheka ku khathalela swilaveko swa nyama swa vasati ni vana va tona. (1 Timotiya 5:8) Kambe vatatana va ni vutihlamuleri eka Xikwembu byo dyondzisa vana va vona mahanyelo ni timhaka ta swa moya. (Deteronoma 6:6, 7; Vaefesa 6:4) Tatana a nga swi kota ku nyika ndyangu wakwe swilo swo tala swa nyama loko a ya lava ntirho etikweni rin’wana. Kambe a nge swi koti ku dyondzisa vana vakwe mahanyelo ni ku va letela hi tlhelo ra moya loko ku ta hela mavhiki, tin’hweti kumbe malembe a nga si va vona.

3. Xana ndza swi xiya leswaku ku hambana ni nsati wa mina nkarhi wo leha swi hi hoxa ekhombyeni ro endla vuoswi? Rito ra Xikwembu ri lemukisa mimpatswa leyi tekaneke leswaku yi khathalela swilaveko swa rimbewu swa vanghana va vona va vukati.—1 Vakorinto 7:5.

4. Xana ndza swi tiva leswaku ku nghena etikweni swi nga ri enawini swi nga ndzi lwisa ni mfumo? Vakreste va ntiyiso va fanele va yingisa milawu ya tiko.—Varhoma 13:1-7.

[Swifaniso leswi nga eka tluka 8, 9]

Misinya ya milawu ya Bibele ya tirha ku nga khathariseki leswaku hi fuwile kumbe hi swisiwana

[[Laha Xifaniso Xi Humaka Kona eka tluka 7]

Ehenhla: © Trygve Bolstad/Panos Pictures