Ha Yini U Fanele U Endzela Dokodela Wa Meno?

LOKO ku nga si va ni madokodela ya meno ya manguva lawa, vanhu a va pandziwa hi meno naswona man’wana ma guriwa va ha ri vatsongo. Meno ya vanhu vo tala se a ma cince ni muhlovo, ma voyamile kumbe va ri ni maphundzu. Vadyuhari lava a va ri hava meno a va sika naswona va hatla va fa hikuva a va nga swi koti ku cakunya. Namuntlha vanhu vo tala lava karhatiwaka hi meno va nga tshunguriwa, kutani va nga guriwi meno vutomi bya vona hinkwabyo naswona loko va n’wayitela onge ku ngo wa macheleni. Xana vadokodela va meno va manguva lawa va swi kotise ku yini ku fikelela swilo leswi swinharhu?

Ku lunghisa meno ma nga si onhaka, ku dyondzisa vanhu hi ta meno ni ku va kambela nkarhi ni nkarhi, hi swona swi nga endla leswaku vanhu va nga tali ku pandziwi hi meno naswona ma nga guleki. Yesu u te: “Lava hanyeke a va lavi n’anga.” (Luka 5:31) Xisweswo vo tala va vuyeriwile swinene hi ku dyondza hi ta mahlayiselo ya meno lerova a swi nga kali swi lava leswaku va endzela dokodela wa meno.a Hambiswiritano, vanhu vo tala a va swi rhandzi ku ya vona dokodela. Kasi van’wana a va na mhaka na swona. Van’wana a va na mali. Kasi van’wana va chava. Ku nga khathariseki xiyimo xa wena, i swinene ku tivutisa xivutiso lexi: Xana dokodela a nga ndzi pfuna njhani? Xana i swa nkoka ku n’wi endzela? Leswaku hi ta tlangela nkoka wa ku sivela ku bola ka meno, hi fanele hi tiva leswi madokodela ma ringetaka ku swi sivela.

Ndlela Leyi Meno Ma Bolaka Ha Yona

Madokodela ma nga pfuna eku siveleni ku pandza ni ku bola ka meno. Hi ku tirhisana na wena, madokodela ma ringeta ku sivela ku gandlana ka thyaka ra meno, ku nga tibaktheriya leti damarhelaka eka meno ya wena. Tibaktheriya leti ti hanya hi masalela ya swakudya leswi nga emenweni. Ti hundzula chukela ri va asidi leyi hlaselaka meno, kutani meno ma sungula ku bola. Hi ku famba ka nkarhi, meno ma sungula ku va ni timbhovo kutani ma bola. Hi nkarhi lowu u va u nga si twa ku vava, kambe loko tino ri bola ku ya fika le ndzeni-ndzeni, ri sungula ku pandza swinene.

Tibaktheriya leti endlaka thyaka ra meno ti ku xanisa hi ndlela yin’wana. Loko thyaka leri vumbekaka ehenhla ka meno ri nga hlambiwi ri suka, ra tiyelela emenweni kutani maxinini ma pfimba, meno ma sungula ku tsuvuka hakatsongo-tsongo laha ma khomeleleke kona emaxininini. Leswi swi endla leswaku ku va ni vangwa exikarhi ka meno ni maxinini laha ku tshamaka swakudya leswi tibaktheriya leti nga vavisaka maxinini ya wena ti tiphinaka ha swona onge i makoti loko ma kume xiharhi lexi feke. Dokodela a nga swi kota ku ku pfuna ku lawula xiyimo lexi, kambe loko wo swi honisa, maxinini lama nga rhendzela meno ya wena ma nga onhaka lerova meno ya wena ma guleka hi woxe. Hi swona leswi endlaka leswaku meno ya vanhu vo tala ma guleka.

Marha ya wena ma ku sirhelela hi tindlela timbirhi eku hlaseriweni hi tibaktheriya. Ku nga khathariseki leswaku u dye mpandzwa kumbe xikhekhana, marha ya wena ma lava kwalomu ka 15 ku ya eka 45 wa timinete ku basisa masalela ya swakudya ni ku herisa asidi leyi nga kona emenweni ya wena. Leswaku ma ta teka nkarhi wo tanihi kwihi ku endla ntirho wolowo, swi ta ya hileswaku ku ni swakudya swo tanihi kwihi leswi namarheleke emenweni ya wena. Swi vonaka onge meno ya wena ma onhaka hi wona nkarhi wolowo. Xisweswo, meno ya wena a ma onhiwi hi ku tala ka swakudya leswi nga ni chukela leswi u swi dyaka, kambe ma onhiwa hiloko u tshamela ku dya swilo leswi nga ni chukela nkarhi ni nkarhi. Leswi ku vaka ni marha matsongo enon’wini wa wena loko u etlele, ku dya kumbe ku nwa swakunwa leswi nga ni chukela loko u ya eku etleleni kambe u nga hlambi meno swi nga borisa meno ya wena. Kasi, ku vuriwa leswaku loko wo cakunya chepisi yo kala chukela loko u heta ku dya swakudya, swi endla leswaku u va ni marha yo tala enon’wini wa wena, naswona sweswo swi pfuna ku sirhelela meno ya wena.

Ku Sivela Ku Bola Ka Meno

Madokodela ma vula leswaku munhu u fanele a kamberiwa meno kan’we kumbe kambirhi hi lembe hi ku ya hi xiyimo xa meno yakwe. Loko u ri karhi u kamberiwa, swi nga ha endleka dokodela wa wena a teka meno ya wena swifaniso hi X-rheyi kutani a kambela ku vona loko meno ya wena ma nga ri na timbhovo. Hi ku tirhisa muchini wo humesa meno a nga swi kota ku pfala timbhovo leti nga kona emenweni u nga twi ku vava. Eka lava nga ni vutoya, masiku lawa madokodela man’wana ma tirhisa rivoni ra laser kumbe mafurha lama kotaka ku dya thyaka ra meno eka ndhawu leyi boleke, leswi endlaka leswaku ku nga tirhisiwi muchini wa meno kumbe murhi wo vanga vusindza. Loko swi ta eka vana, madokodela ma kambisisa meno ya vona ya le ndzhaku lama ha ku milaka ku vona loko ma nga ri na swimbhovana exikarhi ka wona laha swi nga oloviki ku ma hlamba hi burachi ra meno. Dokodela a nga ha bumabumela leswaku u siva swimbhovana sweswo ku endlela leswaku swi olova ku hlamba meno wolawo nileswaku ma nga boli.

Eka vanhu lavakulu, madokodela ma lava ku sivela vuvabyi bya maxinini. Kutani loko mo kuma thyaka leri omeleleke, ma ri hala ma ri susa. Vanhu vo tala va tsandzeka ku hlamba tindhawu to karhi emenweni loko va ri karhi va ma hlamba, kutani dokodela wa wena a nga ha ku komba ndlela leyinene yo hlamba meno. Madokodela man’wana ma rhumela vavabyi eka dokodela la leteriweke hi ta ku hlamba meno ni ku ma khathalela leswaku a ya va dyondzisa.

Ku Lunghisa Meno Lama Onhakeke

Loko u ri ni meno lama onhakeke, kumbe man’wana ma gulekile kumbe ma nga yimanga kahle, u ta tsaka ku tiva leswaku madokodela ma ni tindlela to tala letintshwa to lulamisa swihoxo leswi. Kambe, ku lunghisa ko tano ka durha, xisweswo u fanele ku tivonela leswaku u nga tirhisi mali yo tlula leyi u nga na yona. Hambiswiritano, vanhu vo tala va vula leswaku ku lunghisa meno lama onhakeke swi fanerile. Kumbexana u nga ha kota ku tlhela u cakunya. Kumbe u nga ha kota ku tlhela u n’wayitela kahle—mhaka leyi i ya nkoka, hikuva loko meno ya munhu ma nga yimanga kahle ma nga n’wi kavanyeta evuton’wini.

Loko meno ma thyake ngopfu kumbe ma tshovekile, dokodela a nga ha bumabumela leswaku u tirhisa semendhe ya meno leyi vitaniwaka porcelain yo vonikela, leyi yelanaka kahle ni meno loko se yi namekiwile. Semendhe ya meno yi damarhetiwa etinweni leri phemekeke, ri lulamisiwa ri languteka ri ri ritshwa. Loko meno ya kona ma onhake ngopfu, dokodela a nga ha bumabumela leswaku u tirhisa nchumu lowu vitaniwaka xipfalo kumbe crown. Nchumu lowu wu funengeta masalela ya tino, wu endla leswaku ri va lerintshwa, ri nga ha hoxiwa nsuku kumbe swin’wana leswi langutekaka onge i tino ra ntumbuluko.

Loko munhu a nga ha ri na meno, dokodela a nga n’wi pfuna njhani? A nga ha n’wi endlela meno yo endliwa lama munhu a kotaka ku ma humesa, kumbe xinsimbana lexi seketelaka meno yo endliwa leswaku ma tshama ndhawu yin’we. Ndlela yin’wana leyi se yi rhandziwaka swinene i ku hoxiwa tino leri nga lo endliwa. Dokodela u hoxa xinsimbana lexi endliweke hi titanium laha tino lera khale a ri ri kona erihlayeni, naswona loko se ku pfuleke mbhovo laha tino ra khale a ri tshame kona, u damarheta lerintshwa leri nga lo endliwa eka mbhovo wolowo. Ri languteka ku fana ni tino ra xiviri.

Meno lama nga yimangiki kahle ma nga ku khomisa tingana naswona swi nga ha tika ku ma basisa, leswi nga endlaka leswaku ma hlaseriwa hi mavabyi hi ku olova. Loko meno ma nga ringani ma vava ngopfu loko u cakunya. Lexi tsakisaka, madokodela hi xitalo ma swi kota ku lulamisa xiphiqo lexi hi ku tirhisa swinsimbana swo ololoxa meno. Hikwalaho ka thekinoloji ya manguva lawa, swinsimbana swo ololoxa meno swa namuntlha a swi vonaki ngopfu naswona loko swi hoxiwile, a swi lavi ku tshamela ku lunghisiwa.

Madokodela man’wana se ma ni tindlela to tala to lwa ni mangumbu, ku nga ku nun’hwa ka nomu. Vanhu vo tala va ni mangumbu minkarhi yin’wana kasi van’wana vo tshama va ri na wona. Mangumbu ma vangiwa hi swilo swo hlayanyana. Madokodela man’wana ma swi kota ku kuma leswaku ma vangiwa hi yini hi ku kongoma. Hi xitalo ma vangiwa hi tibaktheriya leti kumekaka le ndzhaku ka ririmi. Ku hlamba ririmi hi burachi ya meno swi nga pfuna, ku engetela marha lama nga kona enon’wini wa wena hi ku cakunya chepisi leyi nga riki na chukela na swona swa pfuna. I swa nkoka ku hlamba nomu ngopfu-ngopfu loko u heta ku dya swakudya leswi endliweke hi ntswamba, nyama kumbe nhlampfi.

Ku Hlula Ku Chava

Loko ku endzela dokodela swi ku chavisa, dokodela wa wena u ta ku pfuna leswaku u nga chavi. Xisweswo, n’wi byele ndlela leyi u titwaka ha yona. N’wi byele ndlela leyi u nga ta n’wi komba ha yona loko u twa ku vava kumbe u chava loko a ri karhi a tirhana ni meno ya wena. Vanhu vo tala va kume leswaku ku endla leswi swi va pfuna ku va ni xivindzi.

Kumbexana u chava ku holoveriwa. U nga ha vilela u ehleketa leswaku dokodela a nga ha ku holovela hileswi u nga khathaleriki meno ya wena hi mfanelo. Vanhu lava nga ebindzwini a va tali ku holovela makhasimendhe ya vona, xisweswo u nga kali u karhateka hi sweswo. Madokodela yo tala ma rhandza ku bula kahle ni makhasimendhe ya vona.

Vanhu vo tala a va yi eka dokodela hi ku chava leswaku swa durha. Kambe, loko swi koteka leswaku u ya kamberiwa meno sweswi, u ta kota ku sivela swiphiqo swa meno naswona a wu nge hakeli mali yo tala enkarhini lowu taka. Etindhawini to tala ku ni matshungulelo yo hambana-hambana ya meno hi ku ya hileswaku munhu u na mali muni. Hambi hofisi ya dokodela leyi nga riki na michini yo tala u nga ha kuma yi ri na wona muchini wa X-rheyi ni muchini wo humesa meno. Madokodela ma nga swi kota ku humesa kumbe ku lulamisa meno ya wena u nga twi ku vava ngopfu. A swi durhi ngopfu ku tlhava munhu njhekixeni yo dlaya vusindza naswona vo tala va nga swi kota ku yi hakelela, hambiloko va nga ri na swo tala swa le mandleni.

Madokodela ma tinyiketele eku heriseni ka switlhavi, a hi ku ku vangela swona. Ku tshunguriwa meno a swa ha fani ni khale. Tanihi leswi ku va ni meno ya kahle swi ku endlaka leswaku u va ni rihanyo ro antswa naswona swi nga ku pfunaka leswaku u tsakela vutomi hi xitalo, ha yini u nga endzeli dokodela wa wena wa meno? Vuyelo bya kona byi nga ku tsakisa swinene.

[Tinhlamuselo ta le hansi]

[Dayagramu leyi nga eka tluka 29]

(Leswaku u vona rungula leri hleriweke hi ku helela, vona nkandziyiso wa kona)

Meno Lama Hanyeke Kahle

Crown

Enamel

Dentin

Laha ku tshamaka pulp ni misiha ya ngati

Rimitsu

Tinyama ta maxinini (gingiva)

Rhambu

[Dayagramu leyi nga eka tluka 29]

(Leswaku u vona rungula leri hleriweke hi ku helela, vona nkandziyiso wa kona)

Ku Bola Ka Meno

Ku bola

Ku pfala mbhovo wa tino leswaku ri nga boli

[Dayagramu leyi nga eka tluka 29]

(Leswaku u vona rungula leri hleriweke hi ku helela, vona nkandziyiso wa kona)

Vuvabyi Bya Maxinini

Thyaka ra meno ri fanele ri hlambiwa kumbe ri xokoriwa hi xintambhana

Thyaka ra meno leri tiyeleleke swa tika ku ri susa, ri chova maxinini

Maxinini lama tshikaka ku khoma meno

[Dayagramu leyi nga eka tluka 30]

(Leswaku u vona rungula leri hleriweke hi ku helela, vona nkandziyiso wa kona)

Ku Tlherisela Tino

Semendhe ya meno yi hlanganisa meno

Xipfalo

Ku hoxa tino

Ndhawu leyi ri nga ta tlhomiwa eka yona swipfalo ematlhelo hamambirhi leswi nga ta khoma tino leri endliweke